علائم پانیک چیست و حمله عصبی چطور درمان می‌شود؟
استرس و اضطراب بخشی اجتناب ناپذیر از زندگی امروز هستند. متاسفانه این حالات، نمود‌های شدیدتری در بعضی افراد داشته و منجر به بروز پانیک یا حمله‌های عصبی می‌شود. در این مقاله از گهواره قصد داریم در مورد علائم پانیک و روش‌های کنترل آن بیشتر توضیح دهیم تا بتوانید در صورت پیش آمد آن، هوشیارانه‌تر با وضعیت برخورد کنید.
پانیک یا حمله‌ی عصبی چیست؟
قبل از آنکه بگوییم علائم پانیک چیست، باید ببینیم پانیک چیست و چگونه تعریف می‌شود. در بعضی شرایط خاص و استرس‌اور، اینکه حمله‌ی عصبی به شما دست دهد، ضربان قلبتان بالا برود، تنفس‌تان شدید شود و حتی احساس بیهوش شدن کنید طبیعی است. اما وقتی می‌گوییم کسی به پانیک مبتلا یا حمله اضطرابی است، یعنی دائماً دچار حملات عصبی می‌شود حتی زمانی که موضوع ساده‌ای در جریان باشد.
به طور کلی پانیک نوعی اختلال اضطرابی ست که در آن حملات به صورت منظم و مکرر رخ می‌دهند. افراد مبتلا به این عارضه بدون دلیل مشخص می‌توانند اختلال هراس و وحشت را تجربه کنند. این حملات به صورت موجی از ترس و اضطراب ناگهانی خود را نشان می‌دهند که باعث می‌شوند فرد کنترلش را از دست بدهد.
علائم پانیک اتک چیست؟
نشانه‌های اختلال پانیک چیست و چگونه ظهور می‌کند؟ درست است که پانیک یک اختلال عصبی و روحی است اما مانند سایر اختلالات این دسته، نمود ظاهری نیز دارد. قبل از آنکه بخواهیم در مورد علائم حمله پانیک توضیح دهیم باید بدانید که بسته به شدت بیماری، شدت این علائم می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. اختلال وحشت همیشه با یک شدت و یک سری علائم یکسان در افراد ظاهر نمی‌شود و حملات می‌توانند متفاوت باشند. به طور کلی نشانه‌های پانیک عبارتند از :
- احساس عذاب یا خطر قریب الوقوع
- ترس از دست دادن کنترل یا مرگ
- ضربان قلب تند
- تعریق
- لرزش
- تنگی نفس یا گرفتگی در گلو
- گرگرفتگی
- حالت تهوع
- گرفتگی شکم
- خشک شدن دهان
- احساس صدای زنگ زدن در گوش
- درد در قفسه سینه
- سردرد
- سرگیجه، سبکی سر یا غش
- بی حسی یا گزگز
- احساس غیرواقعی بودن یا جدا شدن
لزوماً تمام علائم پانیک که در بالا گفته شد در یک فرد یا یک حمله رخ نخواهد داد. علائم فیزیکی پانیک حدوداً بین 5 تا 20 دقیقه طول می‌کشد و در برخی موارد گزارش‌هایی حتی در مورد یک ساعته بودن علائم پانیک شدید نیز ارائه شده است. وضعیت و شرایط زندگی شما تعیین می‌کند که این علائم را هر چند وقت یک بار تجربه کنید. اما بسته به شرایط می‌تواند یک یا چند بار در ماه رخ دهد و بعضی حتی به صورت هفتگی دچار این علائم می‌شوند.
علائم پانیک در خواب چیست؟
حملات پانیک شبانه (شب) می‌تواند بدون هیچ محرک آشکاری رخ دهد و شما را از خواب بیدار کند. مانند حمله پانیک در طول روز، این علائم ممکن است شامل عرق کردن، ضربان قلب سریع، لرزش، تنگی نفس، تنفس سنگین (هیپر تهویه)، گرگرفتگی یا لرز، و احساس عذاب قریب الوقوع باشد.
علائم پانیک در کودکان چیست؟
متاسفانه کودکان نیز ممکن است حملات پانیک را در نتیجه قرار گرفتن در معرض چیزی که از آن می‌ترسند تجربه کنند. یک وضعیت سلامت روانی موجود مانند اضطراب، افسردگی، اختلال وسواس فکری اجباری (OCD) یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) محرک‌های عاطفی کوتاه مدت مانند رنج بردن از سوگ. خود کم بینی و ... می‌توانند منجر به بروز پانیک در آنها شوند.
در طول حمله پانیک، کودک شما ممکن است احساس ترس یا وحشت شدید، مشکل در تنفس، درد یا گرفتگی قفسه سینه، تغییرات ضربان قلب، سرگیجه، عرق کردن و لرزش داشته باشد. حمله پانیک به طور ناگهانی شروع می‌شود و معمولاً بین 5 تا 20 دقیقه طول می‌کشد اما ممکن است حتی بیشتر طول بکشد. حمله می‌تواند با یک رویداد استرس‌زا آغاز شود.
حملات پانیک چقدر خطرناک هستند؟
حملات پانیک می‌توانند بسیار ترسناک و شدید باشند، اما خطرناک نیستند. حمله هیچ آسیب جسمی به شما وارد نمی‌کند، و بعید است که در صورت حمله پانیک در بیمارستان بستری شوید. اما آیا حمله پانیک می‌تواند به قلبتان آسیب برساند؟
هم فعال شدن اتونومیک و هم هیپرونتیلاسیون (از طریق آلکالوز) در طول حملات پانیک می‌تواند منجر به اسپاسم عروق کرونر شود. این اسپاسم کرونری می‌تواند منجر به ایسکمی میوکارد و درد قفسه سینه شود. توجه داشته باشید که در برخی افراد، حملات پانیک می‌تواند منجر به حمله قلبی شود، بنابراین دریافت مراقبت‌های پزشکی اورژانسی در صورت مشاهده‌ی درد قفسه‌ی سینه یا تنگی نفس (و دیگر علائم پانیک قلبی) ضروری ست.
چند بار پانیک کردن خطرناک است؟
عدد مشخصی در مورد بروز علائم مریضی پانیک وجود ندارد. با این حال توصیه می‌شود اگر بیش از 4 بار در ماه علائم پانیک اتک را تجربه می‌کنید. اگر فشار شدیدی روی قلب حس می‌کنید، حتماً برای دریافت درمان‌های اساسی‌تر به روان درمانگر مراجعه کنید.
تست تشخیص پانیک چگونه است؟
برای تشخیص باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی از شما سوال خواهد کرد. آنها ممکن است آزمایشاتی را برای رد شرایط پزشکی که باعث علائم مشابه حملات پانیک می‌شوند، مانند بیماری قلبی، بیماری تیروئید و مشکلات تنفسی (تنفسی) انجام دهند. اگر هیچ دلیل فیزیکی زمینه‌ای وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است با توجه به علائم و عوامل خطر شما تشخیص دهد.
پزشک می‌تواند اختلال هراس را بر اساس معیارهای موجود در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) تشخیص دهد. هنگامی که حملات پانیک مکرر و غیرمنتظره و همچنین یک ماه یا بیشتر از موارد زیر را دارید، به احتمال زیاد ابتلا به این بیماری برایتان تشخیص داده خواهد شد:
- نگرانی دائمی در مورد حملات پانیک بیشتر یا عواقب آن.
- تغییر رفتارهای خود برای جلوگیری از موقعیت‌هایی که فکر می‌کنید ممکن است باعث حمله شود.
- علاوه بر این، حملات نمی‌توانند به دلیل اثرات مستقیم یک ماده یا شرایط پزشکی عمومی باشند. و نمی‌توان آنها را با شرایط سلامت روان دیگری مانند فوبیا یا PTSD توضیح داد.
عوارض بعد از حمله پانیک چیست؟
علائم حملات پانیک با کمی مسلط شدن به شرایط برطرف خواهند شد. اما موضوعی که باید به آن توجه داشته باشید مشکلاتی ست که می‌تواند بعد از این حملات رخ دهد. توجه داشته باشید اگر کمک پزشکی دریافت نکنید، اختلال هراس می‌تواند تشدید شده و مقابله با آن بسیار دشوار شود. به مرور زمان شما بیشتر در معرض خطر ابتلا به سایر بیماری‌های روانی، مانند آگورافوبیا یا سایر فوبیاها، یا مشکل الکل یا مواد مخدر قرار خواهید گرفت. بنابراین مهم است که در سریعترین زمان ممکن نسبت به درمان علائم پانیک عصبی اقدام نمایید.
درمان علائم پانیک چیست؟
حال که متوجه شدید پانیک چیست و چه علائمی دارد نوبت به پیدا کردن یک درمان قطعی برای آن می‌رسد. درمان پانیک اتک به سه دسته‌ی درمان‌های دارویی و درمان‌های روانشناختی و آموزش روش‌هایی برای جلوگیری از بروز علائم پانیک اتک شدید تقسیم می‌شود.
درمان دارویی علائم بیماری پانیک اتک
چندین نوع دارو در مدیریت علائم پانیک و درمان آن موثر هستند، از جمله:
- مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs). به طور کلی داروهای ضد افسردگی SSRI معمولاً به عنوان اولین انتخاب از داروها برای درمان حملات پانیک توصیه می‌شوند. SSRI های تایید شده توسط سازمان غذا و دارو (FDA) برای درمان اختلال هراس عبارتند از فلوکستین (پروزاک)، پاروکستین (پاکسیل، پکسوا) و سرترالین (زولوفت) هستند که از جمله موثرترین دارو برای پانیک به حساب می‌آیند. این داروها عموماً بی‌خطر یا با خطر کم عوارض جانبی جدی هستند.
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs). این داروها دسته دیگری از داروهای ضد افسردگی هستند. SNRI ونلافاکسین (Effexor XR) برای درمان اختلال پانیک مورد تایید FDA هستند.
- بنزودیازپین‌ها این آرام بخش‌ها مضعف سیستم عصبی مرکزی هستند. بنزودیازپین‌های مورد تایید FDA برای درمان اختلال هراس شامل آلپرازولام (زاناکس) و کلونازپام (کلونوپین) می‌باشند. بنزودیازپین‌ها معمولاً فقط به‌صورت کوتاه‌مدت استفاده می‌شوند، زیرا می‌توانند عادت‌ساز باشند و باعث وابستگی ذهنی یا فیزیکی شوند. اگر با مصرف الکل یا مواد مخدر مشکل داشتید، این داروها انتخاب خوبی نیستند. آنها همچنین می‌توانند با داروهای دیگر تداخل داشته باشند و عوارض جانبی خطرناکی ایجاد کنند.
اگر یک دارو برایتان به خوبی نتیجه نمی‌دهد، پزشک ممکن است تغییر به داروی دیگر یا ترکیب برخی داروها را برای افزایش اثربخشی توصیه کند. به خاطر داشته باشید که ممکن است چند هفته پس از اولین شروع مصرف دارو طول بکشد تا متوجه بهبود علائم پانیک شدن شوید. همه‌ی داروها خطر عوارض جانبی دارند و برخی از آنها ممکن است در شرایط خاصی مانند بارداری توصیه نشود. در مورد مصرف داروهای اعصاب در بارداری و عوارض آن در این مقاله بیشتر بخوانید. با پزشک خود در مورد عوارض و خطرات احتمالی صحبت کنید.
درمان‌های روانشناختی پانیک
برای کنترل علائم پانیک مزمن شما باید یک سری تمارین روانشناختی را نیز انجام دهید. در درجه‌ی اول نباید به دنبال عوامل حواس پرتی باشید. باید با ترس خود مقابله کنید. اگر از آن فرار نکنید، می‌توانید بر شرایط تسلط پیدا کرده و بدانید اوضاع را تحت کنترل گرفته‌اید. همانطور که اضطراب شروع به از بین رفتن می‌کند، بر محیط اطراف خود تمرکز کنید و به انجام کاری که قبلاً انجام می‌دادید ادامه دهید. اگر دچار یک حمله پانیک کوتاه و ناگهانی می‌شوید، همراه داشتن شخصی می‌تواند مفید باشد و به شما اطمینان دهد که این حمله خواهد گذشت و علائم آن جای نگرانی ندارند.
تمرین تنفسی یکی از بهترین تمارین برای کنترل علائم پانیک حاد و مزمن است. اگر در طول حمله پانیک به سرعت نفس می‌کشید، انجام تمرینات تنفسی می‌تواند علائم دیگرتان را کاهش دهد. این دستور را امتحان کنید:
- تا جایی که می‌توانید آرام، عمیق و آرام نفس بکشید.
- به آرامی، عمیق و به آرامی از طریق دهان خود نفس بکشید.
- برای برخی افراد مفید است که به طور پیوسته از 1 تا 5 برای هر دم و بازدم بشمارند.
- چشمان خود را ببندید و روی تنفس خود تمرکز کنید.
روش‌های جلوگیری از حمله عصبی
پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا محرک‌هایی را که باعث حملات پانیک می‌شوند شناسایی کنید. در طول روان درمانی، استراتژی‌هایی را برای مدیریت رویدادهای محرک و جلوگیری از حمله یاد می‌گیرید. همچنین می‌توانید این اقدامات را برای کاهش خطر ابتلا به حمله پانیک انجام دهید:
- از مصرف کافئین، الکل و سیگار خودداری کنید. اینها می‌توانند حملات پانیک را بدتر کنند.
- به طور منظم ورزش کنید تا به شما کمک کند استرس را مدیریت کنید، تنش را از بین ببرید و حالتان را تقویت کنید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- استرس را با روش‌های سالم مدیریت کنید.
- قبل از مصرف مکمل‌های گیاهی یا داروهای بدون نسخه (OTC) با پزشکتان صحبت کنید. برخی مواد می‌توانند اضطراب را افزایش دهند.
- قند، غذاهای سرخ شده، غذاهای فراوری شده، افزودنی‌های مواد غذایی، کافئین و ... از جمله غذاهای مضر برای حمله پانیک هستند که باید از خوردنشان اجتناب کنید.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.