علت خونریزی بعد از زایمان | علت خونریزی بعد از چهل روز زایمان

علت خونریزی بعد از زایمان چیست؟ خونریزی بعد از زایمان طبیعی بیشتر است یا خونریزی بعد از زایمان سزارین؟ بسیاری از مادران و خانم‌ها بعد از زایمان دچار خونریزی می‌شوند. سوالات مادران درمورد خونریزی بعد از زایمان شامل علت خونریزی پس از زایمان، مدت و درمان آن است. ما در ادامه این مقاله درمورد علت خونریزی بعد از زایمان سزارین، مدت زمان خونریزی طبیعی و درمان آن صحبت می‌کنیم.

علت خونریزی بعد از زایمان طبیعی و سزارین

دو نوع خونریزی بعد از زایمان وجود دارد؛ postpartum hemorrhage و خونریزی نفاسی. خونریزی بسیار شدید بعد از زایمان postpartum hemorrhage نام دارد و اغلب در 24 ساعت اول تولد نوزاد در پنج درصد مادران رخ می‌دهد. علت خونریزی بلافاصله بعد از زایمان این است که فرآیند زایمان به رحم آسیب وارد می‌کند و بافت‌های مرده همراه با لخته خارج می‌شوند. این خونریزی تا 500 میلی‌لیتر در زایمان طبیعی و تا 1000 میلی‌لیتر در زایمان سزارین طبیعی است. علت فیزیولوژیک خونریزی نفاسی هم این است که در دوران بارداری سطح هورمون‌های جنسی بالا می‌رود و با کاهش ناگهانی آن‌ها پس از زایمان رحم ریزش کرده و برای حدود شش‌هفته خون‌ریزی داریم. برخی عوامل انسان را مستعد خونریزی بیش‌تری می‌کند؛ برای مثال خانم‌های آسیایی نسبت به نژاد اروپایی خونریزی بیش‌تری دارند. مهم‌ترین علت خونریزی شدید بعد از حاملگی آتونی رحم است. در حالت عادی بعد از تولد نوزاد رحم مادر منقبض می‌شود تا از خونریزی در محل کنده‌شدن جفت جلوگیری کند اما در آتونی رحم این انقباض به‌درستی شکل نگرفته و این مسئله علت خونریزی بعد از زایمان می‌شود. در ادامه سایر دلیل‌های خونریزی بعد از زایمان نام برده شده است.

1. باقی‌ماندن بقایای جفت
2. چندقلو زایی؛ آسیب زیادی به رحم وارد می‌کند.
3. وزن تولد کودک بیش‌تر از 3300 گرم
4. به‌طول انجامیدن زایمان
5. مادر سابقه زایمان‌های متعدد قبلی داشته باشد
6. پارگی رحم؛ گاهی حین فرایند زایمان رحم پاره می‌شود.
7. زایمان سزارین؛ مادران در زایمان سزارین نسبت به زایمان طبیعی خونریزی بیش‌تری دارند.
8. پاره‌شدن سرویکس یا واژن
9. بیهوشی عمومی؛ در زایمان‌های سزارین استفاده می‌شود.
10. اوکسی‌توسین؛ دارویی که است که قبل از زایمان برای مادران تجویز می‌شود و درد زایمان را القا می-کند. به‌ندرت این دارو ممکن است سبب افزایش خونریزی شود.
11. پره‌اکلمپسی؛ حالتی که در آن فشار و میزان پروتئین خون در دوران بارداری بالا می‌رود.
12. چاقی
13. هر مشکلی که در جفت وجود داشته باشد.
14. کم‌خونی مادر
15. مشکلات انعقادی در مادر؛ ناشایع است اما اگر وجود داشته باشد می‌تواند باعث تهدید حیات مادر شود.
16. افزایش زیاد دمای بدن حین زایمان
17. اولین نوزاد بعد از سن چهل‌سالگی به دنیا آمده باشد.
18. ایجاد برش زایمانی؛ گاهی ماما یا پزشک در اتاق زایمان مجبور به ایجاد برش در واژن برای جلوگیری از آسیب بافتی می‌شود که همین برش می‌تواند به‌ندرت زمینه‌ساز خونریزی باشد.

در این قسمت درمورد علت خونریزی بعد از زایمان صحبت کردیم و در قسمت بعدی درمورد علائم خطر در خونریزی بعد از زایمان صحبت خواهیم کرد.

خونریزی بعد از زایمان چقدر طول می‌کشد؟

گاهی مادران از ما می‌پرسند که علت خونریزی بعد از زایمان چیست و چقدر طول می‌کشد. در جواب این سوال باید گفت خونریزی بعد از زایمان یک پدیده طبیعی است. اما وقتی برای ما مهم می‌شود که بسیار شدید باشد یا طول بکشد. این اتفاق ممکن است بعد از زایمان طبیعی یا سزارین اتفاق بیفتد. خونریزی پس از زایمان ترکیبی از خون، بافت و موکوس است. که معمولا بین 24 تا 36 روز طول می‌کشد؛ اگر خونریزی بیش از شش هفته به‌طول انجامید نگران نباشید. این مسئله هم می‌تواند طبیعی باشد. خونریزی در روزهای اول شدید و قرمز رنگ است و به‌مرور به‌رنگ صورتی در می‌آید. در هفته‌ آخر خونریزی بسیار کم‌رنگ و کم‌حجم است. درمورد مدت زمان خونریزی بعد از زایمان سزارین مقاله-ای جدا وجود دارد که می‌توانید به آن مراجعه کنید.

آیا می‌دانید در خونریزی بعد از زایمان کی باید به پزشک مراجعه کنید؟

همانطور که ذکر شد خونریزی تا وقتی در حجم زیاد اتفاق نیفتد طبیعی بوده و خطرناک نیست. خونریزی‌ها در هر جایی از بدن باید جدی گرفته شوند زیرا باعث افت فشار خون، نرسیدن خون به ارگان‌های بدن، شوک و حتی مرگ می‌شود. اگر هر کدام از علائم زیر را داشتید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

• لخته‌های خون بزرگ‌تر از یک کف دست
• خونریزی که بیش از یک پد در یک ساعت را پر کند و کند نشود.
• دید تار
• احساس سرما
• پوست چسبناک
• ضربان قلب تند
• احساس سرگیجه
• احساس ضعف
• حالت تهوع
• احساس غش‌کردن
• اختلالات روانی مانند گریه و بی‌قراری زیاد یا احساس خودکشی
• همانطور که گفتیم دفع بیش از 1000 میلی‌لیتر خون در طی 24ساعت اول پس از زایمان سزارین  postpartum hemorrhage نام دارد اما این نوع اولیه آن است. نوع ثانویه وجود دارد که پس از 24 ساعت تا 12هفته پس از زایمان ممکن است در درصد پایینی از مادران ایجاد شود و یک خونریزی شدید داشته باشند. این خونریزی secondary postpartum hemorrhage نام دارد. علائم آن عبارتند از؛
• درد در پایین شکم یا لگن که با دردهای پریودی تفاوت دارد و درد هنگام مدفوع بعد از زایمان
• احساس لرزش، تب یا بی‌حالی
• خونریزی با بوی زننده
• خونریزی که با گذر زمان به جای آن‌که تقلیل یابد تشدید شود.

درمان خونریزی بعد از زایمان سزارین و طبیعی

چگونه خونریزی بعد از زایمان را متوقف کنیم؟ درمان خونریزی بعد از زایمان بسته به علت خونریزی بعد از زایمان و نوع زایمان (طبیعی یا سزارین) متفاوت است. اگر شما علائم خطر را در خود احساس کردید به پزشک مراجعه کنید و پزشک پس از بررسی‌های لازم بسته به علت ایجادکننده آن برایتان درمان لازم را آغاز می‌کند. انجام مراقبت‌های پس از زایمان سزارین نیز ضروری است.

• در ابتدا پزشک احتمالا علائم حیاتی شما را بررسی می‌کند. بررسی فشارخون، تعداد تنفس و سایر علائم حیاتی به پزشک کمک می‌کند تا با دید بهتری به درمان خونریزی شما بپردازد.
• همیشه اولین قدم در همه خونریزی‌ها کنترل محل خون‌ریزی، جلوگیری از از دست‌دادن خون بیش‌تر و جایگزینی خون از دست‌رفته است. کنترل فشار خون در این مرحله اهیت زیادی دارد. اگر بیمار خون زیادی از دست داده باشد پزشک ممکن است برایش خون تجویز کند. گاهی برای فشار پایین بیمار سرم تجویز می‌شود و گاهی هم تا کنترل کامل محل خونریزی اگر فشار خیلی پایین نباشد سرم تجویز نمی‌شود (بالابردن فشار خونریزی را تشدید می‌کند). 
• دکتر شما ممکن است برایتان داروهای هورمونی تجویز کند. این داروها ممکن است از طریق سرم، شیاف مقعدی یا واژینال یا خوراکی تجویز شود. داروهای هورمونی به کاهش خونریزی و انقباض رحم کمک می‌کنند. اگر علت خونریزی بعد از زایمان باقی‌ماندن بقایای جفت باشند داروهای هورمونی مثل اکسی‌توسین یا میزوپروستول کمک کننده هستند. 
• ماساژ رحم می‌تواند به خارج‌شدن بقایای جفت کمک کند.
• گاهی درمان‌های گفته‌شده کافی نیست و به درمان‌های جدی‌تری نیاز است. اگر با معاینات کافی محل خونریزی پیدا نشود شاید نیاز به انجام لاپاروسکوپی برای تعیین محل دقیق خونریزی باشد.
• گاهی نیاز است تا بیمار را به اتاق عمل برده و محل مورد خونریزی در سرویکس یا رحم را بخیه کرد. اگر محل خونریزی بزرگ باشد و با بخیه نتوان خونریزی را متوقف کرد شاید نیاز به خارج‌کردن رحم باشد (هیسترکتومی). 
• اگر بیمار مشکلات انعقادی داشته باشد برایش داروهای مناسب تجویز می‌شود. 
• یکی از روش‌های کنترل خونریزی در رحم آمبولیزه‌کردن شریان رحمی است. در این روش یک کاتتر وارد شریان رحمی شده و خون‌رسانی آن به رحم را متوقف می‌کند. 
• یکی دیگر از روش‌هایی که برای کنترل خونریزی داخل رحمی استفاده می‌شود استفاده از بالون‌هایی به نام بالون بکری است که داخل رحم باز می‌شود و باعث افزایش فشار داخل رحمی و کنترل خونریزی می‌شود.
• برای درمان گیاهی خونریزی بعد از زایمان روغن‌های گرم توصیه شده است اما استفاده سرخود از داروهای گیاهی در این دوران اصلا توصیه نمی‌شوند زیرا مشخص نیست چه تاثیری روی نوزاد می-گذارند. یکی از راهکارهای طب سنتی برای درمان گیاهی خونریزی طولانی بعد از زایمان جلوگیری از سردشدن ناحیه واژن و اطراف شکم است. اگر علت خونریزی بعد از زایمان اساسی نباشد استفاده از حوله گرم یا کیسه آب گرم برای بهبود درد و خونریزی موثر است. همچنین لازم است در مورد نحوه حمام کردن بعد از زایمان سزارین، بیشتر بدانید.