درد ناف در بارداری نشانه چیست؟علت و درمان آن

دوران بارداری دوران بسیار حساس و شیرینی است. زنان در این دوران دچار تغییرات زیادی می‌شوند. تغییرات هورمونی و رشد جنین می‌تواند منجر به بروز برخی دشواری‌ها یا ناراحتی‌ها برای مادر شود. یکی از مشکلات رایج در این دوران، درد ناف است. در این مقاله از گهواره قصد داریم توضیح دهیم علائم احساس درد ناف در بارداری چیست و چرا رخ می‌دهد.

درد ناف در بارداری از کی شروع می‌شود؟

درد ناف در بارداری به طور کلی می‌تواند از همان ابتدا آغاز شود؛ اما همانطور که در دلایل زیر خواهید خواند با بزرگ شدن جنین و در اواخر بارداری تشدید می‌شود.

* همچنین بخوانید: علائم بارداری از روی ناف در بارداری دختر و پسر 

چرا در بارداری ناف درد می‌گیرد؟

علت درد ناف در بارداری چیست؟ درد اطراف ناف در بارداری می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. بسته به اینکه درد چه زمانی آغاز می‌شود یا در چه قسمت از ناف حس می‌شود یا سایر علائم درد ناف در بارداری، علت آن می‌تواند متفاوت باشد. در زیر چند مورد از دلایل محتمل‌تری که چرا مادر ناف درد دارد، آمده است.

 فشار رحم

یکی از اصلی‌ترین دلایل درد ناف در اواخر بارداری، فشار رحمی است. با رشد جنین، رحم دچار کشیدگی شده و بزرگ می‌شود. بنابراین به دیواره‌ی شکمی و از جمله ناف فشار وارد می‌کنید. این عامل به طور ویژه منجر به بروز درد پشت ناف در بارداری می‌شود. دردی که مادر از درون حس می‌کند. از سه‌ ماهه دوم به بعد که رحم از لگن خارج شده و بین ناف و سینه قرار می‌گیرد، این درد شروع به ایجاد شدن می‌کند. با گذشت زمان، افزایش فشار روی ناف ممکن است باعث ناراحتی، خارش و درد ناف در زمان بارداری شود. درد ناف در بارداری دوقلو و نوزادهای با وزن بالا بیشتر به همین خاطر است.

افزایش وزن 

افزایش وزن و جابجایی اندام‌ها در دوران بارداری باعث کشیدگی پوست و ماهیچه های اطراف شکم شده و در نتیجه می‌تواند دلیل دیگر ناف درد در بارداری باشد. کشش بیش از حد باعث دیاستازیس می‌شود و این زمانی است که عضلات شکمی به دو نیمه چپ و راست تقسیم می‌شوند.

اگرچه این عارضه به طور مستقیم باعث درد ناف در دوران بارداری نمی‌شود، اما مقدار بافت بین رحم و ناف را کاهش می‌دهد، که ممکن است حساسیت به فشار در ناحیه را افزایش دهد. اگر درد ناف در زنان باردار به این علت باشد با حس کشیدگی و خارش همراه است.

ناف باز شده

درد توی ناف در باردای می‌تواند به دلیل پارگی ناف نیز رخ دهد. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که بارداری منجر به کشیده شدن ناف مادر به درون می‌شود. پارگی ناف می‌تواند منجر به درد شدید ناف در بارداری شود.

فتق ناف

فتق نافی یکی از جدید‌ترین دلایل درد گرفتن ناف در بارداری است. فتق ناف زمانی اتفاق می‌افتد که فشار رشد جنین، روده را به داخل حفره‌ی ناف فشار می‌دهد. اگر روده در آنجا گیر کند و ملتهب و دردناک شود، فتق رخ می‌دهد. 

به طور کلی اگر درد دور ناف در بارداری به دلیل فتق باشد، پزشک کار خاصی نمی‌کند و بیشتر شرایط را تحت کنترل و بررسی قرار می‌دهد و پیشنهاد می‌کند تا زمانی که مشکل بارزی رخ نداده مداخله جراحی صورت نگیرد. با این حال، اگر خطر حبس و خفه شدن وجود داشته باشد، پزشک مجبور به جراحی می‌شود. منظور از حبس و خفه شدن زمانی استکه بخشی از روده به دلیل گیر کردن در حفره ناف، خون کافی دریافت نکند. کاهش عرضه خون می‌تواند باعث مرگ بافت و عوارض دیگر شود. جراحی برای زن باردار و جنین خطر کمی دارد، با این حال باید تا حد امکان از انجامش جلوگیری کرد.

اگر درد ناف در حاملگی به این دلیل باشد، باید دنبال علائم فتق ناف بگردید که عبارت است از یک برآمدگی و بیرون زدگی روی ناف یا تغییر شکل ناف که بسته به شدت آن می‌تواند از اندازه‌ی یک دانه انگور تا یک گریپ فروت متغیر باشد! با این حال ممکن است فتق ناف بدون هیچ علامتی نیز رخ دهد.

فتق شکم

فتق نوعی بیماری شکمی است و منظور زمانی است که لایه‌های درونی‌ عضلات شکم ضعیف شده و در نتیجه پارگی یا کشیدگی بیش از حد در جداره‌ی شکم یا دیافراگم رخ می‌دهد. در واقع فتق از جابجایی اندام‌های بدن به حفره‌ها یا بافت‌های مجاور رخ می‌دهد که اتفاقی بسیار شایع در دوران بارداری است. این فشار و جا به جایی شکمی می‌تواند یکی دیگر از دلایل درد سر ناف در بارداری باشد. 

* همچنین بخوانید: علت درد زیر شکم در بارداری چیست؟+درمان آن 

علت درد در هر طرف از ناف 

اینکه درد از یک طرف خاص ناف رخ دهد می‌تواند نشانه‌ی مشکلی خاص‌تر باشد. به طوری کلی در هر طرف درد ناف در بارداری علامت چیست:

درد بالای ناف در باردای

علت درد شدید بالای ناف در بارداری به جز دلایل بالا می‌تواند مشکلاتی از جمله سوء هاضمه یا یبوست بارداری باشد. برخی دلایل دیگر ممکن است جدی‌تر باشند، مانند سنگ کیسه صفرا، آپاندیسیت یا پانکراتیت. در این حالت درد ناف می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.

درد زیر ناف در بارداری

علت درد پایین ناف در بارداری چیست؟ بسیاری از افرادی که باردار هستند در سه ماهه دوم و سوم بارداری دچار درد ناف می‌شوند. این ممکن است به دلیل فشار یا کشش رحم و موارد دیگر باشد. آیا گاز می‌تواند باعث درد زیر ناف شود؟ گاز روده محصول جانبی فرآیند گوارش است. همچنین ممکن است به دلیل بلع هوا در حین غذا خوردن، رژیم غذایی و شرایط بهداشتی زمینه‌ای نیز رخ دهد. تغییر در عملکرد سیستم گوارشی و تغییرات هورمونی و رشد جنین منجر به بروز گاز بیشتر در دوران بارداری می‌شود. اگر بدن نتواند گاز را رها کند، ممکن است باعث درد در قسمت پایین شکم و سایر نواحی شود.

درد کنار ناف سمت راست در بارداری

درد در این قسمت بیشتر به همان دلایل بالاست اما درد سمت راست به طور ویژه می‌تواند نشانه‌ی ابتلا به آپاندیسیت باشد. درد آپاندیس می‌تواند علت درد و تیر کشیدن ناف در بارداری باشد که  بسیار شدید است و در نهایت به سمت راست پایین شکم منتقل می‌شود.

درد سمت چپ ناف در بارداری

در حالی که درد خفیف ناف در بارداری در سمت چپ آن اغلب نشانه گاز است، با این حال اگر شدید باشد می‌تواند نشانه یک بیماری جدی‌تر مانند دیورتیکولیت، آپاندیسیت یا زخم معده باشد که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

درد دور ناف در اوایل بارداری

درد ناف در اوایل بارداری کمتر شایع است زیرا بخش زیادی از کشیده شدن ناف در بارداری و بروز این درد مربوط به رشد و بزرگ شدن جنین در رحم است که در هفته‌های اول کمتر است. با این حال به طور ویژه در مادران کم وزن شروع بزرگ شدن شکم می‌تواند دردناک باشد و منجر به درد و سفت شدن اطراف ناف در بارداری شود. دردی که به این علت رخ دهد به ندرت آزاردهنده بوده و قابل تحمل است. 

* در مورد دلایل سفت شدن شکم در بارداری در این مقاله بیشتر بخوانید.

علت درد ناف در زمان اقدام به بارداری

درد و ورم ناف در این دوران به ندرت به بارداری یا تلاش برای آن مربوط می‌شود و ممکن است ناشی از مشکلات دیگری از جمله فتق، احتباس گاز، یبوست، آپاندیسیت و دیگر مشکلاتی باشد که می‌تواند برای هر فردی رخ دهد. اگر چنین دردی دارید برای بررسی به پزشک مراجعه کنید.

درد دور ناف در بارداری و جنسیت جنین

بعضی بین درد ناف در بارداری و جنسیت جنین رابطه ایجاد کرده و از آن به عنوان روشی برای تعیین جنسیت استفاده می‌کنند. حال آنکه چنین نیست. درد ناف می‌تواند در هر بارداری رخ دهد و به هیچ عنوان تعیین کننده جنسیت خاصی نیست.

درمان درد ناف در بارداری چگونه است؟

برای تسکین درد ناف در بارداری اگر نشانه‌های ظاهری خطرناکی مانند قرمزی یا تورم ندارد، از روشهای خانگی استفاده کنید که بعضی از آنها به شرح زیراند:

• استفاده از کمپرس گرم یا خنک در قسمتی از ناف که احساس خارش یا درد دارد (توجه داشته باشید کمپرس نباید بیش از حد گرم یا سرد باشد. سعی کنی از کمپرس‌هایی که در لفاف پوشیده شده‌اند استفاده کنید یا خودتان آن را در حوله بپیچید. اگر بارداری پرخطر دارید از کمپرس استفاده نکنید. استفاده طولانی مدت از کمپرس به ویژه کمپرس داغ می‌تواند خطرناک باشد.)
• استفاده از کرم‌های حاوی ژل آلوئه‌ورا 
• ماساژ بارداری در مواقعی که درد ناشی از فتق نیست.
• به هیچ عنوان روی شکم نخوابیده و فقط به پهلو بخوابید.
• در صورت کشیدگی بیش از حد یا بارداری چند قلو با نظر پزشک شکم بند استفاده کنید.
• لباس تنگ نپوشید.

برای درد ناف در بارداری چه بخوریم؟

در بسیاری از مواقع درد ناف در بارداری با تغذیه تغییری نمی‌کند. اما اگر گاز بیش از حد در روده حس می‌کنید، با نخوردن یا کاهش مصرف غذاهای نفاخ می‌توانید به جلوگیری از درد ناف در بارداری کمک کنید. به ویژه در مورد مصرف حبوبات حتماً آنها را در آب خیس کنید. از مصرف بیش از حد کلم و کاهو، نوشابه‌های گازدار، غذاهای پرنمک، لبنیات، هویج و ... خودداری کنید. اینها را به اعتدال مصرف کرده و اجازه ندهید با تغذیه اشتباه و نفخ، درد ناف را بدتر کنید. ( در مورد نفخ شکم در بارداری در این مقاله بیشتر بخوانید)

درد ناف در بارداری چه زمانی خطرناک است؟

به طور کلی درد ناف در بارداری به خصوص زمانی که درد خفیفی است نیاز به مداخله ندارد. بیشتر علل درد ناف در دوران بارداری به هیچ عارضه پایداری منجر نمی شود. با این حال اگر پوست ملتهب، قرمز یا ترک خورده است یا اگر درد شدید یا تیز است، بهتر است با پزشک مشورت کنید.