مراحل زایمان طبیعی و مراحل تولد نوزاد به زبان ساده

زنان بارداری که به روزهای آخر این دوره نزدیک می‌شوند، باید کم کم خود را برای زایمان آماده کنند. آماده شدن برای زایمان تنها محدود به بستن ساک بیمارستان نیست. شما باید بدانید چه چیزی در زمان به دنیا آمدن کودک در انتظار شماست از مراحل زایمان طبیعی گرفته تا آماده شدن برای درد زایمان، مراقبت‌های بعد از آن و ... از این رو در این مقاله گهواره قصد داریم توضیح دهیم مراحل زایمان طبیعی چگونه است و چطور می‌توانید برای آن آماده شوید. 

نشانه‌های شروع زایمان طبیعی چیست؟

اگر زایمان طبیعی را برای به دنیا آوردن فرزندتان انتخاب کرده‌اید باید در اولین گام در انتظار علائم شروع درد زایمان باشید. برعکس زایمان سزارین شما نمی‌توانید کار زیادی برای شروع زایمان طبیعی خود انجام دهید و در اولین مرحله باید منتظر شروع دردها یا باز شدن دهانه رحم و ... باشید. به عنوان اولین نکته باید در نظر داشته باشید که شروع درد زایمان نه تنها در زنان مختلف متفاوت است بلکه در هر زن نیست زایمان بچه‌های مختلف متفاوت‌اند. هیچ دو تولدی شبیه هم نیست. بنابراین شما ممکن است تفاوت‌هایی را احساس کنید. درد زایمان از هفته چندم شروع می‌شود؟ زایمان طبیعی اگر به صورت کامل و در زمان خودش انجام شود در بین هفته‌های 37 تا 42 بارداری رخ خواهد داد. قبل از این هفته، زایمان زودرس و بعد از آن زایمان دیررس یا بیش از موعد است که هر دو با مشکلاتی همراه هستند. 

عموماً اولین نشانه از آغاز مراحل زایمان طبیعی، شروع انقباض‌های رحم است. اگر زایمان اول شماست باید بدانید که از شروع این انقباضات تا خروج کودک از رحم می‌تواند زمان زیادی طول بکشد. بنابراین با شروع اولین انقباض‌ها نیازی به مراجعه به بیمارستان ندارید. این انقباض‌ها با انقباض‌های نسبتاً آرام و با فاصله‌ی زیاد شروع شده و رفته رفته با رسیدن به زمان زایمان، شدت دردشان بیشتر شده و فاصله‌ی بین آنها کاهش می‌یابد. این انقباض‌ها در قسمت پایین کمر و راست روده رخ خواهند داد. اگر می‌خواهید بهترین زمان برای مراجعه به بیمارستان را پیدا کنید، زمان انقباضات خود را اندازه بگیرید و زمانی که انقباضات به طور منظم یا با فاصله‌ی حدود 5-6 یک بار رخ دادند بهتر است در بیمارستان بستری شود. برای مراجعه به بیمارستان فاصله بین خانه تا محل را در نظر داشته باشید همچنین اگر زایمان‌های قبلی شما با مشکلاتی همراه بودند، بهتر است زودتر به بیمارستان بروید. 

مراحل زایمان طبیعی چیست؟

زایمان طبیعی از سه مرحله‌ی کلی تشکیل شده است که در ادامه در مورد هر کدام از این مراحل زایمان طبیعی با تصویر توضیح داده‌ایم.

مرحله اول زایمان طبیعی 

طولانی‌ترین بخش از زایمان، همین مرحله اول آن است. به همین منظور برای توضیح بهتر شرایط آن را به سه مرحله‌ی کوتاه‌تر تقسیم کرده‌اند:

• زایمان اولیه
• زایمان فعال
• انتقال

طول این سه مرحله فاصله‌ی بین شروع انقباضات تا باز شدن کامل دهانه رحم ست. خروج بچه و ... در مراحل بعدی زایمان طبیعی قرار دارند. این مراحل زایمان طبیعی چقدر طول میکشد؟ طول این مرحله در زنان مختلف متفاوت است با این حال از حدود 12 تا 18 ساعت است. نگران نباشید کل این ساعت‌ها شما درد شدید نخواهید داشت. بلکه ساعت‌های اولیه دردها نسبتاً خفیف‌تر و با فاصله‌تراند. قبل از شروع اولین بخش از مرحله‌ی اول ممکن است شاهد نشانه‌هایی مانند کاهش موکوس واژن یا دیدن خون روشن یا حتی انقباض‌های قاعدگی مانند باشید. 

زایمان اولیه 

اولین بخش از اولین مرحله از مراحل زایمان طبیعی، زایمان اولیه نام دارد که شامل انقباضات رحمی ست. به طور کلی شما در طول بارداری ممکن است انقباضات و گرفتگی‌های زیادی در رحم خود حس کنید اما تفاوت انقباض زایمان با دیگر انقباضات رحمی این است که با تغییر وضعیتتان یا حتی راه رفتن برطرف نمی‌شوند. شروع انقباضبات رحمی به این معناست که دهانه رحم شما در حال نازک و گشاد شدن است. اما انتظار نداشته باشید این کار به سرعت انجام شود. در زنانی که زایمان اولشان است سرویکس باید به میزان قابل توجهی از بین برود تا باز شدن دهانه رحم اتفاق بیفتد. محو شدن سرویکس براساس درصد و باز شدن دهانه رحم براساس سانتی‌متر توسط پزشک بررسی می‌شود. کارهای زیادی از جمله ورزشهای مخصوصی برای طی شدن مراحل زایمان طبیعی آسان وجود دارد. 

مراحل شروع درد زایمان طبیعی تنها مختص انقباضات نیست. بلکه در این زمان که دهانه رحم شما در حال گشاد شدن است، جنین نیز در حال چرخیدن و تغییر وضعیت دادن است. با پیشروی در این مرحله، کودک به سمت لگن و دهانه رحم پایین می‌آید و با فشار وارد کردن به دهانه رحم به گشاد شدن آن کمک می‌کند. به طور کلی در این مرحله انتظار می‌رود انقباضات شدت بگیرند با این حال هنوز صحبت یا حرکت کردن در طول آنها برایتان آسان است. در این مرحله حتی می‌توانید یک غذای مقوی بخورید و از خانه وضعیت خود را با ماما یا پزشکتان کنترل کنید. 

زایمان فعال

بخش دوم از اولین مرحله از مراحل دقیق زایمان طبیعی، زایمان فعال است که منظور از آن شدت گرفتن انقباضات است به طوری که دیگر تمام ذهن و حواس شما را به خود جلب می‌کنند و به سختی می‌توانید کار دیگری جز آن انجام دهید. در این لحظه مراحل استراحت بین انقباضات کاهش می‌یابد و شما به صورت جدی‌تری وارد زایمان طبیعی می‌شوید. در این مرحله انتظار می‌رود دهانه رحم تا شش سانتی‌متر باز شود. از این جا به بعد درد شدیدتری را تجربه می‌کند و هنوز چند سانتی متر دیگر تا باز شدن کامل دهانه رحم خود فاصله دارید. 

بخش میانیِ مرحله‌ی اول در مقایسه با بخش اول کوتاه‌تر اما دردناک‌تر است و معمولاً در حدود 30 دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد. انتظار می‌رود ریتم شدت و قدرت انقباضات در این مرحله ریتم منظمی باشد و در غیر این صورت شرایط کودک بررسی شده و کمک‌های لازم برای پیشروی در مراحل آماده شدن برای زایمان طبیعی به شما داده می‌شود. 

انتقال

آخرین بخش از مرحله‌ی اول زایمان طبیعی، انتقال نام دارد. این مرحله شدیدترین بخش از انقباضات را تجربه می‌کنید و دهانه‌ی شما به گشادی کامل (حدود 10 سانتی‌متر) می‌رسد. زمان استراحت بین انقباض‌ها در این بخش بسیار کوتاه است و فشار بیشتری حس خواهید کرد. هورمون آدرنالین در این مرحله به میزان زیادی در بدن شما ترشح می‌شود تا بتوانید تحمل بیشتری داشته باشید. افزایش آدرنالین منجر به لرزش، تعریق و تهوع در زن می‌شود. در این مرحله درد و تغییرات شدید هورمونی احساس درماندگی زیادی در زن ایجاد می‌کند که طبیعی ست و توسط پزشک کنترل می‌شود. 

کمک‌های دریافت شده در مرحله اول 

همانطور که در بخش دوم از مرحله اول توضیح دادیم اگر انقباضات منجر به گشاد شدن دهانه رحم نشود، ممکن است از روش‌های کمکی استفاده شود. به طور کلی زایمان فیزیولوژیک زایمان طبیعی ست که بدون این کمک‌های دارویی انجام شود. اما در صورت نیاز کمک‌های دارویی صورت می‌پذیرد. 

• مراحل زایمان طبیعی با آمپول فشار: یکی از اصلی‌ترین کمک‌هایی که در این زمینه می‌شود، تزریق آمپول فشار یکی از داروهای القای زایمان است. تزریق این آمپول در مراحل زایمان طبیعی ضرورتی ندارد و هر زنی آن را دریافت نمی‌کند. اما بعضی نیز به این کمک نیاز دارند. آمپول فشار درواقع ماده‌ای به نام پتوسین است یک نسخه مصنوعی از هورمون اکسی توسین که به القا و پیشرفت زایمان کمک می‌کند.
• مراحل زایمان طبیعی با اپیدورال: اگر به دنبال گذراندن مراحل زایمان طبیعی بدون درد هستید، گزینه‌ی بعدی شما، استفاده از بی‌حسی یا اپیدورال است. شما در این روش هوشیارید اما بی‌حسی کمر به پایین برایتان انجام می‌شود تا درد کمتری حس کرده و تمرکز روی زور زدن باشد. البته این روش برای همه‌ی زنان قابل استفاده نیست. زنان دارای فشار خون پایین، اختلالات مربوط به خونریزی، عفونت خونی، عفونت‌های پوست که کاتتر آمپول بی‌حسی قرار است در آنها قرار بگیرد و ... نمی‌توانند این گزینه را استفاده کنند. توجه داشته باشید تزریق این آمپول در قسمت نخاعی انجام می‌شود. 

مرحله دوم زایمان طبیعی 

یکی دیگر از مراحل مختلف زایمان طبیعی، مرحله‌ی دوم است. حالا که دهانه رحم شما به طور کامل باز شده است، اکنون زمان آن رسیده که کودک از لگن عبور کرده و وارد کانال زایمان شود. این مرحله شامل زور زدن و تولد کودک است. این مرحله در مقایسه با مرحله‌ی اول بسیار کوتاه‌تر است. در این مرحله پزشک به شما کمک می‌کند ریتم موثری را برای زور زدن و خروج کودک از رحم خود پیدا کنید. 

این ریتم شامل زور زدن به همراه خروج نفس‌های کوتاه و استراحت کوتاه در بین زور زدن است. این مرحله می‌تواند در بعضی زنان بسیار کوتاه و در حدود 15 دقیقه باشد و در بعضی کمی طولانی‌تر و چند ساعت است. اینکه در این مرحله چقدر خوب پیش بروید به آمادگی‌های قبلی و کمکی که دریافت می‌کنید بستگی دارد. زمانی که سر نوزاد در مسیر زایمان قرار بگیرد زور زدن‌ها کنترل شده‌تر می‌شوند و باید از فشار زور زدن بکاهید تا سر و شانه‌های کودک از بدن خارج شود. 

مرحله سوم زایمان طبیعی 

خروج جفت از بدن، آخرین بخش از مراحل زایمان طبیعی ست. وقتی بلاخره کودک در مرحله سوم صحیح و سالم از بدن شما خارج می‌شود، بهتان تبریک می‌گوییم سخت‌ترین بخش‌ها تمام شده و حالا نوبت به خروج جفت رسیده است که در مقایسه با تولد نوزاد دردی ندارد. بعد از خروج نوزاد شما چند دقیقه( حداکثر 30 دقیقه) وقت دارید تا به نوزادتان خوش‌آمد بگویید و اقدامات اولیه برای او انجام شود. بعد از این مدت شما دوباره احساس انقباض می‌کنید و این به معنای زمان خروج جفت از بدن است. بعد از چند فشار ملایم چفت خارج شده و بخیه‌های لازم برایتان زده می‌شود. 

چه کسانی زایمان طبیعی راحتی دارند؟

آیا روشی وجود دارد که بتوانید مراحل زایمان طبیعی را با آرامش بیشتر و درد کمتری طی کنید؟ بله. آمادگی قبل از زایمان فاکتور مهمی ست. انجام ورزش‌های پیش از زایمان یکی از اصلی‌ترین و کلیدی‌ترین نکات در حین زایمان است. درمورد انتخاب بهترین ورزش بعد از زایمان از پزشک خود کمک بگیرید. نیازی به دانلود یا مشاهده‌ی فیلم مراحل زایمان طبیعی نیست. در بیشتر زنان این کار باعث ترس و استرس می‌شود. بهتر است به جای این کار از ترفندهای زیر کمک بگیرید:

• پزشک یا مامای مناسب را پیدا کنید.
• تغذیه‌ی قوی و سالمی داشته باشید.
• تناسب اندام خود را حفظ کنید.
• در مورد مراحل زایمان طبیعی مطالعه داشته باشید و با پزشک خود صحبت کنید.
• فعال بمانید و یک جا نخوابید. 

مراحل خوب شدن بخیه زایمان طبیعی

بهبودی کامل پس از بارداری و زایمان ممکن است ماه‌ها طول بکشد. در حالی که بسیاری از زنان تا 6 تا 8 هفته احساس بهبودی می‌کنند، ممکن است بیشتر از این زمان طول بکشد. چگونه بخیه‌ها در زایمان طبیعی سریع‌تر بهبود می‌یابند؟ گذاشتن یخ روی بخیه‌ها می‌تواند با کاهش التهاب به بهبود سریع‌تر زخم کمک کند. می‌توانید بسته‌های یخی تهیه کنید که بتوانید درست مانند پدها بپوشید. این کیسه‌های یخ باید حدود 10 تا 20 دقیقه استفاده شوند تا درد ناشی از بخیه‌ها پس از تولد کاهش یابد. چه مدت طول می کشد تا بخیه های زایمان طبیعی خوب شوند؟ پس از زایمان، پزشک یا ماما معمولا پارگی پرینه را با بخیه می‌بندد. بخیه‌ها در عرض 1 تا 2 هفته خوب می‌شوند، بنابراین نیازی به برداشتن نخواهند داشت.

مراحل بعد از زایمان طبیعی 

اینکه پس از طی کردن مراحل زایمان طبیعی در بیمارستان چقدر بستری بمانید بسته به نیازهای شما یا کودک متغیر است. بیشتر زنان 24 ساعت بعد از زایمان مرخص می‌شوند اما بعضی دیگر بیشتر در بیمارستان می‌مانند. مایعات اولیه بعد از زایمان برای هر دوی شما انجام شده و مدت زمان بستری برایتان تعیین خواهد شد. 

بهترین محل زایمان طبیعی

یکی از اصلی‌ترین سوالاتی که این روزها پیش می‌آید این است که با توجه به گزینه‌های متعدد، بهترین روش زایمان طبیعی چیست؟ طی کردن مراحل زایمان طبیعی در خانه یا بیمارستان؟ حتی ممکن است داستان‌‌های زیادی در مورد طی کردن مراحل زایمان طبیی در آب شنیده باشید. انتخاب بهترین گزینه حتماً باید با مشورت پزشک و براساس شرایط و ویژگی‌های بارداری شما انجام شود. در غیر این صورت امکان بروز مشکل برای شما و جنین وجود دارد. هر کدام از این گزینه‌ها می‌توانند مزایا و معایب خود را داشته باشند و تنها یک متخصص می‌تواند به تصمیم‌گیری کمک کند.

آیا مراحل زایمان طبیعی بچه دوم با اول تفاوت دارد؟

برای مادرانی که برای اولین بار زایمان می‌کنند، مرحله اول زایمان (گشاد شدن دهانه رحم) به طور متوسط هشت ساعت طول می‌کشد، اما برای زنانی که قبلا بچه‌دار شده‌اند، میانگین زایمان پنج ساعت است. مرحله دوم (فشار دادن و تولد) به احتمال زیاد کمتر از دو ساعت طول می‌‌کشد، در مقایسه با مادران بار اول که می‌تواند چند ساعت بیشتر باشد.