تاثیر سن پدر در بارداری | خطرات بالا بودن سن پدر برای جنین

در بحث باروری، معمولا تمام توجهات به ساعت بیولوژیک زنان معطوف می‌شود. اما آیا می‌دانستید که سن پدر هم به همان اندازه اهمیت دارد؟ برخلاف تصور رایج، تاثیر سن پدر در بارداری بسیار زیاد است، به طوری که با افزایش سن، نه‌تنها شانس باروری کاهش پیدا می‌کند، بلکه سلامت مادر و جنین هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. بهترین سن باروری مردان معمولا در محدوده سنی 25 تا 29 سالگی قرار دارد و پس از آن، کیفیت اسپرم به تدریج کاهش پیدا می‌کند. در این مقاله از مجله سلامت گهواره، به صورت مفصل به بررسی ابعاد مختلف تاثیر سن پدر در بارداری خواهیم پرداخت و در نهایت، راهکارهایی را برای حفظ سلامت باروری در سنین بالاتر معرفی خواهیم کرد.

با نصب اپلیکیشن گهواره، چرخه قاعدگی خود را به‌دقت دنبال کنید و بهترین زمان برای اقدام به بارداری را بدانید. روزانه متناسب با مرحله چرخه‌تان، پیام‌های مشاوره تخصصی و توصیه‌های تغذیه‌ای دریافت کنید تا شانس باروری‌تان افزایش یابد.

از چه سنی، سن پدر در باروری اهمیت پیدا می‌کند؟

اهمیت سن پدر در باروری و سلامت نوزاد معمولا از سن 35 سالگی به بعد به طور قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند. مردانی که در اصطلاح پزشکی در سن پیری باروری (معمولا بالای 35 سال) قرار می‌گیرند، ریسک بالاتری برای تولد نوزادانی با عوارض نامطلوب دارند.

با اپلیکیشن گهواره، سیکل پریودت رو دنبال کن تا شانس بارداریت رو بالا ببری.

نصب اپلیکیشن گهواره

تاثیر افزایش سن بر کیفیت اسپرم و قدرت باروری مردان

سن مردان یکی از عواملی است که می‌تواند کیفیت اسپرم و به تبع آن، شانس موفقیت باروری را تحت تاثیر قرار دهد. جدول زیر خلاصه‌ای از نتایج یک مطالعه علمی منتشر شده در وب‌سایت معتبر PubMed Central را در مورد تغییرات پارامترهای اسپرم بر اساس گروه‌های سنی مردان نشان می‌دهد:

به طور کلی، نتایج مطالعات نشان می‌دهد که افزایش سن پدر با کاهش کیفیت اسپرم و افزایش خطر انتقال نقایص ژنتیکی همراه است. این نتایج اهمیت حیاتی توجه به تاثیر سن پدر در بارداری را برای زوج‌هایی که قصد فرزندآوری در سنین بالا دارند، بیش از پیش برجسته می‌سازد.

احتمال بروز مشکلات ژنتیکی در جنین با افزایش سن پدر

یکی از عوارض بارداری در سن بالا، افزایش خطر بروز مشکلات ژنتیکی در جنین است. با بالا رفتن سن، پدران به طور طبیعی جهش‌ها و آسیب‌های بیشتری در DNA اسپرم خود انباشته می‌کنند. این اتفاق، خطر انتقال اختلالات ژنتیکی به جنین و در نهایت تولد نوزادی با این مشکلات را بالا می‌برد. به بیان ساده‌تر، با افزایش سن پدر، احتمال انتقال ژن‌های معیوب یا آسیب‌دیده به نسل بعد بیشتر می‌شود.

تاثیر سن پدر بر سلامت مادر و روند بارداری

تاثیر سن پدر در بارداری، ابعادی فراتر از تصور دارد و محدود به انتقال اختلالات ژنتیکی به جنین نیست. بالا بودن سن مردان در زمان لقاح می‌تواند ریسک زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم را افزایش دهد. همچنین، یکی از عوارض مهم افزایش سن پدر، بالا رفتن احتمال سقط جنین است که نه‌تنها سلامت جسمی مادر را به خطر می‌اندازد، بلکه می‌تواند بار روانی سنگینی را هم به همراه داشته باشد. علاوه بر این، سن بالای پدر به‌عنوان یک عامل خطر برای ابتلای مادر به دیابت بارداری مطرح است. این یافته‌ها به وضوح نشان می‌دهند که تاثیر سن پدر در بارداری، موضوعی نیست که بتوان به سادگی از آن چشم پوشی کرد.

مقایسه تاثیر سن پدر و سن مادر بر بارداری

در ادامه، بهترین سن باروری در زنان و مردان و همچنین پیامدهای ناشی از افزایش سن هر یک از والدین مورد بررسی قرار گرفته است.

تاثیر سن مادر بر باروری

بهترین سال‌های باروری در زنان معمولا در بازه زمانی اواخر نوجوانی تا اواخر دهه 20 است، زیرا در این دوران، زنان دارای بیشترین تعداد و بالاترین کیفیت تخمک‌ها هستند. این کیفیت و کمیت تخمک نقش محوری در شانس موفقیت لقاح و کاهش خطر ناهنجاری‌های کروموزومی ایفا می‌کند. با افزایش سن، کیفیت و ذخیره تخمک‌ها به‌طور پیوسته رو به کاهش می‌رود.

تاثیر سن پدر در باروری

اگرچه مردان برخلاف زنان تا کهولت سن توانایی تولید اسپرم را دارند، اما حداکثر توان باروری مردان، اغلب در محدوده 25 تا 29 سالگی مشاهده می‌شود. از این محدوده سنی، اگرچه توان باروری ناگهان متوقف نمی‌شود، اما کیفیت و کمیت اسپرم به‌ تدریج دچار افت می‌شود. این اتفاق می‌تواند شانس باروری طبیعی را کاهش داده، بر روند طبیعی بارداری تاثیر بگذارد و همچنین خطراتی را برای سلامت ژنتیکی و کلی جنین به همراه داشته باشد.

بر اساس گزارش سایت WebMD

مردانی که 50 سال یا بیشتر سن دارند، 28 درصد احتمال دارد که نوزادشان در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU) بستری شود.

Men who are 50 years or older have a 28% chance of their newborn baby staying in the neonatal intensive care unit.

این آمار نشان می‌دهد که تاثیر سن پدر در بارداری، صرفا به دوران پیش از تولد محدود نمی‌شود و می‌تواند عواقب جدی حتی پس از تولد نوزاد هم در پی داشته باشد.

نقش سبک زندگی در کاهش اثرات منفی افزایش سن پدر

با وجود اینکه افزایش سن پدر به طور طبیعی می‌تواند اثرات منفی بر سلامت باروری بگذارد، اما اتخاذ یک سبک زندگی سالم و متعادل پتانسیل قابل توجهی برای تعدیل این اثرات منفی دارد. به بیان دیگر، با رعایت یک شیوه زندگی مطلوب، می‌توان تا حد چشمگیری از شدت خطرات سن بالای پدر در بارداری کاست و شانس یک بارداری سالم را افزایش داد.

راهکارهای حفظ سلامت باروری در مردان مسن‌تر

ارتقای کیفیت اسپرم و کاهش اثرات منفی پیری بر باروری، مستلزم تعهد به چند اصل ساده اما موثر است. حفظ شاخص توده بدنی در محدوده‌ سالم، داشتن برنامه‌ غذایی متعادل و سرشار از مواد مغذی و همچنین گنجاندن فعالیت بدنی و ورزش منظم در روتین روزانه، از اصلی‌ترین راهکارها برای بهبود کیفیت اسپرم و به حداقل رساندن تاثیرات منفی پیری بر باروری است. همچنین، حذف کامل سیگار، الکل و هرگونه مواد مخدر، یک گام ضروری و حیاتی برای به حداکثر رساندن پتانسیل باروری و تضمین سلامت اسپرم‌ها در طول دوران میانسالی و پیری محسوب می‌شود.

آزمایش‌ها و بررسی‌های لازم پیش از بارداری در پدران بالای ۴۰ سال

با توجه به تاثیر سن پدر در بارداری، انجام ارزیابی‌ها و آزمایش‌های تخصصی پیش از اقدام به بارداری در سنین بالا، امری ضروری است. مردان بالای 40 سال که قصد پدر شدن دارند، باید تحت ارزیابی جامع باروری قرار گیرند که مهم‌ترین بخش آن آنالیز مایع منی است. این آزمایش پارامترهای حیاتی زیر را مورد بررسی قرار می‌دهد:

• کل تعداد اسپرم
• تحرک اسپرم
• سرعت یا حرکت رو به جلو
• اندازه و شکل اسپرم
• حجم منی

علاوه‌بر آنالیز مایع منی، پزشک ممکن است بنا بر صلاحدید و شرایط فرد، آزمایش‌های تکمیلی همچون آزمایش هورمونی، آزمایش ژنتیکی و سونوگرافی از کیسه بیضه (اسکروتوم) را هم تجویز کند.

نکته: این آزمایش‌ها محدود به مردان بالای 35 یا 40 سال نیست و برای مردانی که پس از یک سال تلاش موفق به بارداری نشده‌اند هم تجویز خواهند شد. همچنین افرادی که سیگار می‌کشند، الکل مصرف می‌کنند یا مشکلاتی دارند که کیفیت اسپرم را تحت تاثیر قرار می‌دهد، ممکن است نیاز به این آزمایش‌ها داشته باشند.

با آگاهی از تاثیر سن پدر در بارداری می‌توان ریسک‌ها را کاهش داد!

شاید تا امروز، تاثیر سن پدر بر جنین و بارداری کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد، اما اکنون می‌دانید که این سن پدر یک فاکتور کلیدی و تعیین‌کننده است. هرچند که گذر زمان را نمی‌توان متوقف کرد، اما می‌توان با رعایت فاکتورهای کلیدی همچون اصلاح کامل سبک زندگی، پرهیز از مواد مضر، اتخاذ رژیم غذایی سالم و همچنین انجام چکاپ‌های کامل و مشاوره‌های پزشکی قبل از بارداری، ریسک‌های احتمالی را به حداقل رساند. پس با آگاهی و انجام اقدامات مناسب می‌توان شانس داشتن بارداری موفق و تولد فرزندی سالم را در سنین بالا به میزان قابل توجهی افزایش داد.

سوالات متداول والدین درباره تاثیر سن پدر در بارداری

تاثیر سن بالای پدر در بارداری چیست؟ 

بالا رفتن سن پدر باعث کاهش تعداد و کیفیت اسپرم، ایجاد مشکلاتی در DNA اسپرم و افزایش خطر جهش‌های ژنتیکی می‌شود. این تغییرات می‌توانند احتمال باروری را کم کرده و ریسک عوارضی همچون سقط جنین، زایمان زودرس، دیابت بارداری در مادر و تولد نوزاد با وزن کم را بالا ببرند.

بهترین سن باروری در مردان چه زمانی است؟

بهترین سن باروری در مردان معمولا، 25 تا 29 سالگی است.

آیا سن بالای پدر می‌تواند باعث سقط جنین شود؟

بله، تحقیقات نشان می‌دهند که افزایش سن مردان با بالا رفتن احتمال سقط جنین و حتی زایمان زودرس مرتبط است.

آیا مردان مسن می‌توانند پدر شوند؟

بله، مردان برخلاف زنان محدودیت سنی مطلقی برای باروری ندارند و در سنین بالا هم می‌توانند بچه‌دار شوند. با این حال، نباید از تاثیر سن پدر در بارداری و اثرات آن بر سلامت جنین غافل شد.

منابع

Clevelandclinic

pmc.ncbi.nlm.nih