علت تشکیل نشدن جنین و شکست در ای وی اف IVF چیست؟

تشکیل نشدن جنین در ای وی اف می‌تواند به دلایل مختلفی باشد؛ به طور کلی باید بدانید که تشکیل نشدن جنین در روند ای وی اف غیر طبیعی نیست. اساسا در هر بار انجام ای وی اف، شانس بارداری چیزی بین 30 تا 36 درصد است؛ بنابراین اگر به هر دلیلی جنین در آزمایشگاه تشکیل نشود یا جنین آماده بعد از انتقال به رحم، لانه‌گزینی نکند و بارداری اتفاق نیفتد، امر غیر عادی و غیر طبیعی رخ نداده است. در واقع گرچه گفته می‌شود به کمک روش‌های کمک باروری، نازایی بی معنی است، اما هیچ یک از روش‌های کمک باروری به طور صد در صد قول بارداری نمی‌دهند و همواره پای احتمالات زیر 40 درصد در میان است. بنابراین اگر جنین شما در روند آی وی اف تشکیل نشده است، اتفاق غیر معمولی رخ نداده است و باید علت اصلی این اتفاق پیدا شود تا در تکرار آی وی اف احتمال موفقیت بالا برود. 

تشکیل نشدن جنین در آی وی اف به چه علت است؟

تشکیل نشدن جنین در آی وی اف به دلیل بی کیفیت بودن جنین است، بی کیفیت بودن جنین می‌تواند ناشی از بی کیفیت بودن اسپرم یا تخمک باشد و بی‌کیفیتی این دو می‌تواند ناشی از دلایل بسیار زیادی باشد. بنابراین می‌توان گفت که علت تشکیل نشدن جنین در آی وی اف، باید به صورت زنجیره وار مورد بررسی قرار بگیرد و دقیق ارزیابی شود. 

سن خانم، تخمک بی کیفیت، اسپرم بی کیفیت، ناهنجاری‌های کروموزومی، گیرندگی ضعیف اندومتر رحم، مشکلات رحمی، ذخیره تخمدان پایین، بروز مشکل در انتقال جنین و ... در ناموفق بودن آی وی اف و تشکیل نشدن جنین موثر هستند. 

نشانه‌های موفقیت آی وی اف چیست؟

موفقیت آی وی اف یعنی وقوع بارداری. وقوع بارداری هم همواره با علائم و نشانه‌های خاصی همراه است. البته نباید به دنبال یافتن نشانه‌های زود‌هنگام بارداری باشید، زیرا اساسا این نشانه‌‌ها خیلی قابل اعتماد نیستند. 

بنابراین توصیه می‌کنیم همچون شرایط عادی و طبیعی منتظر اولین علامت بارداری یعنی ناپدید شدن پریود و قطع خونریزی ماهیانه خود باشید. 

توجه داشته باشید که  احساس گرفتگی، حساس شدن پستان‌ها، احساس خستگی، تغییر در ترشحات واژن و حتی نفخ شکم می‌تواند نشانه شروع قاعدگی، تاثیر داروهای کمک باروری و بارداری باشند. تشخیص اینکه این نشانه‌ها دقیقا بر کدام مورد دلالت دارند، بسیار سخت و حتی می‌توان گفت که تا قبل از قطع شدن پریود، غیر ممکن است. 

اگر هنوز زمان شروع قاعدگی شما فرا نرسیده است و این نشانه‌ها را دارید، نمی‌توانید به طور قطعی آنها را به وقوع بارداری ربط بدهید؛ اما اگر چند روزی از زمان قاعدگی شما گذشت و خونریزی ماهانه شما شروع نشد، احتمال بارداری قوت می‌گیرد، مگر اینکه بدن به هر دلیل نسبت به داروهای کمک باروری واکنش نشان داده باشد و این داروها منجر به اختلال در پریود شما شده باشند؛ حتی اعصاب و روان خراب و استرس و اضطراب بالا هم می‌تواند در وقوع بارداری، شروع عادت ماهانه و موفقیت آی وی اف تاثیر داشته باشد. 

بنابراین بهترین توصیه این است که با حفظ کامل خونسردی، منتظر بمانید تا زمان قاعدگی شما آغاز شود، اگر قاعدگی رخ نداد، به دنبال علت آن باشید؛ یعنی آزمایش بتای خون بدهید و در صورت مثبت بودن آن سونوگرافی تشخیص ساک حاملگی انجام دهید. 

بعد از ای وی اف منفی چه باید کرد؟ 

بعد از آی وی اف منفی مهمترین کاری که باید انجام دهید این است که استرس و نگرانی را از خود دور کنید، روحیه خود را قوی کنید و با امید بیشتر به مسیر خود ادامه دهید تا به خواست خداوند به زودی زود به نتیجه دلخواه برسید. 

از نظر پزشکی در صورتی که جنین فریز شده داشته باشید، بعد از آی وی اف منفی حدود 2 تا 3 ماه استراحت می‌کنید و مجددا داروهای لازم را دریافت می‌کنید تا برای لقاح آزمایشگاهی مجدد و انتقال جنین بعدی آماده شوید. این مدت می‌تواند طولانی‌تر هم شود، البته به شرطی که تاریخ نگهداری از جنین‌های فریز شده شما سر نرسد و مجبور نباشید دوباره تخمك كشی یا پانکچر انجام دهید.

به یاد داشته باشید که حتی در صورت آی وی اف منفی، هنوز تاثیر داروهای کمک باروری در بدن شما وجود دارد و همواره این احتمال هست که قبل از آی وی اف بعدی، به صورت طبیعی باردار شوید. اینکه درصد این احتمال چه قدر است، برای هیچ زوجی مشخص نیست، اما قطعی بودن و حتمی بودن این احتمال ثابت شده است. بنابراین فقط با حفظ روحیه و امید و توکل به خدا در مسیر مادر شدن خود گام بردارید و یقین بدانید خداوند هر آنچه را که به صلاح شما باشد، برای‌تان رقم خواهد زد. 

همچنین توصیه می‌کنیم که خود را درگیر دیدن فیلم انتقال جنین در ای وی اف و موارد مشابه نکنید تا به این ترتیب بتوانید از استرس دوری کنید و بدن آرام و ریلکسی داشته باشید. 

عوامل موثر در لانه گزینی جنین در ای وی اف چیست؟

به طور کلی نداشتن استرس، تغذیه خوب، استراحت خوب، خواب کافی و داشتن روحیه خوب و بالا می‌تواند به کلِ سیستم بدن کمک کند تا شرایط برای لانه‌گزینی جنین و موفقیت آی وی اف فراهم شود. اما به جز این موارد که قاعدتا تحت اختیار و کنترل خودِ فرد است، روش پزشکی خاصی وجود دارد که می‌تواند احتمال لانه‌گزینی بعد از آی وی اف را بالا ببرد؛ این روش خراش آندومتر یا prp است.

خراش آندومتر روشی برای افزایش موفقیت لقاح خارج از رحم یا ivf است. این تکنیک جدید در برخی از زنان می‌تواند شانس لانه‌گزینی رویان در دیواره رحم را در یک دوره از ivf به میزان زیادی افزایش دهد. خراش آندومتر مشابه تست پاپ‌اسمیر است و هزینه آن در مقایسه با هزینه‌های دیگر روش‌های درمانی ناچیز است. احتمال موفقیت باروری زنانی که یک ماه پیش از دوره ivf ، این تست ۱۵ دقیقه‌ای خراش آندومتر را انجام می‌دهند دو برابر زنان دیگر است.

خراش آندومتر، قدرت پذیرش رویان توسط رحم و در نتیجه شانس موفقیت بارداری را افزایش می‌دهد. بیشترین کاربرد خراش آندومتر در مورد زنانی است که با وجود کیفیت خوب تخمک‌ها، یک یا چند دوره ivf ناموفق داشته‌اند. انجام خراش آندومتر در زمان مناسب اهمیت بسیاری دارد. خراش آندومتر نباید در همان دوره‌ای انجام شود که درمان با روش ivf شروع می‌شود؛ بلکه بهتر است یک دوره قبل از دوره شروع درمان دارویی برای ivf یا دوره انتقال جنین فریز شده انجام شود.

مراقبت‌های بعد از ای وی اف کدامند؟

•  به هیچ وجه دارویی را خود سرانه قطع یا کم و زیاد نکنید.
• 15-17 روز بعد از انتقال جنین، تست بارداری انجام دهید.
• در صورتی که نتیجه تست منفی بود، 48 ساعت بعد مجددا تست را تکرار کنید.
• در صورت منفی بودن آزمایش دوم، داروها را طبق دستور پزشک قطع کنید.
• در صورتی که جواب تست حاملگی مثبت بود، داروها را طبق روال ادامه داده و در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید.
• تا زمان انجام تست بارداری، از انجام فعالیت سنگین و رابطه زناشویی خودداری کنید.
• پس از انتقال جنین، تا سه روز استراحت نسبی داشته باشید.
• در صورت سابقه ابتلا به سرفه و یبوست، پزشک را در جریان گذاشته و از آن پیشگیری کنید.
• در هنگام اجابت مزاج از زور زدن پرهیز کنید. 
• پس از ترانسفر یا کاشت جنین، استحمام کوتاه مدت بلامانع است.
• بعد از انتقال جنین، رژیم غذایی خاصی مد نظر نیست و از همه مواد غذایی به جز دمنوش و جوشانده‌های گیاهی می‌توانید استفاده کنید. حتی الامکان خوراکی‌های حاوی مواد نگهدارنده و مصنوعی مصرف نکنید. جهت پیشگیری از یبوست از میوه و سبزیجات بیشتری استفاده کنید.
• خوابیدن و استراحت بعد از انتقال جنین، در هر وضعیتی که احساس راحتی داشته باشید، بلامانع است. اما خوب بخوابید و خواب کافی داشته باشید. 
• بالا قرار دادن پاها ضرورت ندارد.
• بعد از انتقال جنین، در صورتی که دچار لکه بینی، خونریزی، تنگی نفس و یا درد شکم شُدید، پزشک را در جریان قرار دهید.
• از تماس با افراد دچار سرماخوردگی، سرخجه، آبله مرغان یا آنفولانزا پرهیز کنید.
• استرس و نگرانی را از خود دور کنید و آرام باشید. 
• مصرف پروتئین را در رژیم غذایی خود بالا ببرید. 
• مایعات فراوان بنوشید و هر فعالیتی که می‌تواند استرس را از شما دور کند، انجام دهید. 
• بدون اطلاع پزشک، داروی دیگری مصرف نکنید. داروهای ممنوع در بارداری، پس از ترانسفر نیز نباید مصرف شوند.
• در صورت سابقه سقط یا زایمان زودرس، مراقبت بیشتری نیاز دارید.

علت تشکیل نشدن جنین در آزمایشگاه چیست؟

آنچه باعث می‌شود امکان تشکیل نشدن جنین در آزمایشگاه وجود نداشته باشد، بی کیفیت بودن تخمک و بی کیفیت بودن اسپرم است. در صورتی که به هر دلیلی تخمک یا اسپرم بی کیفیت باشند؛ مثلا تخمک پوچ باشد یا اسپرم شکل مناسب نداشته باشد، امکان تشکیل جنین وجود ندارد. در این شرایط سیکل آی وی اف متوقف می‌شود و مسیر درمان‌های کمک باروری به سمت یافتن علت بی کیفیت بودن تخمک یا اسپرم تغییر جهت می‌دهد. 

تعداد تخمک مناسب برای ای وی اف چه قدر است؟

بهتر است بدانید که نمی‌توان گفت که مثلا با 5 تخمک می‌توان آی وی اف کرد و با مقدار کمتر از این نمی‌توان آی وی اف انجام داد. اساسا یک تخمک سالم و یک اسپرم سالم می‌توانند تشکیل یک جنین سالم بدهند، اما معمولا در روند آی وی اف با داروهای خاصی تحریک تخمکگذاری انجام می‌شود تا بدن با دخالت‌های پزشکی، تخمک‌های بیشتری تولید کند. تحریک تخمکگذاری باید کاملا تحت کنترل باشد و هرگز نباید بیش از اندازه اتفاق بیفتد. 

اینکه بدن با داروهای تحریک تخمکگذاری دقیقا چه واکنشی نشان دهد یا تا چه اندازه عکس‌العمل داشته باشد، از هر خانمی به خانم دیگری متفاوت است. معمولا پزشکان تعداد تخمک را در نظر نمی‌گیرند، بلکه آنها به دنبال تخمک با کیفیت و قوی هستند. بدیهی است که اگر تعداد تخمک‌های خوب زیاد باشد، فریز تخمک انجام می‌شود تا در مراحل بعدی مورد استفاده قرار بگیرد.  

دلیل تشکیل نشدن قلب جنین در آی وی اف چیست؟

تشکیل نشدن قلب جنین یعنی نشنیدن ضربان قلب جنین و وقوع بارداری پوچ. بارداری پوچ به این معنی است که جنین به شکل واقعی تشکیل نشده است یا ممکن است جنین  مراحل اولیه‌ رشد را سپری کرده باشد، اما قبل از تشکیل قلب، رشد آن متوقف ‌شود. نشنیدن ضربان قلب با ضعیف بودن ضربان تفاوت دارد. در این مقاله در مورد علت ضعیف بودن ضربان قلب جنین بیشتر بخوانید.

به عبارت دیگر بارداری پوچ به این معنی است که متاسفانه تخم‌های بارور شده، ترکیب مناسبی از مواد ژنتیکی برای تبدیل شدن به یک جنین را نداشته‌اند و قادر به رشد نبوده‌اند. در برخی موارد هم جهش‌های ژنتیکی، مسئول بارداری پوچ هستند.

علت این اتفاق معمولا به دلیل وجود ناهنجاری در نطفه است. غالبا این ناهنجاری‌ها به علت مشکلات کروموزومی یا تقسیم غیرطبیعی سلول‌ها ایجاد شده و کاملا اتفاقی و تصادفی است. در هر نمونه اسپرم گرفته شده حدود ۳۰ درصد اسپرم‌ها غیر طبیعی هستند یا کیفیت پایینی دارند، با همین استدلال بسیاری از تخمک‌ها نیز همینطور هستند.  تشکیل نشدن قلب جنین زمانی رخ می‌دهد که بدن به صورت سیستماتیک بی کیفیت بودن نطفه و ناهنجاری در نطفه را تشخیص می‌دهد و از ادامه بارداری جلوگیری می‌کند و نهایتا سقط جنين اتفاق می‌افتد. 

کلام آخر

علت تشکیل نشدن جنین در آی وی اف از هر زوجی به زوج دیگر می‌تواند متفاوت باشد. مهم این است که این اتفاق به صورت دقیق و موشکافانه بررسی شود و جلوی آن گرفته شود تا بارداری به روش آی وی اف اتفاق بیفتد. 

توجه داشته باشید که در بارداری به روش آی وی اف به دنبال تعیین جنسیت نباشید. همین که بتوانید یک آی وی اف موفق را تجربه کنید، بهترین نتیجه‌ای است که می‌توانید از درمان کمک‌باروری به روش آی وی اف بگیرید. در واقع می‌خواهیم بگوییم که فقط در آغوش گرفتن یک نی نی سالم مهم است و نه جنسیت آن. 

نهایتا توصیه می‌کنیم که در مسیر انجام درمان‌های کمک‌باروری خونسرد باشید، توکل داشته باشید و با سپردن همه چیز به خداوند متعال، آرامش خود را تامین و تضمین کنید و منتظر رسیدن به نتیجه مثبت بمانید.