قنداق کردن نوزاد بهتر است یا پوشک بستن؟

قنداق کردن نوزاد یک روش قدیمی است که در آن نوزاد را داخل یک پارچه تمیز و لطیف می‌پیچند. هدف از این روش این است که نوزادان احساس آرامش بیشتری داشته باشند و بهتر بخوابند. اکنون قنداق کردن بچه حتی در کشورهایی چون انگلستان نیز محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. والدین می‌گویند قنداق نوزادان از گریه‌های بیش‌ازحد آنان جلوگیری می‌کند و باعث تسکین آن‌ها می‌شود. بااین‌وجود برخی از افراد می‌گویند که قنداق بچه به نفع او نیست و به او آسیب می‌رساند. بسیاری از والدین امروزی در این زمینه قدری سردرگم شده‌اند. آن‌ها می‌خواهند بدانند که آیا قنداق كردن نوزاد صحيح است یا نه. ما در این مقاله قصد داریم با دیدگاهی کاملاً علمی و بی‌طرفانه، هم درباره فوايد قنداق كردن نوزاد صحبت کنیم و هم درباره عوارض و معایب آن. تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا پاسخ همه سؤالاتتان را درباره قنداق کردن نوزاد بگیرید.

*همچنین در این مقاله بخوانید چگونه کودک را از پوشک بگیریم

قنداق بهتر است یا پوشک

در ابتدا به سوال اصلی مقاله پاسخ دهیم. منظور از قنداق کردن در اینجا، به نوعی کهنه کردن نوزاد و بستن پاها با ملحفه نخی است. روشی قدیمی که از آن برای کنترل دفع نوزاد استفاده می‌شد. اگرچه کهنه یا قندان کردن مزایایی مانند ارزانی یا راحتی نوزاد را به همراه دارد، اما با چند مشکل اساسی روبه رو ست که استفاده روزانه از آن را دشوار می‌کند:

• شستن روزانه آن وقت گیر است
• امکان نشت ادرار در صورت درست نبستن وجود دارد
• اگر به خوبی شسته نشود می‌تواند منجر به انتقال آلودگی شود
• استفاده چند باره از آن توسط بسیاری از پزشکان خطرناک قلمداد شده است

اما در سمت دیگر، پوشک کردن نیز در کنار سادگی در استفاده و عدم نیاز به شست و شو مشکلات خود را دارد که از جمله آنها می‌توان به موراد زیر اشاره کرد:

• پوشک نسبت به قنداق گران است و با افزایش سایز قیمت افزایش می‌یابد
• متناسب با اندام کودک شما طراحی نشده و اگر درست بسته نشوند امکان نشت ادرار وجود دارد
• در بعضی کودکان ایجاد حساسیت و جوش می‌کند
• مسیر بسته شدن چسبها می‌تواند روی رگهای پا فشار آورده و مانع از گردش خون صحیح شود

از آنجایی که هر دو روش مزایا و معایب خود را دارند، انتخاب گزینه بهتر با خود شماست. پیشنهاد می‌شود با متخصص کودکتان در این زمینه مشورت کنید. در هر حال افزایش سطح رفاه و کمبود وقت موجب شده است که بسیاری پوشک را به جای قنداق کردن انتخاب کنند. در ادامه بیشتر در مورد مزایای قنداق توضیح خواهیم داد.

*انواع رفلکس مورو در کودکان و عوارض ماندن آن

فواید قنداق کردن نوزاد چیست

قنداق کردن نوزاد از جهات مختلفی می‌تواند به نفع او باشد، ازجمله:

• قنداق کردن نوزاد به او کمک می‌کند که در موقعیتی امن و آرام قرار بگیرد و برای مدت طولانی‌تری بخوابد.
• در این حالت، والدین راحت‌تر می‌توانند نوزاد را در آغوش بگیرند و حرکات دست و پای او را کنترل کنند.
• نوزاد تازه متولد شده تا حدود 4 ماهگی در خواب و بیداری، نوعی حرکات سریع و ناگهانی دارد که به رفلاکس استارتل معروف است. این رفلاکس ها یک روش محافظتی کاملاً طبیعی است که در واکنش به استرس‌های محیطی رخ می‌دهد. این حرکات ناگهانی دست و پا، در مواردی می‌تواند به نوزاد آسیب برساند. از طرفی به دنبال همین حرکات، ممکن است کودک از خواب بپرد. قنداق نوزاد می‌تواند از این اتفاق‌ها جلوگیری کند.
• برخی از متخصصان معتقدند قنداق نوزاد به او کمک می‌کند تا در دوره‌ای که برای تطابق یافتن با زندگی خارج از رحم آماده می‌شود، احساس امنیت و آرامش کند. به نظر می‌رسد که قنداق بچه فضای کمی که نوزاد در رحم مادرش در اختیار داشته است را به وجود می‌آورد. درنتیجه نوزاد احساس بیگانگی نمی‌کند.
• قنداق بچه تا زمانی که سیستم تنظیم دمای داخلی بدنش تکامل یابد، برای او یک فضای گرم و دنج ایجاد می‌کند.
• یکی دیگر از فوايد قنداق كردن نوزاد این است که در هنگام تحریک بیش‌ازحد به آرامش او کمک می‌کند. معمولاً نوزادانی که قنداق می‌شوند کمتر گریه می‌کنند.

چه زمانی نوزاد را قنداق‌پیچ نکنیم

سؤال مهم دیگر این است که قنداق كردن نوزاد تا چند ماهگي باید انجام شود؟ معمولاً خود نوزادان با تقلا کردن برای خارج شدن از قنداق و نق زدن، به شما می‌فهمانند که دیگر وقت آن است که قنداق کردن نوزاد خود را کنار بگذارید. نوزادان زمانی که چرخیدن و غلط زدن را یاد می‌گیرند دیگری نیاز به قنداق ندارند. در این زمان می‌بایست دست و پایشان آزاد باشد تا هنگام چرخیدن به سمت پهلو یا جلو، سر خود را در موقعیت مناسب قرار دهند. اکثر نوزادان در زمانی بین 2 ماهگی تا 3 ماهگی به این مرحله می‌رسند.

روش صحیح قنداق کردن نوزاد 

طريقه قنداق كردن نوزاد به شکل زیر می‌باشد:

• ابتدا پارچه مخصوص قنداق نوزاد را که معمولاً به شکل لوزی یا مستطیل می‌باشد بر روی زمین پهن کنید.
• یکی از گوشه‌های پارچه را تا کنید و کودک را در محل تا قرار دهید؛ به‌طوری‌که گردن او در محل دولای پارچه قرار بگیرد.
• بازوی راست کودک را در کنار بدن قرار دهید درحالی‌که کمی خم باشد. همان سمت از پارچه را بردارید و از روی بازو و قفسه سینه کودک بکشید و بقیه پارچه را در سمت مقابل، در زیر کودک قرار دهید.
• گوشه پایین پارچه را از روی پای کودک به سمت شانه چپ بالا ببرید. پارچه را تا جایی بکشید که پای کودک در محل لگن آزادی حرکت داشته باشد.
• دست چپ نوزاد را درحالی‌که کمی خم باشد، در کنار بدن نوزاد قرار دهید. سپس گوشه چپ پارچه را از روی بازو و سینه نوزاد رد کنید و در سمت مقابل، در زیر بدن نوزاد قرار دهید.

*دلایل و روشهای درمانی در رفتگی لگن نوزاد چیست

عوارض و معایب قنداق کردن

قنداق پیچ کردن بسیار محکم نوزادان، از حرکات آزادانه دست‌ها و پاهایشان جلوگیری می‌کند. این امر می‌تواند بر تحرک و رشد آنان تأثیر منفی بگذارد. اگر پاهای نوزاد را خیلی محکم و صاف به هم ببندید، ممکن است دچار مشکلاتی در ناحیه لگن شود مانند دیسپلازی مفصل ران (یک مشکل رشدی در مفصل لگن کودک) و یا پرانتزی شدن پای نوزاد در قنداق. هنگام قنداق کردن نوزاد خود، مطمئن شوید که کودکتان فضای کافی برای اینکه پاهایش را در ناحیه لگن به سمت بالا و خارج حرکت دهد، دارد.

شاید شنیده باشید که قنداق کردن بچه خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزادان (SIDS) را افزایش می‌دهد. بااین‌حال، تحقیقات نشان می‌دهد که افزایش خطر این عارضه مربوط به خود قنداق کردن بچه نیست. مثلا هنگامی که کودکان را بر روی شکم بخوابانید و یا برای قنداق نوزاد از پارچه‌های ضخیم یا پتو استفاده کنید. درصورتی‌که نحوه صحیح خواباندن نوزاد قنداق شده را بدانید و همیشه از یک پارچه نازک و سبک برای قنداق کردن نوزاد خود استفاده کنید، خطر SIDS وجود نخواهد داشت. شما می‌بایست همیشه نوزادتان را بر روی پشت بخوابانید و هرگاه علائمی از چرخیدن نوزاد به پهلو یا شکم دیدید، او را مجدداً به پشت برگردانید.

متخصصان توصیه می‌کنند که اگر قصد قنداق کردن نوزاد را دارید می‌بایست این کار را از بدو تولد انجام دهید. خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزادان در دو تا سه‌ماهگی در بالاترین حد خود قرار دارد. اگر شما از این زمان که نوزاد به خوابیدن بدون قنداق عادت کرده است، قنداق کردن بچه را آغاز کنید، با تغییر عادت‌های خواب او ممکن است باعث آسیب‌پذیری بیشتر او شوید.

 اگر کودکتان را در کنار خودتان می‌خوابانید بهتر است او را قنداق نکنید. وجود هم‌زمان پارچه مخصوص قنداق و پوشش تخت شما در برابر نوزاد، می‌تواند دمای بدن او را بسیار بالا ببرد. این موضوع خطر SIDS را افزایش خواهد داد. بعلاوه به دلیل محدود شدن حرکات دست و پای نوزاد، نمی‌تواند هنگام نزدیک شدن بیش‌ازحد شما در خواب، به شما هشدار دهد.

هنگام شیر دادن به کودک نیز نباید نوزاد را قنداق کرده باشید. تغذیه با شیر مادر باعث گرم شدن سریع نوزادان می‌شود و ممکن است بدن آن‌ها بیش‌ازحد گرم شود. به‌علاوه اینکه اگر با قنداق کردن بچه حرکات او را محدود نکنید، می‌تواند در موقعیت بهتری نسبت به سینه مادر قرار بگیرد.

نکات مهم در قنداق کردن نوزاد

از این نکات برای قنداق کردن نوزاد ایمن استفاده کنید:

• از یک پارچه نازک و سبک برای قنداق بچه استفاده کنید.
• از شانه به سمت بالای نوزاد نباید قنداق شود. سر نوزاد باید کاملاً آزاد باشد.
• نحوه صحیح خواباندن نوزاد قنداق شده بر روی پشت او می‌باشد و هرگاه به طرفین متمایل شد، دوباره او را به همان وضعیت برگردانید.
• قنداق نوزاد را فقط از زمان تولد می‌توانید آغاز کنید. در ماه‌های دوم و سوم که خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد بسیار بالاست، به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.
• اگر تصمیم به قنداق کردن نوزاد خود گرفتید، این کار را برای تمامی وعده‌های خواب او چه در طول روز و چه در طول شب انجام دهید. با این کار کودکتان به قرار گرفتن در این وضعیت عادت خواهد کرد.
• کودک خود را محکم قنداق کنید اما نه آن‌قدر محکم که تحت فشار باشد. پای نوزادتان در محل لگن می‌بایست آزادی حرکت داشته باشد.
• دمای بدن نوزادتان را به‌طور منظم چک کنید. بالا رفتن دمای بدن نوزاد می‌تواند خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزادان را افزایش دهد. پشت گردن نوزاد و شکم او با دو انگشت، راه مناسبی برای چک کردن دمای بدن نوزاد می‌باشد.

درصورتی‌که مراقبت از نوزاد تازه متولد شده خود را به فرد دیگری می‌سپارید، مطمئن شوید که نحوه قنداق كردن نوزاد را به‌خوبی می‌داند.