اختلاف تعیین سن بارداری بر اساس FL و AC چیست؟

اختلاف تعیین سن بارداری بر اساس FL و AC یکی از اتفاقاتی است که تقریبا همه خانم‌های باردار در مورد آن از پزشک سونوگرافیست خود چیزهایی شنیده‌اند. پیش از اینکه در مورد این اختلاف صحبت کنیم، باید دقیقا بدانیم که منظور از fl و ac در سونوگرافی بارداری چیست. در این مطلب به طور کامل در این باره شرح خواهیم داد. 

fl و ac در تعيين سن حاملگی چیست؟

منظور از fl ، طول استخوان ران (Femur length) جنین و منظور از ac دور شکم جنین (Abdominal circumference) است. این دو شاخص از شاخص های به اثبات رسيده در تعيين سن حاملگی هستند. 

فاکتورهای تعیین کننده سن حاملگی

برای تعیین سـن حـاملگی با استفاده از سـونوگرافی معیارها و شاخص‌های زيادی مورد مطالعه قرار گرفته است؛ دقت ايـن شـاخص‌هـا مـورد بررسی قـرار گرفتـه و مطالعات مختلف مقادير مختلفی را به دست آورده است. بدیهی است که شاخص‌های انـدازه گيـری شـده تحـت تاثير عوامل بسياری از جمله نژاد، دستگاه اندازه گيری، دقت و تجربـه سونوگرافيسـت، تعـداد نمونـه و ريسـك فاكتورهای حاملگی قرار دارد. علاوه بر معيارهای موجود معيارهای ديگری نيز از جمله اندازه كليه و مخچـه جنـين به عنـوان معیارهای مهم در تعیین سن بارداری هستند.

در تعیین سن حاملگی بر اساس fl که طول بلندترین استخوان جنین بر اساس سن حاملگی بررسی می گردد. قبلا در مورد اندازه نرمال fl جنین بر اساس سن بارداری صحبت کرده ایم. به جز شاخص fl، سن حاملگی بر اساس bpd ،سن حاملگی بر اساس ac، سن حاملگی بر اساس hc  نیز مشخص می‌شود. 

گاهی علت اختلاف سن بارداری بر اساس fl و ac می‌تواند ناشی از IUGR یا اختلال رشد جنینی باشد. منظور از IUGR یا اختلال رشد جنینی این است که رشد جنین کمتر از حد انتظار باشد. به این معنی که سن جنین بر اساس آخرین زمان پریود با سن تخمین زده بر اساس دور شکم ، طول ران و دور سر تفاوت قابل توجهی داشته باشد. 

زمانی که وزن جنین به کمک تصاویر سونوگرافی طوری گزارش شود که زیر صدک دهم نسبت به سن بارداری باشد، انجام سونوگرافی IUGR ضرورت دارد. البته در بسیاری از موارد نوزاد کوچک است، اما دچار IUGR نیست.

حتما باید به این نکته نیز توجه داشت که وزن جنین با توجه به ژنتیک و جثه والدین او باید مورد ارزیابی قرار بگیرد. بعد از انجام سونوگرافی  IUGR چنانچه وزن جنین کمتر از حد نرمال و عقب‌تر از سن حاملگی تشخیص داده شود، برای انجام بررسی‌های بیشتر سونوگرافی داپلر برای اندازه گیری جریان خون و فشار خون انجام می‌شود. همچنین میزان مایع دور جنین، جریان عروق بند ناف جنین، اندازه طول و اندازه دور سر جنین نیز باید بررسی شود تا سلامت جنین تایید شود. 

یادآوری می‌کنیم در بسیاری از موارد اینکه مادر باردار به دلیل ویار شدید و تهوع مداوم و طولانی نمی‌تواند درست غذا بخورد و تغذیه کامل و خوب داشته باشد، در کاهش وزن خود و جنین‌اش تاثیر بسیار زیادی دارد. بنابراین سعی در داشتن تغذیه کامل بسیار راحت می‌تواند این مشکل را حل کند. 

*در این مقاله بخوانید سونو آنومالی چیست و چطور انجام میشود

فاکتورهای موثر در وقوع محدودیت رشد داخل رحمی

• ناهنجاری‌های جفت
• دیابت پیشرفته
• فشارخون بالا یا بیماری قلبی
• بیماری کلیوی یا ریوی
• سوءتغدیه یا کم خونی
• کم خونی داسی شکل
• سیگار کشیدن و مصرف الکل یا مواد مخدر
• عفونت‌های جنین که از مادر به او منتقل می شود
• برخی از داروها مثل داروهای ضد انعقاد
• نقص‌‌های کروموزومی در جنین
• بارداری دو قلو و چند قلو

نحوه تعیین سن حاملگی

تعیین سن بارداری از آن جهت اهمیت دارد که هم می‌تواند رشد جنین و سلامت جنین را نشان دهد و هم اینکه تاریخ حدودی زایمان را مشخص می‌کند. سن بارداری به روش‌های مختلفی تعیین می‌شود. در هر یک از این روش‌ها ممکن است اختلاف‌هایی وجود داشته باشد که ناشی از تفاوت در معیارهای اندازه‌گیری است. 

*در این مقاله بخوانید سونوگرافی غربالگری مرحله اول چیست + عدد نرمال سونوگرافی nt چقدر است.

• تعیین سن بارداری با روش LMP

منظور از LMP روز اول آخرین دوره قاعدگی است. سن بارداری در این روش +- 2 هفته مشخص می‌شود.  280 روز به اولین روز آخرین پریود اضافه می‌شود و نهایتا زمان زایمان تعیین می‌شود. البته این عدد همیشه درست نیست،  اما شاخص خوبی برای اندازه جنین است.

همین جا لازم است در مورد تفاوت bpd و hc توضیح دهیم که منظور از BPD، قطر بین دو استخوان آهیانه سر جنین (Biparietal diameter)  و منظور از HC ،دور سر جنین (Head circumference) است. اگر در جریان سونوگرافی‌های متعدد بارداری در اعداد و ارقام این فاکتورها اختلاف‌هایی وجود دارد، معمولا جایی برای نگرانی نیست. در واقع تا زمانی که پزشک متخصص زنان و زایمان و پزشک سونوگرافیست از وجود مشکل یا اختلالی حرف نمی‌زند، بنابراین هرگز ذهن خود را درگیر اعداد و ارقام این شاخص‌ها نکنید. ترجیحا برای انجام سونوگرافی‌های بارداری خود به یک مرکز مشخص مراجعه کنید تا به این ترتیب احتمال خطای انسانی و خطای ناشی از تفاوت دستگاه‌های سونوگرافی را به حداقل برسانید. 

همچنین در مورد اختلاف دو هفته ای سن جنین یا اختلاف سه هفته ای سن جنین باید بگوییم که معمولا اختلاف تا دو هفته جایی برای نگرانی ایجاد نمی‌کند، اما چنانچه تکرار آزمایشات و سونوگرافی‌ها اختلاف بیشتری را نشان دهد، غالبا نشانه توقف رشد جنین است. در این شرایط معمولا توصیه می‌شود که سونوگرافی به صورت واژینال انجام شود. 

باید بدانید که تفاوت حدود چهار هفته بین سن جنین و سن بارداری به دلیل طولانی بودن سیکل نیست و ناشی از توقف رشد است. اگرچه همواره احتمال خطای سونولوژیست هم وجود دارد. لذا حتما باید در یک مرکز معتبر و توسط پزشکی حاذق سونوگرافی انجام شود. 

• تعیین سن بارداری به کمک سونوگرافی

سونوگرافی دقیق‌ترین روش برای تعیین سن حاملگی و موعد تقریبی زایمان است. باید بدانید که سونوگرافی سه ماهه اول بارداری که قبل از هفته 11 تا 12 انجام می‌شود، در مقایسه با سایر ماه‌های بارداری برای تعیین سن بارداری دقیق‌تر است. 

• تعیین سن بارداری به کمک آزمایش خون بارداری

با توجه به اینکه برای هر هفته بارداری، یک محدوده بتا تعیین می‌شود، مقدار هورمون hcg موجود در خون هم می‌تواند سن حاملگی را مشخص کند، البته این روش محاسبه سن حاملگی خیلی معتبر و مورد استفاده نیست.

• تعیین سن بارداری به کمک ارتفاع رحم

با پیشرفت بارداری و بزرگتر شدن رحم، می‌توان با اندازه‌گیری بالاترین نقطه رحم، سن تقریبی بارداری را مشخص کرد. این روش هم مانند روش تعیین سن بارداری به کمک آزمایش خون، دقت بالایی ندارد. 

کلام آخر

اختلاف سن بارداری بر اساس fl و ac تنها زمانی می‌تواند نگران کننده باشد که پزشک متخصص زنان و زایمان و پزشک سونوگرافیست این موضوع را تایید کنند. بنابراین خودسرانه با ارزیابی اعداد و ارقام موجود در گزارش سونوگرافی خود و مقایسه آن با سایت‌های مختلف ذهن خود را درگیر نکنید و استرس به خود راه ندهید. همواره اجازه دهید که پزشک معتمد و حاذقی که انتخاب کرده‌اید در مورد روند بارداری و سلامت جنین شما اظهار نظر کند.