آموزش‌های جنسی به کودکان | تربیت جنسی کودک

آبان ۱۴۰۱ | زمان مطالعه : ۹ دقیقه
آموزش‌های جنسی به کودکان

آموزش‌های جنسی به کودکان از مهم‌ترین آموزش‌هایی است که والدین نباید ساده از کنار آن رد شوند. متاسفانه شرایط فرهنگی حاکم بر جامعه، تابوبودن صحبت در مورد مسائل جنسی، ناآگاهی والدین از چگونگی صحبت از آن‌ها و عدم وجود منابع آموزشی مناسب چه برای کودکان و چه والدین از عوامل مهمی است که موجب می‌شود نوعی مانع برای این آموزش‌ها وجود داشته‌باشد. در ادامه با توضیح هر یک از مسائل مرتبط با آموزش‌های جنسی کودکان مانند؛ توضیح بچه‌دارشدن برای کودکان، زمان توضیح مسائل زناشویی، وقت مناسب برای آموزش تفاوت جنسیت به کودکان و... به شفاف‌شدن هرچه بیشتر موضوع کمک خواهیم‌کرد.

اهمیت آموزش‌های جنسی به کودکان

امروزه کودکان از طریق رسانه‌های جمعی، از اینترنت تا ماهواره، ناخودآگاه با حجم انبوهی از آگاهی‌ها و تبلیغات جنسی برخورد دارند که تشخیص درستی آن‌ها نیازمند آموزش‌های جنسی به کودکان است؛ چراکه کودک نمی‌تواند خوب و بد را در مسئله‌ای که به آن آگاهی ندارد و آموزشی ندیده‌است، تشخیص دهد. ازاین‌رو، آموزش‌های جنسی به کودکان به شیوه‌ای صحیح بسیار مهم است و در رشد فکری کودک تاثیر بسیاری دارد. عدم پاسخ مناسب به سوالات جنسی کودکان منجر به بیشتر‌شدن کنجکاوی آن‌ها می‌شود؛ نهایتاً باعث می‌شود که کودک در جایی که هیچ کنترلی از والدین بر آن وجود ندارد، دنبال کنجکاوی‌هایش بگردد که امروزه با توجه به وجود اینترنت، این فضا فراهم است. پس خانواده بهترین و امن‌ترین فضا برای آموزش‌های جنسی به کودکان است.

آموزش‌های جنسی به کودکان از چه سنی شروع شود؟

کودکان از اوایل دوران کودکی علاقه‌مند هستند که درباره‌ی بدن‌شان یاد بگیرند، آن‌ها به تفاوت‌های بین دختران و پسران توجه می‌کنند و به‌صورت طبیعی کنجکاو هستند؛ در سنین سه تا پنج سالگی به بازی‌هایی مانند دکتر‌بازی علاقه نشان داده و به‌دنبال راهی برای جستجوی پاسخِ کنجکاوی‌های ذهنی خود هستند.

بسیاری از خردسالان اغلب وقتی برهنه هستند، آلت تناسلی خود را لمس می‌کنند؛ در این مرحله از رشد آن‌ها چیزی تحت‌عنوان "شرم‌وحیا" در ذهن ندارند. پاسخ شما درمقابل این عمل چه خواهد بود؟ توجه کنید که این رفتار‌ها نباید به سرزنش و تنبیه ختم شوند؛ پاسخ شما به عنوان والد در مقابل این رفتار، که نشأت‌گرفته از شرایط فرهنگی جامعه و خانواده است، به کودک خواهد فهماند که این کار قابل‌قبول است یا شرم‌آور. واکنش منفی بیش از حد منجر به کنجکاوی بیشتر کودک شده و یا احساس شرم را در او ایجاد می‌‌کند. حال چه زمانی برای شروع آموزش‌های جنسی به کودکان صحیح است؟

با توجه به چالش‌برانگیز بودن موضوع، نظرات کارشناسان مختلف درباره‌ی زمان شروع آموزش‌های جنسی به کودکان اندکی متفاوت است؛ با این‌ وجود بسیاری از منابع معتبر می‌گویند که شروع زودهنگام آموزش‌های جنسی به کودکان و ادامه آن به‌صورتی که متناسب با سن کودک این آموزش‌ها بیش‌تر و گسترده‌تر شوند، بهترین شیوه برای آموزش‌های جنسی به کودکان است. چراکه صرف‌نظر از جنسیتی که با آن متولد می‌شویم که ژن‌ها آن را تعیین می‌کنند، " هویت جنسی " و "نقش جنسی"ما در جامعه و خانواده و تحت‌تاثیر محیط شکل می‌گیرد.

برخی والدین فکر می‌کنند که مسایل جنسی باید به رابطه بین زن و شوهر محدود شود و لزومی ندارد که کودک، به‌اصطلاح، چشم‌وگوشش باز شود؛ امّا تحقیقات بسیار گسترده نشان می‌دهد که آموزش‌های جنسی متناسب با دوره‌ی سنی به کودکان، نه‌تنها منجر به رفتار‌های پرخطر نشده‌است، بلکه فرزندانی که آموزش‌های درستی دیده‌اند فعالیت جنسی را در نوجوانی و جوانی در زمان دیرتری شروع کرده‌اند.

آموزش‌های جنسی به کودکان از چه سنی شروع می‌شود؟

آموزش‌های جنسی به کودکان در هر سن چه مواردی را شامل می‌شود؟

13 تا 24 ماه

کودک باید نام علمی تمام اعضای بدن از جمله اعضای جنسی را یاد بگیرد. آموزش نام صحیح اعضای بدن این امکان را فراهم می‌کند که کودک هر آسیبی (اعم از تجاوز) را به‌درستی توصیف کند و بعداً بتواند درک کند. آموزش اندام خصوصی به کودک و داشتن درک از اندام‌های جنسی در کنار سایر اندام‌ها موجب می‌شود که کودک وجود آن‌ها را طبیعی بداند و تصویری روشن و مثبت از بدن خود داشته باشد.

اکثر کودکان دوساله تفاوت بین زن و مرد را می‌دانند و از آن آگاه هستند؛ آموزش تفاوت جنسیت به کودکان از جهت درک هویت جنسی بسیار اهمیت دارد. کودکان در این سن باید بدانند که بدن آن‌ها خصوصی بوده و حدومرز رفتاری دیگران برای‌شان قابل درک باشد. اگرچه کودکان به اندام‌های تناسلی خود دست می‌زنند، امّا با درک خصوصی‌بودن آن، می‌فهمند که دست‌زدن به آلت تناسلی در چه مکان‌هایی نادرست است.

سن دو تا چهار سال

اکثر کودکان در این سن قادر به درک نحوه‌ی تولیدمثل با به‌هم‌پیوستن اسپرم و تخمک هستند. اگر اندکی برای آن‌ها این موضوع را شفاف توضیح دهید، معمولاً آن‌ها نیز کنجکاوی بیشتری نخواهند-داشت و قانع خواهند‌شد. ممکن است از شما بخواهند که داستان تولدشان را برای آن‌ها تعریف کنید و مسائل این‌چنینی که مرتبط با باروری و نوزادی است، بسیار برای آن‌ها جذاب است.

در این سن کودک باید بداند که بدنش، حریم خصوصی اوست و بتواند در مقابل دیگران از خود دفاع و رفتاری مناسب نشان دهد. باید بداند که هیچ‌کس مگر والدین و یا مراقب او که رابطه‌ای صمیمی با هم دارند، حق ندارد اندام تناسلی او را لمس کند. دیگران، نه همه آن‌ها، فقط می‌توانند او را به‌سادگی در آغوش بگیرند و بهتر است قبل از آغوشی محبت‌آمیز نیز اجازه بگیرند. باید آن‌قدر با مراقبین خود رابطه‌ی نزدیکی داشته باشد که اگر کسی به اندام تناسلی او دست زد، این اقدام را به‌عنوان عملی نادرست گزارش دهد و درباره‌ی آن حرف بزند.

کودک باید یادبگیرد که برای هر لمسی، از بغل‌کردن تا قلقلک‌دادن، از دیگران اجازه بگیرد. زمان مناسب هرکار را به کودک خود بیاموزید؛ مثلاً این‌که چه زمانی و در چه مکانی می‌تواند برهنه شود. بهتر است عملکرد درست‌تر اعضای بدن را برای آن‌ها توضیح دهید. بیشتر کودکان فکر می‌کنند که بچه در داخل شکم، همان‌جایی که غذا به آن وارد می‌شود، رشد می‌کند.

سن پنج تا هشت سال

کودکان باید در مورد قراردادهای اساسیِ اجتماعی مربوط به حفظ حریم خصوصی، برهنگی و احترام به دیگران در روابط خود بدانند. بیشتر کودکان از این سن شروع به کشف بدن خود کرده‌اند. آنها باید درک کنند که اگرچه طبیعی است، اما این کاری است که باید در خلوت انجام شود.

نحوه استفاده ایمن از رایانه و تلفن‌های همراه را به کودکان بیاموزید. آنها باید از قوانین مکالمه با غریبه‌ها و به اشتراک‌گذاری آنلاین عکس آگاه باشند. کودکان باید یادبگیرند که در صورت مواجه‌شدن با موضوعی که باعث ناراحتی آن‌ها می‌شود، چه باید بکنند.

باید اصول اولیه بلوغ تا پایان این سن به کودکان آموزش داده‌شود، زیرا تعدادی از کودکان قبل از 10 سالگی بلوغ را تجربه می‌کنند. آن‌ها نه‌تنها باید در مورد تغییراتی که تجربه خواهند‌کرد آگاه باشند، بلکه در مورد جنس مقابل نیز باید آگاهی یابند. کودکان همچنین باید از اهمیت بهداشت و مراقبت از خود در بلوغ اطلاع داشته‌باشند و اطمینان حاصل کنند که این تغییرات طبیعی است. در بحث بلوغ، شما می‌توانید اطلاعات بیشتری از رابطه‌ی جنسی به کودک‌تان آموزش دهید؛ همچنین به‌شکلی ساده به توضیح مسائل زناشویی بپردازید.

آموزش جنسی به کودکان

سن 9 تا 12 سال

در این سن، آموزش‌های قبلی باید تکمیل شوند. اطلاعاتی در ارتباط با بارداری، روش‌های جلوگیری از آن و همچنین عفونت‌های مقاربتی (STDs) را در اختیار کودک قرار دهید. نوجوان باید بداند که چه رابطه‌ای خوب و چه رابطه‌ای نادرست است. همچنین تقویت آگاهی درباره‌ی امنیت و اصول استفاده از اینترنت و فضای‌مجازی در این سن بسیار توصیه می‌شود.

سن 13 سال به بالا

در این سن آموزش‌های قبلی ادامه داده‌شده و تکمیل می‌شود. همچنین آن‌چه ضرورت دارد درک اهمیت امنیت در روابط جنسی است. باید یادبگیرد که هر رابطه‌ای نیازمند رضایت طرفین است؛ که اگر نیاز باشد بتواند از رابطه کنارکشیده و پاسخی قاطع داشته باشد. هرچه والدین بیشتر با فرزندشان نزدیک باشند، بیشتر احتمال دارد که اگر مشکلی پیش آمد از آن مطلع شوند.

آن‌چه تاکنون گفته‌شد، از مطلوب‌ترین حالت‌های آموزش‌ جنسی به کودکان است؛ بسیاری از والدین نمی‌توانند درباره‌ی این مسائل با فرزندشان صحبت کنند. بهتر است مطالعه کنید و سعی کنید کودک خود را بهتر و بیشتر بشناسید تا راه صحبت‌کردن و آگاهی دادن به او را بیابید.

پاسخ به یک سوال جنسی رایج کودکان؛ بچه‌ها از کجا می‌آیند؟

پاسخ مناسب به سوالات جنسی کودکان با توجه به سن کودک و شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه و خانواده متفاوت است. اطلاعاتی که در اختیار کودک سه‌ساله قرار می‌دهیم با دختری 14 ساله فرق دارد.

از موارد پرسش‌های تاریخی کودکان که والدین از نسل‌های پیش تاکنون با آن مواجه شده‌اند ، این است که "من از کجا اومدم؟". پاسخ برخی والدین، همان‌طور که احتمالاً شما هم به‌خاطر دارید، این است که "لک‌لک‌ها بچه‌ها را به خانواده‌ می‌سپارن" یا این‌که "خدا کوچولوها رو تو دل ماماناشون میذاره". شاید سال‌ها قبل کودک تا مدتی با این جواب‌ها قانع می‌شد؛ امّا کودک امروزی بعید است!

پاسخ صحیح به این سوال با توجه به سن کودک متفاوت است که در بالا مفصلاً توضیح داده‌شد. اکثر کودکان زیر شش سال قادر به درک نحوه‌ی تولیدمثل با به‌هم‌پیوستن اسپرم و تخمک هستند؛ اگر اندکی برای آن‌ها این موضوع را شفاف توضیح دهید، معمولاً آن‌ها نیز کنجکاوی بیشتری نخواهند-داشت و قانع خواهند‌شد. از داستان‌سرایی بپرهیزید. می‌توانید کتاب‌هایی مانند "بچه‌ها از کجا می‌آیند" از "سوفی بلکال" را برای کودک خود هدیه بگیرید و از او بخواهید سوالات و افکارش را با شما مطرح کند.

پاسخ به یک سوال جنسی رایج کودکان؛ بچه‌ها زا کجا می‌آیند؟

اشتباهات رایج والدین در آموزش‌های جنسی به کودکان

مهمترین اشتباهات والدین در مورد سوالات کودک در مورد رابطه جنسی چیست؟ 

  • عدم پاسخ‌گویی به پرسش‌های کودکان
  • پاسخ‌های غیرمنطقی و داستان‌سرایی
  • عدم توجه به کنجکاوی کودکان درباره‌ی مسائل جنسی
  • عدم توجه به رفتار و به‌خصوص روابط زناشویی بین والدین درپیش چشمان نظاره‌گر کودک
  • دادن اطلاعات غلط و بی‌ربط، برخورد‌های تحقیرکننده و خشونت‌آمیز، تمسخر و سرزنش کودک همگی نه‌تنها اعتماد‌به‌نفس کودک را تخریب می‌کند و آسیب‌های جدی به شخصیت او در بزرگسالی می‌زند، بلکه روابط کودک با خانواده را برای تمام دوران زندگی‌اش تیره‌وتار می‌کند.

پس لازم است که والدین کودک، خصوصاً مادر و یا هر والدی که به کودک نزدیک‌تر است، ابتدا خود آموزش ببیند، یاد بگیرد و مطالعه کند تا بتواند در نهایت صمیمیت و احترام با کودک خود در رابطه با مسائل جنسی صحبت کند و آموزش‌های جنسی به کودکان را انجام دهد.