درمان خونریزی بعد از زایمان طبیعی و سزاین

درمان خونریزی بعد از زایمان طبیعی یا سزارین می‌تواند از انتظار باشد تا مراجعه فوری به اورژانس. پس در جواب درمان خونریزی بعد از زایمان چیست؟ باید بتوانیم علت‌های احتمالی خونریزی بعد از زایمان را تشخیص دهیم. در این مقاله به پاسخ پرسش‌های مادران درمورد درمان خونریزی بعد از زایمان سزارین و طبیعی، راه‌های جلوگیری از خونریزی زیاد بعد از زایمان و علائم خطر در خونریزی بعد از زایمان می-پردازیم.

خونریزی پس از زایمان طبیعی و سزارین؛ postpartum hemorrhage

به خونریزی بیش‌تر از 500 سی‌سی متعاقب زایمان واژینال یا طبیعی و بیش‌تر از 1000 سی‌سی بعد از زایمان سزارین خونریزی پس از زایمان یا postpartum hemorrhage گفته می‌شود. خونریزی بعد از زایمان دو نوع زودرس و دیررس (تاخیری) دارد که برای درمان خونریزی بعد از زایمان مهم است.

• نوع زودرس؛ در 24 ساعت اول پس از زایمان رخ می‌دهد.
• نوع تاخیری بین 24 ساعت تا شش هفته بعد از زایمان رخ می‌دهد

در مقاله‌ای جدا درمورد علت خونریزی بعد از زایمان به تفصیل توضیح داده شده است که می‌توانید به آن رجوع کنید.  خونریزی‌ در هر جایی از بدن باید جدی گرفته شوند. زیرا باعث افت فشار خون، نرسیدن خون به ارگان‌های بدن، شوک و حتی مرگ می‌شود. درمورد خونریزی بعد از زایمان باید به این نکته توجه کرد که تا وقتی در حجم زیاد اتفاق نیفتد طبیعی بوده و خطرناک نیست. 

در صورت خونریزی بعد از زایمان چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

به مادران توصیه می‌شود اگر بعد از زایمان هر کدام از علائم زیر را داشتند هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند.

• لخته‌های خون بزرگ‌تر از یک کف دست
• خونریزی که در یک ساعت بیش از یک نوار بهداشتی را خیس کند و کاهش نیابد.
• تاری دید
• احساس سرما
• تعریق پوست
• افزایش ضربان قلب 
• احساس سرگیجه
• احساس ضعف
• حالت تهوع
• احساس غش‌کردن
• اختلالات روانی مانند گریه و بی‌قراری زیاد یا تمایل به خودکشی

همانطور که گفتیم دفع بیش از 1000 میلی‌لیتر خون در طی 24ساعت اول پس از زایمان سزارین  postpartum hemorrhage نام دارد اما این نوع اولیه آن است. نوع تاخیری که پس از 24 ساعت تا شش هفته پس از زایمان ممکن است در درصد پایینی از مادران ایجاد شود secondary postpartum hemorrhage نام دارد و خونریزی تاخیری است. علائم آن عبارتند از؛

• درد در پایین شکم یا لگن که با دردهای پریودی تفاوت دارد.
• احساس لرزش، تب یا بی‌حالی
• خونریزی با بوی زننده
• خونریزی که با گذر زمان به جای آن‌که تقلیل یابد تشدید شود.

یادتان باشد که در درمان خونریزی بعد از زایمان نباید زمان از دست برود. بنابراین درصورت مشاهده علائم خطر هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

عوارض خونریزی بعد از زایمان چیست؟

عوارض خونریزی بعد از زایمان سزارین و طبیعی از خفیف تا شدید متغیرند. گروهی از این عوارض قابل پیشگیری‌اند اما برای گروه دیگر کاری نمی‌توان انجام داد. این عوارض عبارتند از؛

• عفونت‌های دوره نفاس؛ خانم‌هایی که مبتلا به کم‌خونی بعد از زایمان هستند و دچار خونریزی هم می-شوند بیش‌تر در معرض خطر برای عفونت‌ها هستند. درمان خونریزی بعد از زایمان در خانم‌هایی که کم‌خونی دارند مهم‌تر است.
• واکنش‌های مرتبط با انتقال خون؛ گروهی از مادران نیاز به دریافت خون به‌عنوان بخشی از درمان خود دارند. اگر چه انتقال عفونت‌ها ازطریق انتقال خون یا واکنش‌های حساسیتی نسبت به خون دریافت‌شده نادر است اما در گروهی از بیماران اتفاق میفتد.
• آسیب ارگان‌های بدن؛ افت فشار خون و خونریزی موجب آسیب اعضای بدن به‌خصوص کلیه‌ها می-شوند.
• هیسترکتومی؛ اگر منشا خونریزی رحم باشد و نتوان خونریزی را متوقف کرد درمان خونریزی بعد از زایمان خارج‌کردن رحم است که این عمل موجب نازایی خانم می‌شود.
• سندروم شیهان؛ بسیار نادر است. افت فشار ناشی از خونریزی بسیار شدید رحمی که موجب ازکار-افتادن بخشی از مغز می‌شود که تنظیم‌کننده هورمون‌هاست. این مادران دچار مشکلات مختلف هورمونی از جمله فقدان شیر در پستان می‌شوند. درمان خونریزی بعد از زایمان در این دسته از بیماران بسیار سخت و حیاتی است.

آیا راه‌های جلوگیری از خونریزی بعد از زایمان را می‌دانید؟

جلوگیری از خونریزی بعد از زایمان مهم‌تر از درمان خونریزی بعد از زایمان است. برای جلوگیری از خونریزی بعد از زایمان و مراقبت‌های پس از زایمان سزارین بهتر است مادران نکاتی را بدانند. پزشک شما قبل از زایمان و در طی بارداری سوالاتی را از شما می‌پرسد و شما باید با دقت کافی به سوالاتش پاسخ دهید. اگر هر یک از مشکلات زیر را دارید حتما قبل از موعد زایمان با پزشکتان در میان بگذارید.

• سابقه اختلالات انعقادی
• سابقه انتقال خون در حاملگی قبلی
• کم‌خونی حین حاملگی
• اگر زایمان قبلی شما سزارین بوده و اکنون می‌خواهید زایمان طبیعی داشته باشید.
• مصرف داروهای شیمیایی یا گیاهی

درمان خونریزی بعد از زایمان سزارین و طبیعی

چگونه خونریزی بعد از زایمان را قطع کنیم؟ درمان خونریزی بعد از زایمان بسته به علت خونریزی بعد از زایمان و نوع زایمان (طبیعی یا سزارین) متفاوت است. اگر شما علائم خطر را در خود احساس کردید به پزشک مراجعه کنید و پزشک پس از بررسی‌های لازم بسته به علت ایجادکننده آن برایتان درمان لازم را آغاز می‌کند.

• در ابتدا پزشک احتمالا علائم حیاتی شما را بررسی می‌کند. بررسی فشارخون، تعداد تنفس و سایر علائم حیاتی به پزشک کمک می‌کند تا با دید بهتری به درمان خونریزی شما بپردازد.
• همیشه اولین قدم در همه خونریزی‌ها کنترل محل خون‌ریزی، جلوگیری از از دست‌دادن خون بیش‌تر و جایگزینی خون از دست‌رفته است. کنترل فشار خون در این مرحله اهیت زیادی دارد. اگر بیمار خون زیادی از دست داده باشد پزشک ممکن است برایش خون تجویز کند. گاهی برای فشار پایین بیمار سرم تجویز می‌شود و گاهی هم تا کنترل کامل محل خونریزی اگر فشار خیلی پایین نباشد سرم تجویز نمی‌شود (بالابردن فشار ممکن است خونریزی را تشدید کند). 
• دکتر شما ممکن است برایتان داروهای هورمونی تجویز کند. این داروها ممکن است از طریق سرم، شیاف مقعدی یا واژینال یا خوراکی تجویز شود. داروهای هورمونی به کاهش خونریزی و انقباض رحم کمک می‌کنند. داروهای هورمونی مثل اکسی‌توسین یا میزوپروستول کمک کننده هستند. 
• ماساژ رحم می‌تواند به انقباض رحم، متوقف شدن خونریزی و خارج‌شدن بقایای جفت کمک کند.
• گاهی درمان‌های گفته‌شده کافی نیست و به درمان‌های جدی‌تری نیاز است. اگر با معاینات کافی محل خونریزی پیدا نشود شاید نیاز به انجام لاپاروسکوپی برای تعیین محل دقیق خونریزی باشد. گاهی نیز به لاپاراتومی برای تخلیه خونریزی از داخل حفره شکم نیاز است. (در لاپاراتومی برشی کوچک در سطح شکم ایجاد می‌شود و از طریق آن ابزارهای مورد استفاده وارد شکم می‌شوند.

• گاهی نیاز است محل مورد خونریزی در سرویکس یا رحم را بخیه کرد. گاهی اگر محل خونریزی بزرگ باشد و با بخیه نتوان خونریزی را متوقف کرد پزشک برای کنترل خونریزی مجبور به خارج‌کردن رحم می‌شود (هیسترکتومی). 
• اگر بیمار مشکلات انعقادی داشته باشد برایش داروهای مناسب تجویز می‌شود.
• یکی از روش‌های کنترل خونریزی در رحم آمبولیزه‌کردن شریان رحمی و شریان‌های لگنی است. در این روش یک ابزار وارد شریان رحمی یا شریان‌های لگنی شده و خون‌رسانی آن‌ها را متوقف می‌کند. 
• یکی دیگر از روش‌هایی که برای کنترل خونریزی داخل رحمی استفاده می‌شود استفاده از بالون‌هایی به نام بالون بکری است که داخل رحم باز می‌شود و باعث افزایش فشار داخل رحمی و کنترل خونریزی می‌شود.
• برای درمان گیاهی خونریزی بعد از زایمان روغن‌های گرم توصیه شده است اما استفاده سرخود از داروهای گیاهی در این دوران اصلا توصیه نمی‌شوند زیرا مشخص نیست چه تاثیری روی نوزاد و مادر می‌گذارند و باعث اتلاف وقت می‌شوند. یکی از راهکارهای طب سنتی برای درمان گیاهی خونریزی طولانی بعد از زایمان جلوگیری از سردشدن ناحیه واژن و اطراف شکم است. استفاده از حوله گرم یا کیسه آب گرم برای بهبود درد و خونریزی موثر است. با این وجود خوددرمانی درمورد خونریزی بعد از زایمان اصلا توصیه نمی‌شود. در این مورد لازم است در مورد حمام کردن بعد از زایمان سزارین نیز بیشتر بدانید.
• درمورد درمان خونریزی بعد از زایمان که از نوع تاخیری باشد کمپرس رحم و گاهی تجویز آنتی-بیوتیک انجام می‌شود.