چهار دست و پا رفتن نوزاد از چند ماهگی شروع می‌شود؟

اگرچه هر کودکی مراحل رشد خود را با سرعت متفاوتی طی می‌کند اما به طور کلی انتظار داریم آنها مراحل مشترکی را دنبال کنند. به عنوان مثال به ترتیب بنشینند، سپس سینه خیز بروند، بعد چهار دست و پا بروند و در نهایت شاهده ایستادن کودک روی پا بوده و ببینید که آنها راه می‌روند و می‌دوند. با وجود آنکه همه‌ی کودکان، این مراحل را طی نمی‌کنند و گاهی حتی یک یا دو مرحله را جا می‌اندازند، اما بسیاری از آنها همین روند کلی را طی می‌کنند. در این مقاله قصد داریم در مورد چهار دست و پا رفتن نوزاد، سن شروع، دلایل تاخیر و روشی که می‌توانید به عنوان والدین به تسریع این مرحله کمک کنید بیشتر توضیح دهیم. 

نشانه‌های چهار دست و پا رفتن نوزاد

شما می‌توانید با مشاهده‌ی علائم زیر، آماده‌ی شروع چهار دست و پا رفتن نوزاد باشید:

• کودکتان به سمت جلو، عقب یا هر دو جهت حرکت می‌کند.
• بچه‌ی شما شروع به خزیدن روی شکم می‌کند.
• کودکتان چهار دست و پا بلند می‌شود و حتی به سمت جلو حرکت می‌کند.
• کودکتان به طور کامل روی زمین می‌خزد.

با دادن مقدار زمان مناسب به کودک، می‌توانید او را به چهار دست و پا رفتن تشویق کنید. مدت زمان مشخصی برای تقویت ماهیچه‌های مورد نیاز برای زمان شروع چهار دست و پا رفتن نوزاد نیاز است. به زودی ممکن است کودک شما هل‌های کوچکی به بدنش دهد؛ نوعی حرکت «شنا» روی شکم که در جهت جلو و عقب است. اینها نشانه‌های کلاسیکی هستند که نشان می‌دهد کودک شما به سن مناسب چهار دست و پا رفتن رسیده است.

نوزاد از چند ماهگی چهار دست و پا میرود

مانند جدول زمانی راه رفتن کودک، برای سایر مراحل رشدی او نیز انتظار پیروی از یک جدول زمانی بخصوص را داریم. زمان چهار دست و پا رفتن نوزاد مانند سایر مراحل رشدی در هر نوزادی متفاوت است. به عنوان مثال شما می‌توانید انتظار داشته باشید که سن چهار دست و پا رفتن نوزادِ نارس، نسبت به سایر نوزادهای دیگر کمی طولانی‌تر باشد. این به بدین دلیل است که به طور کلی به دلیل تولد نارس، آنها در مراحل رشدی خود نسبت به دیگر نوزادان کُندتر هستند. یا معمولاً سن چهار دست و پا رفتن نوزاد دختر کمتر از نوزاد پسر است. اما اگر بخواهیم بگوییم چهار دست و پا رفتن نوزاد در چند ماهگی آغاز می‌شود، بیشتر کودکان این کار را از 9 ماهگی به بعد انجام می‌دهند. با این حال در بعضی از آنها این اتفاق حتی از 6 تا 7 ماهگی نیز آغاز می‌شود. اما موضوع مهم این است که بسیاری از کودکان هرگز چهار دست و پا نمی‌روند و مستقیماً از نشستن به ایستادن و راه رفتن می‌رسند. 

بچه اول میشیند یا چهار دست و پا میرود؟

به طور کلی مراحل چهار دست و پا رفتن نوزاد از هیچ قانون خاصی پیروی نمی‌کند. در حالی که بعضی از آنها ابتدا نشسته و سپس چهار دست و پا می‌روند، در بعضی دیگر این اتفاق به صورتی کاملاً برعکس رخ می‌دهد و نوزاد در زمانی شروع به چهار دست و پا رفتن می‌کند که حتی نمی‌نشیند.

انواع چهار دست و پا رفتن نوزاد

حرکات چهار دست و پا رفتن نوزاد می‌تواند در اشکال مختلف باشد که به شرح زیراند:

• کماندو کرال. در این روش چهار دست و پا رفتن نوزاد که به خزیدن روی شکم نیز شناخته می‌شود، شکم و پاها روی زمین نگه داشته شده و کودک خودش را به کمک بازوها به جلو می‌کشاند.
• اسکوت پایینی: در یادگیری چهار دستو پا رفتن، کودک شما ممکن است حرکت اسکوت پایینی را آزمایش کند. یعنی در حالی که باسن خوب خود را روی زمین می‌گذارد، از پاهایش برای کشیدن خود به جلو استفاده می‌کند.
• روش کلاسیک: این دقیقاً همان چیزی است که احتمالاً وقتی به چهار دست و پا رفتن کودک فکر می‌کنید در ذهنتان می‌آید؛ کودک روی دست‌ها و زانوهایش فشار می‌آورد و با حرکت متناوب پا و بازوی مخالف به جلو حرکت می‌کند.
• حرکت رول: در این روش کودکمان آنقدر بدن خود را به جلو و عقب تکان می‌دهد تا زمانی که بلاخره گامی به جلو بردارد.
• خزیدن سه پایه: کودک با دو دست و یک زانو به جلو حرکت می‌کند در حالی که پای دومش روی زمین شل شده است.
• حرکت خرچنگی: در این روش به جای حرکت طبیعی، شاهد چهار دست و پا رفتن نوزاد به عقب یا پهلوها هستید که بعداز مدتی اصلاح خواهد شد.

چگونه به چهار دست و پا رفتن نوزاد کمک کنیم

تمرین‌هایی برای چهار دست و پا رفتن نوزاد وجود دارد که می‌تواند روند آن را تسریع کند:

• زمان شکم: به کودک خود کمک کنید روی شکمش قرار بگیرد تا بتواند تعادلش را در این حال حفظ کند و کم کم خودش را چهار دست و پا بالا بیاورد. زمان شکم به او کمک می کند تا در پشت، گردن و بازوهایش، قدرت کافی برای انجام حرکت را ایجاد کند. 
• به کودک خود در نشستن کمک کنید: در ابتدا نشستن همراه با کمک، و سپس بدون کمک در زمانی که او آماده است، به آنها کمک می‌کند تا عضلات شکم و پشت خود را برای چهار دست و پا رفتن قوی کنند. در واقع، نوزادان اغلب چهار دست و پا رفتن را بعد از نشستن کشف می‌کنند: یک روز ممکن است بعد از نشستن خم شود و متوجه شود که می‌تواند بدنش را روی دست‌ها و بازوهایش نگه دارد. از آنجا به بعد، اوممکن است سعی کند به جلو و عقب تکان بخورد، یا حتی خود را در حالت ثابت نگه دارد. با این حال بیش از موعد او را وادار به انجام این کار نکنید زیرا به عوارض زود نشاندن نوزاد دچار می‌شوید.
• طعمه گذاشتن. یکی دیگر از انواع کارها برای کمک به چهار دست و پا رفتن نوزاد، استفاده از طعمه است! شما می‌توانید برای تشویق انواعی از اسباب بازی‌های وسوسه برانگیز، انواع عروسک نوزاد یا مواد خوراکی را کمی دورتر از او قرار دهید تا برای بدست آوردنشان تلاش کند. از این روش به عنوان یک روش کاردرمانی برای چهار دست و پا رفتن نوزاد استفاده می‌کنند.

تاخیر در چهار دست و پا رفتن

از آنجایی که بیشتر کودکان حداکثر تا 9 ماهگی شروع به چهار دست و پا رفتن می‌کنند؛ شما باید نشانه‌های آغاز آن مانند خزیدن، غلت زدن و ... را از 5 تا 6 ماهگی ببینید. اگر در این زمان همچنان شاهد هیچکدام از این حرکات نیستید و می‌ترسید مشکلی وجود داشته باشد می‌توانید به پزشک مراجعه کنید. 

علت دیر چهار دست و پا رفتن کودک 

تاخیر در چهار دست و پا رفتن نوزاد می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. در حالی که بیشتر آنها دلایل بیرونی و ساده‌ایست اما گاهی اوقات مشکلات جسمی مانع از آغاز این روند می‌شود. یکی از ابتدایی‌ترین علت دیر چهار دست و پا رفتن نوزاد، نداشتن انگیزه‌های کافی است. اینکه شما همیشه تمام وسایل و نیازهای نوزاد را در اختیارش قرار دهید باعث می‌شود او نیازی به حرکت حس نکند. در حالت دیگر شاید شما زمان کافی برای انجام کارهای کمکی که در بالا توضیح دادیم مانند زمان شکم و... نگذاشته‌اید. شاید شرایط بیرونی مهیا نیست. به عنوان مثال در چهار دست و پا رفتن نوزاد روی سرامیک، ممکن است لیز بودن سطح یا سرد بودن آن باعث انزجار کودک از انجام حرکت شود. و شاید کافی تنها کودک شما آماده‌ی چهار دست و پا رفتن نباشد.

در بعضی موارد هم مشکلات فیزیکی در میان است. یکی از شایع‌ترین دلایل، پاهای خمیده، صافی کف پا و پای پرانتزی کودکان است که در نوزادان بسیار رایج است و ممکن است دلیل تاخیر در چهار دست و پا رفتن نوزاد باشد. که این مشکل را می‌توان با ورزش و حرکات کششی اصلاح کرد. مشکل دیگر اضافه وزن نوزاد است که باعث می‌شود دست و پاهای او توان کافی برای تحمل وزنش را نداشته باشند. 

در مورد چهار دست و پا رفتن شما باید سایر نقاط عطف کودک را نیز در نظر بگیرید. به عنوان مثال در شرایطی که سن استاندارد برای شروع چهار دست و پا رفتن، از 9 ماهگی است اما این بدین بستگی دارد که او سایر مراحل رشدی را در چه زمانی شروع کرده است. در کودکان نارس همه‌ی این کارها به تعویق می‌افتند که کاملاً طبیعی است زیرا او بخشی از رشدی که باید در رحم مادرش انجام می‌داده است را بعد از تولد انجام می‌دهد از این رو مراحل رشد و نموی او نسبت به کودکان دیگر با تاخیر همراه خواهد بود. اما این موضوع همیشگی نیست و از جایی به بعد کودک شما نیز با سایر کودکان همگام خواهد شد.