تنگی نفس در بارداری پسر و دختر، جنسیت جنین(علت و درمان)

تنگی نفس در بارداری و درد قفسه سینه ، از عوارض شایع حاملگی می‌باشد. طبق تحقیقات انجام‌شده ۶۰ تا ۷۰ درصد خانم‌های باردار، با برداشتن اجسام سنگین یا فعالیت‌های شدید مثل بالا رفتن از پله‌ها دچار احساس خفگی در بارداری خواهند شد. این احساس تنگی نفس در هنگام خواب نیز برای خانم‌های حامله اتفاق می‌افتد و باعث اختلالات خواب در بارداری می‌شود. تنگی نفس در حد خفیف و متوسط، مانند سردردهای بارداری و ریزش مو از عوارض‌هایی هستند که نیازی به درمان و بررسی خاصی نداشته و در این دوران طبیعی هستند. در این مقاله سعی داریم به علل تنگی نفس در حاملگی، راه‌های کنترل و درمان این معضل بپردازیم و به این سوال پاسخ دهیم که آیا تنگی نفس در ماه اول بارداری و جنسیت با هم ارتباطی دارند یا خیر.

تنگی نفس در بارداری نشانه چیست؟!

تنگی نفس از علائم و عوارض بارداری است. اما به تنهایی نمی‌تواند برای تشخیص بارداری به ما کمک کند.

پزشکان معتقدند که رحم در حال رشد با افزایش سایز خود به شش‌ها فشار وارد می‌کند. به دلیل فشار وارده به شش‌ها نفس کشیدن برای خانم باردار سخت خواهد شد.

احساس تنگی نفس در اوایل بارداری معمولا شایع نیست. شایع‌ترین عارضه اوایل بارداری تهوع بارداری است. زیرا جنین هنوز به قدری کوچک است که به فضای زیادی احتیاج ندارد و رحم افزایش سایز چندانی نخواهد داشت که بتواند به شش‌ها فشار مضاعف وارد نماید و سبب تنگی نفس گردد.

تنگی نفس در سه ماهه اول بارداری

در سه ماهه اول بارداری پرده دیافراگم که یک پرده عضلانی است و بین قلب و شش‌ها و اندام‌های داخلی بدن قرار گرفته است، حدود ۴ سانتی متر بالاتر می‌آید، تا فضای لازم برای رشد رحم فراهم گردد. از طرفی این تغییر وضعیت پرده دیافراگم و افزایش نسبی حجم شش‌ها سبب می‌شود بیشتر و بهتر هوا وارد ریه‌ها گردد. بدن برای تطابق با این تغییرات نیاز به زمان دارد. به همین علت تا زمان تطابق کامل با این تغییرات بسیاری از خانم‌ها احساس تنگی نفس یا مشکل در تنفس عمیق خواهند داشت.

از طرف دیگر با افزایش سطح هورمون پروژسترون در بدن خانم‌های حامله، تنفس تا حدودی تندتر خواهد شد. هورمون پروژسترون وظیفه تکمیل روند رشد جنین را بر عهده دارد. در نتیجه محرک سیستم تنفس و عملکرد این خواهد بود. از این رو سبب تند شدن تنفس مادر در بارداری خواهد شد. همین روند سریع‌تر شدن تنفس می‌تواند سبب احساس تنگی نفس شود.

تنگی نفس در سه ماهه دوم بارداری

در سه ماهه دوم بارداری ، تنگی نفس و تپش قلب در بارداری با شدت بیشتری احساس می‌شود. تغییرات عملکرد قلب و افزایش حجم خون باعث این تغییرات می‌گردد. زیرا قلب باید این حجم مضاعف خون را با شدت بیشتری به اندام‌ها و جفت پمپاژ نماید و این عملکرد شدید قلب سبب تنگی نفس و افزایش تپش قلب خواهد شد. این شرایط تنگی نفس در هفته ۲۶ بارداری و حوالی آن شدیدتر خواهد شد.

تنگی نفس در سه ماهه سوم 

علت تنگی نفس در ماه آخر بارداری چیست ؟ تنگی نفس در بارداری به ویژه در سه ماهه سوم به وضعیت قرارگیری سر جنین بستگی دارد. قبل از اینکه جنین بچرخد و سر او وارد لگن شود و ثابت شود، ممکن است با هر چرخش جنین، استخوان سر او به دیافراگم فشار اورد و سبب سخت شدن تنفس شود. این شرایط تنگی نفس در ماه آخر بارداری شدت بیشتری پیدا می‌کند.از این رو تنگی نفس در بارداری دوقلویی به دلیل افزایش بیشتر سایز رحم و تغییرات هورمونی بیشتر، شدیدتر بروز خواهد کرد.

بلافاصله پس از ورود سر جنین به لگن و پایین تر رفتن وزن رحم در هفته‌های اخر بارداری احساس تنگی نفس تا حدودی کمتر خواهد‌ شد.

عوامل مستعد کننده تنگی نفس در بارداری

اگر تنگی نفس با شدت زیادی در بارداری اتفاق بیافتد مشورت با پزشک ضرورت دارد. تغییرات بارداری و دلایل پزشکی خاصی باعث تنگی نفس می‌شوند. در زیر به بررسی این دلایل می‌پردازیم.

• آسم 

شرایط بارداری می‌تواند باعث شدیدتر شدن علائم آسم شود. به همین علت قبل از بارداری درباره کنترل علائم این در دوران حاملگی با پزشک خود مشورت نمایید.

• کاردیومیوپاتی

این مشکل نوعی نارسایی قلبی است. کاردیومیوپاتی در بارداری یا بلافاصله پس از تولد جنین ممکن است اتفاق بیافتد. علائم آن عبارتند از ورم مفاصل، فشار خون پایین، خستگی شدید و تپش قلب زیاد. اکثر خانم‌ها این علائم را با عوارض طبیعی بارداری اشتباه می‌گیرند. اما کاردیومیوپاتی مشکل جدی محسوب می‌شود و نیاز به درمان دارد. پس با مشاهده علائم آن با پزشک خود مشورت نمایید.

• آمبولی ریه

زمانی که خون لخته شده وارد سرخرگ مربوط به ریه‌ها شود، آمبولی ریه اتفاق می‌افتد. آمبولی ریوی سبب می‌شود تنفس برای شما سخت شده و علائمی مانند سرفه، درد قفسه سینه و تنگی نفس در شما بروز نماید.

• کم‌خونی

کم‌خونی در بارداری می‌تواند باعث تنگی نفس گردد. زیرا گلبول‌های قرمز خون مسئول انتقال اکسیژن به سلول‌ها هستند. در صورت اشکال در عملکرد آن‌ها، اکسیژن‌رسانی به سلول‌ها کمتر شده و احساس تنگی‌نفس، خستگی و بی‌حالی به فرد دست می‌دهد. در نتیجه سنجش سطح اهن خون در بارداری اهمیت ویژه‌ای دارد. این سنجش به وسیله یک آزمایش خون ساده انجام می‌پذیرد. 

راه درمان تنگی نفس در بارداری چیست؟!

 تنگی نفس در بارداری، شرایط سختی را برای مادر ایجاد می‌کند. تأثیر به سزایی نیز بر فعالیت‌های معمول روزانه او خواهد داشت. در نتیجه مادر همواره به دنبال راهی برای درمان و کنترل این مشکل خواهد بود.

خوشبختانه روش‌هایی مناسبی جهت کنترل تنگی نفس و بهتر شدن تنفس در بارداری وجود دارد که در زیر به توضیح و بررسی انها می‌پردازیم.

1. انجام تمرینات مخصوص برای حذف فشار رحم به روی دیافراگم، از روش‌هایی مؤثر بهبود تنفس در بارداری است. استفاده از کمربندها و شکم‌بندهای مخصوص بارداری به حفظ موقعیت بدنی مناسب شما جهت بهتر شدن تنفس کمک به سزایی می‌نماید. این کمربند و شکم‌بندها را می‌توانید از فروشگاه‌های مخصوص لوازم بارداری یا داروخانه‌های معتبر تهیه بفرمایید. بهتر است از اوایل سه ماهه دوم بارداری از این وسیله استفاده نمایید. زیرا در این زمان تنگی نفس شروع خواهد شد و در سه ماهه سوم افزایش خواهد یافت.
2. در هنگام خواب از بالش در قسمت زیر شکم و پشت کمر استفاده نمایید. استفاده از این بالش‌ها به کاهش فشار رحم به ریه‌ها کمک می‌کند. در نتیجه شرایط تنفس بهتر خواهد شد. خوابیدن به پهلوی چپ نیز کمک می‌کند فشار رحم از روی عروق مسئول خون و اکسیژن‌رسانی به بدن برداشته شود. به همین علت تنفس مناسب‌تر صورت می‌گیرد.
3. استفاده از تکنیک‌های تنفسی مخصوص که در زمان زایمان هم توصیه می‌شود، روش مناسبی برای بهبود وضعیت تنفس شماست. نفس عمیق بکشید و در بازدم اراک و تکه تکه نفس خود را خارج نمایید. تمرین این تکنیک تنفسی در زمان احساس تنگی نفس بسیار کمک کننده خواهد بود. ضمن اینکه در تمرین این تکنیک تنفسی تبحر می‌یابید و در زمان زایمان آسوده‌تر خواهید بود.
4. به زبان بدن خود توجه کنید. هر زمان که احساس نیاز کردید دست از فعالیت بکشید و استراحت نمایید. در صورت احساس تنگی نفس یا مشکل در تنفس در هر حالتی که هستید دست از فعالیت کشیده و استراحت کنید. در اواخر بارداری به دلیل بزرگ شدن رحم و افزایش وزن جنین، شما قادر به انجام فعالیت‌های معمول گذشته خود نخواهید بود. هیچ اشکالی وارد نیست، زیرا سلامت شما و جنین از انجام هر فعالیتی اهمیت بیشتری دارد. پس زمانی را به استراحت اختصاص دهید.
5. درمان گیاهی برای تنگی نفس در بارداری وجود ندارد. از مصرف انواع دمنوش و داروهای گیاهی بدون تجویز پزشک جدا خودداری نمایید. درمان‌های خانگی و گیاهی می‌تواند تأثیر مخرب بر روند رشد جنین داشته باشد.

ارتباط تنگی نفس در اوایل بارداری و جنسیت جنین

آیا تنگی نفس در بارداری و جنسیت جنین با هم ارتباطی دارند؟ بعضی تنگی نفس و احساس خفگی در بارداری و جنسیت جنین را هم ربط داده و آن را به عنوان علائم بارداری پسر در هفته 7 و نشانه ای برای تعیین جنسیت جنین میدانند. تنگی نفس در بارداری دختر با تنگی نفس در علائم بارداری پسر، هیچ تفاوتی ندارد. همانطور که در ابتدای مقاله به بررسی علل تنگی نفس پرداختیم، علت تغییرات هورمونی و فیزیکی بدن مادر بود. در بین علائم بارداری دختر و پسر شرایط بدن مادر کاملا یکسان است. در نتیجه ارتباط بین شدت نفس تنگی در بارداری و جنسیت پشتوانه علمی ندارد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟!

با وجود اینکه تنگی نفس در بارداری از عوارض طبیعی حاملگی است. اما در صورت بروز علائم زیر مراجعه فوری به پزشک و درمان ضرورت دارد.

• کبود شدن لب‌ها، انگشتان دست یا پا
• تپش قلب شدید که با وجود استراحت و توقف فعالیت بهبود پیدا نکند
• درد در قفسه سینه هنگام نفس کشیدن
• تنگی نفس شدید و احساس خفگی که هر لحظه بدتر می‌شود
• خس خس سینه در هنگام نفس کشیدن
• در صورت بروز تنگی نفس شدید یا تجربه تنگی نفس برای اولین بار نیز با پزشک خود مشورت نمایید.

در این شرایط ممکن است پزشک برای اطمینان بیشتر و تشخیص علت تنگی نفس در بارداری، آزمایشات مخصوص برای شما تجویز نماید. نظیر سونوگرافی از عروق پا برای بررسی لخته شدن خون در بدن.