زمان دندان درآوردن نوزاد | اولین دندان نوزاد در چند ماهگی درمی‌آید

داشتن دندان‌های سالم در کنار وزن گیری نوزاد از نقاط عطف رشد بوده و بخش مهمی از سلامت کلی کودک شما است. کمک به کودک برای داشتن سلامت دهان و دندان از همان بدو تولد شروع می‌شود. زمان دندان درآوردن نوزاد معمولاً در حدود 6 ماهگی است، اما ظاهر شدن اولین دندان‌ها در 3 ماهگی یا در 12 ماهگی اصلا غیرمعمول نیست. معمولا اولین دندان نوزاد، دو دندان جلویی پایین است. 

زمان دندان درآوردن نوزاد، اولین دندان شیری

نوزاد در چند ماهگی دندان در میاورد؟ طبق تعریف آکادمی اطفال آمریکا، کودکانی که در سن 18 ماهگی دندانی ندارند، باید حتما به دندانپزشک مراجعه کنند. سن دندان درآوردن نوزاد 4 تا 15 ماهگی است که محدوده طبیعی برای ظاهر شدن اولین دندان است. اینکه نوزاد از چند ماهگی دندان در میاورد در بین کودکان مختلف متفاوت است اما بیشتر کودکان تا 11 ماهگی چهار دندان دارند، هشت دندان در 15 ماهگی، 12 دندان در 19 ماهگی، 16 دندان در 23 ماهگی و 20 دندان در 27 ماهگی دارند. جایگزین شدن دندان‌های دائمی در حدود شش سالگی شروع می‌شوند. دندان‌هایی که بیرون آمدن‌شان از الگوی طبیعی پیروی نکنند، لزوماً جای نگرانی ندارند، اما به این دندان‌ها باید دقت کرد.عکس مراحل دندان دراوردن نوزاد در زیر آمده است.

چرا دندان‌های شیری مهم هستند؟

حالا که متوجه شدیم نوزاد چند ماهگی دندون در میاره وقت آن است که در مورد اهمیت دندان شیری صحبت کنیم. دندان‌های شیری به چهره کودک شکل می‌دهند، باعث جایگیری دندان‌های دائمی در جای مناسب می‌شوند و در یادگیری غذا خوردن و صحبت کردن بسیار مهم هستند. به همه این دلایل مراقبت از آنها مهم است. دندانهای شیری نسبت به دندانهای دائمی دارای مینای بیرونی نازک‌تر (مینای دندان ماده‌ای نازک، سخت و سفید است که دندان را پوشاند) هستند. این باعث می‌شود بیشتر در معرض خطر پوسیدگی زودرس باشند، جالب است که حتی قبل از ظاهر شدن اولین دندان ممکن است روند پوسیدگی آن‌ها شروع شود. پوسیدگی در اثر باکتری‌ها ایجاد می‌شود و تماس دندان‌ها با مایعات شیرین مانند شیر خشک، شیر گاو، آب میوه و حتی شیر مادر (که حاوی قند است) و عدم تمیز شدن مناسب آن‌ها باعث تسریع این روند می‌شود.

پوسیدگی دندان در اوایل کودکی می‌تواند بر سلامت کودک تأثیر بگذارد و ایجاد درد هم بکند و خوابیدن، غذا خوردن یا صحبت کردن فرزند شما را هم دشوار کند. پوسیدگی دندان همچنین ممکن است بر توانایی تمرکز و روند یادگیری کودک تأثیر بگذارد. کودکانی که در سنین پایین دچار پوسیدگی دندان می‌شوند، در سن‌های بالاتر هم بیشتر از مشکلات و بیماری‌های دندان رنج خواهند برد.

علت زود دندان درآوردن نوزاد چیست؟

اکنون میدانیم بچه چند ماهگی دندون در میاره اما موارد متعددی ممکن است به‌عنوان علت زود دندان درآوردن نوزاد نقش داشته باشند. بعضی اوقات، دیر درآمدن دندان به سادگی یک ویژگی خانوادگی است یعنی موضوع ژنتیکی است. نوزادان نارس و با وزن کم زمان تولد هم ممکن است دچار تاخیر دندان درآوردن شوند و دندان‌های آن‌ها ممکن است نقایصی در مینای دندان داشته باشند. برخی ناهنجاری‌های ژنتیکی نادر هم باعث ایجاد دندانهای ضعیف و دیررس ظاهر شدن دندانها می‌شود، مانند آملوژنیس ایمپرفکتا و اودونتوودیسپلازی منطقه‌ای. سوتغذیه و کمبود ویتامین D و بیماری ریکتز هم می‌توانند باعث تاخیر درآمدن دندان‌ها شوند، و البته دیر بیرون آمدن دندان‌ها در موارد نادری ممکن است نشانه سندرم داون، کم کاری غده هیپوفیز یا بیماری‌های رشدی مشابه باشد.

تاخیر در دندان درآوردن خطرناک است؟

تاخیر در ظاهر شدن دندان‌ها، وقتی همراه مشکلات دیگر سلامتی نباشند، نگرانی جدی نیست، اما این گروه از کودکان ممکن است در آینده بیشتر در معرض مشکلات دندانپزشکی باشند. در بیشتر کودکانی که دیر دندان درمی‌آورند، این تأخیر فقط فرصتی برای والدین است که زمان بیشتری از لبخندهای با لثه و بدون دندان کودک خود لذت ببرند. با این وجود ، والدین باید برای کودکانی را که دندان‌هایشان دیرتر از برنامه معمول اعلام شده ظاهر می‌شوند، یک ویزیت دندانپزشکی ترتیب دهند. به خصوص اگر نگران باشند که تأخیر در زمان دندان درآوردن ممکن است مسئله جدی‌تری را نشان بدهد. 

ترتیب دندان درآوردن نوزادان چگونه است؟

هر دندان نوزاد در چند ماهگی در میآید؟ معمولا دو دندان جلویی پایین ابتدا ظاهر می‌شوند و به دنبال آن چهار دندان جلویی بالا و سپس دو دندان جلویی پایین، بقیه هم دو تا دو تا از راه می‌رسند.تا سه سالگی تقریباً همه کودکان دارای یک مجموعه کامل از 20 دندان می‌شوند. در حدود 5 یا 6 سالگی، کودک شروع به از دست دادن دندانهای اولیه(دندان‌های شیری) خود می‌کند تا جایی برای رشد دندان‌های دائمی خود بسازد.

چگونه به کودک در زمان دندان درآوردن کمک کنید؟

با توجه اینکه بچه از چند ماهگی دندون در میاره شما میتوانید به راحت در آمدن دندانها کمک کنید. لثه‌های کودک زمان دندان درآوردن، متورم و حساس می‌شود.عکس لثه نوزاد هنگام دندان دراوردن در زیر آمده است.

این کارها را انجام دهید:

• لثه‌ها ی کودک را با انگشت تمیز مالش دهید.
• چیزی را برای جویدن به کودک بدهید. یک دستمال که به مدت 30 دقیقه در فریزر باشد، یا یک حلقه دندانی از جنس لاستیک محکم انتخاب‌های مناسبی هستند.

این کارها را انجام ندهید:

• از ژل‌های بی حسی / مسکن استفاده کنید. کودک ممکن است آن را ببلعد.
• بیسکویت شیرین به کودک بدهید چرا که حاوی شکر است.
• تب را مهم نگیرید. اگر کودک کمتر از 6 ماه سن دارد با تب دار شدن حتما با پزشک تماس بگیرید. کودکان بزرگتر با تب خفیف می‎توانند در خانه معالجه شوند، به شرطی که مایعات کافی دریافت کنند.

نکاتی درباره سلامتی دهان و دندان از بدو تولد تا 4 سالگی

تنها دانستن اینکه نوزاد از چند ماهگی دندون در میاره کافی نیست دندانها به مراقبت نیز نیاز دارند:

از بدو تولد تا یک سالگی

1. دو بار در روز لثه‌های کودک را با یک پارچه نرم و تمیز و مرطوب تمیز کنید.
2. به محض ظاهر شدن اولین دندان نوزاد ، حداقل یک بار در روز (معمولاً هنگام خواب) آنها را با یک برس مسواک نرم که برای نوزادان طراحی شده است، تمیز کنید. کودک را بر روی یک سطح صاف یا با سر رو پای خود دراز کنید تا دندان‌های او را مسواک بزنید.
3. کودک را با شیشه شیر تنها در بستر رها نکنید.
4. بعد از 6 ماهگی:
5. از دادن آب میوه به کودک اجتناب کنید، زیرا اقدامی غیرضروری است. در صورتی که می‌خواهید حتما به او آب میوه بدهید، آن را رقیق کنید و فقط به عنوان بخشی از وعده‌های غذایی یا میان وعده محدود کنید.
6. اگر در زمان خوابیدن به کودک شیشه می‌دهید، به جای شیر در آن آب بریزید.
7. اگر کودک قبل از خواب شیر می‌خورد، حتماً دندانهای کودک را قبل از خوابیدن تمیز کنید.
8. هیچ وقت سرشیشه یا پستانک بچه را در دهان خودتان نکنید. باکتریها، ویروس‌ها و قارچ‌ها ممکن است از دهان شما به دهان کودک منتقل شود.

حتما یادتان باشد که نوزاد را باید 6 ماه بعد از نیش زدن اولین دندان خود یا در 12 ماهگی به نزد یک دندانپزشک اطفال ببرید.

از 1 تا 2 سالگی

1. هر روز دندانهای کودک خود را مسواک بزنید (حداقل یک بار در روز با خمیردندان غیرفلوراید)
2. هر ماه یک بار علائم پوسیدگی دندان کودک را بررسی کنید. لب فوقانی فرزندتان را بلند کنید و به دنبال لکه‌های سفید قهوه ای یا قهوه‌ای روی دندان‌ها یا در امتداد خط لثه باشید. در صورت مشاهده چنین لکه‌هایی هر چه سریعتر کودک را نزد دندانپزشک اطفال ببرید. 
3. دندانپزشک ممکن است به شما توصیه کند ه مقدار کمی (اندازه یک دانه برنج) خمیر دندان فلورایددار استفاده کنید.
4. استفاده از پستانک و سرشیشه را محدود کنید.

از 3 تا 4 سالگی

1. به کودک خود قانون  2 در 2 را یاد بدهید، یعنی هر روزی دو بار هر بار 2 دقیقه مسواک بزند.
2. استفاده از خمیر دندان فلورایددار، به اندازه یک نخود را شروع کنید و به کودک بیاموزید که به جای خوردن خمیردندان آن را تف کنند. 
3. اگر کودک با وجود ظاهر شدن دندانهای دائمی، مکیدن انگشت خود را ادامه می‌دهد ، با متخصص اطفال یا دندانپزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

برای همه سنین

1. دست ها را قبل و بعد از مسواک زدن بشویید.
2. مسواک را بعد از مسواک زدن کاملاً بشویید و اطمینان حاصل کنید که خشک می‌شوند و مسواک‌های افراد خانواده هم بدون تماس با هم هستند.
3. مسواک‌ها را هر چند ماه یکبار عوض کنید
4. بین وعده‌های غذایی، عطش کودک را با آب جواب دهید. آب نبات، شکلات، میوه خشک (از جمله کشمش) و نوشیدنی‌های گازدار یا آب میوه‌های شیرین را پیشنهاد ندهید.
5. کودک را برای ویزیت‌های منظم دندانپزشکی(هر 6 ماه یکبار) ببرید، مگر اینکه توسط دندانپزشک شیوه دیگری پیشنهاد دهد

نکات مسواک زدن برای کودکان

• برای کودکان و نوزادان تا 3 سال حدود یک ارزن خمیردندان و برای کودکان 3 تا 6 ساله حدود یک نخود خمیر دندان استفاده کنید.
• زمان مسواک زدن را به تدریج بیشتر کنید و دقت‌تان در مسواک زدن را با هم افزایش تعداد دندان‌های کودک افزایش دهید. حداقل دو بار در روز این کار را انجام دهید: درست قبل از خواب و یک بار هم در زمانی که متناسب با روال روزانه شما است و هر روز در ان حدود زمانی می‌توانید مسواک زدن را انجام بدهید.
• طبیعی است که خیلی از کودکان دوست نداشته باشند دندان‌های خود را مسواک بزنند  بنابراین ممکن است مسواک زدن کودک به یک چالش بدل شود. اما شما نباید خسته شوید و باید تلاش خود را ادامه دهید. مسواک زدن را به یک بازی تبدیل کنید، یا همزمان با کودک خودتان هم دندانهای‌تان را مسواک بزنید. یا می‌توانید در حضور او مسواک بزنید و سپس به او کمک کنید تا مسواک بزند.
• ساده ترین راه برای مسواک زدن دندان کودک، نشاندن آنها بر روی زانو و پاهای خود است. در این حالت سر آنها روی سینه شما قرار می‌گیرد. برای کودکان بزرگتر، بهترین کار این است که پشت سر آنها بایستید و سر آن‌ها را به عقب کج کنید.
• دندانها را به شکل دایره‌های کوچک مسواک بزنید و دقت کنید که مسواک تمام سطوح دندان را پوشش دهد. کودک را ترغیب کنید تا بعد از مسواک زدن خمیردندان را به بیرون تف کند. معمولا تمام والدین عادت دارند و به کودک هم اصرار می‌کنند که پس از پایان مسواک زدن دهان خود را چند بار با آب بشویید اما این اشتباه است چرا که اصلا اجباری به شستشو با آب پس از مسواک زدن نیست، و این کار باعث پاک شدن فلوراید -که اثر محافظتی از دندان‌ها دارد- می‌شود.
• حتما بر مسواک زدن کودک نظارت کنید تا مطمئن شوید که کودک شما مقدار مناسبی از خمیردندان را روی مسواک می‌گذارد و در خمیر دندان را از قوطی آن نمی‌خورد. خوردن خمیر دندان برای کودک مناسب نیست.
• تا زمانی که مطمئن شدید که کودک می‌تواند خودش به تنهایی مسواک زدن را انجام دهدف به او کمک کنید. در مورد اغلب کودکان سنی که مسواک زدن به شکل مناسب و صحیح انجام می‌شود 7 سالگی و بیشتر است.