برای جلوگیری از پوسیدگی دندان چه بخوریم؟
همانطور که می‌دانید، مواد غذایی نقش بسیار مهمی در سلامتی بدن دارد. بخشی از سلامت دندان‌ها و مراقبت از آنها به مواد غذایی که مصرف می‌کنیم، بستگی دارد. کیفیت مواد غذایی، ارزش غذایی آنها و در نهایت ترکیب شدن هر یک از این مواد غذایی می‌توانند روی سلامتی دندان‌ها و یا پوسیدگی و خراب شدن آنها تاثیر بگذارند. بنابراین بسیار مهم است که در کنار مسواک زدن منظم، نخ دندان کشیدن و چکاپ‌های منظم نزد دندانپزشک، مواد غذایی را در رژیم غذایی خود جای دهیم که به سلامت دندان‌هایمان کمک کند. در این مطلب از گهواره به این سوال که برای جلوگیری از پوسیدگی دندان چه بخوریم؟ پاسخ می‌دهیم.
جلوگیری از پوسیدگی دندان چگونه است؟
برای اینکه بتوانید از پوسیدگی دندان جلوگیری کنید و بیشتر از دندان‌های خود مراقبت کنید، باید ابتدا پوسیدگی دندان را بشناسید. پوسیدگی دندان‌ها توسط باکتری‌های معمولی در دهان شما آغاز می‌شود. شما با مواد غذایی که مصرف می‌کنید، نه تنها خودتان، بلکه این باکتری‌ها را هم تغذیه می‌کنید.
تقریبا 20 دقیقه بعد از صرف غذا، مواد غذایی باقی مانده، آب دهان، باکتری‌ها و سایر مواد دیگر بصورت یک لایه نازک به نام پلاک، روی تمام سطوح دندان‌های شما را می‌پوشاند. در صورتی که قند و نشاسته با پلاک برخورد کند، اسید تشکیل می‌شود. این اسید می‌تواند در عرض 20 دقیقه یا بیشتر پس از اتمام غذا به دندان‌های شما حمله کرده و استارت پوسیدگی دندان را بزند. این حملات مکرر می‌تواند مینای روی دندان را از بین برده و باعث پوسیدگی دندان شود. باکتری موجود در پلاک باعث التهاب شده و می‌تواند لثه، استخوان و سایر قسمت‌ها را از بین ببرد.
برخی از مواد غذایی باعث پوسیدگی دندان می‌شود و می‌توان گفت که روند این پوسیدگی را تندتر می‌کنند. قند و نشاسته یکی از شایع‌ترین دلایل پوسیدگی دندان و ایجاد حفره در آنها هستند. این مواد غذایی به رشد باکتری‌ها کمک کرده و پلاک را تغذیه می‌کند که در نهایت باعث پوسیدگی دندان می‌شوند. در مقابل مواد غذایی وجود دارند که نقشی در ایجاد پوسیدگی ایفا نمی‌کنند که در ادامه بیشتر به آنها می‌پردازیم.
برای تقویت دندان چه بخوریم؟
داشتن یک رژیم غذایی سالم در کنار مراقبت و رسیدگی به دندان‌ها می‌تواند بسیار به سلامت دندان و جلوگیری از پوسیدگی آنها کمک کند. در این بخش با مواد غذایی که می‌توانند در این زمینه بسیار موثر باشند، آشنا می‌شویم:
- میوه‌ها و سبزیجات سرشار از فیبر
طبق نظریه انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) مواد غذایی حاوی فیبر به تمیز نگه داشتن دندان‌ها و لثه‌ها و جلوگیری از پوسیدگی و خرابی آنها کمک می‌کند. این مواد غذایی بزاق دهان را به جریان می‌اندازد. این عملکرد یکی از بهترین راه‌های دفاعی است، زیرا بزاق دهان اثرات اسیدی در دهان را کاهش داده و آنزیم‌هایی که به دندان‌ها حمله می‌کنند را از بین می‌برد. همچنین بزاق دهان حاوی مقادیری از کلسیم و فسفات بوده و می‌تواند مواد معدنی لازم را به نواحی مختلفی از دندان که با اسیدهای باکتریایی از بین رفته‌اند، برساند. سبزیجات و میوه‌هایی که حاوی ویتامین C و آنتی اکسیدان هستند، مانند یک جرم گیر و پاک کننده سطح دندان عمل کرده و به حفظ و افزایش قدرت لثه‌ها کمک می‌کنند.
- پنیر، شیر، ماست و سایر محصولات لبنی
پنیر یکی دیگر از مواد تولید کننده بزاق است. محصولات لبنی حاوی کلسیم، فسفر و ویتامین D بوده که می‌توانند مواد معدنی مهمی را برای سلامت دندان‌ها تامین کنند. حجم بیشتری از دندان‌ها از کلسیم ساخته شده‌اند، بنابراین داشتن مواد غذایی حاوی کلسیم در رژیم غذایی به جلوگیری از فساد دندان و مشکلات دیگر کمک می‌کند. از بزرگترین مزیت کلسیم است است که به پلاک‌ها چسبیده و آنها را حل می‌کند و دندان را در مقابل اسیدها حفظ می‌کند. همچنین به بازسازی مینای دندان کمک می‌کنند.
- چای سبز و سیاه
شاید برایتان جالب باشد که بدانید چای می‌تواند برای دندان‌ها مفید باشد. چای سبز و سیاه حاوی پلی فنول‌ها هستند که باکتری‌های پلاک‌ها را سرکوب کرده و از فرآیند پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه‌ای جلوگیری می‌کند. چای می‌تواند از رشد باکتری‌ها جلوگیری کرده و اسید تولید شده را از بین ببرد. بسته به نوع آبی که برای دم کردن چای استفاده می‌کنید، یک فنجان چای می‌تواند منبع خوبی از فلوراید باشد. فقط توجه داشته باشید که اگر چای حاوی قند می‌نوشید، حتما دندان‌های خود را مسواک بزنید.
- آدامس بدون قند
جویدن آدامس‌های بدون قند بعد از صرف غذا و یا مصرف تنقلات و شیرینیجات به افزایش تولید بزاق دهان، شستشوی دندان‌ها از اسیدهای مضر و حفظ مینای دندان کمک می‌کند.
مواد غذایی و آب آشامیدنی حاوی فلوراید
آب آشامیدنی و هر محصولی که حاوی فلوراید باشد می‌تواند از پوسیدگی دندان‌های شما جلوگیری کند، این شامل آبمیوه‌های پودری، محصولا طیور، سوپ، غلات پودر شده و غذاهای دریایی می‌شود.
کمبود کدام ویتامین باعث پوسیدگی دندان می‌شود؟
- ویتامین D
ویتامین D نقش بسیار مهمی در بهداشت دهان و دندان دارد. در طول دوره رشد و بزرگسالی، افرادی که کمبود ویتامین D دارند، همیشه با مشکلات و اختلالات دهان و دندان روبه‌رو هستند. همچنین کمبود این ویتامین در کودکان منجربه پوسیدگی دندان، رشد ناکافی آنها و از بین رفتن عاج و مینای دندان می‌شود. بدن به این ویتامین برای جذب کلسیم و تراکم معدنی استخوان‌ها نیاز دارد. برای دریافت این ویتامین می‌توانید روزانه حداقل به مدت 15 دقیقه مقابل نور خورشید بنشینید و یا از مواد غذایی حاوی این ویتامین یا مکمل‌های آن استفاده کنید.
- کلسیم
همانطور که گفته شد، بخش بیشتری از دندان‌ها از کلسیم ساخته شده‌اند. شما برای تقویت و استحکام دندان‌های خود به کلسیم احتیاج دارید. همه افراد در طول زندگی خود، بخصوص در دوران کودکی، باید مقدار کافی از این ماده معدنی را دریافت کنند. هنگامی که میزان کلسیم در بدن کم باشد، بدن سعی می‌کند برای تامین کلسیم مورد نیاز از استخوان‌ها و دندان‌های خود تغذیه کند که این موضوع باعث پوسیدگی دندان‌ها و پوکی استخوان می‌شود. بنابراین داشتن یک رژیم غذایی حاوی کلسیم می‌تواند در سلامت دهان و دندان به شما کمک کند.
- ویتامین C
این ویتامین می‌تواند از دندان‌ها و لئه شما در برابر بسیاری از بیماری‌ها مراقبت کند. همانطور که گفته شد، ویتامین C مانند یک جرم گیر عمل کرده و می‌تواند پلاک‌ها را از بین ببرد. همچنین این ویتامین به دلیل آنتی اکسیدان فراوانی که دارد از التهاب لثه و قرمزی آن جلوگیری می‌کند.
- فسفر و پتاسیم
فسفر ماده معدنی هم همانند ویتامین D به جذب کلسیم کمک می‌کنند و برای سلامت دهان و دندان بسیار ضروری هستند.. پتاسیم از ضعیف شدن ساختار استخوان‌ها مانند استخوان فک جلوگیری می‌کند و به تراکم استخوانی کمک می‌کند. همچنین این دو ماده برای سلامت لثه بسیار مهم هستند.
- ویتامین A
این ویتامین به سلامت غشای مخاطی بدن و جریان بزاق دهان کمک می‌کند. از این رو با به جریان انداختن بزاق دهان، می‌تواند از خشکی دهان و پوسیدگی دندان جلوگیری کند.
برای جلوگیری از پوسیدگی دندان چه کنیم؟
برای جلوگیری از پوسیدگی دندان، علاوه بر داشتن یک رژیم غذایی سالم، باید به مراقبت و بهداشت دهان نیز رسیدگی کنید. موارد زیر می‌تواند به سلامت دندان‌ها و جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک کند.
- داشتن یک برنامه مرتب و منظم برای مسواک زدن (هر روز صبح و شب قبل از خواب)
- درست مسواک زدن
- استفاده از مسواک‌های مناسب دندان
- تعویض مسواک هر 3 تا 4 ماه یکبار
- استفاده درست و به اندازه از خمیر دندان و دهان شویه
- استفاده از نخ دندان
- کاهش مصرف شیرینیجات، نشاسته و کربوهیدرات
- کاهش مصرف غذاهای اسیدی
- چکاپ منظم نزد دندانپزشک
- آب نمک برای جلوگیری از پوسیدگی دندان
نمک خاصیت ضد باکتری و آنتی سپتیک دارد. استفاده از آب نمک علاوه بر اینکه محیط دهان را ضدعفونی کرده و باکتری‌ها را از بین می‌برد، می‌تواند به کاهش پوسیدگی و مراقبت از دندان‌ها کمک کند. نمک از رشد میکروب‌ها و باکتری‌ها جلوگیری کرده و درد و التهاب ناشی از عفونت را از بین می‌برد. آب نمک به بهبود غشای مخاطی دهان کمک کرده و باعث افزایش تولید بزاق دهان و جلوگیری از خشکی دهان کمک می‌کند.
تقویت دندان پوسیده چگونه است؟
پوسیدگی دندان بسته به شدت، محل پوسیدگی و گسترگی آن به روش‌های مختلف قابل درمان است. دندان پوسیده باید هرچه زودتر تشخیص و درمان شود تا گسترش نیابد و باعث خرابی دیگر دندان‌ها نشود. بنابراین توصیه می‌شود تا بصورت منظم دندان‌های خود را نزد دندانپزشک معاینه کرده و در صورت علائم پوسیدگی برای درمان آن اقدام کنید.
قرص و داروهای گیاهی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان
استفاده از ترکیبات گیاهی که خاصیت ضد باکتری و آنتی اکسیدانی دارند، می‌توانند به سلامت دندان و جلوگیری از پوسیدگی آن کمک می‌کنند. موادی مانند موم عسل، زردچوبه، آلوئه ورا، سیر، برگ کاری، زنجبیل، چربیش و عصاره اکالیپتوس علاوه بر فواید زیادی که برای سلامتی بدن دارند، در سلامت دهان و دندان و جلوگیری از بیماری‌های شایع مربوط به آن، نقش مهمی دارند.
در مقابل آن، استفاده از مکمل‌های فلوراید (قرص، قطره، قرص مکیدنی و آدامس) از جمله محصولاتی هستند که برای پیشگیری و جلوگیری از پوسیدگی دندان بسیار موثرند.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.