کتاب خواندن برای کودک چگونه باید باشد؟
همان‌طور که نوزادان و خردسالان از شنیدن کلمات مختلف، بهره زیادی می‌برند آن‌ها باید در معرض اطلاعات نیز قرار بگیرند. کتاب خواندن برای کودکان، آن‌ها را در معرض ساختار واژگان و زبان، اعداد و مفاهیم ریاضی، رنگ‌ها، شکل‌ها، گیاهان و جانوران، روش‌ها و اصول رفتاری و انواع واقعیت‌های دیگر در مورد جهان قرار می‌دهد. کودکان دائما در حال جمع‌آوری دانش هستند و کتاب خواندن برای کودک، یکی از کارآمدترین راه‌ها برای کمک به او در این مسیر است.
ذهن کودکان در طول کتاب خواندن دائما فعال است و آن‌ها در ذهن خود در حال صحبت به زبانی هستند که می‌شنوند و همچنین در حال یادگیری از شخصیت‌های داستان هستند. کتاب خواندن برای کودک در هر سنی می‌تواند موجب تقویت رابطه میان والد و کودک، رشد مغزی و غیره می‌شود. فقط کافی است چند کتاب، انگیزه و کمی وقت صرف کنید. در ادامه با مزایای کتاب خواندن برای کودک و نحوه آن آشنا می‌شوید.
مزایای کتاب خواندن برای کودک چیست؟
ابتدا صحنه را در ذهن خود تصور کنید. شما یک کتاب را انتخاب می‌کنید. بر روی صندلی محبوب خود می‌نشینید و فرزندتان را بر روی پاهای خود می‌گذارید. سپس کتابی با تصاویر رنگی را باز می‌کنید. شروع به کتاب خواندن برای کودک می‌کنید و فرزندتان شیفته داستان می‌شود. این کار نه تنها او را سرگرم می‌کند بلکه اطلاعات زیادی نیز به او می‌دهد. در ادامه به فواید کتاب خواندن برای کودکان و نقش کتاب در زندگی کودکان بیشتر پرداخته شده است.
تقویت پیوند میان والد و کودک
کتاب خواندن، فرصتی شگفت‌انگیز برای ارتباط میان والد و کودک فراهم می‌کند. این کار، روش خوبی برای گذراندن وقت والدین و فرزندان با یکدیگر و رسیدن به آرامش در پایان یک روز پر از استرس است. تحقیقات نشان می‌دهد که کتاب خواندن چگونه می‌تواند از رابطه پایدار میان والد و کودک حمایت کند. وقتی برای کودکان، کتاب خوانده می‌شود آن‌ها احساس امنیت می‌کنند. بعلاوه، مراقبانی که نگرش مثبتی نسبت به کتاب و کتاب‌خوانی دارند به نوبه خود به کودکانشان یاد می‌دهند که نسبت به سواد، دیدگاه مثبتی داشته باشند.
بهبود مهارت‌های شنیداری
شنیدن یک داستان، سطح ادراک کودک را درگیر می‌کند و درک مطلب به توجه و به عبارت دیگر مهارت‌های شنیداری وابسته است. متخصصان بر این عقیده‌اند که شنیدن مهارتی است که همه کودکان قبل از اینکه بتوانند خودشان بخوانند باید آن را کسب کنند. آن‌ها بر این عقیده‌اند که کتاب‌های صوتی نیز در این زمینه بسیار عالی هستند.
رشد زبانی و شناختی
در ارتباط با اهمیت کتاب و کتاب‌خوانی لازم به ذکر است حتی کوچک‌ترین کودکان نیز از خوانده شدن کتاب برای آن‌ها توسط والدین بهره‌مند می‌شوند. مطالعات نشان می‌دهند نوزادانی که برای آن‌ها کتاب خوانده می‌شود و در مورد آن با آن‌ها صحبت می‌شود در آینده نمره بالاتری در مهارت‌های زبانی و شناختی از جمله حل مسئله می‌گیرند. تحقیقات نشان می‌دهند این مزایا تا نوجوانی و حتی بزرگسالی فرد ادامه می‌یابد. حتی کتاب خواندن برای کودک، موجب افزایش بهره هوشی او می‌شود.
گسترش دایره واژگان کودک
خواندن کتاب برای بچه‌ها موجب می‌شود تعداد و تنوع کلماتی که به کار می‌برند افزایش پیدا کند. به این امر فکر کنید که کتاب‌هایی که می‌خوانید حاوی کلمات بسیار زیادی هستند که ممکن است در گفتگوهای روزمره از آن‌ها استفاده نکنید. در حالی که وقتی برای کودک کتاب می‌خوانید از نام‌های مختلفی برای گیاهان و جانوران استفاده می‌کنید که در نهایت موجب می‌شود کودک کلمات زیادی را یاد بگیرد.
افزایش دامنه توجه
کتاب خواندن برای کودک موجب می‌شود تمرکز و خودانضباطی کودک افزایش پیدا کند. اگرچه ممکن است در هنگام داستان خواندن برای فرزندتان، گاهی اوقات حواسش پرت شود اما با گذشت زمان، کتاب خواندن منظم برای کودک می‌تواند باعث شود که او سعی کند بهتر گوش دهد تا داستان را متوجه شود. هنگامی که کودک خوب گوش می‌دهد بیشتر احتمال دارد بی‌حرکت بنشیند، بیشتر توجه کند و در نهایت، حافظه‌اش نیز بهبود پیدا کند.
پرورش خلاقیت
کتاب‌ها و داستان‌ها، دنیای کاملا جدیدی را به روی کودکان باز می‌کنند. این کتاب‌ها کودک را به دنیایی فراتر از دنیای واقعی می‌برند و باعث پرورش خلاقیت او می‌شوند. خلاقیت برای سلامت عاطفی کودکان، اهمیت بسیار زیادی دارد.
یاد گرفتن درس‌های زندگی
کتاب‌ها فرصتی را برای گفتگو در مورد موقعیت‌های دنیای واقعی به روش‌های متناسب با سن فراهم می‌کنند. بچه‌ها به خصوص از کتاب‌هایی لذت می‌برند که در آن‌ها کودکانی هم سن خودشان وجود داشته باشند و کارهای آن‌ها را انجام دهند. علاوه بر اینکه کتاب فرصت الگو گرفتن را برای کودکان فراهم می‌کند باعث می‌شود که کودکان بتوانند با موقعیت‌های جدید مثل جابه‌جایی محل زندگی، مراجعه به پزشک بهتر روبرو شوند.
رشد اجتماعی و عاطفی
کتاب خواندن برای کودکان خردسال به آن‌ها می‌آموزد که چگونه با تجارب دشوار یا استرس‌زا روبرو شوند. همچنین خواندن کتاب‌هایی در مورد احساسات در شرایط مختلف مثل رفتن به مدرسه‌ای جدید به کودکان کمک می‌کند که یاد بگیرند احساساتی که تجربه می‌کنند طبیعی است.
چه زمانی و چگونه کتاب خواندن برای کودک را شروع کنید؟
سوال بسیاری از والدین این است که کتاب خواندن برای کودک از چه سنی شروع شود؟ از همین امروز شروع کنید. نوزادان، کودکان نوپا، کودکان پیش‌دبستانی و حتی کودکان بزرگ‌تر همگی از اینکه برای آن‌ها کتاب خوانده شود سود می‌برند. برای شروع انجام راه‌های تشویق به کتاب‌خوانی کودک و کتاب خواندن برای او، نیازی به یک کتابخانه بزرگ ندارید. در ادامه با نحوه کتاب خواندن برای کودکان در سنین مختلف آشنا می‌شوید.
کتاب خواندن برای نوزاد
- کوچک‌ترین نوزادان (نوزادان زیر 6 ماه) از کتاب‌هایی لذت می‌برند که تصاویر ساده اما پر از رنگ با کنتراست زیاد هستند.
- هنگام مشاهده کتاب با فرزندتان صحبت کنید اما خواندن کلمات آن ضروری نیست.
- با افزایش سن نوزاد (7 تا 12 ماهگی) می‌توانید از کتاب‌هایی استفاده کنید که عبارات ساده یا فقط یک خط متن در هر صفحه دارند.
- نوزادان 12 تا 18 ماهه ممکن است از کتاب‌هایی با عکس کودکان دیگر که کارهای روزمره را انجام می‌دهند لذت ببرند.
- برای نوزادان کتاب‌هایی را انتخاب کنید که تصاویر دقیقی داشته باشند و این تصاویر به صورت توالی یک داستان را شکل دهند.
- هنگامی که فرزندتان شروع به زمزمه و در نهایت صحبت کردن می‌شود سعی کنید او را در آنچه در تصاویر کتاب می‌بینید مشارکت دهید. برای مثال، به تصویر نگاه کنید و از او بپرسید که این چیست؟ یا اعلام کنید که این یک موز است. همچنین سعی کنید کلمات فرزندتان را تکرار کنید. برای مثال: بله این شبیه گربه است اما در واقع یک سنجاب است.
- کتاب‌هایی را برای نوزادتان تهیه کنید که محکم باشند و از مقوا یا پارچه ساخته شده باشند. کتاب‌هایی که دستگیره دارند نیز سرگرم‌کننده‌اند و اجازه می‌دهند فرزندتان از زمان خواندن به زمان بازی منتقل شود.
کتاب خواندن برای کودک نوپا
- کودکان بین 19 تا 30 ماهه از کتاب‌هایی که دارای شخصیت‌های آشنا هستند لذت می‌برند.
- کودکان نوپا تمایل دارند کتاب‌هایی را بخوانند که تعداد زیادی عکس و تصویر داشته باشند. بنابراین، به دنبال کتاب‌هایی باشید که داستان‌های کوتاهی داشته باشند به ویژه داستان‌هایی که به روابط علت و معلولی و تلاش یک فرد برای غلبه بر مشکلات اشاره کنند.
- تکرار در این سن اهمیت بسیار زیادی دارد. بنابراین، کتاب‌هایی را برای فرزندتان تهیه کنید که تا حد امکان دارای آهنگ و قافیه باشند. وقتی این کتاب‌ها را برای فرزندتان می‌خوانید هنگام تکرار کمی مکث کنید و ببینید آیا فرزندتان جای خالی را پر می‌کند یا نه.
- در هنگام خواندن کتاب برای کودک نوپا، سعی کنید بین شخصیت داستان و کودک ارتباط برقرار کنید. برای مثال بگویید: او هم مثل تو در تختی بزرگ خوابیده است.
کتاب خواندن برای کودک پیش‌دبستانی و دبستانی
- کودکان پیش‌دبستانی و دبستانی، توانایی‌های متنوعی در خواندن دارند. بچه‌های جوان‌تر و حتی برخی از بچه‌های بزرگ‌تر ممکن است هنوز هم کتاب‌هایی با تصاویر زیاد و متن کم را دوست داشته باشند. با این حال، می‌توانید داستان‌هایی پیچیده‌تر و همراه با متن‌هایی طولانی‌تر برای او تهیه کنید.
- وقتی فرزندتان خودش کتاب می‌خواند می‌توانید برای مشارکت با او، از کودک بخواهید که کتاب را با صدای بلند بخواند تا شما هم بشنوید.
- هنگام کتاب خواندن با کودک، می‌توانید از او سوال کنید و لازم نیست برای درک مطلب توسط فرزندتان تا انتهای کتاب صبر کنید.
- کارشناسان توصیه می‌کنند که حداقل روزی 30 دقیقه برای کودک یا همراه با او کتاب بخوانید.
کتاب خواندن برای کودکان بزرگ‌تر
- متخصصان توصیه می‌کنند که نباید کتاب خواندن برای کودک را متوقف کرد. در رابطه با فواید کتاب‌خوانی برای دانش آموزان، اگرچه کتاب خواندن به تنهایی توسط کودک مهم است اما خواندن کتاب برای او با صدای بلند هم از نظر تحصیلی و هم از نظر عاطفی فواید بسیار زیادی دارد.
- در این سن، آنچه اهمیت دارد روان خواندن و درک مطلب توسط کودک است. به همین دلیل مهم است که در مطالعه کردن کودک مشارکت داشته باشید و در مورد کتاب‌هایی که می‌خواند از او سوال بپرسید.
در نهایت، همان‌طور که مطرح شد کتاب خواندن برای کودک می‌تواند فرصتی عالی برای گفتگو کردن با او، قصه‌گویی و ارتباط شما با فرزندتان فراهم کند. نکاتی که در این مقاله در مورد کتاب خواندن برای کودکان سنین مختلف مطرح شد را مطالعه و رعایت کنید تا فرزندتان از فواید کتاب خواندن بهره‌مند شود.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.