مصرف شیر در بارداری | فواید مصرف شیر در دوران حاملگی

مصرف شیر در بارداری به شدت توصیه شده است و به خاطر وجود مواد مغذی فراوان، در صدر لیست مواد غذایی مفید در این دوران به حساب می‌آید. اگر باردار هستید باید مواد غذایی سالم مصرف کنید تا بتوانید با تغذیه‌ی مناسب، رشد و سلامت جنین را تضمین نمایید. شیر یک منبع مهم کلسیم محسوب می شود که هر زن بارداری در این دوران به آن نیاز دارد. نوشیدن کافی شیر به شما کمک می کند تا املاح معدنی کافی را به جنین برسانید.همه‌ی ما می‌دانیم که شیر و فراورده‌‌های آن دارای ارزش غذایی هستند که برای رشد جنین و سلامت زن باردار مفید است. اما آیا می‌دانید که مصرف شیر خام در این دوران از پرهیز غذایی در بارداری بوده می‌تواند مکانسیم‌‌های خطرناکی در بدن ایجاد کند و شما و کودکتان را در معرض مشکلات زیادی قرار دهد؟

فواید مصرف شیر در بارداری

مزایای زیادی در مصرف شیر در بارداری وجود دارد که به مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:

1. ویتامین D : شیر یک ماده‌ی بسیار مغذی است و منبع غنی ویتامین D است که برای زنان باردار بسیار مفید می‌باشد. آیا می‌دانید چرا در این دوران به ویتامین D نیاز دارید؟ طبق یک مطالعه دریافت کافی این ویتامین می‌تواند خطر ابتلای نوزاد به آلرژی را کاهش دهد. مصرف شیر و فراورده‌های آن، ویتامین D در دسترستان قرار می‌دهد که از کاهش وزن نوزاد در هنگام تولد و نرمی استخوان جلوگیری می‌کند.
2. کلسیم : روزانه باید بین 1000 تا 1300 میلی گرم کلسیم در روز دریافت کنید. نوشیدن شیر در بارداری می‌تواند مقداری از نیاز شما به کلسیم را برآورده کند. مصرف شیر در بارداری اثرات تقویت کننده‌ای بر رشد جنین داشته و باعث افزایش قد او می‌شود. تحقیقات نشان داده است کودک مادرانی که در دوران بارداری شیر مصرف می‌کردند در اواخر نوجوانی انسولین کمتری در خونش دارند که خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش می‌دهد. مصرف شیر در دوران بارداری، کلسیم استخوان‌‌ها را تامین می‌کند که به رفع نیازهای معدنی کودک کمک می‌نماید.
3. پروتئین و اسید چرب : شیر سرشار از پروتئین، اسید آمینه و اسیدهای چرب ضروری است که برای رشد و نموی عصبی کودک ضروری هستند. خوردن شیر در دوران بارداری پروتئین لازم را تامین می‌کند که جریان خون را بهبود بخشیده و رحم را تقویت می‌نماید.
4. آهن : شیر سرشار از آهن است و مصرف شیر در بارداری به شکل‌گیری و رشد استخوان و انتقال اکسیژن کمک می‌کند. 
5. سایر ویتامین‌ها : شیر دارای ویتامین‌‌های A و B است که برای رشد داخل رحمی نوزاد ضروری است. 
6. خاصیت آنتی اسیدی : مصرف شیر در بارداری می‌تواند به برطرف شدن سوزش سر دل و سایر بیماری‌‌های معدی که در بارداری بسیار رایج هستند کمک کند. 
7. ید : ید موجود در شیر باعث تقویت رشد مغز جنین و ضریب هوشی کودک می‌شود.
8. خواص تقویت کننده‌ی ایمنی : مصرف شیر در بارداری با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر مولتیپل اسکلروزیس، نرمی و پوکی استخوان همراه است.
9. هیدراته نگه داشتن بدن : زنان باردار نیاز به مصرف مایعات زیاد دارند. مصرف شیر علاوه بر اینکه مواد مغذی زیادی در اختیار شما و جنین قرار می‌دهد بدن شما را نیز هیدراته نگه می‌دارد. 
10. وزن گیری بهتر جنین: شیر به دلیل داشتن مواد مغذی فراوان باعث رشد بهتر جنین می شود و همچنین در وزن گیری جنین نقش عمده ای دارد و از تولد نوزاد با وزن کم جلوگیری می کند.

تغذیه‌ با انواع مختلف شیر در دوران حامگی

همه‌ی زنان یک نوع شیر خاص را ترجیح نمی‌دهند و همه‌ی شیرها هم مواد مغذی یکسان و هم اندازه‌ای ندارند برای مثال برخی از خانم‌های گیاهخوار به جای شیر گاو از شیر سویا استفاده می‌کنند که می‌تواند طعم و مزه‌ی متفاوتی به همراه داشته باشد و مسلماً مواد مغذی موجود در آن نیز با شیر گاو متفاوت است. در ادامه به معرفی خواص انواع مختلف شیر می‌پردازیم:

مصرف شیر گوسفند 

شیر گوسفند حاوی ویتامین های A و E است که هر دو به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند. وجود این ویتامین ها در شیر گوسفند باعث جلوگیری از بروز بیماری های مزمن و استرس اکسیداتیو می شود. شیر گوسفند حاوی میزان زیادی ویتامین B و فولات است که برای رشد جنین می‌تواند بسیار مفید باشد. این شیر می‌تواند تاثیر زیادی در تنظیم فشار خون داشته باشد و پروتئین‌‌های آن نیز در سطح قابل قبولی قرار دارند که باعث رشد و افزایش وزن نوزاد می‌شود. شیر گوسفند یک ماده‌ی ضد سرطانی شناخته‌شده نیز هست.

مصرف شیر گاو 

شیر گاو در بسیاری از مناطق به وفور یافت می‌شود و در انواع خام، بدون چربی و طعم‌دار می‌تواند در دسترس باشد. شیر گاو سرشار از کلسیم، ویتامین‌‌های A ، D و E، پروتئین و اسیدآمینه‌‌های ضروری برای ساخت سلول در مادر و جنین است. ویتامین D برای جذب کلسیم بسیار ضروری است و از دیابت حاملگی جلوگیری می‌کند. ویتامین A موجود در شیر سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و بینایی را بهبود می‌بخشد. ویتامین E خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و در برابر انواعی از بیماری‌‌ها جلوگیری می‌کند. یک لیوان شیر می‌تواند 285 میلی گرم کلسیم داشته باشد. نوشیدن شیر هیچ ارتباطی با اضافه وزن یا چاقی ندارد و همین‌طور باعث کاهش وزن هم نمی‌شود اما می‌تواند اشتها را کنترل کند. تحقیقاتی در سال ۲۰۱۳ نشان داد که مصرف لبنیات کمک می‌کند تا فرد احساس سیری کند و میزان خودرن چربی را کاهش دهد. شیر گاو نسبت به شیر حیوانات دیگر میزان بیشتری لاکتوز دارد. حدود ۷۵ درصد جمعیت مردم دنیا به نوعی در هضم لاکتوز ناتوانی دارند. افرادی که دارای حساسیت به لاکتوز هستند می‌توانند می‌توانند به‌جای صرف نظر از‌مصرف شیر و‌محروم ماندن از‌خواص آن از‌شیرهای بدون لاکتوز موجود در بازار استفاده کنند.

مصرف شیر بادام

این شیر از آسیاب کردن بادام درختی و مخلوط کردن با آب بدست می‌آید. این شیر حاوی صفر درصد کلسترول و لاکتوز است که به افراد عدمتحمل لاکتوز اجازه می دهد بدون مشکل آن را مصرف کنند. همچنین این شیر یک گزینه‌ی مناسب برای گیاهخوارانی است که به گلوتن و سویا حساسیت دارند و با این حال به دنبال مصرف شیر در بارداری هستند. این شیر سرشار از اسید فولیک، ویتامین B و ویتامین E، کلسیم، آهن پروتئین و فیبر است . و چربی اشباع و کلسترول بسیار کمی دارد. یک لیوان شیر بادام حاوی 7.5 میلی گرم کلسیم است.

مصرف شیر جوی دوسر

شیر جو دوسر یکی از بهترین شیر های گیاهی بدون لاکتوز جایگزین شیر گاو است که از ترکیب آب و‌جودوسر پرک یا‌بلغور جودوسر تهیه می شود. شیر جو دوسر به دلیل مقادیر بالای مواد مغذی که دارد به تقویت استخوان ها کمک می کند، خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش داده و به عنوان یک ماده غذایی کاملا وگن شناخته می شود. شیر دو سر فیبر بالا و کالری کمی دارد. این شیر یبوست را تسکین می‌دهد و و سطح قند خون را حفظ می‌کند. این شیر حاوی ویتامین‌‌های A و B است و مواد معدنی از جمله پتاسیم، فسفر و منگنز دارد. پروتئین این شیر کمتر از شیر گاو است. و در هر لیوان مقدار 120 میلی گرم کلسیم دارد که میزان نسبتاً مناسبی است.

مصرف شیر سویا 

برای تهیه‌ی شیر سویا، لوبیای سویا را آسیاب کرده و به آن آب اضافه می‌کند. شیر سویا یک محصول کاملا گیاهی است و هیچ ارتباطی به شیر گاو ندارد. تنها شباهت این محلول، رنگ شیری آن است که البته کمی از شیر گاو کدرتر است. این شیر حاوی همان میزان پروتئینی است که در شیر گاو وجود دارد و همچنین حاوی فیبر بالا و کلسیم نیز می‌باشد. چربی سالم موجود در شیر سویا برای قلب بسیار مفید است. خواص اصلی سویا مربوط به گروهی از مواد به نام ایزوفلاونویید‌ها است. ایزوفلاونوییدها که خاصیت آنتی ‌اکسیدانی نیز دارند، دارای خاصیت فیتواستروژنیک هستند. بنابراین علاوه بر پروتئین بالایی که سویا دارد وجود دو خاصیت آنتی‌ اکسیدانی و فیتواستروژنیک آن، این ماده غذایی را بسیار خاص کرده است.. یک لیوان شیر سویا حاوی 300 میلی گرم کلسیم است.

مصرف شیر بز 

شیر بزبسیار مغذی است و اگر به دنبال کیفیت بالا هستید ارزش امتحان کردن را دارد. دسترسی به این شیر نسبت به شیر گاو و گوسفند کمتر است با این حال از نظر پروتئین، ویتامین B2 و گلوبول‌های سفید غنی تر از آنها است. چربی سالم موجود در شیر بز به کاهش سطح کلسترول، تسریع در روند متابولیک و هضم غذا کمک می‌کند. مقدار ویتامین A موجود در شیر بز به راحتی جذب بدن می‌شود . یک لیوان شیر بز حاوی 283 میلی گرم کلسیم است. شیر گاو به دلیل دارا بودن مواد آلرژی‌زا باعث ایجاد حساسیت می‌شود، اما شیر بز حاوی میزان کمتری از این مواد آلرژی‌زا است و برای همین ایجاد حساسیت آن بسیار کمتر است. برای همین افرادی که به شیر حساسیت دارند و یا نمی‌توانند آن را تحمل کنند، می‌توانند این شیر را جایگزین شیر گاو کنند.

مقدار مجاز مصرف شیر در طول دوران بارداری 

برای بدست آوردن مواد مغذی ویتامین‌‌ها و مواد معدنی که در بالا گفته شد شما حداقل باید روزی دو لیوان شیر مصرف کنید. اما مانند هر ماده‌ی غذایی دیگری باید از افراط و تفریط پرهیز کنید. نوشیدن زیاد شیر در دوران بارداری می‌تواند منجر به نفخ و سوء هاضمه شود. پس همواره اعتدال را در نظر داشته باشید. 

بهترین زمان مصرف شیر در بارداری

هرگز بلافاصله بعد از غذا شیر ننوشید. شما می‌توانید قبل از خواب شیر گرم را با عسل بنوشید تا خواب بهتری داشته باشید و سطح قند خون در طول شب حفظ شود. البته همیشه توصیه می‌شود در صبحانه‌ی خود شیر را بگنجانید. می‌توانید آن را همراه با غلات صبحانه هم مصرف کنید.

نحوه‌ی مصرف شیر در بارداری

شیر و فراورده‌های لبنی به شدت مستعد بیماری زایی و ایجاد مشکلات گوارشی هستند. برای آنکه مصرف شیر در بارداری برای شما مشکلاتی به همراه نداشته باشد لازم است نکاتی را رعایت نمایید:

• مواد مغذی شیر وقتی رقیق‌تر باشد بهتر جذب بدن می شوند از این رو بهتر است آن را به نسبت دو به یک با یک ماده‌ی دیگر مانند قهوه یا چای مصرف کنید. 
• سعی کنید شیر گرم بخورید و جرعه جرعه آن را بنوشید.
• بعد از وعده‌های غذایی سنگین شیر نخورید. 
• حتماً از شیرهایی استفاده کنید که پاستوریزه شده باشند و‌از شیر محلی استفاده نکنید. در مورد شیرهای پاستوریزه حتماً به تاریخ مصرف آن توجه ویژه داشته باشید و حتی یک روز بعد از انقضا هم آن را ننوشید.
• در یک زمان هر سه فنجان را مصرف نکنید.
• صبحانه غلات غنی شده با شیر میل کنید.
• شیر را در ظرف تمیز و در دار و ترجیحاً شیشه‌ای در یخچال نگه دارید.
• کسانی که سرد مزاج هستند شیر را با خرما یا کمی عسل و دارچین مصرف کنید اما در دوران بارداری در مصرف این گرمیجات دقت کنید زیرا زیاده‌روی در‌مصرف آن‌ها منجر به خونریزی می‌شوند. 

مصرف شیر با طعم دهنده‌ها در بارداری مجاز است؟

 شیر موز در بارداری

اینکه آیا مصرف شیر و موز با هم ترکیب خوبی است یا نه همواره مورد بحث بوده است. با این حال متخصصین این ترکیب را توصیه نمی‌کنند زیرا برای بدن مضر است اگر می‌خواهید هر دوی این مواد را مصرف کنید اول شیر بخورید و بعد 20 دقیقه بعد موز بخورید. شیر موز مانع از هضم غذا در معده و اختلال در خواب می‌شود.

شیر کاکائو در بارداری

کاکائو به دلیل داشتن اگزالات مانع جذب کلسیم می‌شود. انتظاری که از‌مصرف شیر داریم در درجه اول تامین کلسیم است، بنابراین بهتر است از ترکیب کاکائو با شیر استفاده نشود.

شیر زعفران در بارداری

یکی از انواع شیرهای مناسب در این دوران شیر زعفران است. شما می‌توانید چند رشته زعفران در شیر اضافه کرده و بجوشانید. این شیر به کاهش فشار خون، نوسانات خلقی و بهبود هضم غذا کمک می‌کند. با این حال در مورد استفاده از زعفران محتاط باشید مخصوصا در سه ماه اول بارداری زیرا باعث خونریزی و‌سقط جنین می‌شود.

 شیر خشک در بارداری

شیر خشک به صورت پودر شیر است که از شیر پاستوریزه بدست می‌آید و مواد مغذی آن مشابه با شیر گاو هستند. مصرف شیر خشک در دوران بارداری می‌تواند منجر به وزن گیری نوزاد شود. با این حال شیر خشک حاوی چربی و کلسترول است که می‌تواند برای مادر خطرناک باشد پس نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنید. با این حال یکی از مزیت‌های شیر خشک به شیر تازه این است که مدت نگهداری طولانی‌تری دارد و در زنانی که از لاغری بیش از حد رنج می‌برند منجر به چاقی صورت می‌شود. 

شیر محلی در بارداری

شیر محلی یا همان شیر خام مستقیاً از حیواناتی مانند، گاو؛ بز و گوسفند بدست می‌آید. اغلب حاوی انواع باکتری‌های بیماریزای عفونی، آنزیم‌‌های غیرضروری و سلول‌های چرکی حیوانات است. همچنین باکتری‌‌های خطرناکی مانند سالمونلا، ای.کلای ، لیستریا نیز ممکن است به طور طبیعی در شیر خام وجود داشته باشد که می‌تواند منجر به بیماری‌‌های جدی نظیر لیستریوز ، تب حصبه، دیفتری و تب مالت شود. برخی از این بیماری‌‌ها منجر به سقط جنین می‌شوند. بنابراین بهتر است حتما از شیر‌های پاستوریزه یا استرلیزه تولید شده توسط کارخانجات معتبر استفاده کنید.

شیر کم چرب یا پرچرب؟

درصد چربی با میزان جذب کلسیم رابطه عکس دارد، یعنی هرچی چربی شیر بالاتر باشد جذب کلسیم کاهش می‌یابد که‌این‌مساله به‌خصوص برای خانم‌های باردار اهمیت فراوانی داشته و توصیه می‌شود شیر کم‌چرب میل شود. همچنین مطالعات نشان می‌دهد لبنیات پرچرب می‌تواند به بهبود عوامل خطر ِ سندروم متابولیک مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا و قند خون بالا کمک کند. اما این اثر  سلامتی بخش در لبنیات کم چرب مشاهده نشده است. این بدین خاطر است که بسیاری از مواد مغذی در لبنیات همراه با چربی هستند و وقتی چربی حذف شود آنها نیز از بین می‌روند. 

مصرف شیر در بارداری و تاثیر آن بر شیردهی

شیر مادر تحت تأثیر عوامل بسیاری قرار دارد، برخی از آنها ژنتیکی و برخی دیگر محیطی هستند. بعضی از اجزای آن به طور مداوم در شیر وجود دارند و برخی دیگر به رژیم غذایی مادر بستگی دارند. به عنوان مثال، تحقیقات نشان داده است که میزان چربی شیر مادر با مصرف شیر در بارداری تغییر نمی‌کند. اما از فواید مصرف شیر در بارداری تاثیری است که در نوع چربی و کیفیت آن می‌گذارد. با مصرف شیر در دوران شیردهی، انرژی شیر مادر تغییر چندانی نمی‌کند. اما مادر شیرده با مصرف شیر، مواد مغذی لازم برای رشد و نموی کودک را بدست می‌آورد. مادران شیرده در روز به 2.5 تا 3 لیتر مایعات برای تولید شیر نیاز دارند که بسته به سطح متابولیسم افراد مختلف متفاوت است. با مصرف شیر کلسیم لازم برای تولید شیر را بدست می‌آورید.

منبع:

http://www.verka.coop/blog/post/is-pasteurized-milk-safe-during-pregnancy

https://parenting.firstcry.com/articles/drinking-milk-during-pregnancy-is-it-good-for-you/

http://www.redkitchenette.com/2014/08/21/feeding-pregnancy-healthy-homemade-chocolate-milk/

https://food.ndtv.com/food-drinks/have-you-been-eating-bananas-with-milk-you-must-read-this-1694129

https://www.hellomotherhood.com/article/528069-the-advantages-of-drinking-milk-during-pregnancy/

https://parenting.firstcry.com/articles/can-drinking-milk-while-breastfeeding-help-to-produce-more-milk/