ورم پا در بارداری و جنسیت جنین+11 درمان ورم پای چپ و راست

دی ۱۴۰۲ | زمان مطالعه : ۹ دقیقه
ورم پا و مچ پا در بارداری

ورم پا و مچ پا در دوران بارداری از تغییرات و عوارض جسمی بارداری بخصوص در سه ماهه سوم حاملگی را اکثر خانم‌ها آن را احتمالا در کنار تنگی نفس بارداری تجربه می‌کنند. به عارضه تورم در این دوران اصطلاحا ادم بارداری نیز گفته می‌شود که بیشتر در دست‌ها و پاها رخ می‌دهد.

اینکه ورم پا در بارداری تا چه حد طبیعی است یا به طور کلی برای ورم پا در بارداری چه باید کرد و یا اینکه چگونه ورم پا در بارداری را از بین ببریم، به طور کامل در این مطلب شرح داده شده است. 

 

علل ورم پا و مچ پا در بارداری کدامند؟

این عوامل، باعث ورم پا و مچ پا در بارداری و سایر اندام‌ها هستند:

در یک بارداری طبیعی، برای خونرسانی بهتر به جفت و جنین، حجم مایعات بدن بیشتر می‌شود. این مایع که بین بافت‌ها و داخل خون وجود دارد بدلیل تغییرات هورمونی حاملگی، زیر پوست تجمع پیدا کرده هم منجر به ترک‌های بارداری در شکم و سایر اندام‌ها شده و هم ایجاد ورم می‌کند.

با بزرگتر شدن رحم و فشار بر وریدهای قسمت تحتانی بدن، برگشت خون از اندام‌های پایینی کندتر می‌شود. ضمن اینکه این شرایط باعث افزایش فشار خون همچنین گرفتگی ماهیچه‌ها در بارداری نیز می‌شود. 

به دلایل ذکر شده شاهد ورم در دوران بارداری خواهیم بود.

علت ورم شدید پا در هفته های آخر بارداری

هر چه سن باردارى بالاتر مى رود، جنين رشد بيشترى كرده و رحم بزرگتر مى‌شود. در هفته‌هاى آخر حاملگى رحم بزرگ شده فشار بيشترى به عروق وارد كرده و شما شاهد ادم بيشترى به خصوص در قسمت پاها خواهيد بود. بطوریكه شايد اين ورم باعث ايجاد درد شود. يا حتى از كفشهايتان مانند گذشته نتوانيد استفاده كنيد. به همین دلیل ورم پا در بارداری ماه اخر نمود بیشتری دارد. 

علت ورم پا و مچ پا در بارداری

تأثیر ویتامین‌ها و املاح در ورم دوران بارداری

چه غذاهایی باعث ورم در بارداری میشود؟ دسته‌ای از مواد غذایی می‌توانند باعث افزایش ورم پا در بارداری شوند که باید آنها را بشناسیم:

  • نمک، ماده غذایی که بعلت وجود سدیم در آن ورم دست و پای شما را افزایش می‌دهد. سدیم باعث تجمع آب در بدن و در نتیجه ایجاد ادم می‌شود. پس نمک اضافی را از سفره غذایی خود حذف کنید. در خرید موادغذایی بسته بندی شده دقت کنید. مقدار سدیم موجود در آن‌ها معمولا در جدول غذایی روی بسته بندی نوشته می‌شود. سعی کنید تا می‌توانید از محصولاتی با کمترین میزان سدیم استفاده کنید.
  • غذاهای کنسروی و فرآوری شده بدلیل وجود اسیدچرب ترانس باعث افزایش تجمع آب در بدن می‌شوند. انواع چیپس، پفک، کنسروها، سوسیس و کالباس و... را محدود کنید تا ورم کمتری را تجربه کنید.
  • کافئین زیاد باعث کم آبی بدن می‌شود. مصرف قهوه و چای و هر ماده کافئین داری را در طی روز کم کنید.
  • قندهای ساده، مثل انواع شیرینی جات، شکلات، آبنبات، احتباس آب در بدن را بیشتر می‌کند. پس مصرف آن‌ها را محدود نمایید.
  • گوشت سفید را نسبت به گوشت قرمز بیشتر مصرف کنید. چربی کمتر و پروتئین بیشتر در ایجاد اعتدال سطح مایعات بدن شما نقش مهمی دارد. گوشت مرغ و ماهی نسبت به انواع گوشت قرمز چربی کمتری دارد.

* حتما بخوانید: علت سردی پاها از زانو به پایین و راه درمان آن چیست؟ 

برای جلوگیری از ورم پا در بارداری چه کنیم؟

اینکه بدانیم چگونه از ورم پا در بارداری جلوگیری کنیم یا چگونه ورم با در بارداری را کم کنیم؟ بسیار مهم است.  به طور کلی رعایت بعضی از نکات به شما در جلوگیری از ورم پا و مچ پا بارداری کمک کننده هستند:

  • خوابیدن به پهلوی چپ، فشار رحم را از روی سیاهرگ بزرگ مسئول برگرداندن خون از اندام‌های پایینی به قلب شما، برمی‌دارد. زیرا این سیاهرگ در سمت راست بدن شماست و وقتی به پهلوی راست می‌خوابید فشار وزن رحم روی آن قرار می‌گیرد. در نتیجه برگشت خون از پاها مشکل می‌شود. وقتی خون از پاها به راحتی تخلیه شود شما ورم کمتری تجربه می‌کنید.
  • در زمان خوابیدن بالشی را زیر پاهایتان قرار دهید. بالاتر بودن پاها نسبت به سطح بدن به برگشت بهتر خون از پاها و پیشگیری از ادم کمک می‌کند.
  • در حالت استراحت دست و پاهایتان را آویزان نگذارید.
  • مدام در یک حالت نمانید. اگر نشسته اید بعد از چند دقیقه بلند شده و کمی قدم بزنید. اگر نمی‌توانید دراز بکشید و بدنتان را کشش بدهید. زیاد سر پا نمانید در حالت ایستاده بیشتر قدم بزنید و ساکن نمانید. 
  • شلوار و جوراب و کفش تنگ نپوشید. خونرسانی را کند می‌کند.
  • ورزش کنید. به خصوص شنا و پیاده روی و یوگا. حتی شده در حالت دراز کش یا نشسته حرکات کششی را انجام دهید. خونرسانی به اندام‌ها را بهبود می‌بخشد و از ورم بدن جلوگیری می‌کند.
  • در محیط‌های خیلی گرم نمانید.
  • سیگار نکشید. الکل ننوشید.
  • خواب کافی داشته باشید. شب ها حداقل ۷ ساعت بخوابید.

ورم پا در بارداری از چه ماهی شروع می شود؟

نمی‌توان دقیقا گفت کته ورم پار در بارداری دقیقا از کی شروع میشه یا به عبارت دیگر نمی تواند زمان دقیقی برای بروز ورم حاملگی مشخص کرد. اما معمولا حوالی ماه پنجم بارداری یا همان هفته ۲۰ تا ۲۱ پدیدار میشود. در سه ماهه سوم نیز افزایش پیدا می‌کند. در ادامه توضیح می‌دهیم ورم یک پا در بارداری نشانه چیست.

ورم پای چپ در بارداری نشانه چیست

ورم در بارداری اصولا بصورت دو طرفه اتفاق می‌افتد. اما اگر يك سمت بدن، مثلا فقط پاى چپ شما دچار تورم شود یا نسبت به پای راست ورم بیشتری داشته باشد، نشانه خوبى نيست. چون می‌تواند از علائم لخته شدن خون در بدن باشد.

 پس در صورتی که ورم در پاى چپ يا پاى راست همراه با درد، سفتى و قرمزى محل ادم داشتيد هر چه  سریع‌تر جهت بررسى بيشتر به مركز درمانى مراجعه كنيد تا از نظر انعقاد خون كنترل شويد.

ورم پای راست در بارداری نشانه چیست

علت ورم پای راست در بارداری چیست؟ اگرچه تورم خفیف پا و مچ پا در دوران بارداری طبیعی است، تورم ناگهانی که دردناک است - به خصوص اگر فقط در یک پا باشد - می تواند نشانه ای از لخته شدن خون (ترومبوز ورید عمقی) باشد. افزایش ناگهانی تورم همچنین ممکن است به این معنی باشد که فشار خون شما بالاتر از حد طبیعی است. تورم یک طرفه ممکن است نشان دهنده لخته شدن خون یا DVT باشد. یکی از عوارض شایع DVT به عنوان سندرم پس از ترومبوتیک شناخته می شود.

ورم پا در بارداری چه موقع خطرناک است؟

ورم پا در بارداری چه زمانی خطرناک است ؟

  • ورم دست و پا در بارداری و البته ورم صورت بطور معمول برای همه خانم های باردار کمتر و بیشتر رخ می‌دهد. اما زمانيكه شما مشكل فشار خون بالا داشته باشيد ديگر طبيعى نيست.
  • يكى از علائم مهم پره اكلامپسى يا همان مسموميت باردارى، وجود تورم در تمام بدن  می‌باشد.
  • براى تشخيص ادم معمول باردارى از ادم در حالت پره اكلامپسى ، كافيست چند نكته را بررسى كنيد.
  • به رنگ پاهايتان توجه كنيد ، در مسموميت حاملگى علاوه بر ورم شديد تغيير رنگ نيز مشخص است.
  • انگشت خود را روى محل متورم شده فشار دهيد و برداريد. اگر چند ثانيه طول كشيد تا بافت سر جاى خود  برگردد از نظر پره اکلامپسی باید بررسی  شوید
  • به تورم صورتتان بيشتر دقت كنيد و عكس قبل از باردارى را به درمانگرتان نشان دهيد. پف كردن شديد صورت از نشانه هاى فشار خون بالا می‌تواند باشد.
  • اگر همراه اين ادم ، سردرد ، سرگيجه ، تارى ديد و تهوع سراغتان آمد حتما جهت بررسى فشار خون اقدام كنيد

روش‌های درمان ورم پا در بارداری

  1. ماساژ دادن دست‌ها و پاهای متورم شده، به تخلیه مایع تجمع پیدا کرده زیر پوست کمک می‌کند. در نتیجه تورم کمتر می‌شود.
  2. شنا کنید یا حداقل مدت زمانی را در آب غوطه‌ور بمانید. آب به بهبود درد مفاصل و کاهش ادم بارداری کمک می‌کند.
  3. از کمپرس سرد برای نواحی متورم شده استفاده کنید. درد و تورم کمتر می‌شود.
  4. دسته ای از ویتامین‌ها هستند که طی بارداری مصرف آنها ضروری می‌باشد . اگر این گروه را به درستی استفاده کنید، ورم دست و پای شما کمتر می‌شود. در زیر نکاتی بیان شده که به دریافت بیشتر و بهتر این ویتامین‍‌ها طی دوران حاملگی کمک می‌کند.
  5. از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنید. اینگونه از دریافت کافی منابع ویتامینی مطمئن می‌شوید.
  6. سبزیجات و میوه بیشتری میل کنید زیرا سرشار از ویتامین و املاح هستند.
  7. مولتی ویتامین مخصوص بارداری فراموش نشود. 
  8. ویتامین‌های گروه B موجود در آن باعث می‌شود از جمع شدن آب در بدن و ایجاد ادم جلوگیری شود. با کمک ویتامین C  عملکرد هورمونها بهتر می‌شود، در نتیجه ادم کمتری را تجربه می‌کنید. ویتامین E نیز به بهبود گردش خون و جلوگیری از تورم حاملگی کمک می‌کند.
  9. منابع خوب کلسیم، منیزیوم و روی از ایجاد ورم طی بارداری جلوگیری می‌کند.
  10. پتاسیم و منابع آن با برقراری تعادل در عروق شما، ایجاد ورم در بارداری را کم می‌کند. شاید در مولتی ویتامین شما مقادیری پتاسیم وجود داشته باشد. اما منابع غذایی آن نیز بهتر است مصرف شوند. مثل موز، آووکادو، انجیر، اسفناج و لوبیای قرمز و...
  11. نوشیدن هر چه بیشتر آب به تصفیه بدن شما کمک کرده و ورم دوران بارداری را کمتر می‌کند. روزانه بین ۲ تا ۳ لیتر آب بنوشید.

کنترل فشارخون دربارداری

  • خيلى از خانم ها طى باردارى دچار افزايش فشار خون مى‌شوند. اما با رعايت نكات زير مي‌توان از تبديل شدن آن به مسموميت باردارى جلوگيرى كرد.
  • سالم غذا بخوريد. ترجيحا نمك و منابع سديم را حذف كنيد.
  • داروهای  مخصوص فشار خون را طبق دستور پزشكتان مرتب و سروقت مصرف كنيد.
  • ویزیت‌هاى باردارى را طبق نظر پزشك ، بصورت مرتب دنبال كنيد.
  • اگر استراحت مطلق برايتان تجويز نشده و منع ورزش در باردارى نداريد ، حتما فعاليت بدنى را بصورت مرتب داشته باشيد.
  • وزن خود را مرتب چك كنيد و افزايش ناگهانى و بيش از حد آن را به درمانگرتان اطلاع دهيد.
  • الکل و سيگار و همينطور انواع قرص هاى روانگردان و آرام بخش را حذف كنيد.
  • سونوگرافی  منظم براى بررسى جفت و جنين انجام دهيد.

رابطه ورم پا در بارداری و جنسیت جنین

ورم پا و مچ پا در دوران بارداری يك امر طبيعى است و همانطور كه پيش‌تر بررسى كرديم علت آن مرتبط با هورمون‌هاى باردارى و افزايش سايز رحم مى‌باشد.

كوچكترين ارتباطى بين ورم پا در بارداری و جنسیت جنین وجود ندارد.

ورم در بارداری دختر يا پسر فرقی نداشته و جنسیت تأثيرى در ایجاد، شدت، زمان شروع و یا علت ورم پا و مچ پا در بارداری ندارد. چون علت اصلی هورمون‌هاى ترشح شده از جفت مى‌باشد و عملكرد جفت نيز ارتباطى با جنسيت جنين ندارد.

درمان ورم پا در بارداری در طب سنتی

از نظر پزشکی (طب سنتی و طب مدرن) اگر ورم بارداری کم باشد، طبیعی و بی نیاز از درمان است. چنانچه ورم زیاد باشد، ولی به مرحله غیر طبیعی نرسیده باشد می‌توان با استفاده از توصیه‌های طب سنتی، آن را کنترل کرد. از جمله این توصیه‌ها از قرار زیر هستند:

  • پیاده‌روی ملایم
  • مالیدن روغن گل سرخ همراه سرکه
  • مالیدن و ریختن محلول سرکه و نمک روی پا
  • استفاده موضعی از برگ کلم پخته روی پاها
  • مالیدن ترکیب شوید و سرکه روی پا
  • در صورت ورم پا، ماساژ پا از ناحیه پنجه پا به سمت لگن
  • خوردن غذای مناسب و با هضم آسان 

 

نکات طلایی در مورد ورم پا در بارداری

ورم پا در ماه چهارم، ورم پا در بارداری در ماه هفتم، ورم پا در ماه آخر بارداری، ورم پا در ماه هشتم بارداری، ورم پا در ماه نهم بارداری، ورم پا در ماه ششم بارداری، ورم پا در هفته 36 بارداری و ورم پا در هفته 37 بارداری و به طور کلی ورم پا در دوران بارداری اگر ناشی از دلایل بالینی و مشکلات جسمانی نباشد، طبیعی است و در همه خانم‌های باردار اتفاق می افتد؛ مهم این است که پزشک بارداری شما از وضعیت کلی سلامتی‌تان آگاه باشد تا بتواند طبیعی بودن یا نبودن ورم در دوره بارداری را تشخیص دهد. 

نمی‌توان دقیقا گفت که ورم پار در بارداری دقیقا از کی شروع میشه یا به عبارت دیگر نمی توان زمان دقیقی برای بروز ورم حاملگی مشخص کرد. اما معمولا حوالی ماه پنجم بارداری یا همان هفته ۲۰ تا ۲۱ پدیدار می‌شود. در سه ماهه سوم نیز افزایش پیدا می‌کند. 

همواره به یاد داشته باشید که هورمون‌های بارداری دلیل اصلی هر گونه تغییری است که در تمام طول بارداری تجربه می‌کنید. از جمله دردهای شکمی، درد زانو، درد کمر، گرفتگی ران، پف کردن و مشکلات معده و ... . البته جای بسی امیداواری و  خوشحالی است که پس از زایمان همه این مشکلات رنگ می بازند و زندگی عادی مادر شروع می‌شود. 

کلام آخر

در این مطلب تلاش کردیم علت ورم پا در بارداری را به طور کلی شرح دهیم. لازم است همین جا یادآوری کنیم که بسیاری از خانم‌ها به طور طبیعی و تنها به علت باردار بودن، اندکی ورم را تجربه خواهند کرد. اگر علت‌های بالینی خاصی برای ورم پا در بارداری مطرح نباشد، جایی برای نگرانی نیست. به هر حال ورم یک طرفه پا، ورم کف پا در بارداری، ورم دست و پا، ورم مچ پا، ورم قوزک پا و حتی ورم یک پا در بارداری اتفاق می افتد؛ زمانی مراقبت‌های بیشتری لازم است که این ورم به دلیل چیزی به جز هورمون‌های بارداری اتفاق افتاده باشد. 

رژیم غذایی سالم در تمام طول بارداری در کاهش ورم پا در بارداری یا حتی درمان ورم پا در بارداری موثر است. در واقع رعایت رژیم غذایی موثر یکی از راه‌های جلوگیری اصلی برای تجربه یک ورم طبیعی در بارداری است. 

اگر از ابتدای بارداری خود خطرات ورم پا در بارداری را بدانید، مطمئنا تکات لازم را رعایت می‌کنید. غالبا دلیل ورم پا در بارداری عدم توجه به رژیم غذایی سالم و معمولا استفاده زیاد از نمک در بارداری است. 

راه درمان ورم پا در بارداری یا درمان خانگی ورم پا در بارداری در  وهله اول استفاده از ترکیبات غذایی کم نمک است. البته ممکن است در مورد درمان گیاهی ورم پا در بارداری هم چیزهایی شنیده باشید، اما باید بدانید که کاهش مصرف نمک اولین اقدام برای کنترل و کاهش هر شکلی از ورم در بارداری است. 

توجه داشته باشید که اگر با ورم شدید یا ورم صبحگاهی غیر قابل تحمل روبه رو هستید، حتما باید پزشک خود را در جریان قرار دهید. به هر حال حتما باید علائم ورم پا در بارداری شناسایی شوند تا مادر از عوارض ورم پا در بارداری در امان بماند. توصیه ما این است که در ملاقات‌های مرتب پزشک بارداری خود از هرگونه  ورم یا گزگز خاصی که تجربه می‌کنید، صحبت کنید و پزشک خود را در جریان قرار دهید.