شربت سرماخوردگی کودکان چند نوع است و چگونه مصرف می‌شود؟

سرماخوردگی از رایج‌ترین بیماری‌های کودکان محسوب می‌شود؛ همانطور که آنفولانزا در بارداری و سرماخوردگی در بارداری دور از انتظار نیست. به‌طور میانگین کودکان زیر شش سال، شش تا هشت بار در سال سرما می‌خورند. این بیماری اگرچه معمولا خودبه‌خود و با مراقبت‌های ساده بهبود می‌یابد؛ اما به‌علت حساسیت زیاد و اصرار والدین بر درمان دارویی، از شربت سرماخوردگی ضدسرفه تا داروهای تب‌بر، اغلب با مصرف انبوهی از دارو همراه است. برخلاف تصور رایج، مصرف شربت سرماخوردگی کودکان باید با دقت فراوانی همراه باشد.

مصرف بیش‌ازحد و نابجای شربت سرماخوردگی کودکان که متاسفانه در بسیاری موارد، بدون نسخه پزشک و به‌صورت آزاد از دارو‌خانه‌ها تهیه می‌شود، می‌تواند عوارض بسیار خطرناکی از خود برجای گذارد. همچنین مصرف شربت ایبوپروفن برای کودکان نیز حتما باید با نظر پزشک باشد. در ادامه به معرفی پرکاربردترین داروها در دسته شربت سرماخوردگی کودکان یا همان نوشته انگلیسی کیدز kids ، نحوه عملکرد، مقادیر و زمان مناسب مصرف، موارد تجویز دارو و عوارض ناشی از مصرف نادرست آنها می‌‎پردازیم. لازم به ذکر است که اطلاعات زیر درباره شربت سرماخوردگی کودکان صرفاً برای آگاهی بیشتر بوده و جایگزین تجویز پزشک نمی‌شود.

بیماری سرماخوردگی در کودکان چگونه است؟

قبل از پرداختن به موضوع شربت سرماخوردگی کودکان یا انواع شربت چرک خشک کن کودکان، لازم است بدانید سرماخوردگی یک عفونتِ ویروسی خود‌محدودشونده در بخش فوقانی دستگاه تنفسی است. بینی، سینوس‌های اطراف بینی، حلق و بخشی از حنجره، راه هوایی فوقانی را تشکیل می‌دهند. از‌این‌رو در متون پزشکی از سرماخوردگی به‌عنوان رینیت ویروسی (viral rhinitis) یاد می‌شود. رینیت ویروسی در وا‌قع نوعی التهاب در راه‌های هوایی فوقانی است که بر اثر ویروس‌های سرما‌خوردگی ایجاد می‌شود. 

شما می توانید با مصرف قطره پدیلاکت نوزادان سیستم ایمنی بدن نوزاد خود را تقویت کنید تا کمتر به بیماری های ویروسی مبتلا شود. در غیر این صورت ممکن است مجبور به استفاده از شربت ها و داروهای متنوعی برای درمان سرماخوردگی کودک خود شوید. توجه داشته باشید که استفاده از هر شکلی از دارو باید با نظر پزشک باشد. مثلا درست است که شربت برم هگزین برای کودکان کاربرد زیادی دارد و توسط پزشکان زیادی تجویز می شود، اما باید اجازه دهید تا پزشک صلاحدید استفاده از این دارو را برای فرزندتان تشخیص دهد. 

مهم‌ترین خانواده ویروسی ایجاد‌کننده سرماخوردگی خانواده رینوویروس است. این ویروس‌ها حدود 100 نوع هستند که 40 درصد از سرماخوردگی‌ها را ایجاد می‌کنند. از سایر خانواده‌های ویروسی عامل سرماخوردگی آدنوویروس‌ها، ویروس سینسشیال تنفسی و ... است. شیوع سرماخوردگی بر اثر رینوویروس‌ها در فصل بهار و پاییز بیشتر است، در‌ حالی که سایر خانواده‌های ویروسی ایجاد‌کننده سرماخوردگی در زمستان شایع‌تر بوده و علائم شدید‌تری نیز ایجاد می‌کنند. تنوع بالا و تغییرات دائمی این ویروس‌ها باعث شده است که ساخت واکسن برای سرماخوردگی امکان‌پذیر نباشد. 

ممکن است در حین سرماخوردگی به شربت استامینوفن کودکان نیز نیازمند شوید. حتما هر یک از این شربت ها را تحت نظر پزشک استفاده کنید. همچنین استفاده از شربت سودوافدرین کودکان حتما باید با نظر پزشک باشد. 

علائم شایع سرماخوردگی در نوزادان و کودکان

مهم‌ترین علائم سرماخوردگی نوزاد و کودکان شامل موارد زیر است:

• آبریزش بینی  
• گرفتگی بینی
• گلو درد
• سرفه
• عطسه
• تب با درجه پایین
• بدن درد 
• احساس ضعف و بی‌حالی
• اختلال در خواب و اشتها کودک

علائم سرماخوردگی بیشتر ناشی از عملکرد سیستم ایمنی در برابر ویروس است تا خود ویروس. در نتیجه، درمان سرماخوردگی با بهبود علائم همین واکنش سیستم ایمنی صورت می‌گیرد. (اصطلاحاً درمان علامتی یا علامت‌درمانی گفته می‌شود). پس در سرماخوردگی، عفونت ویروسی درمان نمی‌شود. بلکه با درمان دارویی و کاهش علائم بیماری، به کودک کمک می‌کنیم تا دوره ‌سرماخوردگی را راحت‌تر پشت‌سر گذارد. علائم سرماخوردگی معمولا در روز دوم تا سوم به اوج خود رسیده و به‌تدریج تا روز‌های دهم تا چهاردهم بهبود می‌یابد. 

مقاله انواع خونریزی در بارداری را از دست ندهید.

هر یک از علائم سرماخوردگی چگونه ایجاد می‌شوند؟

برای درک بهتر نسبت به نحوه عملکرد شربت سرماخوردگی کودکان، ابتدا باید با علت ایجاد علائم سرماخوردگی آشنا شویم. ازاین‌رو به بررسی چهار مورد از شایع‌ترین علائم سرماخوردگی شامل گرفتگی بینی، آبریزش بینی، سرفه و تب می‌پردازیم:

گرفتگی بینی در سرماخوردگی کودکان

ویروس‌های عامل سرماخوردگی در دستگاه تنفسی فوقانی مستقر شده و با ترشح موادی از خود، توجه سیستم ایمنی را جلب می‌کنند. سیستم ایمنی برای رسیدن به محل تجمع ویروس،‌ از گردش خون استفاده می‌کند. پس در طی سرما-خوردگی، گردش خون بافت حفره بینی افزایش می‌یابد. افزایش گردش خون باعث تورم بافت و نهایتاً احساس احتقان یا گرفتگی بینی ایجاد می‌شود.

آبریزش بینی در سرماخوردگی کودکان

آبریزش بینی ناشی از افزایش فعالیت غدد داخل بینی در طی سرماخوردگی است که باعث تولید ترشحاتی می‌شود که بیشتر آن‌ها به مجرای بینی وارد شده و از سوراخ‌های بینی خارج می‌شوند. این ترشحات علاوه بر ایجاد یکی از علائم سرماخوردگی یعنی آبریزش بینی، با تحریک اعصاب بینی باعث ایجاد عطسه نیز می‌شوند.

سرفه در سرماخوردگی کودکان

سرفه یک رفلکس محافظتی حیاتی است؛ چرا‌که از پریدن موادغذایی و مایعات به داخل مسیر تنفسی محافظت می‌کند. در طی مبارزه دستگاه ایمنی با ویروس سرماخوردگی، مواد التهابی (مانند برادی‌کینین و پروستو‌گلاندین) در راه‌های تنفسی  آزاد می‌شود. آن‌ها باعث تحریک بیش ‌ازحد اعصاب بینی و رفلکس سرفه یا به انگلیسی کاف می‌شوند. شربت‌های سرفه کوکان از طریق اثرات متفاوتی بر بدن موجب درمان سرفه می‌شوند.

تب در سرماخوردگی کودکان

مرکز تنظیم دمای بدن غده هیپوتالاموس در مغز است. مواد التهابی تولید شده در طی مبارزه دستگاه ایمنی بدن با ویروس سرماخوردگی، با جریان خون به مغز رفته و بر هیپوتالاموس اثر می‌گذارند. نهایتا با تغییراتی که ایجاد می‌کنند باعث ایجاد تب می‌شوند.

درمان خانگی سرماخوردگی کودکان

در بیشتر موارد، سرماخوردگی نیاز به درمان دارویی ندارد. تنها با مراقبت‌های ساده و درمان حمایتی بهبود می‌یابد. درمان خانگی سرماخوردگی کودکان شامل موارد زیر است:

• دریافت مایعات کافی
• تخلیه ترشحات بینی با استفاده از قطره سدیم کلرید و پوآر
• استفاده از بخور سرد (بخور گرم توصیه نمی‌شود)
• تغذیه مناسب با مایعات گرم و غذا‌های مقوی

در چه صورتی برای درمان سرماخوردگی کودکان به پزشک مواجعه کنیم؟

در صورتی که مراقبت‌های فوق را انجام می‌دهید ولی با یکی از موارد زیر مواجه شده‌اید، به پزشک مراجعه کنید تا دارو تجویز شود:

• تب 38 درجه سانتی‌گراد در کودکان زیر سه ماه
• افزایش تب یا تب بیش از دو روز در هر سنی
• علائم کودک بهبود نمی‌یابند یا پیوسته بدتر می‌شوند.
• علائم کودک باعث بی‌قراری و اختلال در خواب او شده است.
• علائم شدید؛ مانند سرفه زیاد
• خس خس سینه
• درد گوش یا خروج ترشح از آن
• خواب آلودگی غیرمعمول
• کاهش‌ شدید اشتها 
• طول‌کشیدن دوره بیماری به بیش از 14 روز 

دسته‌بندی دارویی شربت‌های سرما‌خوردگی کودکان

برای سرماخوردگی کودکان چه شربتی خوبه؟ به طور کلی رایج‌ترین شربت‌های سرما‌خوردگی کودکان به انواع زیر دسته‌بندی می‌شوند:

• شربت‌ ضد سرفه‌ کودکان
• شربت آنتی هیستامین برای کودکان مانند شربت کتوتیفن برای کودکان یا شربت سیتریزین برای کودکان 
• شربت‌های دکونژستانت‌ (ضد احتقان بینی)
• شربت تب بر قوی برای کودکان
• شربت‌های سرماخوردگی ترکیبی

نکته کلیدی: شربت‌های سرماخوردگی کودکان به هیچ عنوان خود بیماری را درمان نمی‌کنند؛ بلکه با کاهش علائم سرماخوردگی، تحمل دوره بیماری را آسان‌تر می‌کنند. همچنین دوره بیماری با مصرف شربت سرماخوردگی نوزاد کوتاه‌تر از حالت معمول نمی‌شود.

 

چند سی سی شربت سرماخوردگی کودکان معادل چند میلی لیتر است؟

نحوه مصرف شربت سرماخوردگی کودکان بسیار مهم است. یکی از بزرگترین دغدغه‌های مادران معادل کردن سی سی با ابزارهای اندازه‌گیری روزمره مانند قاشق است. در ادامه چند معادل حجمی کاربردی معرفی می‌شود. اما موارد زیر برای زمانی است که شما پیمانه دقیقی برای مصرف شربت به‌همراه ندارید؛ سعی کنید تا جایی که امکان دارد از سرنگ درجه‌بندی‌شده (که سوزن آن را به روشی ایمن دور انداخته‌اید.) و یا پیمانه همراه شربت استفاده کنید. مصرف دقیق دارو از نظر ساعت و حجم در میزان تاثیر‌گذاری آن بسیار موثر است.

• یک سی‌سی همان یک میلی‌لیتر است.
• یک قاشق چای‌خوری معادل تقریباً پنج سی‌سی است.
• یک قاشق غذا‌خوری معادل تقریبا ً15 سی‌سی است.
• یک سی‌سی معادل 20 قطره از قطره‌چکان استاندارد است. 

نکته: موارد فوق یک معیار کلی است و ممکن است با توجه به اندازه قاشق یا قطره‌چکان معادلی متفاوت داشته باشد. جواب سوال یک سی سی چند قطره است؟ را مطالغه کنید.

قبل از مطالعه ادامه مقاله توجه کنید!

1. به‌هیچ عنوان به کودک زیر یک ماه (نوزاد) هیچ‌گونه شربتی ندهید. 
2. دوز دارو‌هایی که در ادامه آورده می‌شوند باید با نظر پزشک باشد و هرگز خودسرانه به کودک دارویی ندهید؛ هرچند که فروش آنها در دارو‌خانه‌ها آزاد است.
3. سواد پزشک‌تان را با میزان دارو‌یی که تجویز می‌کند، نسنجید و به دارو‌های تجویزی وی اعتماد کنید.
4. مطالبی که در آینده مطالعه می‌کنید، صرفا جهت افزایش آگهی بوده و توصیه‌های پزشک بهترین گزینه درمانی است. 

*بهترین روش درمان سنتی سرماخوردگی کودکان زیر یک سال چیست

شربت‌های سرماخوردگی ترکیبی 

بهترین شربت سرماخوردگی کودکان کدام است؟ این روزها شربتهای ترکیبی طرفداران بیشتری دارند. شربت سرماخوردگی ترکیبی نوعی از شربت سرماخوردگی است که به‌دلیل تشکیل از چند دسته دارویی، دارای خواصی چند‌گانه است. شربت سرماخوردگی کودکان شناخته‌شده‌ترین نوع شربت سرماخوردگی ترکیبی است. از دیگر شربت‌های سرماخوردگی ترکیبی می‌توان به شربت ضد سرفه اکسپکتورانت نیز اشاره کرد. این شربت اگرچه در دسته ضدسرفه‌ها طبقه‌بندی می‌شود، اما دارای خواصی چند‌گانه است. شربت ضدسرفه اکسپکتورانت در مقاله شربت سرفه کودکان به تفضیل‌ بررسی شده است و اما شربت سرماخوردگی پلارژین pelargin مختص نوجوانان و بزرگسالان بوده و از مصرف آن در اطفال به‌شدت خودداری شود.

 در ادامه چند مورد از شربت‌های سرماخوردگی ترکیبی مورد بررسی قرار می‌گیرند.

ترکیبات انواع شربت سرماخوردگی کودکان

نیازی نیست به دنبال بهترین شربت سرماخوردگی کودکان خارجی باشید زیرا اکنون بسیاری از شربتهای سرماخوردگی موثر، با همان کیفیت در کشور خودمان نیز تولید میشوند. شربت سرماخوردگی کودکان با اسامی دیگری مانند؛ شربت ببنالژین (Bebenalgin)، شربت پدی‌ کلد (Pedicold)، شربت پدیاتریک گریپ (Pediatric Grippe)، شربت کوریزان سرماخوردگی کودکان (Children Corizan Grippe)، شربت کیدی کلد (Kidi Cold) و شربت گریفن (Griphen) نیز شناخته می‌شود.

مکانیسم اثر و ترکیبات شربت سرماخوردگی کوریزان اطفال چیست؟

شربت کوریزان سرماخوردگی کودکان، دارای کلروفنیل‌آمین به عنوان ترکیب آنتی‌هیستامینی بوده که در رقابت با هیستامین در اتصال به گیرنده هیستامین نوع یک (H1)، عمل می‌کند؛ از این رو موجب کاهش موقتی در علایم حساسیتی نظیر عطسه، اشک‌ریزش و خارش چشم‌ها و آبریزش از بینی ناشی از سرماخوردگی و آلرژی‌های دستگاه تنفسی فوقانی می‌شود. این شربت سرماخوردگی ترکیبی به‌خاطر داشتن فنیل‌پروپانول‌آمین و فنیل‌افرین به عنوان یک داروی ضداحتقان عمل می‌کند؛ با تنگ‌کردن عروق ناحیه بینی باعث بازشدن راه ‌هوایی و تسهیل تنفس می‌شود.

موارد مصرف شربت سرماخوردگی اطفال

• علایم ناشی از سرماخوردگی؛ سرفه، عطسه، خارش و آبریزش بینی و چشم
• رینیت آلرژیک

زمان مناسب و دوز مصرف ؛ شربت سرماخوردگی کودکان هر چند ساعت یکبار باشد؟

از آنجا که این شربت ترکیبی از دارو‌های مختلف است، تجویز دوز دقیق آن باید توسط پزشک صورت گیرد.

عوارض جانبی شربت کوریزان: این دارو ممکن است سبب بی‌قراری، رنگ‌پریدگی، اشکال در تنفس، بی‌خوابی، تهوع، استفراغ، تاری‌ دید، سردرد، بی‌قراری، خشکی دهان، مشکلات و اختلالاتی قلب و عروق و گاهی حالتی از تسکین بیش‌از حد شود.

موارد منع مصرف و مقدار شربت سرماخوردگی کودکان زیر 2 سال

همانطور که میدانید، دارو دادن به کودکان در سنین مختلف قوانین خود را دارد مثلاً شربت سرماخوردگی کودکان زیر 1 سال با شربت کودکان بزرگتر متفاوت است. یا حتی شربت سرماخوردگی برای نوزاد سه ماهه و 15 ماهه نیز متفاوت است. اما تفاوت زیادی بین شربت سرماخوردگی برای نوزاد ۳ ماهه با شربت سرماخوردگی برای نوزاد پنج ماهه نیست. نکته مهم این است که در مورد نوزادان و کودکان کم سن و سال از دادن خودسرانه داروها خودداری کنید. به طور کلی در زمان دارو دادن به کودکان زیر دو سال باید موارد زیر را رعایت کنید: 

• استفاده از هر گونه داروی ضدسرفه و شربت سرماخوردگی کودکان، بدون نسخه و تجویز پزشک در کودکان زیر دو سال ممنوع است. 
• اگر کودک شما دچار بیماری کبدی، کلیوی و ریوی همانند آسم، آمفیزم ریوی و... است، حتما قبل از تجویز و مصرف دارو در این باره به پزشک او اطلاع دهید.
• در مورد مقدار مصرف شربت سرماخوردگی کودکان 2 سال به پایین حتماً با پزشک مشورت کنید.

توصیه‌های کاربردی

• از این دارو در یک دوره درمان بیش از پنج روز برای کودک‌تان استفاده نکنید. اگر علائم کودک بعد از پنج روز درمان بهبود نیافت و یا اگر تب همراه با سردرد یا بثورات پوستی داشت، با پزشک مشورت کنید.
• برای کاهش علائم گوارشی ناشی از مصرف شربت سرماخوردگی کودکان، می‌توانید دارو‌ را همراه با شیر مصرف کنید.
• همانطور که برای درمان انواع بیماری ها در بارداری از پزشک کمک می گیرید، حتما برای درمان سرماخوردگی کودک خود نیز به پزشک مراجعه کنید.

شربت کوریزان سرماخوردگی و آنفولانزا

شربت کوریزان برای چیست؟ شربت کوریزان سرماخوردگی و آنفولانزا، در ترکیبات کمی با شربت سرماخوردگی کوریزان اطفال ،که کمی پیش‌تر مورد بحث قرار گرفت، متفاوت است. این شربت به نام‌های بیبی‌ کلد (Baby Cold) و تریپل‌ کلد (Triple Cold) نیز شناخته می‌شود. شربت کوریزان کودکان سرماخوردگی و آنفولانزا حاوی استامینوفن به‌عنوان دارو تب‌بر، شربت دیفن‌ هیدرامین کامپاند برای کودکان به‌عنوان ‌دارو آنتی‌هیستامین و فنیل‌افرین به‌‌عنوان دارو ضداحتقان است. ( در مورد شیاف استامینوفن 125 در کودک بیشتر بخوانید). شربت کوریزان سرماخوردگی و آنفولانزا در درمان آبریزش بینی نوزاد، گرفتگی بینی، سردرد، تب و سایر علائم سرماخوردگی و علائم آنفولانزا در کودکان کاربرد دارد.

• زمان مناسب و دوز مصرف: از آنجا که این شربت ترکیبی از دارو‌های مختلف است، تجویز دوز دقیق آن باید توسط پزشک صورت گیرد.
• عوارض جانبی شربت سرماخوردگی کودکان: افزایش و یا کاهش فشار خون، تپش قلب، سرگیجه، سردرد، بی‌قراری، خواب‌آلودگی، لرزش، راش پوستی، افزایش اشتها، کم‌خونی، تحریک‌پذیری، خشکی دهان و تغییراتی در سطح بیلی‌روبین خون.