گردن درد در بارداری | علت، پیشگیری و روش‌های درمان آن
بسیاری مواقع زنان دچار گردن درد در بارداری هستند که اگر به‌موقع به آن رسیدگی نشود، ممکن است با گذشت زمان بدتر شود. معمولاً گردن درد و کمر درد از عوارض سستی عضلات، تغییرات هورمونی و تغییر وضعیت بدن در این دوران هستند. با آگاهی از این موضوع می‌شود از گردن درد در بارداری پیشگیری کرد و همچنین با به کار بستن توصیه‌های پزشکان می‌توان دردهای گردن، کمر و شانه را، در دوران بارداری، بهبود بخشید.
با نصب اپلیکیشن گهواره، می‌توانید به صورت هفتگی روند بارداری خود را پیگیری کرده و به اطلاعات تخصصی در مورد رشد جنین، سلامت مادر و توصیه‌های تغذیه‌ای دسترسی داشته باشید. این برنامه زمان آزمایش‌ها و غربالگری‌های ضروری دوران بارداری را به شما یادآوری می‌کند و با امکان ثبت و پایش وزن بارداری، می‌توانید وضعیت خود را با نمودار استاندارد مقایسه نمایید. همچنین هر روز پیام‌های مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری دریافت خواهید کرد که به شما کمک می‌کند دوران بارداری سالم و آگاهانه‌ای را تجربه نمایید.
گردن درد در بارداری در ماه‌های مختلف
گردن درد در بارداری، که به انگلیسی به آن neck pains during pregnancy می‌گویند، بسیار شایع است و اغلب در بارداری دوم شدیدتر می‌شود. بدن هر زن شرایط و ویژگی‌های خاص خودش را دارد. بنابراین آنچه در ادامه گفته می‌شود لزوماً برای همۀ زنان اتفاق نمی‌افتد. برخی از زنان باردار از همان سه ماه اول گردن درد دارند و در برخی دیگر درد در سه ماه سوم شروع می‌شود.
سه ماه اول
سه ماه اول بارداری برابر است با هفتۀ اول تا پایان هفتۀ دوازدهم بارداری. در این زمان، اغلب گردن درد بیشتر از کمردرد است. گردن درد در بارداری ناشی از کشیده شدن سر به جلو و نیز کشیده شدن عضلات گردن و پشت به‌سبب وضعیت‌های نامناسب بدن هنگام خواب است.
سه ماه دوم
سه ماه دوم بارداری یعنی از هفتۀ سیزدم تا هفتۀ بیست‌وچهارم. در این مدت اغلب زنان باردار دچار گردن درد و کمردرد به‌صورت همزمان و یکسان، به‌همراه علائم دیگری مانند سردرد، سوءهاضمه و نفخ، هستند. در این دوران، اغلب کشیده شدن سر به جلو و وضعیت نادرست بدن هنگام نشستن و خوابیدن موجب گردن درد می‌شود. لازم به ذکر است که سردرد شدید، مخصوصاً در شرایط استرس‌زا یا بر اثر میگرن، می‌تواند منجر به گردن درد شود. همچنین بسیاری از زنان، در این دوران، دچار لیز خوردن دیسک گردن در ستون فقرات می‌شود که نتیجۀ آن کمردرد و گردن درد در بارداری است.
سه ماه سوم: گردن درد و کمر درد در بارداری
سه ماه سوم از هفتۀ بیست‌وپنجم آغاز تا آخر بارداری را شامل می‌شود. زنان اغلب در این دوره شدیدترین دردهای کمر و گردن را تجربه می‌کنند. اصلی‌ترین دلیل آن اضافه شدن وزن کودک به بدن مادر است که سبب می‌شود به گردن و کمر مادر فشار وارد شود.
علل بروز گردن درد در بارداری
بدن هر زنی منحصربه‌فرد است و شرایط خاص خودش را دارد و علت گردن درد در بارداری در هر زنی متفاوت است. بااین‌حال، بسیاری از علائم، ازجمله گردن درد، در اغلب زنان مشترک است. بعضی از علل گردن درد در بارداری عبارت است از:
وضعیت بد بدن
شکل طبیعی ستون فقرات صاف نیست و در قسمت گردن و کمر خمیدگی دارد. این وضعیت انعطاف‌پذیری و قابلیت ارتجاعی ستون فقرات را فزایش می‌دهد. همچنین سبب متعادل شدن توزیع وزن در بدن می‌شود. در بارداری، به‌خصوص در سه ماه اول، وزن زیادی به ستون فقرات تحمیل می‌شود و به‌سبب رشد نوزاد، سنگینی کیسۀ آب و برآمده شدن شکم توزیع وزن در بدن مادر ناهماهنگ می‌شود. این تغییر در توزیع وزن را عضلات ستون فقرات جبران می‌کنند. حال باید دید که وضعیت بدن هر زن در بارداری چگونه است. قدرت عضلات مادر قبل از بارداری و سلامت کلی بدن مادر در اینکه این عضلات چطور عمل کنند و چه‌قدر ناهماهنگ بودن توزیع وزن را جبران کنند تأثیر به‌سزایی دارد.
علل شایع گردن درد در بارداری عبارت است از:
- وضعیت نامناسب گردن هنگام نگاه کردن به گوشی موبایل هنگام خوابیدن یا نشستن
- خمیده بودن پشت هنگام نشستن‌های طولانی
- خم کردن نادرست کمر و پشت هنگام برداشتن بارهای سنگین
- بلند بودن زیاد سر هنگام خواب
تغییرات هورمونی
در دوران بارداری، هورمون‌هایی به نام ریلکسین (relaxin) و پروژسترون (progesterone) در بدن زن ترشح می‌شود. این هورمون‌ها سبب شل شدن عضلات و رباط‌ها، مخصوصاً در سه ماه سوم بارداری، می‌شود. بنابراین بخشی از توانایی عضلات از بین می‌رود و به کار گرفتن زیاد عضلات باعث سفت شدن و درد در آنها می‌شود.
ورزش کردن
زنانی که ورزش نمی‌کنند یا به‌سبب شرایط خاص بارداری در بستر هستند، به دلیل خشک شدن عضلات، آتروفی یا ضعف عضلات، بیشتر دچار درد می‌شوند. تهوع صبحگاهی، بزرگ شدن شکم و افزایش وزن، به‌خصوص در سه ماه اول و سوم، فعالیت زنان باردار را کاهش می‌دهد. در چنین شرایطی، بدون ورزش منظم، احتمال ابتلا به گردن درد در بارداری دو برابر افزایش می‌یابد. بنابراین حفظ یک روتین ورزشی کششی و حرکتیِ سالم با شدت کم در طول بارداری لازم و سودمند است. از طرف دیگر، چون عضلات شکم برای سازگاری با رشد جنین شل می‌شوند، ورزش شدید، مخصوصاً تمرینات شکمی، فشار بیشتری به پشت و گردن وارد می‌کند و سبب آسیب دیدن عضلات و درد بیشتر می‌شود.
پیشگیری از گردن درد در بارداری
نکاتی که در ادامه گفته می‌شود نکاتی عمومی است و علاوه‌بر جلوگیری از گردن درد به کاهش سایر عوارض بارداری هم کمک می‌کند، ولی توجه داشته باشید که در دوران بارداری هیچ تغییری در سبک زندگی بدون مشورت با پزشک نباید انجام شود.
- توجه به وضعیت قرار گرفتن بدن
در شبانه‌روز، هنگام ایستادن، نشستن، خوابیدن و هر فعالیتی مراقب باشید که گردن، پشت و باسن خود را صاف و در یک راستا نگه دارید. صاف نگه داشتن شانه‌ها و کمر سبب بهبود وضعیت ستون فقرات می‌شود و فشار را از گردن برمی‌دارد. از پوشیدن کفش پاشنه‌بلند خودداری کنید. هنگام بلند کردن اجسام سنگین، کمر را صاف نگه دارید و زانوها را خم کنید.
- انجام دادن نرمش در طی روز
دو بار در شبانه‌روز و هر بار 10 تا 15 دقیقه نرمش به کاهش گردن درد در بارداری بسیار کمک می‌کند. بهتر است بعد از سه ماه اول، هنگام خوابیدن به پشت، ورزش نکنید، زیرا در این حالت فشار بیشتری به قلب وارد می‌شود. همچنین فعالیت سنگین ممکن است سبب سرگیجه، تنگی نفس و تهوع شود.
- حفظ وزن سالم
افزایش وزن در دوران بارداری طبیعی است، اما وزن‌گیری سالم مادر برای سلامت او و جنینش بسیار مفید است. افزایش وزن بیش‌ازحد ممکن است منجر به درد مفاصل و دیابت بارداری شود.
* جدول وزن‌گیری مادر در دوران بارداری
کاهش گرفتگی عضلات گردن در بارداری
در ادامه، راه‌هایی برای کاهش گرفتگی عضلات گردن در بارداری پیشنهاد می‌شود. اجرای همزمان و مستمر این کارها سبب دستیابی به نتیجۀ بهتر می‌شود. علاوه‌بر اصلاح وضعیت قرار گرفتن بدن، انجام دادن نرمش روزانه و حفظ وزن سالم که در بخش «پیشگیری از گردن درد در بارداری» گفته شد، بعضی از توصیه‌های پزشکان برای کاهش گرفتگی عضلات و گردن درد در بارداری عبارت است از:
- استفاده از کمپرس گرم یا سرد
به‌طور منظم از کمپرس گرم (حولۀ گرم، بطری آب گرم یا پد گرم‌کننده) یا کمپرس سرد (کیسۀ یخ یا حولۀ سرد) برای تسکین درد و از بین بردن گرفتگی عضلات گردن استفاده کنید.
- استفاده از بالش بارداری
بالش بارداری متناسب با برآمدگی شکم زنان باردار تولید می‌شود. این بالش‌ها فشار روی مفاصل را کم می‌کند و درنتیجه گرفتگی عضلات را بهبود می‌بخشد.
- انجام دادن یوگای بارداری
انجام دادن یوگا در بارداری یکی از راه‌های موثر برای کاهش گرفتگش عضلات گردن و شانه است. همچنین یوگا سبب می‌شود زنان باردار بتوانند روی تنفس خود تمرکز کنند و درنتیجه اضطرابشان کاهش یابد. ازآنجاکه بدن هر زنی منحصربه‌فرد است، بهتر از قبل از انجام دادن حرکات یوگا با فیزیوتراپیست مشورت کنید.
- مراجعه به فیزیوتراپیست
برای اصلاح وضعیت مفاصل توصیه می‌شود زنان باردار به فیزیوتراپ مراجعه کنند که مجوز و تخصص مراقبت‌های دوران بارداری را دارد. نرمش‌هایی که فیزیوتراپیست تجویز می‌کند برای بارداری بی‌خطر است و در بسیاری مواقع سبب کاهش فشار خون بالا هم می‌شود.
درد گردن و شانه در بارداری
درد شانه در بارداری، مانند دردهای دیگر، معمولاً طبیعی است، اما ممکن است نشانۀ مشکلی باشد که برای درمانش باید حتماً به پزشک مراجعه کرد. اگر درد مانند سفتی و گرفتگی عضلات باشد طبیعی است، ولی درد نباید خیلی شدید یا کوبنده باشد. درد گردن و شانه در بارداری ممکن است در سه ماه اول نشانۀ حاملگی خارج از رحم و در سه ماه دوم و سوم نشانۀ پره‌اکلامپسی باشد. بنابراین زنان باردار اگر دچار دردهای شدید و ناگهانی در شانه شدند، باید فوراً به پزشک مراجعه کنند.
منابع:
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.