مسمومیت غذایی، علائم، پیشگیری+درمان خانگی و دارویی

مسمومیت غذایی یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که در اثر سهل انگاری در رعایت بهداشت مواد غذایی رخ می‌دهد. بیماری مسمومیت غذایی در اثر مصرف غذاهای فاسد، آلوده و سمی و بلعیدن برخی میکروب‌ها مانند سالمونلا یا ای‌کولی بوجود می‌آید. علائم این بیماری در هر فرد متفاوت است و بسته به میکروبی که وارد بدن شده است می‌تواند از خفیف تا بسیار شدید متغیر باشد. این علائم بسته به شدت مسمومیت از چند ساعت تا چند روز ممکن است ادامه یابد. در این مطلب از گهواره به موضوع مسمومیت غذایی، علائم، مدت زمان و درمان سریع آن می‌پردازیم.

علائم مسمومیت غذایی در بزرگسالان

چند ساعت قبل برای صرف نهار یک غذای بسیار لذیذ خورده‌اید و از خوردن آن بسیار لذت برده‌اید، اما حالا با داشتن علائمی ناراحت کننده تقریبا تمام روزتان خراب شده است. به احتمال زیاد شما دچار مسمومیت غذایی شده‌اید. مسمومیت غذایی به مجموعه‌ای از اختلالات بوجود آمده در سیستم بدن گفته می‌شود که در اثر مصرف مواد غذایی آلوده، فاسد و سمی ایجاد می‌شود. در این شرایط بدن مواد مضری را جذب کرده است که اصطلاحا به آن مواد، سم می‌گویند. این مواد مضر شامل باکتری، قارچ، سموم میکروبی و یا انگل‌های بیماری‌زا هستند. 

مسمومیت غذایی از شایع‌ترین مسمومیت‌ها است که با نام انگلیسی food poisoning شناخته می‌شود. با وارد شدن مواد سمی به داخل بدن، بدن برای پاکسازی سموم واکنش نشان می‌دهد. این واکنش‌ها که همان علائم این بیماری هستند، بسته به نوع ماده سمی که وارد بدن شده است، می‌تواند خفیف یا بسیار شدید باشد. این علائم ناراحت کننده ناشی از مسمومیت غذایی روش دفاعی بدن برای از بین بردن سموم و بازگشت به سلامت است. در بیشتر مواقع با انجام برخی از راهکارهای خانگی، علائم از بین رفته و مسمومیت غذایی درمان می‌شود، اما در برخی شرایط برای درمان باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

از مهم‌ترین علائم مسمومیت غذایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دل درد
• سر درد
• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال
• تب ضعیف
• بی‌حالی و ضعف
• بی‌اشتهایی

در صورتی که دچار حداقل 3 مورد از علائم بالا شدید، بهتر است جهت تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید. اگرچه علائم مسمومیت غذایی آزاردهنده است، اما مسئله غیر معمولی نیست و این واکنش‌ها در مقابل مواد سمی طبیعی است. بهتر است در چنین شرایطی خونسردی خود را حفظ کنید و با حفظ آرامش به پزشک مراجعه کنید.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

علائم مسمومیت خطرناک غذایی

داشتن هر یک از علائم بالا نشان دهنده ابتلا به مسمومیت غذایی است. از آنجایی که این علائم بسیار آزاردهنده و ناراحت کننده هستند، بیشتر افراد سریعا به پزشک مراجعه می‌کنند. البته با انجام برخی از روش‌های خانگی می‌توان به درمان و رفع این بیماری کمک کرد. اما دقت داشته باشید که در صورت داشتن هر یک از علائم زیر، بدون فوت وقت به پزشک مراجعه کنید. این علائم بسیار خطرناک هستند:

• اسهال خونی
• ادرار خونی
• اسهال بیش از 3 روز
• تب بالا (دمای بیش از 39 درجه سانتی گراد)
• علائم کم‌آبی شدید مانند ادرار نکردن، خشکی دهان و گلو، احساس سرگیجه و دشواری در بلعیدن
• دشواری در دیدن یا صحبت کردن
• اگر باردار هستید و تب بالایی دارید ( در مورد پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری در این مقاله بیشتر بخوانید)
• آنقدر استفراغ کنید که نتوانید مایعات را در بدن نگه دارید

با داشتن هر یک از علائم بالا حتما به پزشک مراجعه کنید.

مسمومیت غذایی چند روز طول می‌کشد؟

در بیشتر مواقع مسمومیت غذایی 4 ساعت تا 24 ساعت پس از خوردن غذای آلوده ایجاد می‌شود، اما همیشه آنقدر سریع نیست. شدت علائم و مدت زمانی که این بیماری ادامه دارد به موراد زیر بستگی دارد:

• نوع میکروبی که وارد بدن شده است.
• مقدار اندازه‌ای که مواد سمی وارد بدن شده است.
• مدت زمانی که طول می‌کشد تا سیستم ایمنی بدن با مواد سمی مبارزه کند.

واکنش هر فرد بسته به مواردی که در بالا گفته شد، متفاوت است. بنابراین ممکن است شما و خانوادتان یک نوع غذا را مصرف کنید، اما واکنش هر کدام نسبت به آن متفاوت باشد. با این حساب می‌توان گفت علائم مسمومیت غذایی بین 12 تا 48 ساعت از بین می‌رود. این همان مدتی است که طول می‌کشد تا سیستم ایمنی بدن را از هرگونه آلودگی پاک کند. البته این مدت زمان می‌تواند بسته به نوع مواد سمی کمتر یا بیشتر باشد.

درمان سریع مسمومیت غذایی بزرگسالان

درمان مسمومیت غذایی به شدت علائم، منبع غذایی و علت بیماری بستگی دارد. در بیشتر موارد درمان دارویی ضرورتی ندارد، اما در برخی شرایط باید از این روش استفاده کرد. بنابراین اولین قدم برای درمان سریع مسمومیت غذایی تشخیص موارد گفته شده است تا درست و اصولی درمان آغاز شود. بطور معمول درمان شامل موارد زیر می‌شود:

• هیدراته، هیدراته، هیدراته

مصرف مایعات و الکترولیت‌ها به مقابله با اثرات منفی مسمومیت و دفع سریع آنها کمک می‌کند و تعادل مایعات را در بدن شما حفظ می‌کند. از آنجایی که یکی از علائم شایع مسمومیت، اسهال و استفراغ است، بدن با بی‌آبی روبه‌رو می‌شود که باید هرچه سریع‌تر آن را جبران کرد. مصرف مایعات مانند آب، نوشیدنی‌های بدون کافئین، آب مرغ و سبزیجات پخته شده، چای بدون کافئین و حتی مکیدن یخ می‌تواند بسیار کمک کند. البته بهترین گزینه نوشیدنی‌های ورزشی حاوی الکترولیت است که شامل مواد معدنی مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم هستند.

بیشتر افرادی که سیستم ایمنی سالم و قوی دارند، می‌توانند به تنهایی از پس مسمومیت غذایی بربیایند. بنابراین تا زمانی که می‌توانید غذا و مایعات را حتی به مقدار کم نگه دارید، می‌توانید در خانه با هیدراته ماندن و طی کردن روند مسمومیت، درمان شوید. در صورتی که علائم شما شدت پیدا کرد و یا طولانی شد، حتما به پزشک مراجعه کنید، زیرا در چنین شرایطی به مصرف دارو نیاز دارید.

درمان خانگی مسمومیت غذایی

مسمومیت غذایی با علائم آزاردهنده‌ای خود را نشان می‌دهد. در بیشتر مواقع شما می‌توانید با انجام برخی موارد زیر به درمان و رفع علائم آن کمک کنید، البته به این شرط که مسمومیت شما شدید نباشد. روش‌های زیر کمک می‌کند تا شما در خانه بتوانید از شر مسمومیت غذایی خلاص شوید:

• مصرف پروبیوتیک‌ها

یکی از بهترین روش‌ها برای درمان مسمومیت غذایی استفاده از پروبیوتیک‌ها است. پروبیوتیک‌ها به پاکسازی دستگاه گوارش کمک کرده و جایگزین باکتری‌های سالم در آن می‌شوند و کمک می‌کند تا از شر باکتری‌های مضر خلاص شوید. ماست و نعنا خشک بهترین گزینه برای دفع سموم و درمان مسمومیت غذایی است. کپسول‌های پروبیوتیک هم می‌توانند به شما کمک کنند تا باکتری‌های سالم از دست رفته در پاکسازی مسمومیت غذایی را بازسازی کنید و سیستم گوارشی و ایمنی شما به مسیر درست بازگردد.

• دمنوش‌های گیاهی

در طول یک دوره مسمومیت غذایی، بدن شما در حال نشان دادن واکنش و پاکسازی دستگاه گوارش است تا از شر باکتری‌های مضر و مواد سمی خلاص شود. این واکنش‌ها همان علائمی مانند اسهال و استفراغ است. بنابراین استفاده از داروهای ضد اسهال راه خوبی برای درمان مسمومیت غذایی نیست، زیرا مواد مضر از این طریق از بدن دفع می‌شود. اما نوشیدن برخی از دمنوش‌های آرامش بخش به معده و هضم آن کمک می‌کند و می‌تواند برای شما تسکین دهنده باشد. دمنوش یا چای زنجبیل یکی از بهترین گزینه‌ها است.

* درمان مسمومیت مادر شیرده به چه صورت است؟ 

برای مسمومیت غذایی چی بخوریم؟

اگر علائم مسمومیت غذایی مانند اسهال و استفراغ دارید، متخصصان توصیه می‌کنند تا برای چند ساعت به معده خود استراحت دهید و از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. اما از آنجایی که مسمومیت غذایی ممکن است چندین ساعت و یا حتی چند روز ادامه داشته باشد، بنابراین غذا نخوردن گزینه خوبی برای درمان نیست. شما باید خوردن غذا را شروع کنید، حتی اگر می‌توانید تنها مقدار کمی از آن را در بدن نگه دارید و مابقی با اسهال و استفراغ خارج شوند. 

در این صورت بهتر است از غذاهای ملایم، نرم، کم‌چرب و کم فیبر استفاده کنید تا هضم آن برای معده راحت‌تر باشد، بخصوص در این شرایط که معده آزرده است. غذاهایی که معده خیلی ساده می‌تواند آنها را هضم کند، عبارتند از: موز، سیب، عسل، بلغور جو دو سر، سیب زمینی کبابی، برنج، نان تست، غلات، سفیده تخم مرغ و کره بادام زمینی.

آنتی بیوتیک و مترونیدازول برای مسمومیت غذایی

توصیه می‌شود تا درمان‌های دارویی توسط پزشک تجویز شود. آنتی‌بیوتیک‌ها زمانی برای بیمار تجویز می‌شود که مسمومیت غذایی او ناشی از باکتری باشد. اما بیشتر مواقع آنتی بیوتیک‌ها تجویز نمی‌شوند، زیرا خیلی کمکی به درمان نمی‌کنند و در برخی مواقع حتی باعث تشدید علائم هم می‌شوند. داروهای ضد انگل مانند مترونیدازول برای دفع عفونت‌های انگلی تجویز می‌شود. 

* لیست بهترین قرص مسمومیت غذایی+طریقه مصرف