علائم کم کاری تیروئید، علت، خطرات و درمان تیروئید کم کار+عکس

غده تیروئید، یک غده پروانه‌ای شکل درون ریز است که در گردن و زیر سیب گلو قرار دارد. این غده دو هورمون تولید می‌کند که به درون خون ترشح می‌شود. این دو هورمون برای عملکرد طبیعی بدن ضروری است. کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم (Hypothyroidism) بعد از دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مربوط به غده درون ریز است که در دنیا از بین هر 100 نفر، 2 نفر به این بیماری مبتلا هستند. کم کاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید هورمون کافی تولید نکند. این بیماری ممکن است در مراحل اولیه علائم خاصی نداشته باشد، اما با گذشت زمان و عدم درمان، علائم قابل توجهی را نشان می‌دهد. در این مطلب از گهواره به علائم اولیه کم کاری تیروئید می‌پردازیم.

کم کاری تیروئید چیست؟

غده تیروئید، یک غده کوچک پروانه شکل و درون ریز است که در گردن و در زیر سیب گلو (برجستگی حنجره) قرار دارد. این غده از دو لوب راست و چپ تشکیل شده است که هر کدام تقریبا به اندازه یک آلو است که از وسط به دو نیم تقسیم شده و توسط یک بافت تیروئیدی به نام ایسموس به هم متصل می‌شوند. غده تیروئید در تمام افراد سالم وجود دارد و دو هورمون تیروکسین و تری یودوتیرونین را تولید کرده و در خون ترشح می‌کند. این دو هورمون برای عملکرد طبیعی تمام سلول‌های بدن ضروری هستند.

کم کاری تیروئید به زمانی گفته می‌شود که این غده به اندازه کافی هورمون تولید نکند و یا در تولید هورمون‌ها به اندازه کافی فعالیت نداشته باشد. بنابراین در این حالت می‌گویند که بیمار دچار کم کاری تیروئید شده است. شاید به نظر برسد که این بیماری چندان جدی نباشد، اما باید بدانید که کاملا خطرناک بوده و باید در اسرع وقت درمان شده و فرد مبتلا تحت کنترل باشد.

علت کم کاری تیروئید در زنان چیست؟

شایع‌ترین علت بیماری کم کاری تیروئید، یک بیماری خود ایمنی به نام هاشیموتو است. معمولا سیستم ایمنی بدن تنها تهاجمات خارجی مانند ویروس‌ها و باکتری‌ها را مورد حمله قرار می‌دهد، اما در بیماری‌های خود ایمنی سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی‌هایی می‌سازد که به بافت‌های سالم حمله می‌کنند. گاهی اوقات این فرآیند غده تیروئید را درگیر می کند و بر توانایی آن در ساخت هورمون تأثیر می گذارد. بیماری‌های خود ایمنی قابل سرایت نیستند و زنان بیشتر از مردان درگیر آن می‌شوند.

بارداری می‌تواند یکی دیگر از دلایل کم کاری تیروئید باشد. در طی دوران بارداری ممکن است بدن آنتی بادی‌های خود ایمنی تولید کند که باعث کم کاری تیروئید شود. در صورت عدم درمان در دوران بارداری، احتمال زایمان زودرس یا اختلال پره اکلامپسی وجود دارد.

از دیگر دلایل ابتلا به این بیماری در زنان، التهاب تیروئید پس از زایمان است که حدود 5 تا 11 درصد زنان مدت کوتاهی پس از زایمان به آن مبتلا می‌شوند. البته باید بدانید که این مورد یک وضعیت موقتی است.

جراحی برای برداشتن تما یا بخشی از غده تیروئید می‌تواند توانایی غده برای ساخت هورمون های تیروئید را کاهش دهد یا آن را به طور کامل متوقف کند. همچنین پرتو درمانی و شیمی درمانی برای درمان سرطان نیز می‌تواند غده تیروئید را تحت تاثیر قرار دهد.

علاوه بر آن، مصرف برخی از داروها می‌تواند منجربه کم کاری تیروئید شود. یکی از این داروها لیتیوم است که برای درمان برخی از اختلالات روانپزشکی استفاده می‌شود. اگر دارو مصرف می‌کنید، از پزشک خود در مورد تأثیر آن بر غده تیروئید سؤال کنید.

عکس تیروئید کم کار 

در زیر تصویر تیروئید کم کار و اختلاف آن با تیروئید سالم را می بینید:

علائم کم کاری تیروئید در زنان چیست؟

علائم تیروئید کم کار چیست؟ کم کاری تیروئید معمولا در مراحل اولیه علائم قابل توجهی ندارد. ممکن است علائم آن مانند سایر بیماری‌های دیگر باشد، بنابراین به راحتی می‌توان آن را با بیماری دیگری اشتباه گرفت و تشخیص آن ساده نخواهد بود. این علائم معمولاً به کندی ایجاد می‌شوند و ممکن است تا چندین سال متوجه نشوید که مشکل پزشکی دارید. برخلاف پرکاری تیروئید سطح ترشح هورمون تیروئید پایین آمده و واکنش‌های شیمیایی مرتبط با متابولیسم بدن دچار اختلال شده و کاهش پیدا می‌کند. ( در مورد عوارض پرکاری تیروئید در بارداری در این مقاله بیشتر بخوانید) از علائم کم کاری تیروئید در زنان عبارتند از:

• شکنندگی موها
• زبر و ضمخت شدن پوست
• برهم خوردن سیکل قاعدگی
• خونریزی زیاد در دوران قاعدگی
• نازایی
• ترشح شیر از پستان‌ها
• کلفت شدن غیر طبیعی صدا
• افزایش وزن

البته باید بدانید که این علائم در تمام افراد بروز نمی‌کند و شدت و ضعف آن در هر فرد متفاوت است. در هر صورت با مشاهده هر کدام از این علائم به پزشک مراجعه کنید. در مورد اختلالات عملکرد غده تیروئید در بارداری در این مقاله بیشتر بخوانید.

علائم کم کاری تیروئید در مردان چیست؟

کم کاری تیروئید علائم زیادی دارد که در هر فرد متفاوت است و همچنین شدت آن فرق دارد. از علائم کم کاری تیروئید که می‌تواند در میان مردان و زنان هم مشترک عبارتند از:

• عدم تحمل سرما
• از دست دادن اشتها
• احساس ضعف و خستگی
• ایجاد اسپاسم و گرفتگی عضلات
• ورم کردن صورت و چشم
• بی‌حس شدن دست و پا
• یبوست
• افزایش وزن
• گواتر
• از دست دادن میل جنسی
• سوزن سوزن شدن در انگشتان
• افسردگی
• در برخی موارد کم کاری تیروئیدی می‌تواند اختلالاتی در نعوظ ایجاد کند. کم کاری تیروئید باعث اختلالاتی در غده هیپوفیز شده که می‌تواند سطح برخی از هورمون‌های جنسی مانند تستوسترون را تغییر دهد. همین موضوع باعث اختلال نعوظ در مردان می‌شود.

از آنجایی که کم کاری تیروئید سیر پیشرفت کندی دارد، ممکن است ماه‌ها و یا حتی سال‌ها زمان ببرد تا این علائم خود را نشان دهند.

علائم کم کاری تیروئید در کودکان چیست؟

با اینکه کم کاری تیروئید اغلب بزرگسالان به ویژه زنان میانسال و مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما هر کس از جمله کودکان و نوزادان نیز می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند. از علل شایع کم کاری تیروئید در کودکان اختلال خود ایمنی یا هاشیموتو است. همچنین می‌تواند به صورت مادرزادی باشد و از بدو تولد کودک را تحت تاثیر قرار دهد. از علائم این بیماری در کودکان عبارتند از:

• کاهش سرعت رشد
• تاخیر در رشد دندان‌ها
• ورم کردن صورت و چشم‌ها
• ورم کردن دست‌ها و پاها
• سستی و خستگی
• کمبود انرژی
• عدم تحمل سرما
• پوست خشک و خارش دار
• یبوست
• افزایش وزن
• گریه شدید
• صدای خشن
• گواتر

علائم در کودکان بزرگتر و نوجوانان عبارتند از:

• رشد آهسته
• تاخیر در بلوغ
• ریزش مو
• افتادگی پلک
• کمبود انرژی و عدم تحرک
• اختلال در عملکرد مدرسه

ممکن است این علائم در ابتدا با علائم سایر بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته شود و همین موضوع باعث تشخیص دیرهنگام این بیماری می‌شود. در مورد عوارض کم کاری تیروئید در کودکان در این مقاله بیشتر بخوانید.

علائم خطرناک تیروئید کم کار

برخی از علائم این بیماری می‌تواند بسیار خطرناک باشد و عوارض جبران ناپذیری به همراه داشه باشد. بنابراین درمان این بیماری بسیار مهم بوده و فرد مبتلا باید تحت کنترل باشد.

• گواتر 

یکی از علائم کم کاری تیروئید، گواتر است. زمانی که غده تیروئید پی‌در‌پی توسط هورمون TSH تحریک شود، غده تیروئید بزرگ شده که به آن گواتر می‌گویند.

• بیماری‌های قلبی

کم کاری تیروئید باعث افزایش سطح کلسترول و LDL شده که باعث تشکیل پلاک‌های چربی در دیواره عروق و در نهایت بیماری‌های قلبی می‌شود.

• افسردگی

اختلالات ذهنی یکی از علائم بیماری کم کاری تیروئید است که در صورتی که درمان نشود می‌تواند باعث افسردگی وخیم در فرد مبتلا شود.

• ناباروری

کم کاری تیروئید می‌تواند در فرآیند تخم گذاری اختلال ایجاد کرده و همین باعث نازایی می‌شود.

کم کاری تیروئید و سرگیجه

آیا سرگیجه می‌تواند یکی از علائم کم کاری تیروئید باشد؟ بله، سرگیجه یکی از علائم کم کاری تیروئید است. بیماری های تیروئیدی یا ناهنجاری های تیروئید گاهی به صورت سرگیجه ظاهر می‌شوند. ترشح ناکافی هورمون تیروئید ممکن است منجربه فشار خون پایین و ضربان قلب کند شود و باعث سرگیجه، ضعف، بی حالی و لرز شود.

برای کم کاری تیروئید چه بخوریم؟

رعایت یک رژیم غذایی مناسب برای درمان تیروئید کم کار بسیار مهم است، زیرا برخی از مواد غذایی می‌توانند در بهبود این بیماری و کاهش عوارض برخی از داروها به فرد مبتلا کمک کنند. البته باید بدانید که کم کاری تیروئید بیشتر با دارو کنترل و درمان می‌شود، اما بسیار مهم است تا یک رژیم غذایی سالم داشته باشید.

رژیم غذایی منحصربه فرد برای این بیماری وجود ندارد، اما داشتن یک رژیم غذایی حاوی پروتئین‌های بدون چربی، غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند طیف وسیعی از مواد مغذی را به فرد بیمار برساند. غذاهای کامل مانند گوشت بدون چربی، میوه ها و سبزیجات تازه، حبوبات، آجیل و روغن زیتون، و مقادیر متوسطی از محصولات لبنی، تخم مرغ و کربوهیدرات های پیچیده، بهترین نوع غذا برای خوردن در صورت کم کاری تیروئید هستند.

با این وجود چند ماده غذایی وجود دارد که گنجاندن آنها در برنامه غذایی افراد مبتلا به این بیماری بسیار مفید است:

• آجیل و حبوبات
• تخم مرغ
• ماهی تن و ساردین
• مرغ