زایمان در آب | نحوه و هزینه زایمان در آب

شهریور ۱۴۰۱ | زمان مطالعه : ۹ دقیقه

به اشتراک بگذارید

طبق آمارهای اعلام شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، شيوع سزارين در ايران به‌طور متوسط سه برابر بيشتر از آمارهای جهانی است و روندی صعودی دارد. اين در حالی است كه امروزه در كشورهای پيشرفته برای كاهش عمل سزارين از روش‌های علمی جایگزین که درد را به حداقل می‌رساند، استفاده می‌شود. زایمان در آب یا Waterbirth یکی از این روش‌هاست که برای اولین بار در ژورنال پزشکی 1805 گزارش شد و در دهه 1980 و 1990 محبوبیت بیشتری پیدا کرد. این روش به‌دلیل فشار یکسان بر تمام اعضای بدن مادر، موجب کاهش چشم‌گیر درد زایمان می‌شود. از این‌رو بسیاری از مادرانی که تمایل به انجام زایمان سزارین ندارند از این روش استقبال می‌کنند. بنابراین داشتن اطلاعات کافی از جنبه‌های مختلف این نوع زایمان مانند انواع زایمان در آب، مزایا و خطرات زایمان در آب، حضور همسر در حین زایمان در آب، هزینه زایمان در آب و ایمنی زایمان در آب کمک شایانی به مادرانی که این روش را برای زایمان برگزیده‌اند، خواهد کرد. اگر می‌خواهید بدانید زایمان در آب چگونه است در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

در این مقاله می‌خوانید:

انواع روش‌های زایمان در آب
نحوه زایمان در آب
فواید زایمان در آب
خطرات زایمان در آب
دوره‌های آموزشی برای زایمان در آب
هزینه زایمان در آب

انواع روش‌های زایمان در آب

لیبر در آب: با توجه به هزینه زایمان بدون درد، در روش زایمان در آب، هنگامی‌که دردهای زایمان شروع شود، مادر وارد آب می‌شود تا تحمل درد حاصل از زایمان برایش آسان گردد .
زایمان در آب: در این روش مادر به‌طور کامل زایمانش را در آب انجام می‌دهد و نوزاد در زیر آب متولد می‌شود. این روش نیاز به مسکن و آرام‌بخش ندارد و میزان خونریزی در این روش بسیار کم‌تر است. همچنین نیازی به زایمان طبیعی با اپیدورال نیست.

نحوه زایمان در آب

اگر می‌خواهید بدانید نحوه زایمان در آب چگونه است لازم به ذکر است که مادر قبل از به‌دنیا آمدن نوزاد در اولین مرحله زایمان (غوطه‌وری در آب) وارد وان یا استخر آب گرم می‌شود و سپس در مرحله فشار و تولد نوزاد در آب باقی می‌ماند. تولد در آب ممکن است به دنبال خروج جفت در داخل یا خارج از آب باشد.

زایمان در آب در خانه

سوال برخی از والدین این است که زایمان در آب چگونه است. در برخی كشورها زايمان در آب، با فراهم شدن شرایط خاصی، حتی در منزل هم انجام مي‌شود. ایجاد شرایط خاص به مواردی مانند ثابت بودن درجه حرارت آب، حضور یک ماما یا متخصص درحین زایمان و همچنین امكان دسترسي سريع در صورت وقوع هرگونه پیشامد اورژانسي به بيمارستان اطلاق می‌شود. ولي متاسفانه با‌وجود ترافيك سنگين، عدم وجود استانداردهای لازم برای انجام این نوع زایمان در بسیاری از بيمارستان‌ها، اصلا نبايد به‌اين موضوع فكر كرد. در ارتباط با این موضوع، لازم است در مورد وظایف مامای همراه اطلاعات کسب کنید. طبق نظر بسیاری از متخصصین کشورمان، زايمان در منزل مختص كشورهايی است كه توانسته‌اند استانداردهاي زايمان در بيمارستان را به‌صورت سرپايي در منزل فراهم كنند. با‌این‌وجود اگر اصرار به انجام این کار دارید، پیش از نهایی کردن برنامه خود با ماما با پزشک زایمان خود مفصل صحبت کنید. مواردی وجود دارند که قبل از تصمیم‌گیری نهایی باید آن‌ها را بررسی کنید:

یک فرد حرفه‌ای دارای مجوز و باتجربه باید همراه با مادر باشد.
در صورت نیاز به پزشک دسترسی سریع وجود داشته باشد.
وان تمیز، بهداشتی و پاکیزه باشد.
برای کنترل عفونت تمام اقدامات لازم انجام‌شده باشد..
اگر پزشک توصیه کرد برنامه‌ای برای خروج از آب وجود داشته باشد.
دمای اب مناسب و ثابت باشد.
آب به مقدار کافی و موردنیاز در دسترس باشد.

زایمان طبیعی در آب با حضور همسر

برای این‌که روند زایمان در این روش، برای مادران لذت‌بخش و خوشایند باشد، ابتدا با ایجاد آرامش و آموزش‌های لازم برای آرام‌سازی مادر، حس ریلکسیشن را در مادر تقویت می‌کنند، چرا‌که این موضوع می‌تواند درکاهش درد موثر باشد. حضور همسر در لحظه زایمان یکی از شرایط ایجاد آرامش است. بنابراین رعایت برخی نکات از سوی همسر میٍ‎تواند روند زایمان را برای مادر آسان‌تر کند به‌عنوان‌ مثال:

به‌خواسته‌های همسرش توجه کند. قبل از زایمان درباره مواردی که ممکن است برای او ناخوشایند باشد، صحبت نکند.
قبل از زایمان در مورد آن مطالعه کند و اطلاعات کافی به‌دست آورد. آگاهی از تمامی اتفاقاتی که ممکن است در حین زایمان در آب پیش بیاید، می‌تواند ذهن وی را آماده کرده و استرس را کاهش می‌دهد.
زایمان تقریبا غیرقابل پیش‌بینی است. اگر در روند آن مشکلی پیش آمد، دچار استرس نشود، آرامش خود را حفظ کرده و به متخصصین اعتماد کند.
صبور باشد. مرحله زایمان ممکن است طولانی شود پس بهتر است انتظار آن را داشته باشد.
گاهی اوقات ممکن است به‌دلیل عدم آگاهی، از دیدن خونریزی یا درد کشیدن همسرش
مضطرب شود، این‌ موارد، روند طبیعی زایمان هستند و توسط متخصص حاضر کنترل می‌شوند.
همسر می‌تواند در ساعت‌ها و مراحل اولیه زایمان، حواس مادر را با موسیقی آرام‌بخش
یا صحبت کردن پرت کند تا مادر درد کم‌تری را احساس کند.
اگر لازم است ماساژ پا یا کمر را برای مادر انجام دهد.
در مرحله‌ی فعال شدن زایمان که انقباضات شدیدتر و نزدیک به‌هم می‌شود نقش همسر پررنگ‌تر می‌شود و می‌تواند مادر را تشویق به تمرکز و نفس عمیق کند.

فواید زایمان در آب

زایمان درآب هم برای نوزاد و هم برای مادر فوایدی دارد که در ادامه اشاره شده است:

فواید زایمان در آب برای مادر

آب گرم تسکین‌دهنده و آرامش‌بخش است.
آب انرژی بدن زن را افزایش می‌دهد.
شناوری در آب وزن بدن مادر را کاهش داده و امکان حرکت آزاد و راحت را برای مادر فراهم می‌کند.
شناوری در آب باعث انقباضات موثرتر رحم و بهبود گردش خون، اکسیژن‌رسانی بهتر به عضلات رحم، درد کمتر برای مادر و اکسیژن‌رسانی بیشتر برای کودک می‌شود.
غوطه‌وری در آب اغلب به کاهش فشار‌خون بالا ناشی از اضطراب کمک می‌کند.
به نظر می‌رسد که آب هورمون‌های مرتبط با استرس را کاهش داده و به بدن مادر امکان تولید اندروفین می‌دهد. اندروفین ترشح‌شده به‌عنوان مهارکننده درد عمل می‌کند.
آب باعث ایجاد حالت الاستیته در پرینه (حدفاصل مقعد و واژن) می‌شود. این انعطاف‌پذیری، موجب کاهش میزان بروز شدت پارگی در محل پرینه شده و نیاز به بخیه به حداقل می‌رسد.
زایمان با چنین روشی علاوه بر کمک به جسم زن، به آرامش ذهنی وی نیز کمک می‌کند.
از‌ آن‌جایی‌که بودن در آب احساس حریم خصوصی بیشتری را برای مادر ایجاد می‌کند، موجب کاهش اضطراب و ترس می‌شود.
در این روش مداخلات پزشکی کاهش می‌یابد.
نیاز به استفاده از مسکن‌ها کاهش می‌یابد.
طول زایمان کاهش پیدا می‌کند .
آستانه درد مادر افزایش پیدا می‌کند.
این روش موجب افزایش انقباضات موثر می‌گردد.
تحریکات حسی کاهش می‌یابد.
زایمان را به تجربه‌ای شیرین و خاطره‌انگیز تبدیل می‌کند.
اعتماد‌به‌نفس مادر را افزایش میدهد.
با فراهم شدن حضور پدر در حین زایمان، موجب مشارکت فعال پدر و مادر در زایمان می‌شود.

مزایای زایمان در آب برای کودک

طبق نظریه زایمان در آب، به‌دلیل این‌که کودک نه ماه در کیسه مایع آمنیوتیک بوده، زایمان در آب محیطی مشابه کیسه آمنیوتیک را برای او فراهم می‌کند. بنابراین زایمان برای کودک ملایم‌تر و برای مادر با استرس کم‌تری همراه است.
ورود ملایم‌تر و آسان‌تر نوزاد به محیط خارج از رحم با ایجاد محیطی حد واسط و جلوگیری از مواجه شدن نوزاد با استرس‌های ناگهانی ورود به محیط خارج
استفاده راحت‌تر نوزاد از شیر مادر

لازم به‌ ذکر است که طبق تحقیقات انجام شده کودکان متولد شده در آب با سایر کودکان تفاوت رفتاری ندارند.

مزایای روانشناسی زایمان در آب

زایمان در آب به‌علت کاهش درد و فشار مادر، موجب ایجاد احساس سبک‌وزنی در مادر می‌شود که چنین حسی افزایش اعتماد‌به‌نفس مادر را به‌دنبال دارد. مادر در این حالت، از سطح هوشیاری بیشتری در حین زایمان برخوردار است. همچنین استرس‌های ناشی از زایمان در این روش به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.

خطرات زایمان در آب

زایمان در آب یکی از موفق‌ترین روش‌های زایمان طبیعی است و ایمنی آن تایید شده است. با این وجود، مردم ایالات متحده و برخی دیگر از کشورها درمورد ایمنی این روش اختلاف نظر دارند. آسپیراسیون و عفونت دو خطر عمده در این روش به‌شمار می‌روند.

آسپیراسیون (داخل شدن هر ماده ی غیر از هوا به داخل نای و ریه): از آن‌جایی که نوزاد در همان ابتدای تولد شروع به تنفس می‌کند، این امکان وجود دارد که در زمان بیرون آوردن از آب دچار آسپیراسیون ‌شود. این اتفاق می‌تواند خطری جدی برای نوزاد محسوب ‌شود.
بروز عفونت: عفونت یکی دیگر از عوارض زایمان در آب است. بنابراین برای پیشگیری از ابتلا به عفونت بعد از زایمان، محل زایمان باید با دقت ضد‌عفونی شود .

چه افرادی نمی‌توانند زایمان در آب داشته باشند

همان‌طور که در بالا اشاره شد با وجود این‌که زایمان در آب روشی مناسب است، ولی در برخی موارد توصیه نمی‌شود. به طور مثال:

هنگامی‌که نوزاد چند‌قلو است.
مواقعی که نوزاد حرکت نکرده و سر آن به سمت پایین نیست.
هنگامی‌که مادر مسن است.
مواقعی که مادر خونریزی دارد.
زمانی‌که مادر مسکن مصرف می‌کند.
و همچنین برای افرادی که تا دوره بارداری به استخر نرفته‌اند و علاقه‌ای به آب ندارند، انجام زایمان به این روش توصیه نمیشود.

آیا زایمان در آب بخیه دارد؟

غوطه‌ور شدن در آب گرم، در حین زایمان، علاوه بر آرامش‌بخشی فواید بسیاری به‌همراه دارد. احتمال عدم نیاز به بخیه یکی از این مزایاست. در زایمان معمولی گاهی براي زايمان بهتر، برش كوچكي در ناحيه پرينه ايجاد می‌کنند كه برای زايمان در آب به اين برش نيازى نيست. زیرا آب گرم ماهیچه‌های ناحیه پرینه را نرم کرده و حالت ارتجاعى و انقباضى بيشترى به عضلات دهانه رحم مى‌دهد و مرحله خروج نوزاد را آسان‌تر می‌سازد. بنابراین نيازى به اپيزيوتومى نيست.

هزینه زایمان در آب

دوره‌های آموزشی برای زایمان در آب

مادری که شرایط زایمان در آب را دارد یعنی(مادری از آب ترسی ندارد، نوزاد وی چند‌قلو نیست، از مسکن استفاده نمی‌کند و سن مناسبی برای زایمان دارد) باید در طول دوره بارداری کلاس زایمان در آب را گذرانده و به توصیه‌های متخصص و یا مامای خود عمل کند.

هزینه زایمان در آب

هزینه‌های مربوط به زایمان در کشورمان بسته به نوع پزشک، بیمارستان انتخابی و بیمه بسیار متفاوت است. از دلایل تفاوت قیمت‌ها در بیمارستان‌های دولتی، می‌توان به مدت‌زمان بستری در بیمارستان، دستمزد پزشکان و برخی تسهیلات همچون اتاق‌هایی با تخت کم‌تر اشاره کرد. هزینه‌های زایمان، در همه بیمارستان‌های دولتی نیز، بسته به نوع بیمه و خدمات بیمارستان یکسان نیست. البته گفته می‌شود که هزينه زايمان در آب در بيمارستان‌هاي دولتي با هزينه زايمان طبيعي يكسان است و در بيمارستان‌های خصوصی متفاوت و معمولا بالاتر است. بر اساس برخی گزارشات، تعدادی از بیمارستان‌ها در اصفهان به‌منظور تشویق مادران به زایمان در آب، هزینه‌ای بابت زایمان دریافت نمی‌کنند.

حال که می‌دانید زایمان در آب چگونه است در ادامه با لیست برخی از بیمارستانهایی که زایمان در آب در آنها انجام میگیرد آشنا می‌شوید. زایمان در آب در شیراز، اصفهان، تهران و برخی شهرهای دیگر در ایران انجام می‌شود. لیست تعدادی از مراکز در ادامه آمده است: