تفسیر نقاشی کودکان در روانشناسی و تحلیل اشکال مختلف

گاهی اوقات پیش می‌آید که کودکان تمایلی به نشان دادن احساسات خود ندارند و یا اینکه در بیشتر اوقات قادر نیستند که به خوبی احساسات خود را نشان دهند. نقاشی کشیدن یک فرآیند طبیعی و لذت بخش برای کودکان است که می‌توانند احساسات خود را در آن به والدین نشان دهند. بنابراین بسیاری از روانشناسان توصیه می‌کنند که آن را در برنامه ریزی روزانه برای کودکان بگنجانید. کودکان ترس، شادی، رویا، محبت، کابوس و غیره را با نقاشی کشیدن بیان می‌کنند، و بسیاری از متخصصین آن را بهترین سرگرمی موثر در کاهش استرس می‌دانند؛ بنابراین تفسیر نقاشی کودکان اطلاعات ارزشمندی در مورد عواطف و احساسات درونی کودک به ما نشان می‌دهد و این امکان را برای والدین فراهم می‌آورد که از این طریق وارد دنیای کودکانه آنها شوند. همه والدین در تلاشند تا معانی مختلف نقاشی کودک خود را بدانند تا بتوانند بهتر با آنها ارتباط برقرار کنند. در این مطلب از گهواره بیشتر در این باره توضیح می‌دهیم.

تفسیر نقاشی کودکان

از زمانی که کودک به سنی می‌رسد که می‌تواند مداد به دست بگیرد و روی کاغذ بکشد، نقاشی کردن یکی از مهم‌ترین راه‌های ارتباطی با دنیای بیرون و درک تفکرات او خواهد بود. گاهی اوقات نقاشی کودکان فقط یک نقاشی است و هیچ معنی و تفسیری ندارد، اما گاهی اوقات نقاشی کودکان تنها یک نقاشی ساده نیست، بلکه معنی و مفهوم عمیق‌تری دارد که والدین را از شخصیت فرزند خود مطلع می‌کنند. نقاشی کردن برای کودکان علاوه بر اینکه لذت بخش است، فرصت مناسبی است تا احساسات درونی خود را نشان دهند. همچنین نقاشی می‌تواند به عنوان یکی از شاخص‌های تاخیری رشدی کودکان باشد. از دیدگاه روانشناسان، نقاشی کودکان منبع ارزشمندی برای شناخت بهتر کودک است. نقاشی بازتاب دنیای درونی کودک و نمایانگر جهانی است که او می‌بیند. کودکان در نقاشی‌هایشان می‌توانند رابطه خود با محیط اطراف، نیازها، ترس‌ها، توانایی هوشی و شناختی، روابطشان با اعضای خانواده و غیره را ترسیم کنند. بنابراین آنچه در نقاشی کودکان تکرار می‌شود و همچنین رنگ‌هایی که استفاده می‌کند، از اهمیت خاصی برخوردار است.

روانشناسی نقاشی کودک سه ساله

کودکان از راه‌های مختلفی با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند. ساده‌ترین راه ارتباطی آنها، ارتباط کلامی است که تنها دید کوچکی از ذهن آنها را ارائه می‌دهد. اما نقاشی‌ها می‌تواند درک عمیق‌تری از وضعیت روحی و روانی کودک و شخصیت او به والدین و درمانگر بدهد تا آنها بتوانند برای درمان استرس، اضطراب، ترس‌ها و غیره از آنها استفاده کنند. ما اغلب برای درک فرزندانمان به ارتباط کلامی وابسته هستیم و این در حالی است که تنها 10 درصد از انسان‌ها توانایی برقراری ارتباط کلامی با دیگران را دارند. بنابراین تحلیل و تفسیر نقاشی کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا کودکان اغلب در برقراری ارتباط کلامی ضعیف بوده و در بیشتر اوقات از احساسات خود آگاه نیستند. مراحل ترسیم کودکان دارای سه مرحله است: خط خطی کردن، نقاشی ساده و طراحی کردن

در سن 2 تا 4 سالگی کودکان معمولا با خط خطی کردن شروع می‌کنند. در این مرحله هیچ واقع گرایی در تصاویر وجود ندارد. شاید در نگاه اول به نظر برسد که هیچ چیز خاصی در نقاشی کودک وجود ندارد، اما در بعضی موارد در نقاشی‌های کودکان واقع گرایی مستحکم وجود دارد. واقع گرایی مستحم به این معنی است که ممکن است کودک با خط خطی‌های خود تصویری شبیه به ماشین یا خانه کشیده باشد.

روانشناسی نقاشی کودک 6 و 7 ساله

در سن 4 تا 7 سالگی کودکان سعی می‌کنند هر آنچه را که با چشم خود می‌بینند، بر روی کاغذ پیاده کنند. آنها سعی می‌کنند چهره‌ها، ماشین‌ها، درخت، خانه و غیره را به ساده‌ترین شکل ترسیم کنند و معمولا هیچ جزئیات واقعی در این نقاشی‌ها وجود ندارد تا پایان این مرحله که آنها شروع به اضافه کردن جزئیات خاص مانند گل‌هایی در جلوی منزل، تزئینات روی لباس‌ها و غیره.

از 7 سالگی به بعد کودکان از طرح‌های پیشرفته در نقاشی‌های خود استفاده می‌کنند. برای مثال اقیانوسی را نقاشی می‌کنند که شامل آبشار، ساحل، انواع ماهی‌ها، افرادی با لباس شنا و غیره است. بنابراین در این سن بیشتر نقاشی‌ها دارای جزئیات بوده و عمق و واقع‌گرایی بیشتری در آنها وجود دارد.

درک معانی نقاشی کودکان

تفسیر نقاشی کودکان باتوجه به رنگ‌ها، اندازه‌ها، الگوهای نقاشی و ابزار نقاشی انجام می‌شود. باتوجه به این موارد می‌توان به عواطف و احساسات درونی کودکان راه پیدا کرد و از آنها برای رفع مشکلات آنها و برقراری ارتباط بهتر با آنها استفاده کرد.برای درک معانی نقاشی فرزندتان می‌توانید طبق مراحل زیر پیش بروید.

در برداشت اول یک نگاه کلی به نقاشی کودک بیندازید. چه احساسی نسبت به نقاشی دارید؟ آیا به نظر افسرده و ناراحت کننده است؟ پاسخ این سوال می‌تواند اولین سرنخ برای پی بردن به افکار کودک شما باشد.

مرحله بعدی رنگ‌هایی هستند که فرزندتان از آنها استفاده کرده است. کودکان با بزرگ شدن در معرض طیف گسترده‌ای از تجربیات و احساسات قرار می‌گیرند و با هرچیزی که روبه‌رو می‌شوند یک هیجان و احساس جدید را تجربه می‌کنند. بنابراین پاسخ یک کودک سالم به تمام این تجربیات و اطلاعات، استفاده از طیف وسیعی از رنگ‌هاست. هرچه کودک شما از رنگ‌های بیشتری در نقاشی استفاده کند، زندگی برای او شادتر و هیجان‌انگیزتر است.

موقعیت نقاشی کودک در صفحه می‌تواند بیانگر وضعیت ذهنی کودک باشد. اما این امر برای کودکان بزرگتر که معارت حرکتی بهتری دارند قابل استفاده است.

تفسیر مادر در نقاشی کودکان

حال باتوجه به نکات بالا شما می‌توانید راحت‌تر نقاشی فرزندتان را تفسیر کنید. اگر فرزند شما نقاشی از خانواده کشیده باشد، به موقعیت کودک در مقایسه با دیگر اعضای خانواده توجه کنید. اگر کودک شما خود را در میان والدین قرار داده است، به این معناست که احساس امنیت و محافظت می‌کند. برعکس اگر خود را در کنار پدر و مادر کشیده باشد، به این معناست که زن و شوهد قوی‌تر از پدر و مادر هستند. اگر کودک خود را خیلی کوچک در گوشه‌ای کشیده باشد، ممکن است احساس به حاشیه رفتن و له شدن کند.

همچنین کودکان با ترسیم صورتک، تصوری که از مادر و یا پدر خود دارند را نشان می‌دهند. اعضای صورت در نقاشی صورتک می‌تواند نشان از حالات و روحیات کودک و احساس او به آن فرد را نشان دهد.

تفسیر ابر در نقاشی کودکان

ترسیم ابر و باران به مقدار زیاد در نقاشی‌ها نشانگر ترس و اضطراب کودک است. اگر کودک چنین احساسی داشته باشد ممکن است خود را زیر یک ابر ترسیم کند. همچنین شکل ابرها می‌تواند معانی مختلفی داشته باشند. برای مثال اگر ابرها فشرده باشند، به این معناست که کودک مادری مهربان دارد و محبت او را احساس می‌کند. اگر ابرها تیره باشد ناراحتی و نا امیدی او را نشان می‌دهد. 

تفسیر آدمک در نقاشی کودکان

در تفسیر نقاشی آدمک باید هر یک از اجزای نقاشی را بصورت جداگانه بررسی کرد. ابتدا عوامل بیرونی و پیرامون آدمک بررسی شده و در آخر خود آدمک بررسی و تفسیر می‌شود. عواملی مانند بالا یا پایین و یا وسط بودن آدمک در صفحه، اندازه او، نوع کشیدن، رنگ، احساسات آدمک و خطوط پیرامون آن نیز مهم است.

سن کودک با طول تنه آدمک رابطه مستقیم دارد، بنابراین هرچه سن کودک بیشتر باشد، اندازه‌های آدمک نیز بزرگتر است. آدمک بزرگ نشانه اعتماد بنفس و آدمک کوچک نشانه گوشه گیری و ترس است.

نقاشی اکثر کودکان بطور عمودی است. اما اگر نقاشی به سمت چپ گرایش داشته باشد، کودک بطور مستقیم هیجانات خود را بیان می‌کند و اگر به سمت راست گرایش داشته باشد، نشانه تغییر کردن است. این نظریه در چپ دستان برعکس است.

بطور کلی رنگ‌های ملایم نشانه کم رویی و ظرافت است و رنگ‌های تند نشانه این است که نقاش به دور از عواطف است.

حالت چهره آدمک تا حد زیادی می‌تواند احساسات درونی کودک را نشان دهد. در واقع حالات چهره آدمک نشان دهنده شخصیت روانی کودک است تا شخصیت جسمانی او.

تفسیر قلب در نقاشی کودکان

تفاوت‌هایی در تفسیر نقاشی پسرها و دخترها وجود دارد. برای مثال دختران بیشتر علاقه به کشیدن تصاویری مانند قلب، اشکال دایره‌ای و گل‌ها دارند و در مقابل پسرها به دنبال کشیدن خطوط پیچیده و زاویه‌دار هستند. دختران معمولا از رنگ‌های گرم استفاده می‌کنند و به پسران به رنگ‌های سرد علاقه دارند. کشیدن قلب در نقاشی همانطور که پیداست نشانه محبت و عشق و علاقه است. هرچه قلب بزرگتر باشد و یا به فرد یا جسم مورد نظر در نقاشی نزدیکتر باشد، میزان علاقه کودک به آن بیشتر است.