مصرف بیش از حد ویتامین در کودکان چه خطراتی دارد؟

بیشتر خانواده‌ها بخصوص مادران نگران وضعیت سلامتی و رشد کودک خود هستند و سعی می‌کنند تا تمام نیازهای کودک خود را از راه مواد غذایی و تغذیه مناسب تامین کنند. در مواردی برای تامین نیازهای بدن کودک باید ویتامین‌ها و مولتی ویتامین‌ها استفاده شود. اما باید در هنگام مصرف با عوارض آنها آشنا باشید در ادامه توضیحات کاملی در این باره به شما می‌دهیم.

ضرورت مصرف ویتامین‌ها برای کودکان

طبق تحقیقات آکادمی اطفال آمریکا، کودکانی که رژیم غذایی متنوع و سالمی دارند نیاز به مصرف مولتی‌ ویتامین‌ها ندارند. اگرچه بهتر است که انواع ویتامین‌ها از طریق مواد مغذی در مواد غذایی تامین شود، اما اگر کودکی به هر دلیلی ویتامین‌های لازم را دریافت نکند بهتر است که برای جبران کمبودهایش زیر نظر پزشک اطفال یا متخصص تغذیه از مکمل‌های ویتامینی یا مولتی ویتامین استفاده کند. اما باید بدانید که در مصرف مولتی ویتامین‌ها ایجاد تعادل بسیار مهم است.

آیا قرص مولتی ویتامین برای کودکان ضرر دارد؟

در صورتی که کودک ویتامین‌های لازم را از رژیم غذایی خود دریافت نکند، باید زیر نظر پزشک برای جبران کمبود ویتامین‌ها از مولتی ویتامین‌ها و مکمل‌های ویتامین استفاده کرد. مصرف روزانه بیش از حد از مولتی ویتامین در دراز مدت عوارض زیادی به دنبال خواهد داشت. بنابراین بهتر است در صورتی که کمبود ویتامینی را در کودک خود احساس کردید حتما با مرجعه به پزشک و طبق دستورالعمل آن ویتامین‌ها را استفاده کنید.

عوارض جانبی مولتی ویتامین‌ها

استفاده بیش از حد و یا همزمان ویتامین‌ها و مولتی ویتامین‌ها باعث ایجاد مسمومیت در کودکان می‌شود. زیاده روی کردن در مصرف هر نوع ویتامین، می‌تواند آن را به یک ماده سمی تبدیل کند و نتیجه آن این است که فرد دچار مسمومیت شدیدی قرار بگیرد. از عوارض دیگری که می‌تواند در مصرف بیش از حد ویتامین‌ها بوجود آید عبارتند از:

• دل درد
• سر درد
• درد مفاصل و استخوان‌ها
• ضعف عضلانی
• گرفتگی عضلات
• احساس خستگی
• حالت تهوع
• استفراغ
• بی اشتهایی
• اسهال
• یبوست و مدفوع نکردن نوزاد
• تشنگی بیش از حد
• تکرر و ادرار زیاد نوزاد
• تغییر رنگ ادرار (کدر)
• ایجاد حساسیت، سوزه و خارش
• طپش قلب و ضربان قلب نامنظم
• تغییرات خلقی یا روانی

بالا بودن ویتامین دی در کودکان

می‌دانید که ویتامین دی در جذب کلسیم، عملکرد ایمنی، محافظت از استخوان‌ها و عضلات و سلامت قلب بسیار مهم است. ویتامین دی بطور طبیعی در تعداد کمی از غذاها وجود دارد و با قرار گرفتن در معرض نور خورشید نیز جذب بدن می‌شود. همچنین مکمل‌ها ویتامین دی رایج است که می‌توان ویتامین D-2 و D-3 را از این مکمل‌ها دریافت کرد. اما باید بدانید که مصرف بیش از حد این ویتامین باعث مسمومیت شدید در فرد می‌شود که تاثیر آن تا چند ماه بعد از توقف مصرف مکمل باقی می‌ماند.

علائم مسمومیت با ویتامین دی در کودکان

مصرف زیاد ویتامین دی برای کودکان کم سن و نوزادان بسیارمضر است. مصرف غذاهای دارای این ویتامین به همراه مصرف مکمل‌های آن باعث دریافت بیش از حد ویتامین دی در بدن شده و در نهایت باعث تجمع آن در کبد و ایجاد مسمومیت می‌شود. از علائم مسمومیت با ویتامین دی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فزایش سطح کلسیم خون
• تهوع و استفراغ
• کندی رشد ذهنی و جسمی

مصرف زیاد ویتامین A در کودکان

اگرچه ویتامین آ در سلامتی بدن نقش ضروری دارد اما با این حال باید بدانید مصرف بیش از حد آن نه تنها مفید نیست، بلکه می‌تواند بسیار خطرناک باشد. مسمومیت بوجود آماده از ویتامین آ بیشتر برای مصرف بیش از اندازه مکمل‌های آن یا استفاده از دوز بسیار بالا از آن است. 

علائم مسمومیت با ویتامین A

ویتامین آ اضافی در کبد کودک ذخیره شده و باعث بروز مسمومیت در کودک می‌شود. از علائم آن می‌توان:

• تغییرات در بینایی (تاری دید)
• تورم استخوان‌ها
• زخم دهان
• خشکی و زبری پوست
• سرگیجه و سر درد

مصرف بیش از حد ویتامین C

اگرچه این ویتامین محلول در آب بوده و مقدار زیادی از آن از طریق ادرار دفع می‌شود، اما باید بدانید که مصرف بیش از حد آن عوارضی را به دنبال خواهد داشت. 

عوارض مصرف بیش از حد ویتامین سی

• اسهال و استفراغ
• حالت تهوع
• سوزش معده
• گرفتگی عضلات
• سردرد
• بی خوابی

مصرف بیش از حد ویتامین E 

مصرف بیش از حد ویتامین ای عوارض جبران ناپذیری را به دنبال دارد. این ویتامین محلول در چربی بوده و از مواد غذایی مانند گوشت، تخم مرغ و سبزیجات تامین می‌شود. به همین دلیل معمولا درصد کمی از مردم دچار کمبود این ویتامین می‌شوند.

عوارض مصرف بیش از حد ویتامین ای

• سرطان
• اختلال در لخته شدن خون
• خونریزی

مصرف بیش از حد ویتامین B و عوارض آن

در صورتی که کودک به مدت طولای از ویتامین B مصرف کند، بیشترین آسیب را از نیاسین موجود در این ویتامین می‌بیند. مصرف بیش از حد نیاسین عوارض زیر را به دنبال دارد:

• خارش پوستی
• بثورات پوستی
• زرد شدن پوست
• گرگرفتگی
• سر درد و دل درد
• حالت تهوع و استفراغ
• تاری دید

بهترین زمان دادن قطره مولتی ویتامین به نوزاد

در اکثر مواقع شیر مادر تمام مواد مغذی لازم برای نوزاد و ویتامین‌هایی که او تا 4 یا حتی 6 ماهگی نیاز دارد را تامین می‌کند. بنابراین معمولا قطره آهن را از 4 ماهگی به بعد تجویز می‌کنند مگر اینکه نوزاد نارس باشد و در زمان تولد ذخیره آهن کمتری داشته باشد که در آن صورت از همان ابتدای تولد از مکمل‌های آهن استفاده می‌شود.

در چه صورت به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر مشکوک هستید که کودکتان بیش از حد از مکمل‌های ویتامینی استفاده کرده یا بصورت ناگهانی علائم مسمومیت را در او دیدید حتما با اورژانس تماس گرفته یا به سرعت به پزشک مراجعه کنید.

 به هیچ عنوان کودک خود را مجبور به استفراغ نکنید مگر آنکه خود او بدون اجبار استفراغ کند.

در صورتی که به پزشک مراجعه کردید حتما مکملی که کودک مصرف کرده است را با خود همراه داشته باشید.

سخن آخر

مکمل‌ها و ویتامین‌ها جزو دسته مواد غذایی نیستند که مصرف بیش از حد آنها برای بدن مفید باشد. امروزه با شیوع بیماری کرونا بسیاری از پزشکان توصیه کرده‌اند که برای تقویت بدن خود از مکمل‌ها و ویتامین‌ها استفاده کنید. بنابراین باتوجه به هر آنچه که در این مطلب گفته شد، بهتر است که مقدار و دوز مصرفی و مدت زمان مصرفی ویتامین‌ها را چه برای افراد بزرگسال خانواده و چه برای کودکان با پزشک در میان بگذارید.