پسوریازیس در کودکان | علائم و درمان پسوریازیس در کودکان

پسوریازیس یک بیماری مزمن پوستی در کودکان و بزرگسالان است. تشخیص پسوریازیس در کودکان از دیگر عارضه‌های پوستی شایع مانند قارچ پوستی، خشکی پوست، شوره سر و اگزما در کودکان کمی دشوار است. این شباهت موجب نگرانی و سردرگمی والدینی نسبت به علائمی مانند پوسته پوسته شدن، قرمزی و خشکی پوست فرزندشان شده است. در ادامه به بررسی علل، عکس انواع پسوریازیس در کودکان و درمان پسوریازیس در کودکان پرداخته‌ایم.

پسوریازیس چیست؟

در پسوریازیس، سرعت رشد سلول‌های پوست بالا رفته که باعث ایجاد ضایعات قرمز رنگ در سطح پوست و باقی‌ماندن سلول‌های اضافی به صورت پوسته‌پوسته می‌شود. اغلب موارد پسوریازیس در کودکان خفیف است و با درمان بهتر می شود. میزان بروز پسوریازیس در دوران کودکی با افزایش سن بیشتر می‌شود. هنوز اطلاعات دقیقی درباره شیوع پسوریازیس در کودکان به دست آورده نشده است. اما طبق آخرین گزارشات، علائم پسوریازیس در 40% از مبتلایان قبل از 16 سالگی و در 10% آنها قبل از 10 سالگی بروز می‌کنند.

علائم این بیماریِ مادام العمر را می‌توان با درمان‌های موجود کنترل کرد. اما درمان قطعی پسوریازیس هنوز وجود ندارد. 

علت پسوریازیس در کودکان چیست؟

هنوز کسی دقیقا نمی‌داند که دلیل پسوریازیس و ظهور علائم آن چیست. اما تقریبا این موضوع ثابت شده که پای واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی در کار است. یعنی سیستم ایمنی ما به اشتباه مواد التهابی خاصی را آزاد می‌کند که روی سلول‌های پوست تاثیر می‌گذارد. در حالت طبیعی، فرایند رشد و مرگ بیشتر سلول‌های پوست، ۲۸ تا ۳۰ روز طول می‌کشد. وقتی کودکی به پسوریازیس مبتلا می‌شود، این زمان به سه تا چهار روز کاهش می‌یابد. فرایند تسریع رشد موجب تجمع پوست مرده و پوسته‌پوسته شدن بدن کودک است. در این حالت خون‌رسانی منطقه آسیب دیده بیشتر شده و قرمزی پوست ایجاد می‌شود.

نقش فاکتورهای ژنتیکی در ابتلا به پسوریازیس قابل توجه است. حدود یک سوم از افراد مبتلا به پسوریازیس، دارای حداقل یک عضو مبتلا به پسوریازیس در خانواده‌شان هستند. در صورت ابتلا والدین به پسوریازیس، 10% شانس ابتلای فرزند به پسوریازیس وجود دارد. بعضی به اشتباه فکر می‌کنند که پسوریازیس واگیر دارد. باید توجه داشت که بیماری پوستی پسوریازیس مسری نیست. پسوریازیس در کودکان، یک بیماری کودکان نوپا، از طریق تماس فیزیکی به دیگران منتقل نمی‌شود.

چه عواملی علائم پسوریازیس در کودکان را تشدید می‌کنند؟

پوست آسیب‌دیده و پسوریازیس

پسوریازیس در کودکان بیشتر در مناطقی از پوست ظاهر می‌شود که در آن واکسیناسیون، آفتاب سوختگی، خراش یا سایر آسیب‌ها رخ داده باشد. بنابراین باید دقت کرد که کودک مبتلا به پسوریازیس با خاراندن و یا مالیدن نقاط آسیب‌دیده، باعث بدتر شدن عارضه نشود. برای جلوگیری خاراندن ضایعات پسوریازیس هنگام خواب توصیه می‌شود که به دست‌های کودک دستکش‌های نرم بپوشانید. 

داروها و پسوریازیس

برخی داروها باعث تشدید پسوریازیس می‌شوند. از جمله: لیتیم (داروی بیماری دوقطبی)، دارو ضدمالاریا، بتابلوکرها (مانند پروپرانولول) کینیدین(داروی درمان بی‌نظمی‌های قلبی)

استرس و پسوریازیس

استرس با تغییر فعالیت سیستم ایمنی به تشدید پسوریازیس در کودکان کمک می‌کند.

عفونت‌های ویروسی و باکتریایی و پسوریازیس

کودکان و بزرگسالان جوان که مکرر به عفونتهای گلو و دستگاه تنفسی مبتلا می‌شوند، بیشتر در معرض خطر پسوریازیس هستند. همانطور که مادران هم تجربه کرده‌اند، دوره‌های عود پسوریازیس در کودکان، گاهی بعد از یک سرماخوردگی ساده شروع می‌‌شود. طبق تحقیقات محرک اصلی ایجاد پسوریازیس در نوزادان، عفونت دستگاه تنفس فوقانی است. 

چاقی

اصطکاک و تعریقی که معمولا در چین‌های عمیق پوست کودکان چاق رخ می‌دهد‌، می‌تواند به تشدید پسوریازیس در کودکان منجر شود.

سرما

معمولا افراد مبتلا در فصل‌های سرد، بدتر شدن علائم را تجربه می‌کنند. تشدید التهاب پوست به دلیل سرمای شدید و خشکی هوا و همچنین کاهش تاثیر مثبت و بهبود دهنده نور خورشید در فصل‌های سرد موجب بروز علائم پسوریازیس می‌شود.

رژیم غذایی و پسوریازیس در کودکان

مواد غذایی مانند گوشت قرمز، چربی های اشباع شده و قندهای تصفیه شده از غذاهای مضر برای بیماری صدف محسوب می‌شوند.

مواد شیمیایی عطری

مواد شیمیایی عطری شامل صابون‌های عطری، ادکلن و اسپری‌های خوشبوکننده می‌توانند باعث تشدید پسوریازیس شوند.

علائم بیماری پسوریازیس در کودکان

تقریبا اکثر علائم ایجاد شده در اثر بیماری پسوریازیس یا بیماری صدف در کودکان، شبیه به موارد رایج پوستی دیگر هستند. شدت همه علائم در نوزادان خفیف‌تر از شدتی است که در بزرگسالان مبتلا به این بیماری می‌بینیم. علائم بیماری پسوریازیس در کودکان عبارتند از:

• لکه‌های قرمز خارش دار با روکشی از پوسته‌های چسبنده نقره‌ای‌سفید. با تراشیدن این پوسته‌ها نقطه نقطه‌های قرمز دیده می‌شود.
• خشکی و ترک پوست که می‌تواند باعث خون‌ریزی شود.
• شواهد پسوریازیس ناخن در کودکان مانند ناخن‌های ضخیم، سوراخ‌دار یا فرورفته
• خارش، درد یا احساس سوزش در اطراف پوست آسیب‌دیده
• قرمزی در چین‌های پوستی 
• در موارد نادر تاول‌های چرکی روی لکه‌های قرمز پوست 
• پوسته‌پوسته شدن کف سر و ضایعاتی شوره‌مانند (پسوریازیس سر) که می‌تواند عوارض ثانویه‌ای مثل عفونت باکتریایی و ریزش مو داشته باشد. 
• تورم، سفتی یا درد مفاصل که با بیماری به نام آرتریت پسوریازیس همراه است. (در کودکان شایع نیست.)

علائم پسوریازیس در نوزادان، معمولا در ناحیه‌ پوشک دیده می‌شود. پسوریازیس در شیرخواران می‌تواند روی تنه، بازوها، پاها و حتی پوست سر کودک علائم ایجاد کند. تظاهرات کودکان بزرگ‌تر مبتلا به پسوریازیس در چین‌های پوستی، زیر بغل، بین باسن، پشت زانو و در کشاله ران دیده می‌شود.

انواع پسوریازیس در کودکان

تاکنون پنج نوع پسوریازیس در کودکان و بزرگسالان دیده شده که از بین آن‌ها، پسوریازیس پلاکی و پسوریازیس قطره ای یا گوتات، شایع‌ترین انواع پسوریازیس در کودکان محسوب می‌شوند. تشخیص نوع پسوریازیس می‌تواند در روند درمان کمک‌کننده باشد.

پسوریازیس پلاکی

مشخصه پسوریازیس پلاکی ضایعاتی برجسته‌تر از سطح پوست است که پوشیده شده از سلول‌های مرده سفید‌نقره‌ای. این پلاک‌ها که معمولا با درد و خارش همراه هستند، بیشتر در پوست سر، آرنج، زانو و کمر دیده می‌شوند.

پسوریازیس قطره ای یا گوتات (خالدار)

این دومین نوع شایع پسوریازیس پس از پسوریازیس پلاکی در کودکان است. پسوریازیس گوتات معمولا با ضایعات کوچک و قطره‌ای شکل که پوست را به صورت خالدار در می‌آورند، تظاهر میابد. این نوع از پسوریازیس معمولا بعد از گلودردهای چرکی ناشی از باکتری‌های استرپتوکوکی به وجود می آید. 

پسوریازیس پوسچولار

پسوریازیس پوسچولار نوع نادری از پسوریازیس در کودکان است. در این نوع از پسوریازیس علاوه بر پوسته‌پوسته شدن و قرمزی پوست، تاول‌های چرکی نیز در دست‌ها و پاها دیده می‌شود. این نوع از بیماری در کودکان خفیف تر از بزرگسالان است. 

پسوریازیس اینورس یا معکوس

این عارضه بیشتر در چین‌های بدن دیده می‌شود. مثل: زیر بغل، کشاله ران و زیر زانو. ضایعات در این نوع از پسوریازیس بسیار قرمز، صاف و براق هستند. 

پسوریازیس اریترودرم

پسوریازیس اریترودرم، نوع شدید پسوریازیس در کودکان است که حتی می‌تواند موجب مرگ کودک شود. قرمزی تقریبا بیشتر مناطق بدن را درگیر می‌کند. ضایعات خارش دار و دردناک هستند.

از لحاظ شدت پسوریازیس می تواند خفیف ، متوسط یا شدید باشد. شدت پسوریازیس در کودکان بسته به این که چقدر از بدن کودک درگیر است، مشخص می‌شود. اگر کل دست (کف دست ، انگشتان و انگشت شست) را برابر با یک درصد از سطح بدن در نظر بگیریم، پسوریازیس خفیف کمتر از سه درصد سطح بدن را درگیر می‌کند. پسوریازیس متوسط بین 3-10 درصد سطح بدن را درگیر می‌کند. و در پسوریازیس شدید، عارضه بیشتر از 10 درصد سطح بدن کودک را می‌پوشاند. 

اگزما در کودکان یا پسوریازیس؟ مسئله این است.

افتراق پسوریازیس از اگزما برای والدین سخت است. تنها راه برای تشخیص درست پسوریازیس و درمان آن، معاینه دقیق توسط پزشک است. بنابراین در صورت مشاهده هر علامت مشکوکی باید به پزشک معالج مراجعه کنید.

اگزما یک بیماری شایع در کودکان و نوزادان است که مثل پسوریازیس علتی وابسته به سیستم ایمنی دارد. در اگزما نیز ضایعات قرمز رنگ دیده می‌شوند اما کم‌رنگ‌تر هستند و کم‌تر پوسته‌پوسته شده‌اند. ناحیه درگیر در اگزما سفت تر است و فلس‌های نقره‌ای‌سفید دیده‌ نمی‌شود. اگزما نسبت به پسوریازیس پاسخ بهتری به کرم‌های بدون نیاز به نسخه و مرطوب کننده‌ها می‌دهد. اگزما در نوزادان به ندرت روی ناحیه پوشک تأثیر می‌گذارد. در حالی که در پسوریازیس در نوزادان، ناحیه‌ پوشک از مناطق رایج درگیری به حساب می‌آید. به طور کلی میزان علائم پسوریازیس در مقایسه با اگزما معمولا شدیدتر و قابل توجه‌تر هستند. اما در نهایت تشخیص نهایی باید توسط پزشک و متخصص صورت گیرد.

درمان پسوریازیس در کودکان

برای درمان پسوریازیس در کودکان زیر 12 سال هنوز درمان قطعی‌ای تایید نشده است. درمان پسوریازیس بسته به نوع و شدت آن متفاوت خواهد بود. روش‌های درمان‌ بزرگسالان هم تفاوت بسیاری با کودکان دارد. بسیاری از داروهای تجویز شده برای پسوریازیس بزرگسالان، برای کودکان عوارض جانبی جدی را در پی دارد. 

• در کودکان مبتلا به پسوریازیس خفیف و محدود به پوست، معمولا درمان‌های موضعی استفاده می‌شود. درمان‌هایی که برای پسوریازیس خفیف به کار می‌روند عبارتند از: آنترالین، اسید سالیسیلیک، ‌تار، مهارکننده‌های کلسی‌تریول و کورتیکواستروئیدهای موضعی.
• کورتیکواستروئیدهای موضعی یا پمادهای کورتون تقریبا اصلی‌ترین و بهترین درمان موضعی پسوریازیس هستند. در پسوریازیس صورت و چین‌های پوستی از کورتون موضعی ضعیف استفاده می‌شود. اما برای ضایعات اندام‌ها و پسوریازیس سر، کورتیکواستروئیدهای قوی به کار گرفته می‌شود.  پماد اسید سالیسیلیک می‌تواند گزینه مناسبی برای درمان پلاک-های ضخیم باشد، که البته استفاده آن در کودکان زیر شش سال ممنوع است. شامپو ‌تار که از مشتقات زغال سنگ است، در درمان پسوریازیس سر استفاده می‌شود. عوارض جانبی داروهای موضعی معمولا قرمزی پوست و عدم تحمل دارو است. 
• برای کودکان مبتلا به پسوریازیس شدید، اغلب داروی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی تجویز می‌شود. درمان غیروضعی پسوریازیس در کودکان، مصرف داروی متوتروکسات است. داروی متوتروکسات به شکل خوراکی یا تزریق زیرجلدی به صورت یک بار در هفته استفاده می‌شود. این دو دارو توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده برای درمان پسوریازیس در کودکان حداقل 4 سال تا 12 سال تایید شده‌است. البته مصرف این دو دارو براساس منبع دارویی کشور و تجویز پزشک انجام می‌گیرد.
• اگر پسوریازیس در کودک از نوع گوتات باشد، یا پس از عفونت لوزه یا گلو ایجاد شود، پزشک آنتی‌بیوتیک را نیز در لیست داروهای تجویز شده قرار می‌دهد. در صورت خارش‌دار بودن ضایعات، پزشک برای کودک آنتی‌هیستامین نیز تجویز خواهد کرد. آخرین آزمایشات از موثر بودن دو دارو به نام‌های اتانرسپت و اوسته‌کینوماب در درمان پسوریازیس در کودکان سخن می‌گوید. 
• در كودكان بزرگتر و نوجوانان مبتلا به بيماري متوسط تا شديد که درمان‌هاي موضعي شكست خورده، نوردرمانی ارجح است.

نور درمانی در پسوریازیس

نور درمانی بیشتر برای مبتلایان به پسوریازیس متوسط تا شدید استفاده می‌شود. انواع نور مصنوعی (نور ماوراء بنفش) و لیزردرمانی کاربرد دارد. نور درمانی به عنوان خط دوم درمان شناخته می‌شود. به این معنا که احتمالا پزشک قبل از نوردرمانی، روش‌های دیگری را نیز امتحان کرده است. همچنین بیشتر برای کودکان بزرگ‌تر و نوجوانان به کار گرفته می-شود. نور ماوراءبنفش به کند شدن رشد سلول‌های پوستی کمک می‌کند. استفاده از مرطوب‌کننده یا نرم‌کننده‌هایی مثل روغن‌های معدنی مثل وازلین و روغن بچه قبل از نور درمانی باعث افزایش تاثیرش می‌شود.

درمان خانگی پسوریازیس در کودکان 

• مرطوب نگه داشتن همیشگی پوست کودک مبتلا به پسوریازیس ضروری است. حتی مرطوب کننده‌های ساده‌ای مانند وازلین و روغن زیتون هم تاثیرگذار است. دستگاه‌های مرطوب‌کننده هوا هم کمک‌کننده هستند. 
• برخی مواد غذایی مانند روغن ماهی، ماهی‌های آب سرد مثل سالمون و قزل‌آلا (به دلیل داشتن امگا3) ، خاک‌شیر، دانه‌ها و آجیل‌، منابع غنی از ویتامین دی، آلوئه ورا و روغن گل پامچال با کاهش التهاب، به بهبود علائم خفیف پسوریازیس کمک می‌کنند. تا جای ممکن نیاز بدن کودک را از طریق غذا کافی و سالم برطرف کنید. در غیر این صورت می‌توانید برای استفاده از مکمل غذایی با پزشک مشورت کنید.
• یافته‌ها نشان داده‌اند که مصرف زردچوبه به عنوان داروی گیاهی پسوریازیس، تاثیر قابل توجهی در بهبودی علائم داشته است. اضافه کردن زردچوبه به رژیم غذایی کودک بسیار راحت است. می‌توانید آن را با ماست یا شیر مخلوط کرده یا در غذای کودک بریزید.
• حمام با آب ولرم و خیساندن بدن کودک می‌تواند کمک کند. اما حمام با آب گرم اثر معکوس دارد و می‌تواند تحریک‌کننده نیز باشد. یک حمام رویایی با آب ولرم همراه با نمک، شیر یا روغن زیتون می تواند برای خارش و التهاب پلاک‌ها مفید باشد.
• حمایت عاطفی والدین و مشاوره با افراد متخصص در مورد پسوریازیس در کودکان می‌تواند در کاهش استرس و بهبود وضعیت جسمی و روحی کودک موثر باشد.