غلت زدن کودک چیست و از چه سنی اتفاق می‌افتد؟

قبل از هر چیزی باید بدانیم غلت زدن کودک یعنی چه؟ غلت زدن یعنی کودک بتواند از حالت خوابیده به پشت، پهلو به پهلو شود. یا حتی به حالت دمر دربیاید. همچنین بتواند از حالت دمر به حالت خوابیده به پشت درآید. این حالت یکی از مراحل مختلف تکامل حرکتی اوست. این مراحل نشانه‌هایی از رشد صحیح کودک هستند. مشاهده رشد و تکامل کودک همواره برای پدر و مادر دلنشین و لذت‌بخش است. به علاوه غلت زدن برای کودک نیز مهم است زیرا اولین مرحله از شروع حرکت اوست. این مرحله در واقع پیش‌نیازی برای نشستن و چهار دست و پا رفتن است. پس بهتر است به نحوه صحیح شکل بگیرد. در این مقاله سعی داریم مطالبی را درباۀ اولین غلت زدن کودک، کمک به غلت زدن کودک و تاخیر در غلت زدن کودک بیان کنیم.

غلت زدن کودک در چند ماهگی اتفاق می‌افتد؟

غلت زدن کودک، یکی از نقاط عطف رشد نوزاد است. برای غلت زدن، کودک باید یاد بگیرد عضلات مختلفی را کنترل کند. مهم‌ترین عضلات در این فرایند عضلات سر و گردن، عضلات بازو و عضلات پشت هستند. گاهی اوقات ممکن است در روزهای اول زندگی غلت زدن نوزاد دیده شود اما بیشتر حالت پهلو به پهلو شدن است و این حرکت معمولا تا یک ماهگی از بین می‌رود. تا دو ماهگی عضلات سرو گردن و بازوهای کودک تقویت می‌شوند. کودک یاد می‌گیرد چطور آن‌ها را کنترل کند و به اصطلاح گردن بگیرد. پس از آن در سه ماهگی کودک تمرین می‌کند تا وزن بدنش را روی ساعدهایش کنترل کند. فرایند اصلی غلت زدن در چهار ماهگی آغاز می‌شود. در حدود چهار ماهگی کودک می‌تواند از حالت خوابیده به پشت، به پهلو غلت بزند. پس از آن در حدود پنج ماهگی کودک یاد می‌گیرد از حالت خوابیده به شکم به حالت خوابیده به پشت غلت بزند. غلت زدن کودک از حالت خوابیده به پشت به حالت خوابیده روی شکم سخت‌تر است. به همین دلیل آخرین مرحله‌ای است که کودک یاد می‌گیرد. این مرحله در حدود شش ماهگی اتفاق می‌افتد. البته ممکن است در برخی از کودکان ترتیب به این صورت نباشد و مراحل را جابه‌جا انجام دهد. اما غلت زدن کودک اغلب به ترتیب ذکر شده است. 

در مرحلۀ آخر کودک پس از یادگیری تمام مراحل می‌تواند غلت زدن را به صورت کامل انجام دهد. به طور میانگین اولین غلت زدن کودک بین چهار تا هفت ماهگی اتفاق می‌افتد. علاوه بر عضلات اصلی که بیان کردیم برای غلت زدن نوزاد عضلات قسمت‌های دیگر بدن هم کمک کننده هستند. مثلا در سن پنج ماهگی کودک ممکن است پاهایش را به زمین بزند و با دست‌هایش حرکاتی شبیه شنا انجام دهد. همچنین در مراحل ابتدایی غلت زدن کودک ممکن است با بازوهایش خود را از زمین بلند کند.

تاخیر در غلت زدن کودک

معمولا بعد از غلت زدن کودک مراحلی مثل نشستن و چهار دست و پا رفتن اتفاق می‌افتند. اما گاهی اوقات ممکن است کودک مرحلۀ غلت زدن را انجام ندهد و به سراغ سایر مراحل رشد و حرکت برود. این موضوع معمولا طبیعی است و تا زمانی که مشکلی در رشد و حرکات دیگر کودک نمی‌بینید نیازی نیست نگران باشید. اما اگر تاخیر در غلت زدن کودک با تاخیر در مراحل دیگر همراه بود و این سوال برای شما پیش آمد که برای رشد سریع نوزاد چه کنیم؟ بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید. گاهی ممکن است پزشک، کاردرمانی برای غلت زدن کودک را پیشنهاد دهد. همچنین غلت زدن کودک نارس نیز با سایر نوزادان متفاوت است و ممکن است با اندکی تاخیر اتفاق بیفتد.

چگونه به غلت زدن کودک کمک کنیم؟

غلت زدن نوزاد اولین مرحله از تکامل حرکتی اوست و صبر و حوصله و تمرین بیشتری با کودک نیاز دارد.

برای راحت‌تر کردن این مرحله برای کودک و والدین راهکارهایی وجود دارد:

• در سنین دو تا چهار ماهگی با انجام تمرینات شکم به کودک کمک کنید تا عضلاتش را بهتر کنترل کند. این تمرین به این صورت است که کودک را به روی شکم می‌خوابانید تا کودک تلاش کند عضلاتش را به کار بگیرد و برگردد. بهتر است این مرحله در شروع بین یک تا دو دقیقه باشد. وقتی کودک یاد گرفت بهتر از عضلات بازو و پشتش استفاده کند این زمان را به 10 تا 15 دقیقه افزایش دهید. 
• اسباب بازی‌های مورد علاقۀ کودک را در یک طرفش قرار دهید و او را تشویق کنید به پهلو بچرخد و آن‌ها را به دست آورد.
• تشویق کلامی والدین و لبخند زدن، در انجام حرکات توسط کودک نقش به‌سزایی دارد. کنار کودک خود دراز بکشید و وقتی غلت زد به او لبخند بزنید و تشویقش کنید. همچنین کودک در این حالت تمایل دارد به سمت شما بیاید و تلاش می‌کند غلت بزند. اگر کودک تلاش کرد به سمت شما بیاید با در آغوش گرفتنش او را تشویق کنید.
• برای تمرین غلت زدن کودک او را روی سطح صاف و کف زمین بخوابانید و زیر بدنش را پتو یا زیرانداز نرمی قرار دهید. هرگز کودک را روی تخت بدون حفاظ یا جایی که امکان سقوط باشد قرار ندهید. 
• غلت زدن کودک ممکن است تا مدتی به روش حرکتی او تبدیل شود به همین دلیل وسایل خطرناک را از اطراف او دور کنید.
• تمرین برای غلت زدن کودک بهتر است در دو طرف او انجام شود تا عضلات دو طرف بدنش به یک اندازه درگیر شوند. 
• در سال اول زندگی خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد وجود دارد. خطر این سندروم تا چهار ماهگی شدید است و بعد از یک سالگی کامل از بین می‌رود. این اتفاق در کودکانی که به پشت خوابیده‌اند کمتر اتفاق می‌افتد. به همین دلیل سعی کنید تا یک سالگی کودک خود را به پشت بخوابانید.
• توجه کنید که در غلت زدن کودک، مراحل حرکتی بسیار مهم هستند و در صورت مشاهدۀ هر مسئلۀ غیر عادی یا نگران کننده حتما آن را با پزشک کودکتان در میان بگذارید تا فرزندتان کودکی ایمن‌تری را تجربه کند.