مراقبت های بعد از سزارین - نکات مهم تغذیه، دارو و ورزش

مراقبت‌های پس از زایمان سزارین در دو بخش قابل بررسی است. بخش اول مراقبت‌هایی است که بلافاصله بعد از سزارین و از بیمارستان شروع می‌شود و بخش دوم مراقبت‌های خانگی بعد از زایمان سزارین است. در این مقاله قصد داریم در مورد هردو بخش توضیح دهیم.

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

مراقبت‌های پس از زایمان سزارین شامل چه مراقبت‌هایی است؟

مراقبت های بعد از عمل سزارین را در دو بخش بررسی می‌کنیم.

مراقبت‌های بیمارستانی بعد از زایمان سزارین

مراقبت‌های بیمارستانی پس از زایمان سزارین شامل روز اول و روز دوم زایمان می‌شود. بیشتر خانم‌ها در 24 ساعت اول پس از زایمان از بیمارستان مرخص و راهی خانه می‌شوند. تمام مراقبت‌های بیمارستانی بعد از زایمان سزارین در این 24 ساعت یا نهایتا 48 ساعت پس از زایمان اتفاق می‌افتد. 

• کنترل سطح هوشیاری
• بررسی و اندازه  گیری فشار خون 
• تعداد تنفس
• شمارش تعداد نبض
• اندازه گیری حجم ادرار
• میزان خونریزی واژینال و جمع شدن رحم
• کنترل استفراغ
• کنترل محل بخیه از نظر خونریزی فعال یا هماتوم
• کنترل درد مادر

چنانچه وضعیت مادر بعد از تجربه بی حسی یا بی درد و حتی بیهوشی در وضعیت متعادل و نرمال باشد، مادر بتواند راه برود، اجابت مزاج داشته باشد، خونریزی طبیعی داشته باشد و به طور کلی در نرمال‌ترین حالت ممکن باشد، خیلی زود از بیمارستان مرخص می‌شود و می‌تواند کم کم به زندگی عادی باز گردد. 

مراقبت‌های خانگی بعد از زایمان سزارین

مراقبت‌های خانگی بعد از زایمان سزارین طیف گسترده‌تری از مراقبت‌ها را شامل می‌شود. این مراقبت‌ها توسط خودِ مادر، همسر و نزدیکان او انجام می‌شود و شامل مراقبت‌های جسمانی و روانی خواهد بود. طول مراقبت‌های خانگی بعد از زایمان سزارین حدود 6 هفته است. دقیقا مطابق با دوره نقاهت سزارین. در مراقبت‌های خانگی بعد از زایمان سزارین تنها زمانی از کادر پزشکی کمک گرفته می‌شود که وضعیت مادر چه از لحاظ جسمانی و چه از لحاظ روحی نگران‌کننده باشد. 

• فراهم کردن محیطی کاملا آرام و خلوت برای مادر و نوزاد بعد از مرخص شدن از بیمارستان
• حرکت کردن و راه رفتن مادر بعد از مرخص شدن برای بهبودی سریع‌تر زخم و بازگشت سریع‌تر به حالت عادی
• ممانعت از تماس با افراد زیاد؛ خصوصا در این دوران کرونایی که مدام به عدم رفت و آمد و تجمع توصیه می‌شود. بنابراین حتی زایمان هم دلیل توجیه کننده‌ای برای رفت و آمدهای مدام و پی در پی نیست؛ زیرا نه تنها از لحاظ روحی برای مادر آسیب زننده است، بلکه از لحاظ بهداشتی در دوران اوج کرونا بسیار خطرناک است.
• دوش گرفتن روزانه و کوتاه مادر
• درمان خانگی بواسیر بعد از زایمان
• توجه روزانه به میزان خونریزی واژینال و رصد کردن کم شدن خونریزی روزانه
• توجه به وضعیت بخیه‌ها و در صورت نیاز مراجعه به موقع به پزشک بارداری برای کشیدن بخیه سزارین
• ملاقات پزشک بارداری حداکثر 10 روز بعد از زایمان
• توجه به میزان دفع ادرار کافی و اجابت مزاج طبیعی در هر روز
• استفاده از شکم بند. برای این منظور باید بدانیم که چه وقت بعد از سزارین از شکم بند استفاده کنیم؟

توجه به علائم ظاهری بعد از سزارین

• توجه به علایم درد و تورم و تغییر رنگ در پا و در نظر گرفتن خطر ترومبوفلبیت
• توجه به علائم درد حین ادرار کردن و درد ناحیه پهلو
• توجه به تب و درجه حرارت بدن و اندازه‌گیری آن به کمک تب سنج

استفاده از داروها و مکمل‌های لازم

• استفاده به اندازه و مطابق دستور پزشک از آنتی بیوتیک‌ها و مسکن‌ها بعد از سزارین
• درمان افتادگی پوست شکم بعد از زایمان
• استفاده از مکمل‌های رژیمی برای تامین ریزمغذی‌های بدن به منظور تامین منابع شیر و حفظ بنیه مادر
• استفاده از قرص آهن 
• بلند نکردن بار سنگین
• تخلیه مثانه در کوتاهترین زمان ممکن
• عدم استفاده از رژیم‌های سخت لاغری
• توجه به نحوه خوابیدن صحیح بعد از عمل سزارین 
• نداشتن هیچ گونه رابطه جنسی حداقل تا 3 هفته بعد از سزارین و حداکثر تا 40 روز

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

آیا مراقبت‌های بعد از سزارین اسپاینال متفاوت است؟

بی‌حسی اسپاینال یکی از روش‌های بی‌حسی و بی‌دردی برای زایمان سزارین است که امروزه زیاد تجربه می‌شود. البته اینکه کدام نوع سزارین بهتر است؟ بستگی به وضعیت مادر و نظر پزشک دارد. مراقبت‌های بعد از سزارین اسپاینال در مجموع کاملا مشابه آنچه که شرح دادیم است، اما شامل مراقبت‌های اختصاصی نیز می‌شود که در ادامه توضیح خواهیم داد. 

• در اولین فرصت که توانستید و تیم پزشکی به شما اجازه داد، مایعات بنوشید. 
• پس از بیحسی اسپاینال وقتی برای اولین بار می‌ایستید یا راه می‌روید، حتما از کسی کمک بگیرید. گرچه احساس سلامتی کامل دارید، اما همواره احتمال افت ناگهانی فشار خون وجود دارد و کمک گرفتن از کسی باعث می‌شود بتوانید این وضعیت را کنترل کنید. 
• پس از بیحسی اسپاینال صبور باشید و تا زمان بازگشت حس به پاها و بهبود قدرت عضلات پایین تنه استراحت کنید. 
• پس از بیحسی اسپاینال در یکی دو روز اول بیشتر استراحت کنید و کمتر راه بروید و در زمان استراحت از بالش کوتاه استفاده کنید.
• پس از بیحسی اسپاینال در صورت سردرد داشتن و عدم بهبودی آن، حتما پزشک را در جریان بگذارید. 

بعد از عمل سزارین چند روز باید استراحت کرد

دوره نقاهت سزارین از کیسی به کیس دیگر متفاوت است. این تفاوت از قدرت بدنی مادر و مهارت پزشک بارداری برای عمل سزارین و انجام مراقبت‌های پس از زایمان سزارین و حتی بیمارستانی که زایمان می‌کنید، ناشی می‌شود. اگر از چند مادری که برای تولد فرزندشان زایمان سزارین را تجربه کرده‌اند سوال کنید که دوره نقاهت سزارین برای آنها چه قدر طول کشیده است، قطعا پاسخ‌های متفاوتی دریافت خواهید کرد. زیرا عمل سزارین به عنوان یک عمل جراحی تهاجمی که شکم در هفت لایه باز می‌شود، عمل بزرگی است و هر بدن به تناسب فاکتورهای اختصاصی که دارد، به شکل متفاوتی با آن برخورد می‌کند. پس از تکمیل دوره نقاهت زایمان تقریبا می توان گفت که بهترين زمان نزديكی پس از زايمان طبيعی و سزارین فرا می رسد. 

اما به طور کلی می توان این طور گفت که ده روز اول بعد از زایمان سزارین، مهمترین روزهای دوره نقاهت سزارین است. عده‌ای معتقدند سه روز اول سخت‌ترین روزها است و عده‌ای دیگر راحتی بعد از زایمان سزارین را پس از کشیدن بخیه سزارین تجربه می‌کنند. خودِ شخص و قدرت بدنی او و البته کیفیت جراحی او به شدت در کم و زیاد شدن دوره نقاهت سزارین موثر است. 

چند روز بعد سزارین میشه کار خونه کرد؟

پس از سزارین باید تا ده روز استراحت رکد و پس از آن می‌توانید از کارهای سبک شروع کنید. تا ۶ هفته از انجام کارهای سنگین خودداری کنید.

بعد از عمل سزارین تا چند ساعت نباید سر را تکان داد؟

در 24 ساعت اول پس از بیحسی اسپاینال به پشت خوابیده و به پهلو بچرخید و سر را بلند نکنید.

نشستن زیاد بعد از سزارین چگونه است؟

اصلا توصیه نمی‌شود. بیش از دو ساعت یک جا ننشینید و بین نشستن‌ها حرکت، راه رفتن، جا به جایی یا نرمش داشته باشید.

چند ساعت بعد از سزارین باید راه رفت؟

راه رفتن بعد از زایمان سزارین اهمیت زیادی دارد. اما باید به موقع برای راه رفتن اقدام کرد. بسته به نوع بیهوشی زمان راه رفتن بعد از سزارین متفاوت خواهد بود. باید بدانید که راه رفتن بعد از سزارین در بازگشت بدن به وضعیت عادی، اجابت مزاج و مرخص شدن از بیمارستان تاثیر دارد. هر کس به تناسب وضعیت بدنی که بعد از سزارین تجربه می‌کند، زمان خاصی باید راه رفتن را آغاز کند. این زمان توسط پزشک و تیم پزشکی مشخص می‌شود. 

پیاده‌روی بعد از سزارین چه فوایدی دارد؟

پیاده روی به شما کمک می‌کند تا درد گاز معده را تسکین دهید، اجابت مزاج داشته باشید، خروجی ادرار را بهبود ببخشید، از لخته شدن خون جلوگیری کنید و عضلات شکم را مجدداً تقویت کنید. هر روز کمی بیشتر از قبل پیاده‌روی کنید. مسافت پیاده روی خود را به تدریج افزایش دهید و خودتان را خسته نکنید.

داروهای مجاز برای تسکین درد بعد از عمل سزارین

بعد از سزارین پزشک از مسکن‌های زیر برای کنترل درد استفاده می‌کند:

• شیاف دیفلوفناک
• استامینوفن
• پروفن
• ناپروکسن

تغذیه مناسب در مراقبت بعد از سزارین

رژیم غذایی سالم شامل ویتامین‌ها، مایعات و پروتئین کافی داشته باشید و از آب میوه تازه و تخم مرغ و شیر و دوغ و آب به میزان کافی مصرف کنید. غذاهای سرشار از آهن برای بهبود خون‌سازی نیز توصیه می‌شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

زخم سزارین خود را برای علائم عفونت بررسی کنید. یکی از پرستارها احتمالاً قبل از ترک بیمارستان به شما می‌گوید که چگونه از زخم مراقبت کنید. اگر زخم شما قرمز، متورم شده یا مایع نشت می‌کند، درد شدید دارید و... با متخصص تماس بگیرید.

کلام آخر

مراقبت‌های پس از زایمان سزارین را جدی بگیرید. این مراقبت‌ها باعث می‌شوند سریعتر به وضعیت عادی برگردید و زندگی عادی خود را تجربه کنید. بعد از زایمان نخواهید که همه کارها را خودتان انجام دهید. از اطرافیانتان کمک بگیرید و به این ترتیب به خودتان این فرصت را بدهید که سریعتر بهبود پیدا کنید. فراموش نکنید که هر چه قدر بخواهید تک روی کنید و تمام کارها را روی دوش خود بگذارید، دوران سخت‌تری را تجربه خواهید کرد و دیرتر به وضعیت عادی بر می‌گردید.