آیا سندرم نفروتیک خطرناک است؟
آیا تا به حال چیزی درمورد بیماری سندرم نفروتیک شنیده‌اید؟ بیماری نفروتیک در واقع یک اختلال کلیوی است که باعث می‌شود تا بدن مقدار پروتئین بیشتری را از طریق ادرار دفع کند. این سندرم معمولا به دلیل آسیب به رگ‌های خونی در کلیه‌ها بوجود می‌آید. این رگ‌ها مواد زائد اضافی در خون را تصفیه می‌کنند و همین امر باعث تورم در ناحیه پا، مچ پا و دور چشم می‌شود. درمان این بیماری می‌تواند شامل درمان بیماری ایجاد کننده و مصرف دارو باشد. اما باید بدانید که این بیماری می‌تواند بسیار خطرناک و تهدید کننده زندگی باشد. در ادامه این مطلب از گهواره بیشتر با سندرم نفروتیک آشنا می‌شویم.
سندرم نفروتیک چیست؟
سندرم نفروتیک زمانی رخ می‌دهد که قسمت فیلتراسیون کلیه آسیب دیده باشد. کلیه‌ها مواد زائد و مایعات اضافی را از طریق بخش فیلترکننده و سلول‌های کلیوی به نام نفرون از خون شما خارج می‌کنند. هر نفرون حاوی یک فیلتر است که خود دارای شبکه‌ای از رگ‌های خونی است. هنگامی که خون وارد فیلتر می‌شود، مولکول‌های کوچک مانند آب، مواد مغذی و مواد معدنی از دیواره عبور می‌کنند. سپس این محلول تصفیه شده به قسمت دیگری از بدن رفته و آب، مواد مغذی و مواد معدنی مورد نیاز شما به جریان خون باز می‌گردد و مواد زائد و اضافی از طریق ادرار دفع می‌شود.
حال زمانی که بخش فیلتراسیون کلیه آسیب دیده باشد باعث می‌شود تا مقدار زیادی پروتئین، که در شرایط عادی در خون شما وجود دارد، به ادرار نشت کرده و در نتیجه مقدار پروتئین خون شما کاهش پیدا کند. این پروتئین‌ها به حفظ مایعات در جریان خون کمک می‌کنند، حال زمانی که مقدار پروتئین بسیار کم باشد، مایعات موجود در خون به درون بافت‌ها راه پیدا کرده و باعث تورم می‌شود.
بیشترین تورم معمولا در ناحیه پاها و مچ پا بعد از ایستادن و اطراف چشم در اوایل بیدار شدن از خواب است. این تورم ممکن است کم‌کم بصورت دائمی شود و در سایر قسمت‌های بدن نیز مشاهده شود. شما ممکن است تا زمانی که به پزشک مراجعه نکرده باشید و یا آزمایشات معمول خون و ادرار انجام نداده باشید، متوجه ابتلا به این بیماری نشوید، اما توصیه می‌شود در صورت مشاهده علائم زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:
- کف کردن ادرار به دلیل وجود مقدار زیادی پروتئین در آن
- تورم در پا و نواحی ساق پا و قوزک آن
- افزایش وزن
- بی اشتهایی
- احساس خستگی زیاد
علت عود سندرم نفروتیک چیست؟
همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم، سندرم نفروتیک معمولا در اثر آسیب به عروق خونی کلیه‌ها بوجود می‌آید. این عروق خونی، خون را در کلیه‌ها تصفیه کرده و مواد زائد موجود در آن را که بدن به آن نیاز ندارد، جدا می‌کند و به مثانه هدایت می‌کند. در صورتی که این عروق خونی سالم باشند، اجازه نمی‌دهند تا پروتئین خون که برای حفظ مایعات بدن لازم هستند، به ادرار نفوذ کنند. اما در صورتی که این عروق خونی آسیب دیده باشند، پروتئین خون زیادی از بدن خارج شده و منجربه سندرم نفروتیک می‌شود. ممکن است این بیماری محدود به کلیه‌ها باشد که به آن حالت اولیه گفته می‌شود و یا ممکن است در بخشی دیگر از بدن باشد که بر روی کلیه‌ها تاثیر می‌گذارد که به آن حالت ثانویه می‌گویند. از دیگر علل این بیماری عبارتند از:
- دیابت
دیابت شایع‌ترین علل ثانویه این سندرم نفروتیک در بزرگسالان است. این بیماری می‌تواند به کلیه‌ها آسیب زده و باعث نفروپاتی دیابتی شود.
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک
لوپوس یک بیماری مزمن و مربوط به سیستم ایمنی بدن است که باعث می‌شود تا عروق خونی تصفیه کننده کلیه‌ها آسیب دیده و زخم شود و همین باعث ایجاد سندرم نفروتیک می‌شود. در مورد مشکلات لوپوس در بارداری در این مقاله بیشتر بخوانید.
- نفروپاتی غشایی
در این بیماری، عروق خونی تصفیه کننده کلیه ضخیم می‌شود. این ضخیم شدن به دلیل رسوبات ایجاد شده توسط سیستم ایمنی بدن است که می‌تواند به دلیل لوپوس، سرطان، هپاتیت B، مالاریا و یا دلیل ناشناخته‌ای باشد.
- گلومرولاسکلروز کانونی سگمنتال یا FSGS
این بیماری که یکی از شایع‌ترین دلایل ایجاد سندرم نفروتیک است. بیماری FSGS توسط ویروس‌هایی مانند HIV و یا برخی از داروها ایجاد می‌شود و باعث زخم شدن عروق خونی تصفیه کننده در کلیه‌ها می‌شود.
- آمیلوئیدوز
این اختلال زمانی اتفاق می‌افتد که موادی به نام پروتئین آمیلوئیدی در خون شما تجمع پیدا کند. این بیماری می‌تواند به کلیه‌ها آسیب بزند.
آیا سندرم نفروتیک درمان قطعی دارد؟
برای تشخیص این بیماری نیاز به آزمایش خون و یا آزمایش ادرار است. با آزمایش ادرار مقدار پروتئین موجود در ادرار بررسی شده و می‌توان بیماری نفروتیک را تشخیص داد و آزمایش خون کمک می‌کند تا نوع بیماری شما و شدت آسیب آن مشخص شود. برای درمان این بیماری لازم است تا ابتدا دلیل اصلی آن شناخته شود. درمان نفروتیک ابتدا با درمان هر بیماری زمینه ساز این سندرم شروع می‌شود. پزشک ممکن است شروع به تجویز دارو برای کاهش فشار خون، تورم، عفونت و کاهش کلسترول و تغییراتی در رژیم غذایی شما برای کاهش عوارض این سندرم، کند.
داروهایی که ممکن است برای این بیماری تجویز شوند عبارتند از:
- داروهای فشار خون مانند لیزینوپریل، بنازپریل، کاپتوپریل و انالاپریل
- والسارتان
- داروهای ادرار آور: این داروها با افزایش مایعات اضافی از کلیه‌ها به درمان تورم کمک می‌کند. مانند اسپیرونولاکتون، فوروزماید و تیازیدها
- داروهای رقیق کننده خون مانند دبیگاتران، آپیکسان، هپارین، وارفارین و ریواروکسابان
- و داروهای دیگر مانند لوواستاتین، روزوواستاتین، فلوواستاتین، سیمواستاتین، ریتوکسیماب، سیکلوفسفامید و سیکلوسپورین
همچنین با تغییر در رژیم غذایی مانند استفاده از پروتئین‌های گیاهی، کاهش نمک در غذا و کاهش مصرف مواد غذایی چرب می‌تواند به کاهش علائم این بیماری کمک کند. ( برای اطلاع از دستور انواع غذاهای رژیمی خوشمزه با سبزیجات و دستور غذاهای رژیمی و کم کالری خوشمزه به این مقالات مراجعه کنید.)
سندرم نفروتیک مقاوم به درمان
باید بدانید هیچ درمان قطعی برای سندرم نفروتیک وجود ندارد، اما می‌توان با مصرف دارو و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و رژیم غذایی، علائم این بیماری را کاهش داد و از شدت آسیب آن به کلیه‌ها جلوگیری کرد.
درمان سندروم نفروتیک در کودکان
بیماری حداقل تغییر علل ثانویه این سندرم در کودکان است. در حال حاضر هنوز پزشکان متوجه نشده‌اند که چرا این بیماری می‌تواند دلیل سندرم نفروتیک باشد. این بیماری می‌تواند به دلیل واکنش‌های حساسیتی، عفونت‌های ویروسی، مصرف برخی از داروها و یا استفاده از داروهای ضد التهابی باشد که باعث آسیب رسیدن به کلیه‌ها و در نهایت سندرم نفروتیک شده است.
این بیماری در کودکان به صورت دوره‌ای تحت کنترل قرار می‌گیرد تا علائم آن کاهش و کنترل شود. در بیشتر موارد با بالا رفتن سن کودک، علائم سندرم نفروتیک نیز کمتر می‌شود و در برخی از کودکان در اواخر نوجوانی نیز متوقف می‌شود. مهم‌ترین درمان سندرم نفروتیک در کودکان استفاده از داروهای استروئیدی است. این داروها برای 4 هفته تجویز شده و پس از گذشت 4 هفته، دوز آن کمتر می‌شود. این داروها از نشت پروتئین به داخل ادرار پیشگیری می‌کنند و به درمان این بیماری در کودکان کمک می‌کند.
میوه‌های مفید برای سندرم نفروتیک
برای کمک به مدیریت این بیماری بسیار مهم است که چه غذاهایی را مصرف کرده و چه غذاهایی را حذف و یا کم کرده‌اید. مواد غذایی که باید در رژیم غذایی خود داشته باشید عبارتند از:
- گوشت سفید بدون چربی
- غلات کامل
- برنج (در مورد نگهداری برنج در این مقاله بیشتر بخوانید)
- سیب زمینی
- کاهو، گوجه فرنگی، لوبیا سبز
- سیب، هندوانه، پرتقال، موز، گلابی
- سویا
- شیر، پنیر خامه‌ای، توفو
- کره یا مارگارین، کره بادام زمینی
- آب نارنج، آب لیمو تازه، آب گوجه فرنگی
از مصرف مواد غذایی زیر خودداری کنید:
- مواد غذایی دارای نمک مانند خیارشور، ترشی، انواع سس، تنقلات نمکی، غذاهای فرآوری شده، دوغ
- مواد غذایی چرب
- غذاهای سرخ کردنی
- چربی گوشت، پوست مرغ و ماهی، لبنیات پر چرب، تخم مرغ، جگر، میگو
- مصرف زیاد قند، عسل، نوشابه، شیرینی، مربا، آبمیوه صنعتی
کورتون برای دفع پروتئین
در مراحل اولیه درمان از کودتون استفاده می‌کنند. اصلی‌ترین داروی کورتونی، قرص پردنیزولین است که باید طبق دستور پزشک و در زمان تعیین شده مصرف شود. معمولا بیشتر بیماران به این دارو واکنش مثبت می‌دهند و دفع پروتئین طی دو تا سه هفته، مهار می‌شود. اما در صورت عود بیماری و عدم واکنش مثبت به این دارو، باید از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن مانند سیکلوفسفامید یا سیکلوسپورین استفاده شود.
سندروم نفروتیک و واکسن کرونا
افرادی که دوز بالای داروهای تنظیم کننده نقص سیستم ایمنی بدن مصرف می‌کنند، توصیه می‌شود تا از تزریق واکسن کرونا خودداری کنند. اما چنانچه در معرض ابتلا به این ویروس هستند، می‌توانند با مشورت پزشک در این زمینه اقدام کنند.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.