مراحل فریز تخمک و مهم ترین نکات آن

امروزه یکی از مشکلات شایعی که 20 درصد از زوج‌های جوان با آن درگیر هستند، مشکل ناباروری است که بطور میانگین حدود 30 درصد از این مشکلات مربوط به بانوان است. در صورتی که با این مشکل روبه‌رو هستید هیچ نگران نباشید، امروزه باتوجه به پیشرفت چشمگیر در زمینه درمان‌های ناباروری، امکان باروری برای خانم‌هایی که این توانایی را بصورت طبیعی ندارند، فراهم شده است. روش فریز تخمک یکی از روش‌های درمانی است که با خارج کردن تخمک‌های بالغ از تخمدان، فریز کردن و در نهایت انتقال آن به زنان کمک می‌کند.

فریز تخمک چیست؟

زنانی که تمایل دارند قدرت باروری خود را در آینده حفظ کنند یا مشکل ناباروری دارند، می‌توانند به کمک فریز تخمک این مشکل را بر طرف کنند. در این روش تخمک‌هایی از تخمدان شما برداشته شده و منجمد می‌شود تا برای استفاده بعدی در روش‌های باروری مانند درمان ناباروری با IVF استفاده شوند. باید بدانید که چیزی حدود 75 درصد میزان لقاح در زنان تا سن 38 سالگی وجود دارد. اگر قصد دارید این روش را انجام دهید باید به مراکز درمان ناباروری مراجعه کنید، تا آنها شما را از نظر وضعیت غدد درون ریز و متابولیسم مورد ارزیابی قرار دهند. 

مراحل فریز تخمک

بعد از مراجعه به مراکز ناباروری، از شما آزمایش خون گرفته می‌شود تا سطح هورمون های شما و ذخیره تخمدان تان ارزیابی شود. در روز سوم قاعدگی، میزان غلظت هورمون تحریک کننده فولیکول و استرادیول مورد بررسی قرار می‌گیرد و نتیجه آن نشان می‌دهد که تخمک به داروهای باروری چه واکنشی نشان خواهد داد. همچنین برای بررسی تعداد فولیکول‌های نابالغ و وضعیت تخمدان یک سونوگرافی از تخمدان نیز انجام می‌شود. غربالگری بیماری‌های عفونی برای برخی از بیماری های عفونی مانند HIV، هپاتیت B و C هم از مواردی است که قبل از شروع انجماد تخمک باید انجام شود. بعد از انجام این مراحل، مراحل اصلی فریز تخمک آغاز می‌شود که شامل سه مرحله: 1- تحریک تخمدان، 2- جمع آوری تخمک یا پانکچر و 3- انجماد است.

• تحریک تخمک گذاری

فولیکول‌ها (تخمک‌های نابالغ) تحت تاثیر ترشح هورمون‌هایی به تخمک بالغ تبدیل شده که به آن عمل تخم گذاری می‌گویند. در روند انجماد از طریق هورمون‌های مصنوعی تزریق شده به تخمدان، تعداد بیشتری فولیکول به تخمک بالغ تبدیل می‌شود. اینکه برای این عمل چه دارویی و با چه دوزی مصرف کنید به عواملی مانند سن، وزن، ذخیره و اندازه تخمدان‌ها بستگی دارد. اما معمولا داروهایی مانند follitropin alpha یا Gonal-f، beta follistim AQ یا Menopur منوتروپین تزریق می‌شود. مصرف دارو در روزهای اول قاعدگی شروع شده و به مدت دو هفته ادامه خواهد داشت که در این مدت نیاز به مراقبت خاصی ندارید. در طول درمان تحت نظر پزشک بوده و برای ارزیابی واکنشتان به داروهای تحریک تخمدان، مورد چند آزمایش قرار می‌گیرد. بعد از انجام آزمایش خون در مرحله بعد، سونوگرافی می‌شوید که ترجیحا سونوگرافی واژینال است تا رشد فولیکول ها بررسی و بالغ شدن آنها ارزیابی شود. پس از آنکه فولیکول‌ها به مرحله بلوغ رسیدند مرحله دوم یعنی عمل پانکچر آغاز می‌شود.

• عمل تخمک کشی یا پانکچر

در این مرحله که طی یک عمل ساده 30 دقیقه‌ای انجام می‌شود، ابتدا شما را بی حس می‌کنند سپس با استفاده از یک سوزن بلند و باریک که مخصوص این کار است از طریق واژن وارد تخمدان می‌شوند و در نهایت تخمک‌ها را جمع آوری کرده و درون ظرفی قرار می‌دهند. در طی این عمل می‌توانند تصویر تخمدان‌ها را با دستگاه سونوگرافی مشاهده کنند. تعداد تخمک‌هایی که جمع آوری می‌شود به سن و وضعیت بدنی شما بستگی دارد ولی معمولا 5 تا 20 تخمک را جمع می‌کنند و فورا به آزمایشگاه جنین شناسی منتقل می‌کنند. چند ساعت بعد از عمل مرخص می شوید و می توانید به منزل برگردید. ممکن است چند روز احساس گرفتگی در عضلات شکمی داشته باشید که طبیعی است.

• انجماد تخمک

پس از انتقال تخمک‌ها به آزمایشگاه جنین شناسی آنها را با دمای نزدیک به 200 درجه سانتی گراد منجمد و نگهداری می‌کنند. ممکن است از مواد ضد سرطان استفاده شود تا از تشکیل بلورهای یخ در سلول ها پیشگیری شود.

بارور کردن تخمک فریز شده

پس از انجام سه مرحله بالا، در صورتی که فرد تصمیم به بارداری بگیرد، تخمک فریز شده بارور می‌شود. به این صورت که پس از اینکه تخمک از حالت فریز شده خارج گردید در شرایط آزمایشگاهی با اسپرم لقاح داده می‌شود. چند ساعت پس از انجام آخرین مرحله فرد می‌تواند به منزل برود. در این مقاله بخوانید انتقال جنین فریز شده در روز چندم قاعدگی انجام میشود.

فریز تخمک به چه کسانی توصیه می‌شود؟

• خانم‌هایی که به هر دلیل بارداری خود را به تعویق انداخته اند.
• خانم‌هایی که در خانواده آنها سابقه یائسگی زودرس وجود دارد.
• خانم‌هایی که مجبور به عمل تخمدان هستند.
• خانم‌هایی که مبتلا به سرطان هستند و شیمی درمانی می‌شوند.
• خانم‌هایی که مبتلا به بیماری‌های کم خونی و خود ایمنی هستند و به دلیل دارو درمانی قدرت باروری آنها کاهش یافته است.
• خانم‌هایی که می‌خواهند تخمک خود را اهدا کنند.

زمان مناسب برای انجام فریز تخمک 

قدرت باروری خانم‌ها بعد از 35 سالگی به مرور زمان کاهش می‌یابد. بهترین زمان برای اقدام به عمل فریز کردن تخمک، قبل از سن 35 سالگی است. البته در برخی افراد با توجه به ذخیره تخمدان ، تا سن 40 سال هم این امکان وجود دارد. اگر خانمی در خانواده سابقه یائسگی زودرس دارد یا به دلایلی دیگر ممکن است ذخیره تخمدان‌هایش کم شود، بهتر است هرچه زودتر برای فریز تخمک اقدام کنند.

مدت زمان نگداری از تخمک‌های فریز شده

به مدت 10 سال می‌توان این تخمک‌ها را نگهداری کرد اما باید بدانید که هرچه مدت زمان نگهداری بیشتر شود، کیفیت باروری کمتر خواهد شد.

عوارض ناشی از فریز تخمک

فریز کردن تخمک هم مانند هر روش درمانی دیگر عوارضی به همراه دارد، از جمله آن:

• عوارض ناشی از داروهای تحریک تخمدان: از عوارض استفاده از داروهای تحریک کننده تخمک می‌توان ایجاد سندرم تحریک بیش از حد تخمدان اشاره کرد. در این سندروم تخمدان‌ها متورم و دردناک می‌شوند. از علائم و نشانه های تحریک بیش از حد تخمدان می‌توان درد شکم، نفخ، تهوع، استفراغ و اسهال را نام برد.
• عوارض ناشی از تخمک گیری: از عوارض این مرحله می‌توان خونریزی، عفونت، آسیب به روده، مثانه و رگ‌های خونی را نام برد. همچنین عوارض ناشی از داروهای بیهوشی که در این مرحله استفاده می‌شوند.
• امکان سقط جنین: در این روش بارداری بر اساس سن شما، احتمال بروز سقط جنین وجود دارد. هرچه سن شما بیشتر باشد امکان سقط جنین در شما نیز بیشتر خواهد شد. 
• مشکلات عاطفی: مشکلات عاطفی از جمله مشکلات احساسی، استرس و اضطراب،  از مشکلات عدیده ایست که فرد با آن رو به رو می گردد.
• ایجاد نقص در کودک: تحقیقاتی که تا به امروز در این زمینه شده است، وجود هیچ نقصی را تائید نکرده است. با این حال، تحقیقات بیشتری در مورد ایمنی تخمک های منجمد مورد نیاز است.

هزینه فریز کردن تخمک

روش فریز کردن تخمک برای درمان ناباروری دارای سه مرحله است، که بسته به اینکه این مراحل را در بیمارستان خصوصی یا دولتی انجام بدهید، هزینه متفاوتی دارد. بخشی از این هزینه‌ها به آزمایشاتی که در ابتدای کار انجام دادید، مربوط می‌شود. بخش دیگری از آن مربوط به داروهای تحریک تخمک است و همچنین عمل جراحی سرپایی که برای جمع آوری تخمک‌ها انجام می‌دهید، هزینه دیگری دارد و در آخر انجماد و نگهداری از تخمک هم هزینه جدا ای برای شما خواهد داشت. هزینه فریز تخمک بسته به اینکه در مرکز دولتی یا خصوصی انجام داده باشید بین 3 تا 5 میلیون تومان است و ممکن است سالانه بسته به اینکه چه مقدار تخمک جمع آوری شده است، برای نگهداری آن مبلغی حدود 250 تا 300 هزار تومان پرداخت کنید.

بهترین مراکز فریز تخمک

به منظور درمان ناباروری، که در زوج‌های جوان یک مشکل شایع است، بایستی حتما به بهترین مراکز درمان ناباروری مراجعه کنید و زیر نظر متخصصین درمان شوید تا مشکل شما بر طرف شود، ولی قبل از آن حتما درمورد مراکز، نحوه انجام کار آنها، هزینه‌ها و سایر موارد دیگر تحقیق کنید.