آیا مصرف شیر خشک باعث یبوست در نوزاد می‌شود؟

در رابطه با مصرف شیر خشک و یبوست در نوزادان باید بدانیم که الگوهای مدفوع در نوزادان مختلف، متفاوت است. تشخیص گاهی دشوار است. نوزادان می‌توانند روزها بدون دفع مدفوع سر کنند یا هر روز دفع مدفوع انجام دهند و هیچ مشکلی نداشته باشند. تا زمانی که مدفوع نوزاد شما نرم باشد و طبیعی به نظر برسد، نیازی به نگرانی نیست. اما، اگر مدفوع کودک شما سخت و خشک باشد، ممکن است به یبوست مبتلا شده باشد. شما می‌توانید این را با دیدن زور زدن کودک و قرمز شدن در هنگام دفع، مدفوع کوچک، سفت و خشک و نشانه‌هایی از ناراحتی عمومی و درد در زمان دفع متوجه شوید. به طور کلی وقتی از بیشتر پزشکان می پرسیم که برای وزن گیری نوزاد چه باید کرد؟ مصرف شیر خشک اولیه پیشنهاد است. البته شیرخشکی که دقیقا مناسب حال نوزاد باشد. انتخاب شیر خشک مناسب نوزاد بر عهده پزشک است. 

دفع عادی مدفوع در نوزادان شیر خشکی

شکل مدفوع کودک از نظر سختی یا نرمی بستگی دارد به نوع غذایی که می‌خورد. با اضافه شدن مواد جامد به رژیم غذایی، شکل مدفوع به مرور زمان تغییر می‌کند و سیستم هضم کودک شما بالغ‌تر می‌شود.

نوزادانی که از شیر مادر تعذیه می‌کنند، مدفوع کاملاً شل و آبکی دارند. مدفوع آن‌ها با گذشت زمان سفت‌تر شده و تعداد دفعات دفع، کمتر می‌شود. در بعضی از نوزادان ممکن است بین هر حرکت روده چندین روز فاصله باشد.

نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند دارای مدفوع کمی سفت‌تر از نوزادان شیرخوار هستند و حرکات روده‌ی کمتری دارند. پس از اضافه شدن مواد جامد به رژیم (در سن 6 ماهگی) مدفوع باز هم سفت‌تر می‌شود. این تغییرات همه بخشی از رشد طبیعی کودک شما هستند. مدفوع سالم می‌تواند از شل و آبکی تا نرم، دارای شکل متغیر باشد. در برخی از نوزادان مصرف شیر خشک برای وزن گیری نوزاد نرمال تجویز می‌شود.

*علت مشاهده مدفوع خلطی نوزاد چیست + روشهای درمانی

علائم یبوست 

بسیاری از والدین وقتی تغذیه تکمیلی با شیر خشک را برای کودک خود انتخاب می کنند، از یبوست می ترسند.  در بسیاری از واقع والیدن تصور می کنند چون کودکشان دفع نداشته است احتمالاً دچار یبوست شده است اما یبوست به معنای مدفوع خشک است نه عدم دفع. مهمترین علامت یبوست مدفوع سخت و خشک یا گلوله گلوله است. علائم دیگر یبوست در نوزادان عبارتند از:

• گریه‌ی شدید در هنگام دفع
•  ناراحتی در هنگام دفع
• زور زدن  غیرطبیعی ( اگر بعد از زور زدن مدفوع نوزاد نرم باشد این موضوع طبیعی ست و یبوست نیست زیرا کودک در حال یادگیری استفاده از ماهیچه‌های خود است.)
• بوی بد باد یا مدفوع 
• کاهش اشتها
• شکم سفت 
• خم کردن پشت و جمع کردن بدن به داخل شکم همراه با انقباض باسن.

هرگاه شک دارید که کودک یبوست دارد یا خیر، این سؤالات را از خود بپرسید:

• آیا کودک من بیش از حد بی‌قراری می‌کند؟
• آیا کودک من بیش از حد معمول بالا می‌آورد؟
• آیا کودک من نسبت به گذشته حرکات روده‌ای کمتری دارد؟
• آیا مدفوع کودک من به شکل غیرطبیعی سفت است، یا آیا با خون همراه است؟
• آیا کودک من بیش از ده دقیقه زور می‌زند اما موفق به دفع نمی‌شود؟

همه‌ی این علائم می‌توانند نشانه‌های یبوست باشند.

*کارآمدترین روشهای درمان فوری یبوست نوزاد

دلایل یبوست

دلایل زیادی برای یبوست در نوزادان وجود دارد که منحصر به شیر خشک نیست مثل کم آبی بدن، شروع خوردن غذاهای جامد و انواع بیماری‌ها و آلرژی. ما در این مقاله به نقش شیر خشک در یبوست می‌پردازیم.

مصرف شیر خشک یقیناً احتمال یبوست در نوزاد را افزایش می‌دهد اما ممکن است نوزاد شما تنها در حال زور زدن باشد یا از کولیک نوزاد رنج می‌برد که می‌تواند باعث گریه و بی‌قراری‌اش شده باشد. آلرژی به پروتئین شیر، عدم تحمل لاکتوز و سایر شرایط پزشکی نیز می‌تواند از علل یبوست باشند. 

قبل از هرگونه اقدام و تغییر نوع غذای کودک باید مطمئن شوید که علت یبوست نوزاد شما در اثر مصرف شیر خشک است که این کار توسط متخصص انجام می‌شود.

*راهنمای تصویری مدفوع نوزاد + انواع شکل مدفوع نشانه چیست

چه چیزی در شیرخشک منجر به ایجاد یبوست در نوزادان می‌شود؟

اگر شما در مورد یبوست کودکتان نگرانید منطقی ست که فکر کنید تغذیه در آن نقش دارد. کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند نسبت به آنهایی که شیر خشک مصرف می‌کنند احتمال کمتری برای ابتلا به یبوست دارند.

شیر مادر تعادل بهتری از چربی و پروتئین دارد و سلامت هاضمه و رشد بهتری را تامین می‌نماید. مواد موجود در شیر خشک مانند روغن پالم می‌توانند باعث سفت شدن مدفوع و یبوست شوند. 

همچنین شیر خشک نسبت به شیر مادر غلیظ‌‌تر است و زمان زیادتری صرف می‌کند تا از سیستم گوارش کودک عبور کند. متخصصین می‌گویند گاهی هضم ملکول‌های شیر خشک برای نوزاد سخت‌تر است که این موضوع می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی از جمله یبوست شود.

به یاد داشته باشید که تغذیه خوب در هر شرایطی مهم است. برای مثال تغذیه آقایان قبل از بارداری و مصرف وفلیک اسید قبل و هنگام بارداری در روند بارداری تاثیر گذار خواهد بود. تاثیر تغذیه خوب در هر جایی از زندگی و سلامتی خود را نشان می دهد. 

آیا آهن درون شیرخشک باعث یبوست می‌شود؟

این نگرانی منطقی ست زیرا وقتی خود بزرگسالان مکمل آهن مصرف می‌کنند دچار یبوست می‌شوند. اما آهن به شدت برای رشد کودک نیاز است پس نباید غذای او را به انواع شیر خشک بدون آهن تغییر دهید. 

آیا شیر خشک مناسبی برای جلوگیری از یبوست وجود دارد؟ 

هیچ شیرخشکی وجود ندارد که ثابت شده باشد مانع از یبوست می‌شود یا آن را می‌کاهد. براساس نظر متخصصین عوض کردن شیرخشک هم لزوماً چاره‌ی درمان یبوست نیست. تغییر مقدار مصرف کودک نیز تغییری در یبوست ایجاد نمی‌کند. بلکه برعکس تغییر شیرخشک نوزاد ممکن است باعث یبوست شود و درد شکمی ایجاد کند زیرا سیستم گوارش نوزاد باید خودش را با تغییر نوع غذا وفق دهد. به همین خاطر است که پزشکان پیشنهاد نمی‌کنند نوع یا مقدار شیرخشک برای نوزاد را برای درمان یبوست کاهش دهید.

دو استثنا وجود دارد که تغییر شیر خشک برای یبوست را تایید می‌کند این موارد عبارتند از:

1. وقتی کودک شما به شیر آلرژی داشته باشد: علائم این آلرژی عبارتند از یبوست و مشاهده‌ی خون یا موکوس در مدفوع و بی‌قراری شدید نوزاد. همیشه باید قبل از تغییر شیر خشک از وجود آلرژی به شیر مطمئن شوید. در برخی موارد ممکن است دکتر پیشنهاد دهد شیرخشک‌های بدون لاکتوز یا یک انواع هایپوآلرژیکی را به کودک بدهید ( این اتفاق خیلی نادر است. تنها 5 تا 7 درصد از کودکانی که از شیر خشک تغذیه می‌کنند به پروتئین‌های شیر گاو  حساسیت دارند). در چنین مواقعی بسیاری از والدین شیر خشک سویا را انتخاب می‌کنند اما این کار همیشه کافی نیست زیرا بسیاری از بچه‌هایی که به شیر آلرژی دارند به سویا نیز آلرژی دارند.
2. کودکتان رفلاکس اسیدی داشته باشد: تقریباً تمام نوزادان تا حدودی ترش می‌کنند یا بالا می‌آورند که خود منجر به یبوست نیز می‌شود و اغلب اوقات نتیجه‌ی زیاد غذا دادن یا آروغ نگرفتن است اما در برخی موارد نیز نشانه‌ی رفلاکس است. برای این کودکان شیرخشک‌های مخصوصی در بازار وجود دارد. این شیر خشک‌ها معمولاً حاوی پروتئین‌های برنج هستند که باعث افزایش غلظت در آنها شده است. این کار باعث می‌شود شیر خشک سخت‌تر در دستگاه گوارش حرکت کند و به سمت بالا برنگردد. 

درمان یبوست در نوزادان شیر خشکی

• همیشه بهتر است اول با متخصص صحبت کنید. اینطور می‎توانید از دلیل ابتلای نوزاد به یبوست و ارتباط مصرف شیر خشک و یبوست مطمئن شوید، آلرژی‎های ممکن و سایر دلایل را شناسایی کرده و یک راه‌حل برای درمان پیدا کنید. کارهایی هست که شما می‌توانید در خانه انجام دهید تا به رفع این مشکل کمک کنید. 
• اگر نوزاد شما 4 تا 8 ماهه است به مدت دو هفته دو تا چهار اونس آب آلو، سیب یا گلابی به او بدهید.
• غذاهای کودک با فیبر بالا را امتحان کنید مانند سریال جو، سیب زمینی شیرین، آلو، گلابی، نخود لوبیا و بروکلی
• از پزشکتان در مورد استفاده از میرالاکس، سوربیتول یا ملین‌های بی‌خطر و مؤثر بپرسید.
• پاهای نوزاد را ورزش دهید یا به آرامی شکمش را ماساژ دهید تا سختی مدفوع درون روده‌ها را بشکنید.
• مطمئن شوید که شیرخشک را درست تهیه می‌کنید و به اندازه‌ی کافی به آن آب اضافه می‌کنید.
• حتماً از قاشقی که در ظرف شیر خشک است برای تهیه‌ی آن استفاده کنید. قاشق را به صورت فشرده پر نکنید.
• حتماً اول داخل بطری آب بریزید و بعد پودر را اضافه کنید. اگر این کار را برعکس انجام دهید میزان کمتری آب به بطری اضافه خواهید کرد.

برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله درمان سریع یبوست در منزل مراجعه کنید.