عوارض سیگار در بارداری چیست؟
عوارض سیگار در بارداری هم برای مادر خطرناک است، هم برای جنین. این عوارض حتی گاهی ممکن است کشنده باشند! سیگار حاوی یکسری مواد شیمیایی خطرناک نظیر نیکوتین، مونواکسید کربن و تار است. مطالعات مختلفی بر روی تاثیرات مواد سازنده سیگار به خصوص نیکوتین در بارداری انجام شده است. حتی برخی از مطالعات از عوارض سیگار کشیدن قبل از بارداری یا تاثیر سیگار کشیدن پدر بر جنین نیز پرده برداشته‌اند. در این مقاله قصد داریم درباره عوارض سیگار در بارداری صحبت کنیم و به شما بگوییم که جنین در چه زمانی بیشترین آسیب از دود سیگار و قلیان را متحمل می‌شود؛ پس با ما همراه باشید.
عوارض سیگار کشیدن قبل از بارداری
اگر سیگار می‌کشید و می خواهید باردار شوید، باید به فکر ترک سیگار باشید. سیگار کشیدن می‌تواند بر روی قدرت باروری شما اثر منفی بگذارد. به گفته انجمن آمریکایی طب تولیدمثل، افراد سیگاری چه زن و چه مرد، تقریباً دو برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری، دارای مشکلات ناباروری هستند. مطالعات مختلفی تاثیر سیگار بر اسپرم و دستگاه تولید مثلی زنان را نشان داده‌اند. حتی قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز می‌تواند به همان اندازه و حتی بیشتر، عوارض داشته باشد. به طور کلی دود ناشی از سیگار و تنباکو، به عنوان یک عامل سرطان زا طبقه بندی می‌شود که می‌تواند در باروری زنان و مردان نیز نقش داشته باشد.
عوارض سیگار در طول دوران بارداری
اگر سلامتی خودتان برای ترک سیگار کافی نیست، قطعا سلامتی کودکتان باید کافی باشد. سیگار کشیدن در بارداری بر سلامت شما و نوزاد شما قبل، هنگام و بعد از تولد، تأثیر می گذارد. نیکوتین، منوکسید کربن و بسیاری از سموم دیگری که از طریق سیگار کشیدن استنشاق می‌کنید، از طریق جریان خون شما به کودک می‌رسند. مهمترین عوارض سیگار در بارداری عبارتند از:
1. سقط جنین و یا زایمان بچه مرده
از دست دادن بارداری یک اتفاق غم انگیز است؛ به خصوص اگر از مدت‌ها قبل برای آن برنامه ریزی کرده باشید. سقط جنین به طور معمول در سه ماهه اول بارداری رخ می‌دهد. در موارد نادر، ممکن است این اتفاق بعد از هفته 20 حاملگی رخ دهد؛ که در این حالت به آن زایمان بچه مرده گفته می‌شود نه سقط جنین.
بر اساس اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده آمریکا (CDC)، سیگار کشیدن احتمال سقط جنین یا زایمان بچه مرده را افزایش می‌دهد. عامل این اتفاق، تاثیری است که مواد شیمیایی خطرناک موجود در سیگار نظیر نیکوتین در بارداری دارند. از عوارض سیگار کشیدن در بارداری همچنین می‌توان به ایجاد مشکلاتی در جفت و کند شدن روند رشد جنین منجر اشاره کرد. این مسائل هم به نوبه خود می‌توانند باعث سقط جنین یا مرده زایی شوند.
2. حاملگی خارج رحمی
طبق یک مطالعه معتبر، مواجهه با نیکوتین در بارداری می‌تواند باعث انقباض در لوله های فالوپ شود. این انقباضات می‌تواند از ورود جنین به رحم جلوگیری کند. یکی از نتایج احتمالی این اتفاق، وقوع حاملگی خارج رحمی است. حاملگی خارج رحمی یعنی اینکه یک تخم بارور شده در خارج از رحم، در لوله فالوپ یا شکم کاشته شود. در این شرایط، جنین باید برداشته شود تا از بروز عوارض خطرناک و حتی کشنده برای مادر جلوگیری شود.
3. جدا شدن زودرس جفت
جفت ساختار یک طناب حیاتی است که در دوران بارداری تشکیل می‌شود تا مواد مغذی و اکسیژن را به جنین برساند. یکی دیگر از عوارض سیگار در بارداری این است که ممکن است باعث جدا شدن زودرس جفت از جنین شود. یعنی اینکه جفت قبل از زایمان از رحم جدا می‌شود. قطع جفت می‌تواند باعث خونریزی شدید شود و زندگی مادر و نوزاد را تهدید کند. هیچ جراحی و درمانی برای اتصال مجدد جفت وجود ندارد. اقدام پزشکی به موقع ممکن است بتواند جان کودک را نجات دهد.
4. جفت سر راهی
یکی دیگر از عوارض سیگار در بارداری، افزایش خطر ایجاد جفت سر راهی است. در دوران بارداری، جفت به طور معمول به سمت بالای رحم رشد می‌کند. این باعث می‌شود دهانه رحم برای زایمان باز شود. اگر جفت در قسمت تحتانی رحم بماند و دهانه رحم را بطور جزئی یا کامل بپوشاند، به این وضعیت جفت سر راهی گفته می‌شود. در این شرایط جفت غالباً پاره می‌شود و باعث خونریزی بیش از حد و محروم شدن جنین از مواد مغذی حیاتی و اکسیژن می گردد.
5. تولد زودرس نوزاد
استعمال سیگار در دوران بارداری می‌تواند باعث زایمان زودرس شود. به این معنا که نوزاد زودتر از موعد مقرر متولد شود. نوزادان نارس معمولا با یکسری مشکلات سلامتی مواجه هستند، از جمله:
- ایجاد اختلالات بینایی و شنوایی در نوزاد
- ناتوانی ذهنی
- مشکلات یادگیری و رفتاری
- عوارضی که می‌تواند منجر به مرگ شود.
6. تولد نوزادان کم وزن
یکی دیگر از عوارض سیگار در بارداری این است که می‌تواند باعث تولد نوزادان کم وزن شود. کوچک بودن نوزاد نسبت به سن حاملگی یک وضعیت جدی است که می‌تواند منجر به برخی عوارض و مشکلات سلامتی در نوزادان شود. خوشبختانه پیشرفتهایی که در زمینه پزشکی صورت گرفته است تعداد مرگ و میرهای ناشی از وزن کم در هنگام تولد را کاهش داده است. در برخی موارد، این نوزادان با عوارض زیر مواجه می‌شوند:
- تأخیر رشد
- فلج مغزی
- بیماری های شنوایی یا بینایی
در موارد شدید، وزن کم در هنگام تولد حتی می‌تواند باعث مرگ نوزاد شود.
کشیدن سیگار در ماه آخر بارداری یا حتی سه ماهه آخر بارداری بیشترین خطر را برای تولد نوزادان کم وزن ایجاد می‌کند. طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، در زنانی که از سیگار کشیدن قبل از بارداری دست می‌کشند، خطر تولد نوزادان کم وزن به شدت کاهش پیدا می‌کند. حتی ترک سیگار در بارداری نیز، می‌تواند خطر بسیاری از عوارض باردی را کاهش دهد.
نقائص هنگام تولد
یکی دیگر از عوارض سیگار در بارداری این است که خطر بروز نقایص هنگام تولد را افزایش می‌دهد. شایع ترین مشکلات، نقایص مادرزادی قلب و مشکلات ساختاری قلب است. سایر اختلالاتی که با سیگار کشیدن در بارداری مرتبط است شامل شکاف لب و شکاف کام می‌شود.
سایر عوارض سیگار در بارداری
سیگار کشیدن در بارداری همچنین مقدار اکسیژنی که در دسترس کودک قرار می گیرد را کاهش می‌دهد. همچنین ضربان قلب کودک را افزایش می‌د هد و کودک را در معرض خطر ابتلا به مشکلات تنفسی (ریوی) قرار می‌دهد.
جنین در چه زمانی بیشترین آسیب از دود سیگار و قلیان را متحمل می‌شود؟
سیگار کشیدن در بارداری همیشه و در هر مقداری که باشد برای جنین مضر است. فرقی هم نمی‌کند که شما در چه مرحله ای از بارداری باشید. شاید خطر برخی از عوارض سیگار در بارداری در دوره ای از بارداری بیشتر باشد. مثلا ممکن است شایعترین عوارض مصرف سیگار در ماه اول بارداری سقط جنین باشد؛ اما شایعترین عوارض کشیدن سیگار در ماه اخر بارداری تولد نوزادان کم وزن باشد، اما به هر حال کودکتان در معرض خطر است.
هیچ مقدار امنی هم برای سیگار وجود ندارد. اینکه فکر کنید کشیدن یک نخ سیگار در بارداری خطری ندارد، درست نیست. حتی قرار گرفتن در معرض دود در بارداری نیز خطرناک است. اما یادتان باشد که هرچه در طول این دوران بیشتر سیگار بکشید، احتمال ابتلا به عوارض سیگار در بارداری در کودک بیشتر می‌شود.
عوارض قرار گرفتن در معرض دود در بارداری چیست؟
آنچه که درباره عوارض سیگار در بارداری گفتیم، فقط مربوط به زنانی نیست که خودشان سیگاری هستند. شما حتی اگر در معرض دود در بارداری قرار بگیرید نیز، نیکوتین در بارداری شما مشکلاتی ایجاد می‌کند. شاید تعجب کنید اگر بدانید دودی که از سوختن انتهای سیگار آزاد می‌شود به مراتب خطرناکتر از دودی است که افراد سیگاری استنشاق می‌کنند. به همین دلیل متخصصان دائما درباره تاثیر سیگار کشیدن پدر بر جنین نیز هشدار می‌دهند.
شایعترین عوارض ناشی از قرار گرفتن در معرض دود در بارداری در جنین عبارتند از:
- سندروم مرگ ناگهانی نوزادان (SIDS)
- وزن کم هنگام تولد
- زایمان زودرس
- حملات آسم و آلرژی
- عفونت مکرر ریه و گوش
برای ترک سیگار در بارداری چه کنم؟
قاعدتان تصمیم گیری برای ترک سیگار اولین قدم است. ترک سیگار در بارداری بهتر است حتما تحت نظر مشاور باشد؛ زیرا فرصت زیادی برای آزمون و خطا ندارید. در مرحله بعد:
- محل سکونت‌تان را از کلیه دخانیات، اعم از سیگار و قلیان خالی کنید. حتی اساب و لوازم مربوط به آن را نیز دور بریزید یا به کسی بدهید.
- از قرار گرفتن در موقعیت‌ها و مکانهایی که باعث می‌شوند سیگار بکشید، خودداری کنید. مثلا اگر در هنگام رانندگی سیگار می‌کشید و یا زمانهایی که احساس استرس می‌کنید، سعی کنید در آن موقعیت ها قرار نگیرید.
- با افرادی که سیگار نمی‌کشند، وقت بگذرانید و به جاهایی مراجعه کنید که سیگار کشیدن مجاز نیست. زیرا همانطور که گفتیم قرار گرفتن در معرض دود در بارداری حتی می‌تواند از سیگار کشیدن در بارداری نیز خطرناک تر باشد!
- نعناع یا آدامس نعناع (ترجیحا بدون قند) را در مواقعی که تمایل به سیگار کشیدن دارید، در دهانتان نگه دارید. میل شما را به سیگار کشیدن به شدت کاهش می‌دهد.
- مصرف کافئین در بارداری را به شدت محدود کنید. کافئین ممکن است اشتیاق شما به سیگار کشیدن در بارداری افزایش دهد. همچنین از مصرف الکل نیز خودداری کنید، زیرا ممکن است میل شما به سیگار کشیدن را افزایش دهد؛ به علاوه اینکه خطراتی نیز برای جنین به همراه دارد.
- برای برخورداری از حمایت عاطفی، با دوستان و خانواده خود بیشتر وقت بگذرانید.
- هدفی را تعیین کنید و پاداشی را برای تحقق آن در نظر بگیرید. به عنوان مثال، پولی که از ترک سیگار در بارداری پس انداز می‌کنید را برای خرید چیزی برای کودکتان صرف کنید. یا شاید دوست داشته باشید آن را به یک فرد نیازمند بدهید.
- فعال باشید تا ذهن خود را از سیگار کشیدن منحرف کنید و استرس خود را کاهش دهید. پیاده روی کنید، ورزش کنید، کتاب بخوانید یا یک سرگرمی جدید را امتحان کنید.
- مادرانی که روزانه بیش از 10 سیگار می‌کشند یا با وجود نزدیک شدن به ماههای آخر بارداری، هنوز موفق به ترک سیگار نشده اند و یا افرادی که با وجود تلاشهای مکرر، نمی‌توانند سیگار کشیدن در بارداری را ترک کنند، ممکن است نیاز به محصولات جایگزین نیکوتین داشته باشند. در صورتی که قصد استفاده از محصولات جایگزین نیکوتین در بارداری را دارید، حتما با پزشکتان مشورت کنید. معمولا پزشک به شما اجازه می‌دهد که با کمترین دوز ممکن شروع کنید.
آیا ترک سیگار در بارداری می‌تواند عوارض سیگار برای جنین را کاهش دهد؟
قطعا. بهترین کاری که می‌توانید برای سلامتی کودکتان انجام دهید این است که از عوارض سیگار در بارداری مطلع شوید و از سیگار کشیدن قبل از بارداری دست بکشید. اما اگر به هر دلیلی موفق به این کار نشده اید یا بارداری شما برنامه ریزی شده نبوده، هنوز هم دیر نشده است. ترک سیگار در بارداری هم می‌تواند از بروز بسیاری از عوارض پیشگیری کند. ترک سیگار در هر زمانی از بارداری خوب است اما بهتر است که ترک سیگار در بارداری قبل از هفته 15 ام باشد تا کودکتان بیشترین سود را ببرد. تمام سعیتان را بکنید که قبل از سه ماهه سوم بارداری حتما سیگار را ترک کرده باشید تا از تاثیرات احتمالی سیگار بر روی وزن کودک پیشگیری کنید.
منبع:
https://www.healthline.com/health/smoking-and-pregnancy#truth
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.