سفر در بارداری مجاز است؟ نکات مهم مسافرت در دوران بارداری

سفر در بارداری موضوعی است که نمی‌توان برای آن یک نسخه ثابت و یکسان پیچید. اگر چه در برخی ماه‌ها، به‌ویژه سه‌ماهه اول و هفته‌های پایانی بارداری، محدودیت‌ها و حتی ممنوعیت‌هایی برای سفر وجود دارد، اما واقعیت این است که مسافرت در دوران بارداری در تمام ماه‌ها باید با احتیاط، آگاهی و رعایت اصول خاصی انجام شود.

شرایط جسمی مادر، نوع بارداری، مدت و مقصد سفر همگی نقش تعیین‌کننده‌ای در ایمن یا پرخطر بودن آن دارند. بسیاری از مادران بدون اطلاع از بایدها و نبایدها، خود و جنین را در معرض ریسک‌های جدی قرار می‌دهند؛ در حالی که با دانستن چند نکته ساده می‌توان تصمیمی آگاهانه‌تر گرفت.

در اداکه این مقاله از مجله سلامت گهواره، قرار است به‌طور دقیق بررسی کنیم بهترین زمان سفر در بارداری چه زمانی است و چه نکاتی را باید قبل و حین سفر رعایت کنید تا با خیال آسوده‌تری این دوران حساس را پشت سر بگذارید.

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

بهترین زمان سفر در بارداری

آیا مسافرت در بارداری خطر دارد؟ به‌طورکلی زمان مناسب برای رفتن به سفر در دوران بارداری، سه ماهه دوم ( مثلا مسافرت در ماه پنجم بارداری) می‌باشد. مسافرت در ماه اول بارداری تا ماه سوم بارداری، به دلیل تهوع صبحگاهی شدید مناسب نیست. از طرفی هنوز بدن شما به‌طور کامل با وضعیت بارداری کنار نیامده است. 

مسافرت در سه ماهه سوم بارداری نیز، معمولاً حرکت کردن برایتان دشوار می‌شود و شرایط قدری پیچیده‌تر است. به همین دلیل سفر در این دوران معمولاً توصیه نمی‌شود.

اگر شرایط پزشکی خاصی مانند بیماری‌های قلبی داشته باشید یا قبلاً مشکلات مربوط به بارداری را تجربه کرده باشید، خطرات سفر در دوران بارداری برای شما بیشتر از دیگر افراد خواهد بود. مثلا در حالت جفت پایین در بارداری و مسافرت توصیه نمیشود. پزشک زنان و زایمان معمولاً به این گروه از مادران باردار، دستور استراحت مطلق می‌دهد.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

ممنوعیت سفر در بارداری در چه ماه هایی است؟

ممنوعیت یا مجاز بودن سفر در بارداری به ماه بارداری، وضعیت سلامت مادر و جنین و نوع بارداری بستگی دارد. به‌طور کلی، همه ماه‌های بارداری شرایط یکسانی ندارند و برخی بازه‌ها پرریسک‌تر هستند. در جدول زیر وضعیت سفر در ماه‌های مختلف بارداری به‌صورت خلاصه آورده شده است:

نکته مهم: در بارداری‌های پرخطر (مانند سابقه زایمان زودرس، فشار خون، دیابت بارداری، خونریزی یا دوقلویی)، حتی سفر در ماه‌های مجاز نیز باید تنها با نظر پزشک انجام شود.

بهترین وسیله برای مسافرت در بارداری

هنگام انتخاب نوع سفر در دوران بارداری باید در نظر بگیرید که چه مدت طول می‌کشد تا به مقصد خود برسید. به نظر می‌رسد سفر هوایی در دوران بارداری به دلیل کوتاه‌تر شدن زمان سفر، بهتر از مسافرت با خودرو شخصی باشد. با این ‌وجود، ممکن است برخی از افراد به دلیل هزینه بیشتر، ترس از پرواز و یا منع پزشکی نتوانند سفر هوایی در دوران بارداری را انتخاب کنند.

سفر با هواپیما در بارداری

به‌طورکلی سفر هوایی در دوران بارداری در افرادی که بارداری سالمی دارند و شرایط پزشکی خاصی ندارند، بی‌خطر است. بااین‌وجود، بهتر است قبل از رزرو، از پزشک خود بپرسید که با چه شرایطی زن حامله می‌تواند سوار هواپیما شود.

سفر با هواپیما در بارداری می‌تواند عوارض ناشی از شرایطی چون کم‌خونی داسی شکل و اختلالات لخته شدن خون را افزایش دهد. همچنین ممکن است پزشکتان سفر هوایی را افرادی با خطر زایمان زودرس یا آن‌هایی که در هفته 36 بارداری و بعدازآن هستند، منع کند.

اگر در انتخاب زمان سفر دستتان باز است، بدانید که زمان مناسب برای رفتن به سفر هوایی در دوران بارداری ، سه ماهه دوم بارداری است؛ به‌خصوص در هفته‌های 20 تا 28 بارداری. در این زمان، شما در بهترین وضعیت خود قرار دارید و خطر سقط جنین و زایمان زودرس بسیار کم است. مسافرت با هواپیما در ماه اول بارداری معمولاً به دلیل ویار شدید و تهوع صبحگاهی برایتان ایجاد دردسر می‌کند.

به نقل از WebMD

پرواز در دوران بارداری برای بیشتر زنان تا حدود هفته ۳۶ بارداری به‌طور عمومی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود، اما مهم است که قبل از سفر وضعیت سلامتی و برنامه‌های سفر خود را با پزشک مشورت کنید و احتیاط‌هایی مانند راه رفتن منظم و هیدراته ماندن را رعایت کنید.

“Air travel during pregnancy is generally considered safe for most women up to around 36 weeks, but it’s important to discuss your health and travel plans with your doctor beforehand and take precautions such as walking regularly and staying hydrated.” 

نکات مهم برای سفر هوایی در دوران بارداری

• خط مشی شرکت هواپیمایی در مورد امکان سفر در دوران بارداری را بررسی کنید. دستورالعمل‌های مربوط به زنان باردار ممکن است ازنظر حمل‌ونقل و مقصد متفاوت باشد. بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی، برای زنانی که در هفته 36 بارداری و یا بعدازآن قرار دارند، محدودیت پرواز دارند.
• در طول سفر هوایی، حتماً از کمربند ایمنی استفاده کنید. بهتر است آن را در زیر شکم و در قسمت بالای ران ببندید.
• گردش خون را در وضعیت مناسب حفظ کنید. در صورت امکان، هرچند وقت یک‌بار یک پیاده‌روی کوتاه در راهرو هواپیما انجام دهید. اگر باید در حالت نشسته بمانید، پاها را کمی باز کنید تا زانوهایتان در حالت ریلکس قرار بگیرند. ممکن است لازم باشد که از جوراب واریس در بارداری استفاده کنید.
• به مقدار زیاد مایعات بنوشید. رطوبت کم موجود در داخل کابین، می‌تواند به کمبود آب بدن منجر شود.
• کاهش فشار هوا هنگام پرواز ممکن است میزان اکسیژن خون شما را کمی کاهش دهد. درصورتی‌که مشکل پزشکی خاصی نداشته باشید، معمولاً مشکلی برایتان ایجاد نمی‌کند. به همین ترتیب، تصور نمی‌شود که قرار گرفتن در معرض تابش مربوط به اسکنرهای امنیتی فرودگاه، برای اکثر زنان باردار مشکلی ایجاد کند. بااین‌وجود، این شرایط ممکن است برای برخی از افراد مناسب نباشد.
• اگر قبل از سفر هوایی در دوران بارداری با پزشکتان مشورت کنید، به شما خواهد گفت که این سفر برایتان ایمن است یا خیر. گاهی ممکن است که پزشک متخصص زنان و زایمان سفر با هواپیما در بارداری را برای شما ممنوع کند.

سفر با قطار در بارداری

سفر با قطار در دوران بارداری یکی از ایمن‌ترین و راحت‌ترین روش‌های مسافرت برای مادران باردار به شمار می‌رود؛ زیرا تکان‌های کمتری نسبت به خودرو دارد، امکان راه رفتن در طول مسیر فراهم است و مادر می‌تواند وضعیت نشستن یا استراحت خود را تغییر دهد. با این حال، حتی این نوع سفر هم نیازمند رعایت نکات مهمی است تا سلامت مادر و جنین به خطر نیفتد، به‌خصوص اگر سفر طولانی باشد یا مادر در ماه‌های پایانی بارداری قرار داشته باشد.

نکات مهم برای سفر با قطار در دوران بارداری

• انتخاب کوپه راحت و صندلی مناسب: بهتر است کوپه‌های چهار نفره یا صندلی‌هایی با فضای کافی برای پاها انتخاب شود تا فشار کمتری به کمر و پاها وارد شود.
• تحرک منظم در طول سفر: هر یک تا دو ساعت کمی راه بروید یا پاها را حرکت دهید تا از ورم پا و لخته شدن خون جلوگیری شود.
• همراه داشتن آب و میان‌وعده سالم: کم‌آبی و افت قند خون می‌تواند باعث ضعف و سرگیجه شود، بنابراین نوشیدن آب کافی ضروری است.
• استفاده از کمربند ایمنی در زمان نشستن یا خوابیدن: در صورت وجود، کمربند را به‌صورت صحیح و زیر شکم ببندید.
• پرهیز از سفرهای بسیار طولانی: در صورت امکان، سفرهای کوتاه‌تر را انتخاب کنید یا بین مسیر توقف داشته باشید.
• همراه داشتن مدارک پزشکی و داروهای ضروری: به‌ویژه اگر سابقه بارداری پرخطر دارید.
• مشورت با پزشک قبل از سفر: مخصوصاً در سه‌ماهه اول و سوم بارداری یا در صورت وجود علائم غیرطبیعی.

رعایت این نکات کمک می‌کند سفر با قطار در بارداری تجربه‌ای امن‌تر و آرام‌تر برای مادر باشد و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

سفر در بارداری با ماشین شخصی

سفر با ماشین شخصی در دوران بارداری به دلیل کنترل بیشتر بر زمان توقف، سرعت حرکت و شرایط نشستن می‌تواند گزینه مناسبی باشد، اما این نوع سفر در همه ماه‌های بارداری به یک اندازه ایمن نیست.

به‌طور کلی، سه‌ماهه دوم بارداری (ماه‌های ۴، ۵ و ۶) بهترین زمان برای سفر با ماشین شخصی محسوب می‌شود؛ زیرا تهوع و ضعف سه‌ماهه اول کاهش یافته و خطر زایمان زودرس مانند ماه‌های پایانی هنوز بالا نیست. در سه‌ماهه اول سفر تنها با احتیاط توصیه می‌شود و در ماه‌های ۸ و ۹ به دلیل افزایش احتمال شروع دردهای زایمانی، خستگی شدید و ورم پاها، سفرهای طولانی با ماشین شخصی معمولاً توصیه نمی‌شود.

نکات مهم مسافرت با خودرو شخصی در زمان حاملگی 

در مسافرت در بارداری با خودرو یا مسافرت در بارداری با ماشین شخصی نکات زیر را در نظر داشته باشید:

• هیچ فرقی نمی‌کند که باردار باشید یا نه درهرصورت شما می‌بایست هنگام سفر در بارداری با ماشین همیشه کمربند ایمنی را ببندید. ولی اگر در این هنگام باردار باشید و تصادفی اتفاق بیفتد، متأسفانه هرگونه ضربه‌ای می‌تواند به مرگ جنین منجر شود.
• هنگام بستن کمربند ایمنی، کمربند پایین را در زیر شکم و بالای ران ببندید و کمربند مورب را از بین سینه‌ها رد کنید.
• در مواقع مسافرت با خودرو شخصی ، حتماً چند وقت یک‌بار متوقف شوید تا حرکات کششی انجام دهید. همچنین هنگام مسافرت در ماه هشتم بارداری و بعدازآن، معمولاً نیاز به مراجعه مکرر به سرویس بهداشتی خواهید داشت.
• یکی از مشکلات سفر با خودرو شخصی این است که می‌بایست برای مدت طولانی در حالت نشسته بمانید. در صورت امکان سعی کنید بیش از دو ساعت در این وضعیت نمانید و کل زمان مسافرت با خودرو شخصی را به حداکثر 6 ساعت، محدود کنید.
• چند دقیقه پیاده‌روی در هر دو ساعت، باعث می‌شود خون در پاهایتان جمع نشود. این امر خطر تشکیل لخته‌های خون را کاهش می‌دهد.
• حتماً آب زیادی بنوشید تا بدنتان دچار کم‌آبی نشود. این در مورد همه انواع سفر چه هوایی، چه زمینی و چه دریایی صادق است.

سفر در بارداری با اتوبوس به دلیل عمومی بودن محیط ممکن است مناسب این دوران نباشد. در مورد سفر در بارداری با قطار نیز چنین است. بعلاوه مسافت با قطار طولانی تر میشود که ممکن است ناراحت کننده باشد.

سفر در بارداری با اتوبوس

سفر با اتوبوس در بارداری به دلیل فضای محدود، نشستن طولانی‌مدت و تکان‌های بیشتر نسبت به قطار و ماشین شخصی، نیاز به دقت بیشتری دارد. به همین دلیل این نوع سفر برای همه ماه‌های بارداری مناسب نیست و باید با احتیاط انجام شود.

نکات مهم برای سفر با اتوبوس در دوران بارداری

• ماه‌های مجاز برای سفر با اتوبوس : بهترین زمان، سه‌ماهه دوم بارداری (ماه‌های ۴ تا ۶) است؛ زیرا وضعیت جسمی مادر پایدارتر بوده و احتمال بروز عوارض کمتر است.
• سه‌ماهه اول بارداری: سفر با اتوبوس توصیه نمی‌شود، چون تهوع، سرگیجه، ضعف شدید و خطر سقط جنین در این دوره بیشتر است.
• سه‌ماهه سوم بارداری (ماه‌های ۷ تا ۹): به‌ویژه در ماه‌های ۸ و ۹، سفر با اتوبوس معمولاً ممنوع یا بسیار محدود است؛ زیرا نشستن طولانی، کمبود تحرک و احتمال شروع زایمان زودرس می‌تواند خطرناک باشد.
• انتخاب صندلی مناسب: صندلی‌های کنار راهرو یا نزدیک درب، امکان حرکت و تغییر وضعیت را آسان‌تر می‌کنند.
• توقف و تحرک در مسیر: در صورت امکان، در توقف‌ها کمی راه بروید تا از ورم پا و مشکلات گردش خون جلوگیری شود.
• همراه داشتن آب و خوراکی سبک: برای پیشگیری از افت فشار و ضعف بدن ضروری است.

در نهایت، چه سفر با ماشین شخصی و چه با اتوبوس، اگر بارداری شما پرخطر است یا سابقه زایمان زودرس دارید، حتماً قبل از سفر با پزشک خود مشورت کنید.

سفر دریایی در دوران بارداری مجاز است؟

زنان باردار نیز می‌توانند همانند دیگر افراد، مسافرت‌های دریایی را تجربه کنند. بسیاری از کشتی‌ها دارای امکانات پزشکی مناسبی هستند، بااین‌وجود قبل از برنامه‌ریزی برای یک سفر دریایی، حتماً از حضور کادر پزشکی و امکانات لازم، مطمئن شوید. همچنین در صورت نیاز به مراقبت‌های اضطراری، بررسی کنید که آیا مکان‌هایی که از آن‌ها بازدید می‌کنید، دارای امکانات پزشکی مورد نیاز شما هستند یا نه. بیشتر باندهای مسافرتی، زنان تا هفته 24 بارداری را برای سفر دریایی در دوران بارداری می‌پذیرند.

به خاطر داشته باشید که حرکت کشتی ممکن است مشکلاتی نظیر تهوع و استفراغ را افزایش دهد. علاوه بر این، هنگام راه رفتن روی عرشه کشتی، می‌بایست مراقبت مکان‌هایی که لغزش زیادی دارند، باشید. امکان از دست دادن تعادل و به زمین افتادن بر روی کشتی کمی بیشتر است، اما با هشیاری شما مشکلی پیش نخواهد آمد.

اگر نگران دریازدگی هستید، می‌توانید از مچ‌بندهایی استفاده کنید که در برخی داروخانه‌ها به فروش می‌رسند. این مچ‌بندها با کمک طب فشاری به برخی از خانم‌های باردار در جلوگیری از ناراحتی‌های معده نظیر تهوع و استفراغ کمک می‌کنند. به نظر می‌رسد که زنجبیل و نعنا و برخی از داروهای ضد حساسیت نیز در این مورد کمک‌کننده باشند. بهتر است با پزشکتان مشورت کنید تا در مورد گزینه‌های موجود، شما را راهنمایی کند.

نکاتی برای تجربه یک سفر خوب در دوران بارداری

اگر می‌خواهید خطرات سفر در دوران بارداری را به حداقل برسانید و بیشترین لذت را از آن ببرید، نکات زیر را رعایت کنید:

• در طول سفر لباس راحتی و کفش راحتی بپوشید.
• در سفرهای طولانی حتماً از جوراب‌های واریس در بارداری استفاده کنید.
• در مسافرت با خودرو شخصی حتماً مواقعی توقف کنید تا بتوانید کمی راه بروید و در صورت نیاز به سرویس بهداشتی مراجعه کنید.
• برای خودتان غذا و میان وعده سالم بسته‌بندی کنید و همراه خود داشته باشید.
• بالش موردعلاقه‌تان را همراهتان ببرید.
• حتماً دفترچه بیمه خود را همراهتان ببرید.
• اگر به خارج از کشور سفر می‌کنید، حتماً یک نسخه از سوابق و آزمایش‌های بارداری خود به همراه داشته باشید.

اکثر خانم‌ها عوارض حاملگی خاصی که منجر به بستری در بیمارستان یا زایمان زودرس شود را تجربه نمی‌کنند. بااین‌وجود، به‌عنوان نکاتی برای سفر به کشورهای خارجی در نظر داشته باشید که اگر مجبور شدید در کشور دیگری کودکتان را به دنیا بیاورید، آیا می‌توانید از پس هزینه‌ها برآیید؟! حتی گاهی اوقات هنگام سفر به دیگر شهرها نیز باید در نظر بگیرید که آیا مراکز درمانی مقصد مورد نظر، بیمه درمانی شما را قبول می‌کنند یا نه.

اقدامات احتیاطی به‌خصوص مواردی که پزشکتان از شما خواسته را از ابتدای سفر در دوران بارداری تا به سلامت برگشتن به ‌دقت رعایت کنید.

تاثیر نحوه سفر و مقصد شما در سلامت بارداری

همیشه قبل از برنامه‌ریزی برای یک سفر طولانی، با پزشکتان مشورت کنید. گاهی ممکن است نحوه سفر و مقصد شما در سلامت بارداری تأثیر داشته باشد. مثلاً ممکن است برای یک مادر باردار، سفر هوایی در دوران بارداری خطرناک باشد اما مسافرت با خودرو شخصی بی‌خطر باشد اما برای فردی دیگر، شرایط کاملاً متفاوت باشد. پزشکتان در این مورد شما را راهنمایی خواهد کرد.

اگر برای یک سفر برنامه‌ریزی می‌کنید، باید تحقیق کنید که در مقصد مورد نظر تا چه حد به امکانات پزشکی و مراکز درمانی دسترسی دارید. مثلاً اگر به یک روستا و یا یک جزیره سفر می‌کنید، ممکن است به‌راحتی به یک پزشک متخصص زنان و زایمان دسترسی نداشته باشید. همچنین در مسافرت‌های طولانی به‌ویژه از نوع هوایی و دریایی، ممکن است دسترسی شما به مراکز درمانی برای مدت طولانی محدود شود.

مکان‌های ممنوع برای سفر در دوران بارداری

اگر می‌خواهید خطرات سفر در دوران بارداری را به حداقل برسانید بهتر است به مکان‌های گرم و مرطوب سفر نکنید. در این شرایط اگر به سیستم سرمایشی مناسبی دسترسی نداشته باشید، اوضاع خیلی سخت خواهد شد. سفر به ارتفاعات نیز ممکن است به دلیل کاهش سطح اکسیژن، تنفس شما را با مشکل مواجه کند. این برای شما و نوزادتان اصلاً خوب نیست. اگر سفر شما به پیاده ‌روی و ایستادن‌های طولانی نیاز دارد، بهتر است از این سفر منصرف شوید.

به نوع تفریح و فعالیت‌ها در سفر نیز توجه داشته باشید؛ غواصی، اسکی روی برف یا آب، صخره ‌نوردی و اسب‌ سواری تقریباً در تمام دوران بارداری توصیه نمی‌شود. همچنین، خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی خاص نظیر ویروس ابولا، آنفلوانزا و غیره را در مقصد مورد نظر بررسی کنید. چراکه شیوع برخی از بیماری‌ها در شهرها و یا کشورهای خاصی بیشتر است. نکته مهم دیگر این است که غذا و نوشیدنی‌ها در سفر به برخی مناطق قابل اطمینان نیستند. بعلاوه اینکه خطر ابتلا به بیماری‌های ناشی از غذا یا آب نیز در برخی مناطق به‌شدت بالاست.

نکات مهم و پایانی

سفر در بارداری به‌طور کامل ممنوع نیست، اما زمان‌بندی مناسب، انتخاب وسیله نقلیه ایمن و توجه به شرایط جسمی مادر نقش کلیدی در بی‌خطر بودن آن دارد. به‌طور کلی، سه‌ماهه دوم بارداری بهترین زمان برای سفر محسوب می‌شود و در تمام ماه‌ها باید از سفرهای طولانی، بدون توقف و بدون برنامه‌ریزی پرهیز کرد. نوشیدن آب کافی، تحرک منظم، استراحت مناسب و همراه داشتن مدارک پزشکی از مهم‌ترین اصولی هستند که نباید نادیده گرفته شوند. در نهایت، اولویت همیشه سلامت مادر و جنین است و هرگونه تصمیم برای سفر باید با در نظر گرفتن نظر پزشک انجام شود.

منبع:

https://www.mayoclinic.org