ترش کردن معده در بارداری: روش‌های درمان و بهبود علائم

ترش کردن معده در بارداری، اصطلاحی عامیانه برای رفلاکس معده در بارداری و یک شکایت شایع در میان خانم‌های باردار است. در ۸۰ درصد بارداری‌ها، شکایت از رفلاکس معده وجود دارد که گاهی بسیار آزاردهنده هم خواهد بود. در واقع سوزش معده در بارداری به دلیل بازگشت اسید معده به مری و حلق اتفاق می‌افتد. 

در ادامه این مقاله از سایت گهواره، به طور کامل و ساده در مورد این مشکل توضیح می‌دهیم؛ این که چرا در بارداری با این مشکل مواجه می‌شوید، چه زمانی ترش کردن معده خطرناک می‌شود، راه‌های کنترل یا درمان ریفلاکس معده، پیشگیری از ایجاد زخم معده و مواردی از این قبیل.

علت سوزش سر دل در بارداری

گفتیم که سوزش سر دل یا ترش کردن معده در بارداری بسیار شایع است؛ اما علت این اتفاق چیست؟ چه چیزی مادر باردار را بیشتر در معرض این مشکل قرار می‌دهد؟ در دوران بارداری، دو هورمون زنانه استروژن و پروژسترون بسیار بالا می‌روند. بالا رفتن این دو هورمون باعث شلی عضله بین معده و مری می‌شود. با شل شدن این عضله، اسید به داخل مری برمی‌گردد.

از طرفی، فشار جنین داخل رحم به دستگاه گوارش مادر و داروهای مصرفی در زمان بارداری (مخصوصاً داروهای ضد تهوع) در ایجاد مشکلات گوارشی و مخصوصاً رفلاکس معده در بارداری نقش مهمی دارند. وجود این دلایل زیاد است که باعث بالا بودن آمار مادران دچار رفلاکس می‌شود.

ترش کردن معده در اوایل بارداری

اغلب مادران، ترش کردن معده را در اوایل بارداری یا سه ماهه اول تجربه می‌کنند. البته گاهی علائم رفلاکس معده، برای اولین بار در سه ماهه دوم و سوم هم ظاهر می‌شوند ولی در کل، اوایل بارداری زمان شایع‌تری برای شروع این مشکل است. زمانی که ترش کردن معده در ماه اول بارداری یا سه ماه اول شروع شود، به مرور با رشد جنین و افزایش مقدار هورمون‌ها، انتظار شدیدتر شدن علائم را داریم.

جلوگیری از ترش کردن معده در بارداری

همیشه جلوگیری از یک مشکل، راه حل بهتری نسبت به درمان است. روش قطعی و مؤثری برای جلوگیری صد درصدی از رفلاکس معده در زمان بارداری وجود ندارد؛ زیرا خواه ناخواه فیزیولوژی بدن مادر، او را به سمت رفلاکسی شدن پیش می‌برد. برخی اقدامات از جمله اصلاح سبک زندگی، باعث جلوگیری از شدید شدن رفلاکس معده می‌شوند.

خودداری از مصرف الکل، سیگار، نوشیدنی‌های گازدار، خوراکی‌های چرب یا تند و مواردی از این قبیل را حتماً توصیه می‌کنیم. سعی کنید وعده‌های غذایی را کوچک و در تعداد بیشتر مصرف کنید چون یک وعده سنگین باعث افزایش شدید اسید معده می‌شود. در کل توصیه‌های غذایی و سبک زندگی برای جلوگیری از ترش کردن معده در بارداری تفاوتی با افراد دیگر ندارد.

درمان ترش کردن معده در بارداری

برای درمان سوزش سر دل در بارداری که علامت اصلی رفلاکس بارداری است، پیشنهادهای زیادی مطرح شده است. در ادامه سعی می‌کنیم از راه‌ حل‌های ساده‌تر خانگی تا درمان‌های دارویی که پزشکان توصیه می‌کنند و حتی راهکارهای طب سنتی را بررسی کنیم. تأثیر این درمان‌ها برای رفع ترش کردن معده در بارداری، طیف وسیعی را شامل می‌شود و حتی در افراد مختلف، متفاوت خواهد بود. پس هرگر نمی‌توانیم یک نسخه کلی برای همه مادران بپیچیم.

برای ترش کردن معده در بارداری چی خوبه و چی بده؟

در کل هر چیزی که باعث کاهش اسید معده و بهبود عملکرد دستگاه گوارش مادر شود، باعث کاهش سوزش سر دل می‌شود. هر چیزی هم که باعث افزایش اسید معده و فشار بر دستگاه گوارش شود، برای مادر رفلاکسی مضر است. 

همانطور که گفتیم، نوشیدنی‌های گازدار یا حاوی کافئین، سیگار، الکل، غذاهای سنگین (مخصوصاً وعده شام)، تند و چرب، به هیچ وجه توصیه نمی‌شوند. از طرف دیگر، وعده‌های غذایی سبک، لبنیات، میوه‌ها، نوشیدنی‌های ملایم، داروهای ضد اسید و مواردی از این قبیل می‌توانند به کنترل علائم کمک کنند.

درمان خانگی رفلاکس معده در بارداری

اغلب مادران باردار، از مصرف دارو در زمان بارداری هراس دارند و ترجیح می‌دهند از درمان‌های ساده و کم‌خطر استفاده کنند. اگر به دنبال ساده‌ترین روش برای کنترل علائم رفلاکس هستید، این غذاهای مفید برای رفلاکس معده در بارداری را بشناسید:

• ماست: پروبیوتیک موجود در ماست و بافت این ماده غذایی، علاوه بر بهبود علائم گوارشی، به کمتر شدن سوزش سر دل کمک می‌کند.
• بادام: مغز بادام درختی یکی از بهترین انتخاب‌ها برای میان وعده در زمان بارداری است. بادام کمترین میزان اسید را در بین مغزیجات دارد.
• زنجفیل: زنجفیل یک ماده عالی برای کاهش التهاب گوارشی و جلوگیری از بالا رفتن اسید معده محسوب می‌شود. زنجفیل را می‌توانید به صورت دمنوش مصرف کنید.
• آناناس: آنزیم‌های موجود در آناناس، به عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کنند. اگر بعد از غذا مقداری آناناس میل کنید، شانس سوزش سر دل در بارداری را تا حد خوبی کاهش خواهید داد.

درمان ترش کردن معده در بارداری در طب سنتی

طب سنتی هم جزو روش‌های درمانی محبوب است. اگر علائم خطر رفلاکس معده (در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد) را ندارید و به دنبال یک روش ساده برای درمان هستید، طب سنتی گزینه خوبی خواهد بود. طب سنتی بر شناخت مزاج شما و مزاج بیماری تکیه می‌کند. داروهای طب سنتی نقش یک‌ واسطه میان شما و بیماری هستند تا تضاد را کاهش داده و در بدن تعادل بسازند.

گیاهان دارویی توصیه شده توسط طب سنتی برای درمان رفلاکس معده در بارداری، موارد زیر هستند:

• آویشن: پودر آویشن را می‌توانید به صورت خشک، قبل و بعد از غذا مصرف کنید. ترکیب نمک با آویشن می‌تواند طعمش را متعادل‌تر کند. همچنین می‌توانید از دمنوش آویشن استفاده کنید.
• رازیانه: یک گیاه مفید برای معده، رازیانه است. دانه‌های رازیانه یا دمنوش این گیاه، کمک خوبی به دستگاه گوارش خواهند کرد.
• زیره: زیره باعث کاهش حالت اسیدی و گازهای معده می‌شود. اگر مشکل نفخ و رفلاکس در زمان بارداری دارید، زیره یک انتخاب عالی است.
• هاضوم: هاضوم یک داروی ترکیبی شامل سیاهدانه، پودر آویشن و پودر زنیان است. خوردن این ترکیب به میزان نصف قاشق چایخوری قبل و بعد از غذا توصیه شده است.
• سرکه سیب: نوشیدن یک تا دو قاشق سرکه سیب که با آب گرم رقیق شده است، یک روش خوب برای جلوگیری از ترش کردن معده بعد از غذا است.

قرص برای ترش کردن معده در بارداری

اغلب پزشکان، برای کنترل ترش کردن معده در بارداری، اصلاح رژیم غذایی را توصیه می‌کنند. زمانی که رفلاکس معده برای مادر باردار بسیار آزاردهنده شود و ملاحظات تغذیه‌ای هم بی‌تأثیر باشند، به سراغ درمان‌های دارویی می‌رویم. پس دارو هرگز خط اول درمان نیست ولی با صلاحدید پزشک، می‌تواند در شرایطی تجویز شود.

تأثیر داروها بسیار خوب و سریع است. داروهای ضد اسید یا کاهنده اسید به وفور استفاده می‌شوند. در دوران بارداری، حتماً در مصرف دارو یا حتی گیاهان دارویی، بسیار محتاط باشید. مصرف هر گونه دارو، حتماً با نظر پزشک و تحت نظر ایشان مورد تأیید است. پزشکان متخصص زنان و زایمان و در موارد جدی‌تر، متخصصین گوارش می‌توانند در کنترل ترش کردن معده در بارداری به شما کمک کنند.

علائم خطر رفلاکس بارداری

هر بیماری، حتی اگر بسیار شایع باشد، در شرایط خاصی باعث ایجاد نگرانی می‌شود. در صورت وجود این شرایط و علائم، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا موضوع بررسی شود‌. وجود این موارد حتماً نشان‌دهنده وجود مشکلی خطرناک نیست ولی می‌تواند علامتی از یک وضعیت نگران‌کننده باشد.

• افزایش ناگهانی شدت رفلاکس
• همراهی رفلاکس با علائم جدید گوارشی
• سخت یا دردناک شدن بلع
• وجود رفلاکس معده قبل از بارداری
• طولانی شدن مدت سوزش سر دل

جمع‌بندی

ترش کردن معده در بارداری که با نام علمی رفلاکس معده شناخته می‌شود، به صورت سوزش معده در بارداری اتفاق می‌افتد. اغلب مادران باردار در اوایل بارداری این مشکل گوارشی را تجربه می‌کنند و با اتمام بارداری، مشکل رفع می‌شود. اصلاح رژیم غذایی با مصرف لبنیات، میوه‌، گیاهان دارویی و وعده‌های غذایی سبک، بهترین روش کنترل رفلاکس معده در بارداری است. برای کنترل رفلاکس شدیدتر و مصرف هر گونه دارو، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

سؤالات متداول:

• آیا رفلاکس معده در بارداری، بعد از زایمان رفع می‌شود؟

بله؛ در اغلب مواردی که رفلاکس معده در بارداری آغاز شده است، با اتمام بارداری هم رفع می‌شود.

• آیا مصرف داروهای ضد رفلاکس در دوران بارداری امن است؟

مصرف هر گونه دارو شیمیایی یا حتی گیاهی برای کنترل ترش کردن معده در بارداری، باید تحت نظر پزشک متخصص و با تأیید ایشان باشد. در کل داروهای گوارشی که به این منظور تجویز می‌شوند، برای مادر و جنین خطری ندارند.

منابع:

uchicagomedicine.org

intermountainhealthcare.org