عوارض مصرف قرص بوپرنورفین یا b2 چیست؟

در پروسه‌ی ترک مواد مخدر، از بعضی داروهای جایگزین با عوارضی به مراتب کمتر از مواد مخدر برای کاهش درد و مشکلات ترک استفاده می‌شود. یکی از این داروهای رایج، قرص بوپرنورفین (buprenorphine) یا b2 (ب 2) است. به عنوان یک روند طبیعی، حتی مصرف این قرص‌های جایگزین نیز می‌تواند عوارضی داشته باشد که اگر به درستی استفاده نشوند خود می‌توانند مشکلاتی به همراه داشته باشند. در ادامه قصد دارید در مورد عوارض مصرف قرص بوپرنورفین یا b2 بیشتر توضیح دهیم پس با ما همراه باشید.

قرص بوپرنورفین چیست؟

قبل از پرداختن به عوارض باید توضیح دهیم قرص b2 چیست. قرص بوپرنورفین مانند قرص متادون، یکی از داروهایی است که در پروسه‌ی سم‌زدایی برای ترک مواد مخدری مانند ترک تریاک، ترک هرویین و ... استفاده می‌شود. بوپرنورفین به تنهایی و در ترکیب با داروی دیگری به نام نالوکسان علائم ترک را کاهش داده و شرایط را برایتان راحت‌تر می‌کند.

به جز این به عنوان یک مسکن قوی مخدر از بوپرنورفین برای درمان دردهای شدید، به عنوان مثال در حین یا بعد از یک عمل جراحی یا آسیب جدی، یا درد ناشی از سرطان استفاده می‌شود. همچنین برای انواع دیگر دردهایی که برای مدت طولانی داشته‌اید، زمانی که مسکن‌های ضعیف‌تر دیگر اثر نمی‌کنند، استفاده می‌شود. قرص b2 را از کجا تهیه کنیم؟ بوپرنورفین فقط با نسخه‌ی پزشک در دسترس است و به صورت پچ‌های روی پوستی، قرص زیر زبانی و تزریقات در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد.

طریقه مصرف قرص b2

به عنوان یک داروی شبه مخدر، یکی از اصلی‌ترین عوارض مصرف قرص بوپرنورفین یا b2 خاصیت اعتیاد‌آور آن باشد. از این رو مهم است که دستور العمل پزشک را برای مصرف آن پیروی کنید. مقدار مصرف قرص ب۲ برای ترک تریاک یا سایر موا مخدر از فردی به فرد دیگر متفاوت است. و میزان تجویزی برای هر فرد به موارد زیر بستگی دارد: 

• شدت دردی که فرد تجربه می‌کند
• واکنش به دیگر مسکن‌ها

قدرت بوپرنورفین بسته به نوع آن دارای مقادیر متفاوتی است:

• پچ‌ها: پچ‌ها هر ساعت 5 میکروگرم، 10 میکروگرم، 15 میکروگرم یا 20 میکروگرم را به مدت 7 روز یا 35 میکروگرم، 52.5 میکروگرم یا 70 میکروگرم در هر ساعت به مدت 3 یا 4 روز آزاد می‌کنند.
• قرص - 200 میکروگرم یا 400 میکروگرم

اینکه هر چند وقت یکبار بوپرنورفین را مصرف یا استفاده می‌کنید بستگی به نوع تجویز شده شما دارد. قبل از مصرف یا استفاده از بوپرنورفین، معمولاً با دوز پایین نوع دیگری از مواد افیونی مانند مورفین شروع می‌کنند. دوز مصرفی به تدریج افزایش می‌یابد تا زمانی که درد فرد به خوبی کنترل شود. اگر پزشک موافقت کند که می‌توانید مصرف بوپرنورفین را متوقف کنید، به تدریج قدرت دوز مصرفی را کاهش می‌دهد. 

عوارض عمومی مصرف بوپرنورفین یا b2

داروها حتی اگر به دوز تجویز شده استفاده شوند، عوارضی را به همراه دارند. اگر دچار سوءمصرف شوید شدت عوارض می‌تواند حتی بیشتر شود. از مهمترین عوارض مصرف قرص بوپرنورفین یا b2 می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عوارض رایج: درد مثانه، نفخ یا تورم، ادرار خونی یا کدر، تاری دید، اسهال، ادرار سخت، سوزش یا دردناک، مشکل در تنفس، سرگیجه، تب، تکرر ادرار، سردرد، از دست دادن اشتها، درد کمر یا پهلو، عصبی بودن، پوست رنگ پریده، افزایش وزن سریع، ضربان قلب آهسته یا سریع و ....

برخی از عوارض جانبی بوپرنورفین ممکن است رخ دهد که معمولاً نیازی به مراقبت پزشکی ندارند. این عوارض جانبی ممکن است در طول درمان از بین بروند زیرا بدن شما با دارو سازگار می‌شود. همچنین، متخصص مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است بتواند راه های پیشگیری یا کاهش برخی از این عوارض جانبی را به شما بگوید.

عوارض نادر: شکستگی یا پارگی پوست، لرز، ضربان قلب نامنظم، مکرر، تحریک، خارش، درد، قرمزی، تورم، حساسیت یا گرمی روی پوست، خواب‌آلودگی، کسلی یا احساس سستی غیرمعمول

علائم مصرف بیش از حد: 

• تغییر در هوشیاری
• درد قفسه سینه
• پوست سرد و لطیف
• افزایش تعریق
• تنفس دشوار یا مشکل
• تنفس نامنظم، سریع یا آهسته یا کم عمق
• لب‌ها، ناخن‌ها یا پوست رنگ پریده یا آبی
• خواب‌آلودگی 
• تورم در پاها و مچ پا

عوارض مصرف قرص بوپرنورفین یا b2 در بخش‌های مختلف بدن

عوارض مصرف قرص بوپرنورفین یا b2 در هر بخش از بدن به صورت زیر است:

عوارض روانی

بسیار شایع: بی خوابی، سندرم ترک، اضطراب، افسردگی 

شایع: خشونت، بی قراری، واکنش پارانوئید، تفکر غیر طبیعی، گیجی.

غیر معمول و نادر: بی‌تحرکی، مسخ شخصیتی، کاهش میل جنسی، کابوس، حالت سرخوشی، روان پریشی، توهم، سرخوشی.

عوارض تنفسی

شایع: سرفه، فارنژیت، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، آنفولانزا، سینوزیت، برونشیت، تنگی نفس، درد حلق و حلق

غیر معمول و نادر: تشدید آسم، سکسکه، هیپوکسی، خس خس سینه، آپنه، نارسایی تنفسی

عوارض دستگاه گوارش

بسیار شایع: تهوع، یبوست، درد شکم، اسهال، استفراغ، سوء هاضمه، خشکی دهان، ناراحتی معده، درد بالای شکم، نفخ شکم

نادر: دیورتیکولیت، دیسفاژی، ایلئوس، سوزش سر دل

آیا قرص b2 باعث لاغری می‌شود؟ خیر به طور کاملاً برعکس اسن دارو منجر به افزایش وزن می‌شود.

عوارض پوستی

بسیار شایع: خارش در محل مصرف، تعریق، بثورات موضعی، هیپرهیدروزیس، خارش، راش

غیر معمول: درماتیت تماسی، درماتیت محل استفاده، پوست خشک، اِدم صورت، کهیر، رنگ پریدگی

عوارض عضلانی 

بسیار شایع: کمردرد، آرترالژی، درد در اندام، اسپاسم عضلانی، درد اسکلتی عضلانی، تورم مفاصل، گردن درد، میالژی، درد قفسه سینه، گرفتگی پا، درد استخوان

غیر معمول: گرفتگی عضلات، سفتی، اسپاسم عضلانی

عوارض سیستم عصبی

بسیار شایع: سردرد، سرگیجه، عصبی بودن، خواب آلودگی، کم هوشی، لرزش، میگرن، پارستزی، سنکوپ، هیپرتونی، دیسگوزی، اگزانتما، آرامبخشی

غیرمعمول: وزوز گوش، اختلال تمرکز، اختلال هماهنگی، دیس آرتری، اختلال حافظه، بی‌قراری

عوارض قلبی عروقی

شایع: اتساع عروق، افت فشار خون، ادم محیطی، فشار خون بالا، تپش قلب

غیرمعمول: افت فشار خون ارتواستاتیک، تاکی کاردی، آنژین صدری، برافروختگی، برادی کاردی، سیانوز، طولانی شدن QT

عوارض چشمی

شایع: آبریزش چشم، میوز، میدریاز، اختلال اشکی

غیر معمول: خشکی چشم، تاری دید، ملتحمه

عوارض مجاری تناسلی و ادراری

شایع: عفونت ادراری، دیسمنوره

غیر معمول: بی اختیاری ادرار، احتباس ادرار، تردید ادراری، کاهش نعوظ، اختلال عملکرد جنسی

عوارض قرص b2 بر روی کبد

شایع: افزایش ALT، افزایش AST، افزایش گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT)

نادر: قولنج صفراوی

عوارض قرص b2 بر روی اسپرم

به عنوان یکی دیگر از عوارض مصرف قرص بوپرنورفین یا b2 مصرف این دارو باعث ایجاد استرس اکسیداتیو، سرکوب پارامترهای اسپرم و منجر به اختلال عملکرد هورمون جنسی در افراد می‌شود. از این نظر عوارض این قرص مشابه عوارض قرص متادون برای مردان است.

چطور با عوارض مصرف قرص بوپرنورفین یا b2 کنار بیاییم

همانطور که در بالا گفته شد، عوارض مصرف قرص بوپرنورفین یا b2 بسته به دوز مصرفی و مقاومت‌های فردی می‌واند متفاوت باشد. اگر عوارض بالا را تجربه می‌کنید و بر کیفیت زندگی‌تان تاثیر می‌گذارند حتماً باید با پزشک خود مشورت کنید. با این حال به صورت یک قانون کلی برای مقابله با بعضی از شایع‌ترین عوارض مصرف قرص بوپرنورفین یا b2 می‌توانید دستورالعمل‌های زیر را به کار بگیرید:

یبوست – سعی کنید بیشتر از غذاهای پر فیبر مانند میوه و سبزیجات تازه و غلات استفاده کنید. سعی کنید هر روز چندین لیوان آب یا مایعات غیر الکلی دیگر بنوشید. اگر می‌توانید، انجام برخی ورزش‌های آرام نیز ممکن است به شما کمک کند. 

احساس حالت تهوع - این عارضه جانبی معمولاً پس از چند روز از بین می‌رود. برای جلوگیری از کم آبی مایعات زیاد بنوشید. اگر حس تهوع دارید، جرعه‌های کوچک و منظم آب بنوشید. اگر تهوع بیشتر از چند روز طول بکشد، با پزشک خود مشورت کنید.

درد معده - سعی کنید استراحت کنید. به آرامی خوردن و نوشیدن و داشتن وعده‌های غذایی کوچکتر و مکرر کمک می‌کند. قرار دادن پد گرم یا بطری آب گرم سرپوشیده روی معده نیز ممکن است کمک کند. اگر درد زیادی دارید، با پزشک داروساز خود صحبت کنید.

احساس خواب آلودگی یا خستگی – این عوارض جانبی باید طی یک یا دو هفته از بین بروند زیرا بدن شما به بوپرنورفین عادت می‌کند.

احساس سرگیجه یا احساس چرخش– کاری را که انجام می‌دهید متوقف کنید و بنشینید یا دراز بکشید تا زمانی که احساس بهتری پیدا کنید. از رانندگی، دوچرخه سواری و استفاده از ابزار و ماشین آلات خودداری کنید.

سردرد - مطمئن شوید که استراحت می‌کنید و مایعات زیادی می‌نوشید. از مصرف قرص b2 با مشروب و الکل خودداری کنید زیرا ممکن است سردرد را بدتر کند. سردرد معمولاً باید پس از هفته اول مصرف بوپرنورفین برطرف شود. اگر بیشتر از یک هفته طول کشید یا شدید با پزشک خود صحبت کنید.

تداخل دارویی بوپرنورفین یا b2

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (از جمله داروهای نسخه‌ای/غیر نسخه‌ای و محصولات گیاهی) را تهیه کرده و آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. هیچ دارویی را بدون تأیید پزشک شروع نکنید، متوقف نکنید یا دوز آن را تغییر ندهید.

برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: داروهای ضد درد خاص (مخلوط آگونیست-آنتاگونیست های اوپیوئیدی مانند بوتورفانول، نالبوفین، پنتازوسین)، نالترکسون، سامیدورفان.

داروهای دیگری که می‌توانند بر ریتم قلب (طولانی شدن QT) تأثیر بگذارند، از جمله آمیودارون، دیسوپیرامید، دوفتیلید، ایبوتیلید، پروکائین آمید، کینیدین، سوتالول و غیره.

آنتی هیستامین‌ها (مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)، شل کننده‌های عضلانی (مانند کاریزوپرودول) و سایر مسکن‌های مخدر (مانند کدئین، هیدروکودون).

ترک قرص بوپرنورفین یا b2

اعتیاد به بوپرنورفین بیماری است که برای غلبه بر آن نیاز به درمان مداوم دارد. به‌علاوه، اگر فردی از این دارو سوء استفاده می‌کند، ممکن است در نهایت دوباره رو به استفاده از سایر مواد افیونی آورد، بنابراین دریافت کمک فوری و استفاده از یک روش ترک صحیح ضروری است.

پس از سم زدایی پزشکی، مرحله بعدی در فرآیند درمان بوپرنورفین بازتوانی است. مؤسسه ملی سوء مصرف مواد مخدر بیان می‌کند که درمان طولانی مدت اعتیاد حداقل 90 روزه بهترین پتانسیل را برای نتایج مثبت درمان دارد. مراجعان همچنین به صورت فردی با درمانگران کار می‌کنند تا به علل زمینه‌ای سوء مصرف مواد مانند تروما، PTSD، اضطراب، افسردگی، اعتماد به نفس پایین، نفرت از خود، و سایر مسائل مربوط به سلامت روان و اختلالات همزمان رسیدگی کنند.