درمان خانگی عفونت بعد از ختنه | پماد و شستشوی محل ختنه

مراقبت‌های بعد از ختنه نوزاد بین هفت تا ده روز باید ادامه داشته باشد. گرچه ختنه کردن در ظاهر سخت و عذاب‌آور به نظر می‌رسد، اما در حقیقت عمل جراحی سختی نیست و خیلی زود بهبود پیدا می‌کند؛ البته به شرط اینکه بهترین روش ختنه را انتخاب کنید.  مهم است که بعد از ختنه به هر روش، مراقبت‌های لازم را از ناحیه تناسلی فرزند خود به عمل آورید تا بهبودی کامل حاصل شود و شرایط حاد پیش نیاید. در ادامه در مورد مراقبت‌های لازم بعد از ختنه نوزاد بیشتر توضیح می‌دهیم. 

مراقبت‌های بعد از ختنه نوزاد چگونه باید باشد؟

تمیز نگه داشتن ناحیه تناسلی

رعایت بهداشت در همه حالت مهم است. یکی از مهمترین اقدامات در راستای مراقبت بعد از ختنه نوزاد، تمیز نگه داشتن ناحیه ختنه شده است. در هر بار تعویض پوشک، هر ذره مدفوعی را  که می‌بینید با ملایمت پاک کنید. از صابونی ملایم و بی‌بو برای پوست نوزاد و آب گرم استفاده کنید. هرگز از دستمال مرطوب استفاده نکنید. اجازه دهید که آن ناحیه خودبه‌خود خشک شود تا از التهاب جلوگیری شود. 

محافظت از ناحیه ختنه شده

پانسمان ختنه را کی باز کنیم؟ پس از ختنه کردن نوزاد ممکن است یک باند وازلینی روی آلت نوزاد قرار داده شود که معمولا با اولین ادرار بعد از ختنه می‌افتد. متخصصان اطفال نظرات متفاوتی در مورد لزوم ادامه استفاده از پانسمان برای آلت تناسلی در حال بهبود دارند، بنابراین به طور اختصاصی نظر پزشک کودک خود را بپرسید. اگر توصیه شده است که به پانسمان ادامه دهید، به احتمال زیاد به شما گفته می‌شود که قبل از پیچیدن یک گاز استریل کوچک دور محل یا قرار دادن یک باند روی آن، کمی وازلین روی سر آلت تناسلی بمالید تا پانسمان به پوست نچسبد. اگر پزشک شما معتقد به استفاده از پانسمان نیست، ممکن است به شما گفته ‌شود که برای روز اول یا بعد از آن نیز بعد از هر تعویض پوشک، کمی وازلین یا پماد آنتی‌بیوتیک به آن ناحیه بزنید، فقط برای اینکه مانع از ساییده شدن پوشک به آلت تناسلی شود.

نکات مهم در مورد مراقبت‌های قبل و بعد از ختنه نوزاد

• به عنوان اولین نکته در مراقبت‌های بعد از ختنه نوزادان، همیشه پوست آلت را باید همیشه تمیز و خشک نگه دارید.
• بلافاصله بعد از ختنه، گلانس (سر آلت) ممکن است قرمز و براق یا حتی بنفش باشد، زیرا پوستی که روی نوک آلت را می پوشاند مانند یک غشاءمخاطی عمل می‌کرد و وقتی این پوست توسط ختنه برداشته شود، نوک آلت حساس و تیره‌تر می‌شود. بنابراین این شکل طبیعی بعد از ختنه است و جای نگرانی نیست.
• اولین ادرار بعد از ختنه معمولا احساس درد و گریه ایجاد می‌کند، زیرا به علت تماس ادرار گرم با سر ملتهب آلت کمی حساسیت ایجاد می‌شود که البته نگرانی ندارد.
• حتماً در مراقبت‌های بعد از عمل ختنه نوزاد از پوشک سایز بزرگتر برای کودک استفاده کنید تا پوشک به آلت نچسبد. در صورت چسبیدن پوشک به آلت، آن را یکباره جدا نکنید؛ زیرا منجر به خونریزی زیاد می‌شود و بسیار خطرناک است. 
• در مراقبت های بعد از ختنه با بخیه حتما مراقب پاره نشدن بخیه‌ها باشید، زیرا در صورت پاره شدن امکان خونریزی وجود دارد. 
• بعد از 4 روز حتما مجددا به پزشک مراجعه کنید تا پزشک محل ختنه را چک کند و در صورت نیاز دستورالعمل‌هایی برای مراقبت‌های بعد از ختنه کودکان به شما بدهد.
• از روز بعد از عمل تا بهبودی کامل و جذب بخیه‌ها هر روز یک لگن آب ولرم را با دو قاشق نمک مخلوط کنید و کودک را  ٢ بار در روز هر بار ٥ دقیقه در لگن بنشانید.
• چرب کردن سر آلت با وازلین و یا استفاده از پماد تتراسایکلین برای ختنه نوزاد و شستشوی محل ختنه در ماه اول از عارضه تنگی دهانه مجرا  که گاهی پیش می‌آید، جلوگیری می‌کند. همچنین میتوانید از روش شستشوی محل ختنه با سرم استفاده کنید.
• هر یک ساعت یکبار برای 3 ساعت اول محل عمل را از نظر خونریزی و تورم چک کنید.
•  توجه داشته باشید که ورم مختصر همیشه وجود دارد .
• اگر خونریزی بعد از ختنه رخ داد، فشردن محل خونریزی به مدت 10 دقیقه معمولا منجر به توقف خونریزی می‌شود، اما اگر بیش از یک چهارم پوشک نوزاد خونی بود، عادی نیست و باید به پزشک مراجعه کنید.
• پس از اولین ادرار پانسمان اولیه را دور انداخته و محل ختنه را تمیز بشویید و خشک کنید. سپس پانسمان گاز استریل و کمی پماد تتراسایکلین روی محل عمل قرار دهید.
• دور نگهداشتن محل عمل از آلودگی و مدفوع در چند روز اول بسیار بسیار مهم است. حتما  آلت را در صورت آلودگی با مدفوع با آب و صابون تمیز بشویید.
• استفاده از قطره استامینوفن به مدت یک تا دو روز به اندازه 3 بار در روز دو قطره به ازاء هر کیلو وزن کودک منجر به کاهش درد خواهد شد. 
• نوزاد باید حداکثر تا 12 ساعت پس از عمل ادرار کند؛ در غیر این صورت حتما پزشک را در جریان قرار دهید. 

نحوه پیشگیری از چسبندگی پوست ختنه شده به کلاهک

مراقبت‌های بعد از افتادن حلقه ختنه نوزاد چگونه است؟ اولین نکته در مورد مراقبت های بعد از ختنه با حلقه این است که بعد از مراحل افتادن حلقه ختنه نوزاد حتما مراقب چسبندگی پوست ختنه شده به کلاهک باشید و از این اتفاق پیشگیری کنید. این کار نیز جزء مراقبت‌های بعد از ختنه نوزاد به روش حلقه است.

برای این منظور بعد از یکی دو هفته اول که رینگ جدا شد، در ادامه بهبودی لبه‌های پوست آلت را با ملایمت به عقب بکشید تا حدی که از کلاهک فاصله بگیرد؛ سپس پماد بعد از افتادن حلقه ختنه یعنی پماد AD را روی آن بزنید و در هنگام حمام کردن پوست غلاف آلت را تا آنجایی که امکان دارد به طرف شکم بکشید و باز کنید و آن را تمیز کنید. این کار از چسبندگی پوست به سر کلاهک آلت جلوگیری می کند. تا 3-4 ماه بعد از جدا شدن حلقه بهتر است از پوشک گشادتر استفاده کنید و نوک مجرای ادراری را با وازلین و یا پماد AD چرب کنید؛ البته استفاده از گاز لازم نیست. پس از هر بار ادرار پوشک را سریعا تعویض کنید و بدن کودک را بشویید. 

در واقع همانطور که مراقب ترک خوردن لب نوزاد هستید، باید بعد از ختنه تا چند ماه لبه‌های پوست آلت را به عقب بکشید تا چسبندگی ایجاد نشود. 

آیا بیقراری نوزاد بعد از ختنه طبیعی است؟

ختنه عملی ساده است که طی آن پوست پوشاننده سر آلت تناسلی کودک پسر یا همان پوست ختنه‌گاه به روش جراحی یا به روش حلقه ختنه توسط پزشک کودک برداشته می‌شود. به هر حال انجام این کار اندکی با درد و بی‌قراری همراه است که طبیعی است. معمولا بی‌قراری کودک بعد از ختنه در 24 ساعت اول زیاد است و سپس کاهش پیدا می‌کند. با اولین ادرار بعد از ختنه نیز کودک بی‌قراری دارد، زیرا به هر حال آلت تناسلی دستکاری شده است و ادرار تند باعث حساسیت بیشتر کودک می‌شود. مراقبت‌های بعد از ختنه نوزاد تا حد بسیاری می‌تواند از این بی‌قراری‌ها کم کند. 

اما گاهی علت بی‌قراری کودک ناشی از درست انجام نشدن و بی کیفیت بودن عمل ختنه اشت. مثلا ممکن است در زمان ختنه به روش جراحی یا ختنه سنتی نوزاد با بی‌احتیاطی بخشی از سر آلت نیز بریده شود. از این روی باید از نظر خونریزی بعد از ختنه سنتی بررسی شود. گاهی نیز ممکن است چسبندگی‌های بعد از عمل اتفاق بیفتد و کودک را از لحاظ ادرار دچار مشکل کند؛ یا ممکن است پوست به اندازه کافی برداشته نشود یا برعکس به مقدار زیاد برداشته شود یا با جابه‌جا شدن حلقه در ادرار کودک فشار ایجاد شود. اگر بی‌قراری کودک ناشی از این موارد باشد، حتما با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید و از او راهنمایی‌های لازم را بگیرید. 

کدام پماد برای مراقبت‌های بعد از ختنه سنتی نوزاد مناسب است؟

احتمالا یکی از سوالاتی که در مورد ختنه می پرسید این است که قبل از ختنه نوزاد چه کنیم و ببعد از ختنه از چه پمادهایی استفاده کنیم؟ باید بدانید که وازلین، آلفا، تتراسایکلین،AD  و پماد موپیروسین برای ختنه نوزاد پمادهایی هستند که  به عنوان درمان خانگی عفونت بعد از ختنه استفاده می‌شوند. به طور ویژه پماد تتراسایکلین برای چسبندگی ختنه استفاده می‌شود. این پمادها به طور ویژه در مراقبت‌های بعد از ختنه نوزاد به روش جراحی و روش حلقه مورد استفاده قرار می‌گیرند. اینکه کدام پماد را از ابتدای عمل استفاده کنید و کدام را در روزهای بعد از عمل، به نظر پزشک معالج شما بستگی دارد. بنابراین حتما این مورد را از پزشک بپرسید.

توجه داشته باشید که پمادها ختنه با پمادها و کرم های مربوط به لکه های مادرزادی نوزادان فرق دارد. بنابراین از این کرم ها فقط برای درمان جای ختنه استفاده کنید.

آیا ورم بعد از ختنه با بخیه طبیعی است؟

یکی از مراقبت‌های بعد از ختنه نوزاد توجه به تورم غیرعادی محل ختنه است. بعد از ختنه کردن نوزاد، کشاله ران، آلت تناسلی و اسکروتوم ممکن است به شکل قرمز قهوه‌ای مانند، ظاهر شود. این به دلیل مایعی است که قبل از جراحی برای پاکسازی پوست استفاده می‌شود. تنه آلت تناسلی، جایی که پوست برداشته شده، به نظر قرمز، متورم و حساس می رسد. همینطور ممکن است کبودی یا خون‌مردگی به دنبال ختنه بر روی تنه آلت یا اطراف بیضه و یا پوست بیضه دیده شود که معمولا طبیعی هستند؛ همچنین ورم بعد از ختنه در چند روز اول بعد از جراحی طبیعی است میتوانید ورم نوزاد خود را با عکس ورم بعد از ختنه در اینترنت مقایسه کنید. در واقع اندکی ورم باعث افتادن حلقه می‌شود. جایی که باید روی آن حساس باشید، تغییرات سر آلت یا همان گلنس است؛ در صورت تغییر رنگ یا کبودی این ناحیه در چند روز اول، سریعا به پزشک مراجعه کنید.

علائم عفونت بعد از ختنه چیست؟

عفونت ناشی از ختنه یکی از عوارض نادر آن است که علت آن مربوط به استفاده از لوازم جراحی غیر استریل است. در برخی موارد پلاک‌های زرد رنگی که در اطراف سرِ آلت ایجاد می‌شوند ممکن است که با ترشحات خشک شده ناشی از عفونت اشتباه گرفته شوند. باید بدانید که این لایه زرد رنگ بعد از ختنه بخشی از روند بهبود طبیعی بافت است. میتوانید عکس عفونت بعد از ختنه در اینترنت ببینید.

عفونت یکی از عوارض ختنه با حلقه است. لازم به ذکر است که احتمال بروز عفونت در روش ختنه با حلقه بیشتر است. از اولین و مهمترین علائم عفونت بعد از ختنه می‌توان به تب، قرمزی و التهاب اشاره کرد. از آنجا که محل برش خود دچار التهاب و قرمزی می‌شود، بنابراین تنها علامت تشخیص عفونت تب خواهد بود. بنابراین در مراقبت‌های بعد از ختنه نوزاد با حلقه بیشتر باید مراقب باشید. لذا حتما در صورت مشاهده هرگونه نشانه‌ای از تب بعد از انجام ختنه لازم است به پزشک متخصص نوزادان مراجعه کنید.

چند روز بعد از ختنه می‌توان نوزاد را شست و حمام برد؟

یکی از اصلی‌ترین سوالات این است که چند روز بعد از ختنه میتوان نوزاد را شست؟ شستن محل ختنه نی نی از بلافاصله بعد از عمل بلامانع است و حداقل باید ۵ بار در هر ۲۴ ساعت انجام شود. همچنین حداکثر دو روز بعد از عمل جراحی ختنه بردن نوزاد به حمام بلامانع است و می‌توان او را به حمام برد. برخورد مواد پاک کننده در حمام با زخم ختنه خطری ندارد. حمام کردن حتی به زودتر خوب شدن محل ختنه نیز کمک می‌کند.  

خونریزی بعد از ختنه با حلقه چه قدر است؟

خونریزی در ۳ الی ۵ درصد موارد رخ می دهد، گرچه دقت عمل بالا در روش ختنه با حلقه به شدت از خونریزی آن کم می‌کند. خونریزی بعد از ختنه معمولا از ناحیه فرنولوم است؛ زیرا عروق فرنولار در زیر حلقه مخفی هستند، محل خونریزی دیده نمی‌شود. 

مناسب‌ترین سن برای ختنه نوزاد چه سنی است؟

دوران شیرخوارگی، یعنی از بدو تولد تا ۱۲ ماهگی، معمولا زمان خوبی برای ختنه کودک است؛ زیرا پوست ختنه‌گاه نازک‌تر است. اما در سن بالاتر، به ویژه بعد از سه سالگی می‌تواند از لحاظ روحی برای کودکان مناسب نباشد.

در بازه زمانی تولد تا 12 ماهگی، بهترین زمان برای این عمل بین یک تا سه ماهگی است، زیرا کودک، مرحله نوزادی را طی کرده، رشد آلت تا حدودی صورت گرفته و از طرفی هنوز به سنی نرسیده که این عمل موجب ایجاد خاطرات بد در ذهن او شود و عواقب روانی به همراه داشته باشد. بنابراین ختنه نوزاد سه ماهه بهتر از ختنه نوزاد چهار ماهه است.  در واقع سن کمتر در زمان انجام ختنه یک امتیاز است. البته به شرطی که کودک بیماری خاصی نداشته باشد و سالم باشد. اینکه ختنه کردن نوزاد با حلقه را انتخاب کنید یا روش سنتی ختنه، به جز سن به مهارت پزشک نیز بستگی دارد.

کلام آخر

گرچه ختنه کردن نوزاد یکی از مراحل سخت برای مادرانی است که فرزند پسر دارند، اما این مرحله با همه سختی‌هایش تمام می‌شود و خیلی طول نمی‌کشد. اگر مراقبت‌های قبل و بعد از ختنه نوزاد را به خوبی انجام دهید، خیلی راحت از این مرحله عبور خواهید کرد و نفس راحتی خواهید کشید.