خون دماغ شدن کودک | علت خونریزی از بینی کودک
اغلب افراد در دوران کودکی خونریزی بینی را تجربه می‌کنند. اکثرا خون دماغ کودک خود به خود قطع می‌شود و عارضه خاصی ندارد. حتی علت خون دماغ شدن ناگهانی به ندرت جدی است. با این حال اگر خون دماغ در کودکان تکرار شود می‌تواند برای کودکان و خانواده‌ها آزاردهنده باشد.. در این مطلب ابتدا علل و سپس روش کنترل و جلوگیری از وقوع مجدد خون دماغ شدن کودک را بررسی می‌کنیم.
دلیل خونریزی بینی کودکان
برای بسیاری از والدین، این سوال وجود دارد که خون دماغ شدن کودک نشانه چیست؟ برای پاسخ به این سوال لازم است با ساختار بینی و علل احتمالی خونریزی بینی آشنا شویم.
- بینی یک ساختار پر از عروق دارد. با همین ویژگی قادر است هوا را تصفیه، گرم و مرطوب کند. اما این ویژگی بینی را مستعد خونریزی هم می‌کند. مخاط بینی از عروق آن حمایت می‌کنند. خشکی مخاط بینی و عواملی که موجب پر خون شدن عروق بینی می‌شوند، باعث افزایش احتمال خونریزی بینی می‌شوند.
- علت خون دماغ کودک می‌تواند عوامل متفاوتی باشد که از یک حساسیت مخاط بینی تا سرطان‌های تهدید کننده زندگی متفاوت هستند. در بیشتر موارد خونریزی بینی تکرار نشده و بدون هرگونه دلیل است.
- علل شایع خونریزی بینی در کودکان شامل خشکی مخاط، ضربه، جسم خارجی و التهاب بینی (مثل حساسیت و عفونت) است. خونریزی بینی می‌تواند ناشی از خونریزی ساختارهای عروقی پشتی یا جلویی بینی باشد. همچنین می‌تواند ناشی از عوامل موضعی یا عمومی بدن باشد.
علل موضعی خون دماغ شدن کودک
این علل مربوط به حفره بینی و ساختار اطرافش هستند. می‌تواند ناشی اط ضربه و آسیب، دستکاری بینی، حساسیت بافت بینی یا تمورها باشد.
وارد شدن ضربه و آسیب به بینی
دستکاری بینی
در کودکان آسیب دیواره بینی به دلیل داخل کردن انگشت به بینی شایع است.
ضربه به صورت و سر
ضربه‌هایی که به سر و صورت وارد می‌شود، می‌توانند موجب شکستگی بینی و در نتیجه خون دماغ شدن کودک بشوند. این ضربه‌ها بیشتر در تصادفات اتومبیل، آسیب‌های ورزشی، ضربه‌های حین دعوا و خشونت‌های خانگی و کودک آزاری رخ می‌دهند. این خون‌ریزی‌ها بسته به رگ آسیب دیده، می‌توانند شدید، خفیف یا عود کننده باشند.
جسم خارجی
علت خون دماغ شدن از یک سوراخ بینی یا خروج چرک و ترشحات بدبو یک‌طرفه می‌تواند وجود جسم خارجی در بینی کودک باشد. در این شرایط باید به فکر وجود جسم خارجی باشیم تا زمانی که خلاف آن ثابت شود. جسم خارجی می‌تواند باعث حساسیت مخاط بینی و ایجاد زخم در آن شود. تلاش‌های کودک و اطرافیان برای خارج کردن جسم خارجی هم می‌تواند از عوامل خون دماغ شدن کودک باشد. اجسام خارجی شایع در بینی کودکان دانه‌ی تسبیح، پاک‌کن، گلوله کاغذ، تکه‌های اسباب بازی، دانه‌ها، آجیل و ... هستند. داخل کردن باتری‌های دکمه‌ای کوچک به بینی کمتر شایع است. اما موقعیت اضطراری‌تری به وجود می‌آورند. باید به سرعت و قبل از سوراخ شدن دیواره بینی خارج شوند.
پس از جراحی و دست‌کاری‌های پزشکی
خون دماغ شدن کودک پس از جراحی ممکن است بعد از جراحی لوزه سوم، سینوس، انحراف بینی و توربینکتومی اتفاق بیفتد. در اکثر این موارد باید متخصص گوش، حلق و بینی برای قطع خونریزی مداخله کند. به‌طورکلی پس از بیشتر جراحی ها و به دنبال کار گذاشتن لوله تنفسی یا لوله معده، ممکن است خونریزی بینی اتفاق بیفتد.
حساسیت مخاطی
آزردگی مخاط بینی می‌تواند به‌واسطه عوامل مختلفی ایجاد شود مثل تغییر در رطوبت هوا، آلرژی‌ها، عفونت تنفسی فوقانی ویروسی یا باکتریایی، التهاب طول‌کشیده بینی به دلیل فین کردن‌های مکرر، استفاده طولانی مدت از اسپری‌ها یا عوامل خشک کننده بینی و تنفس مکرر عوامل آزاردهنده مثل دخانیات و مواد مخدر.
آب‌ریزش بینی آلرژیک
عطسه، مالش زیاد و دست زدن زیاد کودک به بینی و استفاده از اسپری‌های بینی حاوی کورتون از علت‌های خون دماغ شدن کودکی است که دچار آب‌ریزش بینی آلرژیک شده.
عفونت
عفونت‌های تنفسی فوقانی چه ویروسی و چه باکتریال مثل سینوزیت یا هر بیماری که باعث گرفتگی بینی شود، احتمال خونریزی بینی را زیاد می‌کند. دلایل دیگر خون دماغ شدن سرماخوردگی و آنفولانزا در کودکان است. عفونت‌های پوستی موضعی مثل جوش‌های چرکی هم می‌توانند باعث خون دماغ شدن کودک بشوند.
تومورها
سرطان‌ها و توده‌های حفره بینی معمولا باعث علائم یک طرفه بینی مثل خون دماغ شدن یک طرفه و مکرر، از دست دادن یا تغییر حس بویایی، ترشحات بدبو، گرفتگی یک‌طرفه بینی بشوند. خونریزی شدید به جز در تومورهای عروقی مثل آنژیوفیبرومای جوانان نادر است.
آنژیوفیبرومای جوانان
آنژیوفیبرومای جوانان یک تومور خوش‌خیم است که ساختار عروقی دارد و باعث خونریزی شدید بینی می‌شود. این بیماری بیشتر در پسران کم سن و سال اتفاق می‌افتد. از علائم شایع این بیماری می‌توان به گرفتگی بینی، خونریزی و ترشح بینی اشاره کرد. عفونت گوش و کم‌شدن شنوایی هم می‌توانند از علائم کمتر شایع بیماری باشند. تشخیص این بیماری اغلب با CTscan و MRI تایید می‌شود.
سایر تومورها
دیگر تومورهایی مانند نوع خاصی از همانژیوما که یک تومور خوش‌خیم با منشا عروقی است و اغلب پس از یک ضربه یا آسیب خود را نشان می‌دهد. بیماری کودکان نوپا از جمله تومور رابدومیوسارکوما که علائم خونریزی بینی را به همراه گرفتگی گوش، درد عمیق و فلج اعصاب صورت نشان می‌دهد و دیگر تومورهای ناشایع هم می‌توانند از عوامل خون دماغ شدن کودک باشند.
خون دماغ شدن کودک به علت بیماری‌های زمینه‌ای
برخی بیماری‌های انعقادی، داروها، مسمومیت‌ها می‌توانند موجب خونریزی بینی کودک شوند.
اختلالات خونریزی دهنده
اگر خونریزی بینی مکرر، خودبه‌خودی، طول کشیده و به‌سختی قابل کنترل باشد، باید به اختلالات خونریزی دهنده فکر کنیم. علی الخصوص زمانی‌که به همراه سابقه خون‌ریزی‌های غیرقابل کنترل مثل بند نیامدن خون زمان قطع کردن بند ناف یا ختنه باشد. یا در سایر نقاط بدن هم خون‌ریزی‌ها و کبودی‌های بدون دلیل و غیرقابل کنترل وجود داشته باشد.
داروها
در کودکانی که برخی داروها را مصرف می‌کنند، خونریزی بینی می‌تواند مکرر و غیرقابل کنترل باشد. از جمله این داروها می‌توان به داروهای ضد انعقاد خون مثل وارفارین و هپارین، داروهای ضد التهاب مثل آسپرین و ایبوپروفن و برخی داروهای ضد تشنج مثل والپرووات سدیم اشاره کرد. برخی داروهای سمی مثل مرگ موش هم اگر توسط کودک مصرف شوند باعث خون دماغ شدن کودک خواهند شد.
اختلالات التهابی عروق بدن
ترشحات خونی بینی می‌تواند در انواع زیادی از بیمار‌های التهابی مثل وگنر ظاهر شود. این بیماری باعث ایجاد زخم در بینی و دهان می‌شود و در نهایت خون در ترشحات بینی و دهان ظاهر می‌شود.
فشارخون بالا
فشارخون بالا بدون دلیل زمینه‌ای از دلایل نادر خونریزی بینی در کودکان است. اما خون دماغ شدن کودک با فشار خون بالا به دلایلی مثل بیماری کلیوی یا مصرف داروهای حاوی کورتون شایع‌تر است.
خون ریزی مکرر بینی
چه در کودکان و چه در بزرگسالان، خونریزی مکرر بینی اکثرا به دلیل آزردگی طول کشیده مخاط بینی درنتیجه خشکی هوا، استفاده مکرر از اسپری‌های آب‌ریزش بینی، عفونت‌های مکرر دستگاه تنفسی فوقانی و استنشاق مواد مخدر و دخانیات است. خونریزی مکرر بینی در موارد کمتر شایعی مثل اختلالات خون‌ریزی‌دهنده، بیماری‌های ارثی، تومورها و ضربه هم باشد.
خون دماغ شدن کودک در خواب
دیدن بالش یا صورت خونی کودک در خواب می‌تواند تجربه ترسناکی باشد. اما به ندرت، علت خون دماغ شدن در خواب جدی است و تفاوت خاصی با علل خونریزی عادی بینی ندارد. علت تکرار خونریزی بینی در فقط در خواب می‌تواند آزردگی مخاط بینی و دستکاری کودک در هنگام خواب و هوش‌اری کم باشد.
درمان خونریزی بینی کودکان
خونریزی بینی در کودکان شایع است. شدت خون دماغ کودک به ندرت زیاد است و در اغلب اوقات نیازی به پذیرش در بیمارستان ندارد. در خانه می‌توانید با فشار ساده با روشی که در ادامه توضیح داده می‌شود خونریزی را کنترل کنید و در صورت ادامه به اورژانس مراجعه کنید. اغلب خونریزی بینی کودکان خودبه‌خود و در قسمت‌های جلویی بینی است و موجب انسداد راه هوایی یا کاهش شدید حجم خون بدن نمی‌شود.
- پزشک در اورژانس به سرعت ظاهر کودک را ارزیابی کرده علائم حیاتی، راه هوایی و وضعیت هوشیاری او را چک می‌کند. سپس نیاز کودک به تزریق سرم یا خون و نیاز به باز کردن راه هوایی یا لوله گذاری تنفسی را تخمین می‌زند و در صورت شدید بودن خونریزی تلاش می‌کند منبع خونریزی را پیدا کرده و آن را کنترل کند.
- در مواردی که خونریزی بینی زیاد، غیر قابل کنترل یا در قسمت‌های پشتی بینی است ممکن است پزشک اورژانس شما را به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع دهد.
- پس از ثابت شدن وضعیت حیاتی و راه تنفسی بیمار، پزشک تلاش می‌کند خون ریزی کنترل شود و از وقوع مجدد آن جلوگیری شود.
- خونریزی فعال بینی اکثرا با یک فشار ساده کنترل می‌شود؛ برای این کار باید روی پل بینی را فشار بدهید تا شبکه عروقی بینی مسدود شود. باید قبل از اولین بار چک کردن ادامه خونریزی، حداقل 5 دقیقه روی پل بینی فشار ملایم وارد کنید. اگر کودک کم سن و سال است بهتر است پدر و مادر فشار را اعمال کنند. حین اعمال فشار، کودک باید بنشیند و کمرش را به جلو خم کند تا خونریزی به حلق راه پیدا نکند تا باعث انسداد راه هوایی نشود. پرت کردن حواس کودک برای آرام کردن و گریه نکردن کودک برای کنترل بهتر خونریزی کمک کننده است. در بیشتر مواقع بعد از 5 تا 10 دقیقه خونریزی کنترل می‌شود.
- در صورت کنترل نشدن خونریزی با این روش پزشک یک گاز یا پنبه آغشته دارو را وارد بینی می‌کند تا عروق بینی تنگ شوند و خونریزی کم شود. بعد از حدود 5 دقیقه این گاز یا پنبه را خارج می‌کند.
- اگر خونریزی باز هم کنترل نشد، پزشک می‌تواند با پانسمان‌های جذب شونده زخم را ببندد یا با نام کوتر زخم را به صورت فیزیکی بسوزاند.
- در نهایت در صورت ادامه داشتن خونریزی با توجه به نظر پزشک معالج ممکن است نیاز به مداخله جراحی برای بستن رگ خونریزی دهنده باشد.
- بعد از کنترل حاد خونریزی باید تا جای امکان به دنبال دلیل خونریزی بود و با تلاش برای رفع آن از وقوع مجدد خون دماغ شدن کودک جلوگیری کرد. ممکن است پزشک نیاز به انجام تصویربرداری‌های تکمیلی برای تشخیص علت داشته باشد.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.