از مشکلات پرخطرترین ازدواج فامیلی چه می‌دانید؟

حتی اگر آگاهی از پرخطرترین ازدواج فامیلی، در بسیاری از مواقع ‌نتواند جلوی چنین ازدواجی را بگیرد، اما می‌تواند نمایی کلی از آینده چنین شکلی از ازدواج را ترسیم کند و زوجین را از عواقب احتمالی تصمیمی که گرفته‌اند یا در حال اخذ آن هستند، مطلع سازد. واقعیت این است که وقتی دو نفر برای ازدواج تصمیم بگیرند و به تعبیری خواهان هم باشند، معمولا درصدها و احتمالاتی که حول محور ازدواج و مسائل پس از آن مطرح می‌شود، برایشان معنایی ندارد؛ مگر در مواقع خاص و استثنایی که عقل و منطق و رویارویی با حقایق و احتمالات ناخوشایند بتواند بر احساس عاشقانه طرفین غلبه کند و باعث شود که عطای ازدواجی پر ریسک را به لقایش ببخشند و قید آن را بزنند و از شر احتمالات و تخمین‌ها رها شوند. در هر صورت در این مطلب می‌خواهیم در مورد انواع ازدواج فامیلی و پرخطرترین ازدواج فامیلی صحبت کنیم.

پرخطرترین ازدواج فامیلی کدام است؟

در یک شمای کلی همه ازدواج‌های فامیلی خطرناک هستند، اما پرخطرترین ازدواج فامیلی ازدواج دخترخاله با پسرخاله است؛ زیرا از لحاظ علمی این دو نفر مشابهت ژنتیکی بیشتری با یکدیگر دارند و احتمال مشکل ژنتیکی در فرزند حاصل از این ازدواج از سایرین بیشتر است. اینکه ازدواج دخترخاله با پسرخاله پرخطرترین ازدواج فامیلی است، هرگز به این معنا نیست که ازدواج با سایر نسبت‌های فامیلی بی‌خطر یا کم خطر هستند. در هر صورت ازدواج با فردی که احتمال داشتن ژن مشترک یا تداخلات ژنتیکی با او وجود دارد، همواره ریسک بالایی دارد و نمی‌تواند خالی استرس و اضطراب باشد.

ازدواج فامیلی چند درصد خطر دارد؟

خطر بروز ناهنجاری‌های ژنتیکی در فرزند در ازدواج‌های خویشاوندی حدود 5 تا 6 درصد است‌؛ این در حالی است که این ریسک در ازدواج‌های غیرخویشاوندی حدود 2.5 تا سه درصد است‌. اگرچه این درصدها و احتمالات نمی‌تواند به طور قطع نفی‌کننده یا تایید کننده شکل ازدواج باشند، اما در هر صورت زنگ خطر و ریسک‌پذیری هر شکلی از ازدواج را نشان می‌دهد.

بهترین نوع ازدواج فامیلی چیست؟

بهترین نوع ازدواج فامیلی ازدواجی است که زوجین با هم نسبت خونی نداشته باشند؛ یعنی فامیل بودن آنها سببی باشد و نه نسبی. بد نیست بدانید که نَسَب به خویشاوندی گفته می‌شود که جدشان یکی باشد و نسبت خونی داشته باشند. اما سَبَب، خویشاوندی است که در نتیجه سایر ازدواج‌ها حاصل می‌شود. مثلا ازدواج دو غریبه با هم باعث ایجاد فامیل سببی می‌شود و نه نسبی. ازدواج بین اقوام فامیلی سببی خطر ازدواج با فامیل نسبی را ندارد و همچون ازدواج دو غریبه است با این تفاوت که هر دو خانواده به یمن فامیلیت سببی که با هم دارند، شناخت کافی از هم دارند و راحت‌تر برای ازدواج تصمیم می‌گیرند.

مثلا دختر خانواده با پسر یکی از اقوام شوهر خاله و یا شوهر عمه یا برادر زن عمو ازدواج کند. این شکل از ازدواج بنا به شناختی که خانواده‌ها از هم دارند، می‌تواند بهترین ازدواج فامیلی باشد.

در مورد ازدواج های نسبی باید بگوییم که ازدواج دخترخاله و پسرخاله در بین ازدواج‌های فامیلی نسبی، پرخطرترین ازدواج فامیلی است و بیشترین امکان بروز مشکلات را برای جنین دارد. سایر نسبت‌ها در مقایسه به ازدواج پسرخاله با دختر خاله، ریسک کمتری دارند؛ اما این ریسک کمتر چندان هم قابل توجه نیست و دلیل علمی برای رضایت به انجام چنین ازدواجی نیست.

البته باید همین جا به این نکته مهم اشاره کنیم که نه ازدواج فامیلی "الزاما" منجر به تولد کودک مشکل‌دار می‌شود و نه ازدواج غیر فامیلی "حتما" به تولد کودک سالم منتهی می‌شود؛ بلکه احتمال بروز مشکل و بیماری‌های ژنتیکی در ازدواج فامیلی (نسبی) بیشتر است.

چرا ازدواج فامیلی خطرناک است؟

علم درباره مشکلات ازدواج فامیلی و خطرآفرین بودن آن اینطور توضیح می‌دهد که در ژن‌های هر فرد، ژن‌های مغلوب بیماری‌زا وجود دارند؛ این ژن‌ها برای بروز و ظهور باید هم در زن و هم در مرد وجود داشته باشند تا عامل بیماری‌زا ایجاد شود.

از آنجایی که در ازدواج‌های فامیلی خاستگاه‌های ژنتیکی زوج‌ها یکسان است، امکان بروز این بیماری‌ها بسیار زیاد است.

بنابراین می‌توان اینطور گفت که یکی از مشکلات رایج در ازدواج فامیلی، مشکلات مرتبط با ژنتیک است که در نتیجه آن ممکن است کودکانی با انواع مشکلات و بیماری‌ها به دنیا بیایند. اگرچه همیشه امکان به دنیا آمدن کودکانی با مشکلات ژنتیکی در دنیا،برای هر زوجی، وجود دارد؛ اما این احتمال و اتفاق در زوج‌هایی که به صورت فامیلی با هم ازدواج می‌کنند، بسیار شایع‌تر است.

مشکلات ازدواج فامیلی چیست؟

مشکلات پزشکی ازدواج فامیلی ناشی از تداخلات ژنی هستند. بیماری‌های ژنتیکی مختلفی می‌توانند در نتیجه ازدواج‌های فامیلی ظاهر شوند. ظهور اینگونه بیماری‌ها  بیشتر به سابقه بیماری در سایر اعضای خانواده وابسته هستند. رایج‌ترین این بیماری‌ها از قرار زیر هستند:

• بیماری های نقص ایمنی

کودکان حاصل از ازدواج فامیلی ممکن است دچار نقص ایمنی شوند. این کودکان از سایرین آسیب‌پذیرتر هستند و ممکن است به همین علت به سایر بیماری‌ها مبتلا شوند.

• معلولیت

انواع معلولیت‌های ذهنی و جسمی در کمین کودکان حاصل ازدواج فامیلی است. اگر این اختلالات ژنتیکی حاد باشند، امکان این که کودک در سنین پایین فوت کند بسیار است.

• سقط جنین

از مهمترین مشکلاتی که هم مادر و هم فرزند را در ازدواج‌های فامیلی تهدید می‌کند، سقط جنین و مرده‌زایی است. ممکن است اختلالات ژنتیکی به حدی شدید باشند که جنین متولد نشود یا اگر هم به دنیا بیاید مرده باشد. این نوع مشکلات سلامت مادر را نیز تهدید می‌کنند. بر اساس آمار از هر 500 مورد حاملگی در ازدواج فامیلی حدود 50 مورد سقط جنین و 22 مورد مرده زایی اتفاق می‌افتد.

• تالاسمی

تالاسمی و کم خونی در کودکان یکی از دیگر بیماری‌های بسیار شایع با عامل ژنتیکی است. این بیماری در فرزندان حاصل از ازدواج‌های فامیلی بیشتر دیده می‌شود. در این بیماری، میزان هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خوب از حالت طبیعی و نرمال بسیار کمتر است.

• پی کی یو و فاویسم

بیماری‌های پی کیو و فاویسم را می‌توان از دیگر بیماری‌هایی دانست که ژنتیک در انتقال آنها نقش بسیار موثری دارد. این بیماری ژنتیکی خونی، به دلیل  كمبود يكی از آنزيم‌های گلبول قرمز بروز می‌کند.

هزینه آزمایش ژنتیک ازدواج فامیلی چه قدر است؟

با توجه به انواع مختلف آزمایش‌ ژنتیک قبل از بارداری، هزینه آزمایش ژنتیک ازدواج فامیلی نیز متغیر است؛ همین قدر می‌توانیم بگوییم که آزمایش‌های ژنتیکی یکی از گرانترین انواع آزمایش‌ها هستند. با این حال صرف هزینه برای آن باعث می‌شود تا از صرف هزینه برای کودکان معلول جلوگیری شود.

کلام آخر

بدیهی است که هر ازدواجی ریسک‌های مخصوص به خود را دارد. اگر از ازدواج فامیلی و بچه دار شدن هراس دارید، باید همواره این موضوع را به یاد داشته باشید که اساسا بارداری و حاملگی تصمیمی ریسک‌پذیر است و در هیچ بارداری، هرگز به طور قطع و دقیق مشخص نیست که جنین با چه شرایطی متولد می‌شود؛ اما به هر حالی تجربه و علم ثابت کرده است که تولد کودک معلول در ازدواج‌های فامیلی، ریسک بیشتری دارد و حتی اگر یک بارداری در یک ازدواج فامیلی بدون عیب و ایراد بوده باشد و فرزندی سالم متولد شده باشد، هرگز تضمین کننده این نیست که بارداری دوم در ازدواج فامیلی هم بدون عیب ایراد باشد. اگرچه ریسک اختلال در بارداری چه با ازدواج فامیلی و چه بدون آن وجود دارد، اما این ریسک در ازدواج‌های غیر فامیلی کمتر است؛ لذا بهتر است که از پرخطرترین ازدواج فامیلی اجتناب کنید.