میزان نرمال هموگلوبین در بارداری چقدر است؟
هموگلوبین نوعی پروتئین موجود در گلبول‌های قرمز است که اکسیژن را به سلولهای دیگر بدن شما منتقل می‌کند. تعیین میزان هموگلوبین و هماتوکریت در دوران بارداری شایع است. میزان نرمال هموگلوبین در دوران بارداری 12 تا 16 گرم در دسی‌لیتر است. میزان نرمال هموگلوبین در بارداری، در سه‌ماهه اول و سوم بارداری 11 گرم در هر دسی لیتر و در سه ماهه دوم 10.5 گرم در هر دسی لیتر است. مقادیر طبیعی هماتوکریت از 36 تا 48 درصد برای زنان در سن باروری تعیین شده است. علت کاهش آن در بزرگسالان و در دوران بارداری کم‌خونی است.
اهمیت هموگلوبین در دوران بارداری
هنگامی که یک زن باردار است، بیش از حد طبیعی به اکسیژن نیاز دارد زیرا جنین به اکسیژن نیز نیاز دارد. ظرفیت حمل اکسیژن خون به طور مستقیم به غلظت هموگلوبین در گردش بستگی دارد. یكی از مشكلات اساسی كه زنان باردار با آن روبرو هستند فقر آهن و كم خونی است كه یك عامل خطر برای زایمان زودرس، نارسی نوزاد، سن حاملگی پایین و وزن کم هنگام تولد نوزاد است. در ادامه در مورد میزان نرمال هموگلوبین در بارداری، با جزئیات بیشتری پرداخته شده است.
*در این مقاله بخوانید چه مقدار خونریزی در بارداری طبیعی است
تغییرات دوران بارداری و افزایش حجم خون مادر
بدن مادر هنگام بارداری تغییرات قابل توجهی را پشت سر می‌گذارد. حجم خون در بدن مادر حدود 20 تا 30 درصد افزایش می‌یابد، افزایش حجم پلاسما نسبت به گلبول‌های قرمز بیشتر است. بارداری دوره حساسی در زندگی زنان است، زنان باردار باید از هرگونه خطری که می‌تواند بر سلامتی مادر و همچنین بر رشد و نمو کودک تأثیر بگذارد جلوگیری کنند. تا هفته هشتم بارداری، سطح پلاسمای خون بالاتر از گلبول‌های قرمز است. با توجه به کاهش غلظت گلبول‌های قرمز خون، سطح هموگلوبین به اندازه حداقل 5/10 گرم در دسی‌لیتر کاهش می‌یابد.
میزان نرمال هموگلوبین در بارداری
هموگلوبین برحسب گرم در دسی لیتر اندازه‌گیری میشود. میزان نرمال هموگلوبین در بارداری و بزرگسالان:
- هنگامی که باردار نیستید: 12 تا 15.8 گرم در دسی لیتر یا 120 تا 158 گرم در لیتر
- سه ماهه اول بارداری: 6/11 تا 13.9 گرم در دسی لیتر یا 116 تا 139 گرم در لیتر
- سه ماهه دوم بارداری: 9/9 تا 14.8 گرم در دسی لیتر یا 97 تا 148 گرم در لیتر
- سه ماهه سوم بارداری: 9.5 تا 15 گرم در دسی لیتر یا 95 تا 150 گرم در لیتر
رژیم غذایی برای افزایش میزان هموگلوبین در دوران بارداری
رژیم غذایی مادر منبع اصلی تغذیه نوزاد است. یک رژیم غذایی متنوع و سالم در دوران بارداری به جذب بیشتر ویتامین‌ها و مواد معدنی لازم در دوره بارداری از جمله آهن و اسیدفولیک کمک می‌کند. بهتر است ویتامین‌ها و مواد معدنی را از مواد غذایی دریافت کنید، اما زنان باردار به مکمل‌هایی مثل آهن و اسیدفولیک نیاز دارند، که برای بدنشان و همچنین برای نوزادانشان ضرروی هستند. آهن یک ماده معدنی مهم در دوره بارداری برای مادر و نوزاد است. غلظت هموگلوبین، هماتوکریت و گلبول‌های قرمز در دوران بارداری کاهش می‌یابد، زیرا افزایش حجم پلاسمای خون بیشتر از توده گلبول‌های قرمز است. میزان هموگلوبین با تعداد گلبول‌های قرمز رابطه مستقیم دارد و این تا حدودی بستگی به میزان آهن موجود در بدن فرد دارد
از آنجایی که می دانیم میزان هموگلوبین به احتمال زیاد در دوران بارداری کاهش می‌یابد، باید با پزشک خود مشورت کنید و مکمل‌های آهن مصرف کنید؛ همچنین تغییر رژیم غذایی ممکن است به شما کمک کند تا آهن، اسیدفولیک، ویتامین B12 و ویتامین C را تامین کنید. بدون این که کمبود هموگلوبین را تجربه کنید. روزانه حداقل 27 میلی گرم آهن مصرف کنید. اگر در دوران بارداری دچار کم‌خونی شوید، معمولاً با مصرف آهن در بارداری قابل درمان است. کم خونی در دوران بارداری شایع است ، اما از طریق رژیم غذایی و تغذیه بهینه نیز اغلب قابل پیشگیری است. مصرف مواد غذایی که از نظر میزان آهن غنی هستند مانند سبزیجات برگ سبز تیره، تخم مرغ و گوشت؛ همچنین بسیاری از مواد غذایی مانند غلات و نان از آهن غنی شده است.
- علاوه بر آهن، بدن برای ساخت گلبول‌های قرمز، اسید فولیک نیز احتیاج دارد که یک ویتامین مهم برای جلوگیری از آسیب احتمالی مغز و نخاع جنین در حال رشد (نقص لوله عصبی) است.
- مصرف لبنیات سرشار از کلسیم، جذب آهن را محدود می‌کند، شیر مانع از جذب مقدار کافی آهن در بدن میشود. حتی اگر شیر دارای مقدار زیادی آهن باشد اما حاوی کلسیم است.
- اسید اسکوربیک تنها تقویت کننده اصلی جذب آهن در رژیم‌های گیاهی است که در بروکلی یافت میشود.
- مصرف گلوتن و کافئین می‌تواند مانع از جذب آهن توسط بدن شود. از این رو ، در دوران بارداری باید میزان مصرف قهوه/چای/الکل/ماکارونی/جعفری را محدود کرد.
- برخی از ترکیبات موجود در چای، قهوه و کلسیم مهمترین مهار کننده‌های جذب آهن هستند.
کم‌خونی در دوران بارداری
- سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین می‌زند که به طور متوسط 56٪ از زنان باردار در کشورهای در حال توسعه کم‌خون هستند.
- در دوران بارداری بدن برای حمایت از رشد کودک خون بیشتری تولید می‌کند. اگر به اندازه کافی آهن یا مواد مغذی خاصی دریافت نمی‌کنید، ممکن است بدن شما قادر به تولید مقدار کافی گلبول‌های قرمز خون برای تولید این خون اضافی نباشد. فقر آهن در بین زنان به ویژه زنان باردار بسیار متداول است، آهن باید ازمادر و جنین پشتیبانی کند و این امر باعث میشود كه میزان مصرف آن بسیار مهم باشد.
- هنگامی که دچار کم خونی هستید، خون شما به اندازه کافی گلبول قرمز سالم برای انتقال اکسیژن به بافتهای شما و کودک شما ندارد. کم خونی از طریق پایین بودن mcv در آزمایش خون مشخص میشود.
- کم‌خونی خفیف ناشی از افزایش حجم پلاسمای خون در دوران بارداری طبیعی است، اما ممکن است از کمبود آهن یا ویتامین یا به دلایل دیگر کم خونی شدیدتر داشته باشید. کم خونی می‌تواند احساس خستگی و ضعف را ایجاد کند. اگر شدید باشد و درمان کم خونی مینور در بارداری اتفاق نیفتد، می‌تواند خطر عوارض جدی مانند زایمان زودرس را افزایش دهد.
علائم کم‌خونی و کمبود هموگلوبین
علائم کم خونی ممکن است از خفیف تا شدید باشد و حتی منجر به شرایطی خطرناک شود، انجام فعالیت‌های عادی و روزمره ممکن است دشوار باشد؛ با وجود هیپوکسی(کاهش اکسیژن) قلب باید بیشتر برای حمایت از بدن تلاش کند. کم خونی می تواند بسیاری از سیستم های بدن را تحت تأثیر قرار داده و علائم و نشانه های گوناگونی دارد از جمله:
- سرگیجه
- خستگی و ضعف
- تغییرات خلق و خوی در بارداری
- رنگ پریدگی
- سردرد
- دست و پاهای سرد
- بی حسی
- درجه حرارت پایین بدن
- افزایش ضربان قلب
بسیاری از علائم کم خونی در دوران بارداری علائمی هستند که حتی اگر کم خونی نداشته باشید ممکن است تجربه کنید.
پیشگیری از کم‌خونی ناشی از بارداری
تغذیه مناسب بهترین روش برای جلوگیری از کم‌خونی در صورت بارداری یا تلاش برای بارداری است. همانطور که قبلاً ذکر شد، افت جزئی هموگلوبین در دوران بارداری طبیعی است. اما اگر هموگلوبین شما پایین تر از حد طبیعی باشد، ممکن است در دوران بارداری در معرض خطر بیشتری برای کاهش هموگلوبین باشید. برخی از عوامل قبل از بارداری که ممکن است در کم‌خونی ناشی از کمبود میزان نرمال هموگلوبین در بارداری نقش داشته باشند ازجمله:
- از دست دادن مقادیر زیادی خون در طی دوره‌های قاعدگی، به خصوص آخرین چرخه قاعدگی قبل از بارداری
- گرفتن رژیم غذایی فاقد مقادیر کافی آهن
- اهدای خون قبل از بارداری
- عدم جذب مناسب آهن
- بارداری بلافاصله بعد از آخرین زایمان
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.