بهترین زمان مصرف متفورمین برای دیابت و نحوه مصرف آن

مهر ۱۴۰۲ | زمان مطالعه : ۹ دقیقه
بهترین زمان مصرف متفورمین برای دیابت

دیابت به عنوان یکی از رایج‌ترین بیماری‌های قرن، داروهای مختلفی برای درمان دارد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به متفورمین (metformin) اشاره کرد. این دارو که با نام‌های تجاری گلوکوفاژ، فورتامت، گلومتزا و ریومت نیز شناخته می‌شود، با مهار تولید گلوکز در کبد، می‌تواند اثر فوق‌العاده‌ای بر برگرداندن قند خون نرمال و از بین بردن عوارض دیابت داشته باشد. متفورمین تاثیری بر سطح انسولین بر بدن ندارد و اثر خود را تنها از طریق کنترل تولید گلوکز اعمال می‌کند. همچنین می‌تواند میزان جذب گلوکز از غذا را کاهش دهد. با این حال مشخص شده است که نحوه و زمان مصرف هر قرص می‌تواند بر تاثیرگذاری آن نقش مهمی داشته باشد. پس آیا بهترین زمان مصرف متفورمین برای دیابت را می‌دانید؟ در ادامه قصد داریم در مورد این قرص، موارد استفاده، بهترین زمان خوردن قرص متفورمین برای دیابت و عوارض جانبی‌اش بیشتر توضیح دهیم. 

موارد مصرف متفورمین

همانطور که در بالا اشاره شد، متفورمین برای درمان دیابت (دیابت نوع 2 یا دیابت بارداری) استفاده می‌شود. این دارو معمولاً به همراه یک رژیم غذایی مکمل و انجام ورزش تجویز می‌شود. بعلاوه مشخص شده است که مصرف متفورمین می‌تواند به کاهش وزن و لاغری شکم نیز کمک کند. همچنین به زنانی که به تنبلی تخمدان و سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند گفته می‌شود که متفورمین برای بارداری‌ و درمان کیست تخمدان بسیار مفید است و شانس آن را افزایش دهند. بعلاوه با توجه به تاثیر دیابت بر اسپرم، به نظر می‌رسد که این دارو می‌تواند به درمان ناباروری در مردان نیز کمک کند. همچنین از این دارو در ساخت دیگر داروها نیز استفاده می‌شود مثلا قرص زيپمت از ترکیب دو داروی متفورمین و سیتاگلیپتین ایجاد می‌شود. با این حال مانند بسیاری از داروها، نباید انتظار تاثیرات یک شبه داشته باشید. به طور کلی این دارو ایمن است و مصرف آن خطرناک نیست. 

* حتما بخوانید: لیست کامل غذاهای پایین آورنده قند خون در بارداری 

عوارض شایع متفورمین 

عوارض جانبی یک دارو بسته به فرد و دوز مصرفی آن می‌تواند متفاوت باشد. داروی متفورمین داروی کم عوارضی محسوب می‌شود و چیزی به عنوان عوارض خطرناک متفورمین وجود ندارد. با این حال بیشتر عوارض این دارو گوارشی ست و از جمله مهمترین آنها می‌توان به حالت تهوع و ناراحتی معده مانند درد معده، گاز، نفخ، و اسهال اشاره کرد. بیشتر افرادی که این دارو را مصرف می‌کنند، از ناراحتی معده بعد از مصرف شکایت دارند. به منظور جلوگیری از این مشکل، دکتر در ابتدا با دوزهای ضعیفتر آن شروع می‌کند مثلاً یک قرص متفورمین 500 میلی گرمی در روز و در هفته‌های آینده تعداد آن را افزایش می‌دهد به طوری که دوز مصرفی حتی به 1500 میلی گرم در روز نیز می‌رسد که به شرایط فرد بستگی دارد. افزایش دوز به صورت مرحله‌ای کمک می‌کند ناراحتی‌های معده کاهش پیدا کند و بعد از چند هفته به طور کامل از بین برود. روش دیگر مقابله با ناراحتی‌های معده، انتخاب زمان درست مصرف متفورمین است. سوال اصلیِ این مقاله که در ادامه به آن پاسخ می‌دهیم.

زمان درست مصرف متفورمین

بهترین زمان برای مصرف متفورمین چه زمانی است؟

به طور استاندارد بهترین میزان مصرف متفورمین برای دیابت، (بسته به شرایط فرد) دو یا سه بار در روز در دوز 500 میلی گرمی است. برای آنکه میزان ناراحتی‌های معده‌ ناشی از مصرف این قرص را حتی بیشتر کاهش دهید حتماً آن را همراه با وعده‌های غذایی اصلی (صبحانه، ناهار و شام) مصرف کنید. معده در وضعیت پر تحمل بهتری نسبت به قرص متفورمین دارد. اما مصرف متفورمین قبل یا بعد از غذا باید باشد؟ بهتر است در حین خوردن غذا یا بلافاصله بعد از آن باشد.

این در شرایطی ست که شما سه دوز مصرفی در طول روز داشته باشید. اگر تنها یک دوز برایتان تجویز شده است بهترین زمان مصرف آن اول روز یا آخر روز یعنی با وعده‌ی صبحانه یا وعده‌ی شام است. با این حال بسیاری از متخصصین پیشنهاد می‌دهند که آن را در وعده‌ی شام مصرف کنید زیرا در این وعده نه تنها ناراحتی معده به حداقل کاهش پیدا می‌کند، بلکه مشخص شده که تاثیر بیشتری بر کاهش سطح گلوکز خون دارد و هیپرگلیسمی صبحگاهی را از بین می‌برد.

نحوه‌ی مصرف متفورمین

آیا می‌توان قرص‌های متفورمین را جوید، خرد کرد یا تقسیم کرد؟ ممکن است قرص متفورمین به دو گروه استاندارد (فوری) و طولانی تقسیم می‌شود قرص از نوع فوری را باید خرد یا تقسیم کنید. اما هرگز نباید قرص متفورمین طولانی را بشکنید، له کنید یا بجوید. این به این دلیل است که این کار نحوه‌ی عملکرد آنها در بدن را تغییر می‌دهد. عموماً قرص متفورمین اندازه‌ی بزرگی دارد و اگر در بلعیدن قرص‌ها مشکل دارید، با پزشک خود صحبت کنید. آنها ممکن است مصرف یک داروی متفاوت یا استفاده از فرم مایع متفورمین را که از طریق خوراکی مصرف می‌شود توصیه کنند. اگر یک دوز قرص متفورمین را فراموش کنم چه می‌شود؟ اگر یک دوز قرص را فراموش کردید، آن را نادیده بگیرید. سپس، دوز بعدی خود را طبق برنامه‌ی معمول خود مصرف کنید. هرگز دو دوز را به طور همزمان مصرف نکنید تا دوز فراموش شده را جبران کنید.

نحوه مصرف قرص متفورمین برای بارداری با نحوه و زمان مصرف متفورمین برای تخمک گذاری یا درمان دیابت یا هر عارضه‌ی دیگری تفاوت زیادی با هم ندارد مگر آنکه پزشک شیوه‌ی مصرف خاصی را پیشنهاد دهد.

عوارض جانبی چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان ماندگاری عوارض جانبی مصرف متفورمین به آمادگی بدن، سن و میزان قند خون شما بستگی دارد. به عنوان مثال، اسهال ممکن است در شروع مصرف این دارو رخ دهد. اما با گذشت زمان، این عارضه ممکن است از بین برود. سایر عوارض جانبی، مانند سطح پایین ویتامین B12، ممکن است برای مدت طولانی که متفورمین مصرف می‌کنید، همچنان باقی بماند. اگر عوارض جانبی قرص متفورمین را تجربه می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. آنها می‌توانند به شما کمک کنند تا تعیین کنید عوارض جانبی چقدر طول می‌کشد. همچنین ممکن است بتوانند راه‌هایی را برای کاهش عوارض جانبی به شما پیشنهاد کنند. 

عوارض جانبی متفورمین چقدر طول میکشد

مدت زمان اثرگذاری متفورمین چقدر است؟

قرص متفورمین به محض مصرف شروع به کار می‌کنند. با این حال همانطور که احتمالاً حدس می‌زنید سرعت اثرگذاری قرص‌ها از انواع داروهای تزریقی کندتر است زیرا از طریق دهان مصرف می‌شوند. بنابراین اگر نیاز به کاهش سریع سطح قند خون خود دارید، ممکن است پزشک استفاده از داروی انسولین سریع الاثر را به شما توصیه کند. برای اطلاعات بیشتر در این مورد، با پزشک خود صحبت کنید.

تداخلات متفورمین

حتی اگر مصرف متفورمین در زمان درست انجام شود، باز هم اگر به تداخلات دارویی آن توجه نداشته باشید می‌تواند منجر به ناراحتی معده شود و حتی اثرگذاری آن را نیز کاهش دهد. در صورت مصرف همزمان، برخی از داروها حتماً لیستی از آنها تهیه کرده و در اختیار پزشک قرار دهید تا از تداخلات احتمالی جلوگیری کند. مطمئن شوید که پزشکتان از داروهایی که قبل از شروع مصرف متفورمین مصرف می‌کنید، به ویژه انواع خاصی از دیورتیک‌ها و آنتی بیوتیک‌ها مطلع هستند. در نظر داشته باشید که انسولین و داروهای آزاد کننده‌ی آن می‌توانند احتمال بروز هیپوگلیسمی را افزایش دهند، بنابراین نظارت دقیق بر سطح گلوکز در زمان مصرف این دارو اهمیت زیادی دارد. بعلاوه تداخل دارویی متفورمین با اسپرین یا سایر داروهای مشابه نیز اثبات شده است.