علائم آسم در کودکان و روش های بهبود آن
علائم آسم در کودکان چیست؟ قبل از توضیح علائم آسم، بهتر است کمی درباره‌ی بیماری آسم توضیح دهیم. آسم بیماری‌ایست که هم در دوران کودکی و هم در دوران بزرگسالی افراد را درگیر می‌کند. آسم یک نوع التهاب طول کشیده راه‌های هوایی محسوب می‌شود و با انسداد جریان هوا در ریه شناخته شده و نفس کشیدن را برای بیماران آسمی دشوار می‌کند. در ادامه توضیح می‌دهیم علائم آسم در نوزادان چیست و چطور می‌توانید کودکتان را در سریعترین زمان ممکن درمان کنید.
نشانه‌ها و علائم آسم در کودکان
خس‌خس سینه
یکی از علائم آسم در کودکان، خس‌خس سینه است. هنگام گوش‌دادن به صدای ریه توسط گوشی‌های پزشکی، یک صدای سوت‌مانند شنیده می‌شود، که به عنوان خس‌خس سینه نیز شناخته می‌شود. این صدا با رد‌شدن هوا از مجاری تنگ‌شده درون ریه ایجاد می‌شود و شایع‌ترین مورد از علائم آسم در کودکان است. ویز در بیماری آسم عمدتاً هنگام دم شنیده می‌شود.
سرفه
سرفه، به‌عنوان دیگر علائم تنگی نفس در کودکان، معمولا بدون خلط است و ممکن است به همراه صدای ویز در ریه بروز کند. سرفه‌های مداومی که هنگام عفونت‌های تنفسی و سرماخوردگی بدتر می‌شوند نیز از علائم آسم در کودکان محسوب می‌شوند. گاهی پزشکان برای رفع سرفه آسم، اگر آزاددهنده باشد، از شربت آسم کودکان ضد سرفه استفاده می‌کنند.
سرفه شبانه یا هنگام ورزش: سرفه حتی ممکن است تنها علامت آسم باشد؛ مخصوصاً هنگامی که با ورزش‌کردن ایجاد شود و هنگام شب بدتر شود. کودکان مبتلا به آسم اکثراً نیمه شب‌ها و در اولین ساعات صبح سرفه می‌زنند.
تنگی نفس
دشواری تنفس احساس تلاش برای تنفس، تنگی نفس (یا نفس تنگی) نامیده می‌شود. تنگی نفس که در موارد خفیف تنها هنگام فعالیت و در موارد شدید در استراحت نیز وجود دارد از دیگر علائم آسم در نوجوانان و کودکان است.
تولید خلط
یک مرحله حاد از آسم است و ممکن است باعث انسداد نسبی راه هوایی بشود
علائم آسم در کودکان زیر یک سال
علائم آسم در نوزادان و همچنین علائم آسم در کودکان زیر یک سال به این شکل بروز می‌کند:
- عدم تمایل به خوردن غذا و شیر
- تمایل به سرپا نشستن
- صحبت‌کردن به صورت تک‌کلمه‌ای
- این کودکان همیشه بی‌قرار هستند.
- پزشک در بررسی علائم آسم در کودکان ممکن است نشانه‌های زیر را مشاهده کند:
- تعداد تنفس بیش از 30 تا در دقیقه ( یا به طور کلی تندی تنفس نسبت به سن )
- استفاده از ماهیچه‌های فرعی تنفسی مثل ماهیچه‌های بین دنده‌ای
- ضربان قلب بالا بر حسب سن
- شنیدن صدای ویز در سمع ریه‌ها با گوشی پزشکی
- درصد اشباع اکسیژن زیر 91 درصد
- در شرایطی که آسم بسیار شدید بوده و کودک نزدیک به ایست تنفسی باشد، نشانه‌های زیر قابل مشاهده خواهند‌بود:
- هنگام تنفس به جای قفسه سینه، شکم کودک برجسته می‌شود.
- صدای ویز در ریه‌ها دیگر شنیده نخواهد شد ( به دلیل انسداد تقریبا کامل راه‌های هوایی).
- کمبود اکسیژن شدید در این شرایط منجر به کند‌شدن ضربان قلب می‌شود.
تشخیص آسم در کودکان
- تست عملکرد ریه با استفاده از اسپیرومتری و پلتیسموگرافی
- تست ورزش
در این تست بعد از انجام اسپیرومتری در حالت استراحت، با استفاده از ورزش با دستگاه‌هایی مثل تردمیل و دوچرخه ثابت، تعداد ضربان قلب را به 60 درصد حداکثر ضربان قلب مخصوص سن کودک می‌رسانند و در این حالت نوار قلب و درصد اشباع اکسیژن کودک را ثبت می‌کنند.
- به‌دست‌آوردن مقدار نیتریک اکسید موجود در هوای بازدمی
با استفاده از این روش غیرتهاجمی، می‌توان وجود التهاب در راه‌های هوایی را تشخیص داد.
- رادیوگرافی
رادیوگرافی به رد‌کردن مابقی مشکلاتی که با آسم تشابه دارند مثل وجود جسم خارجی در ریه نیز کمک می‌کند.
- تست حساسیت
این تست به مشخص‌شدن موادی که کودک به آن‌ها آلرژی دارد و علت احتمالی آسم او هستند، کمک می‌کند. با این کار می‌توان علائم آسم آلرژیک را حذف کرد و برای رفع آن‌ها چاره اندیشید.
- ارزیابی بافت شناسی دستگاه تنفسی با استفاده از نمونه برداری از راه هوایی
چگونه آسم را مدیریت کنیم؟
با مدیریت صحیح و دقیق آسم، کودک می‌تواند زندگی عادی داشته باشد و از انجام فعالیت‌هایی مثل ورزش دور نماند. موارد زیر به مدیریت بیماری کمک می‌کند:
ارزیابی و زیر نظر‌داشتن
برای دستیابی به کنترل آسم و تنظیم درمان تنگی نفس آن، پیگیری علائم بعد از 2 تا 6 هفته پس از کنترل علائم اولیه آسم در کودکان، ضروری است و لازم است بعد از آن هم کودک هر 1 تا 6 ماه ویزیت شود.
آموزش
آموزش مدیریت بیماری در منزل توسط کودک و والدین اهمیت زیادی دارد. مراقبین کودک (پدر، مادر، پرستار یا معلم) باید از علائم حمله آسم در کودکان اگاه باشند. کنترل محیط و پیشگیری از تماس با عوامل محرک نیز اهمیت بسیاز دارد.
دارودرمانی
شکل و نوع درمان کودک مبتلا به آسم از عوامل زیادی تاثیر می‌پذیرد؛ عواملی مثل سن کودک، شدت و تناوب علائم بیماری آسم در کودکان. درمان دارویی آسم شامل استفاده از داروهایی است که محرک‌ها را کنترل و برطرف می‌کنند. داروهایی که با توجه به شدت بیماری و شرایط کودک برای درمان حمله آسم در کودکان تجویز می‌شود و شامل موارد زیر هستند:
- کورتیکواستروئیدهای (کورتون) استنشاقی
- کورتیکواستروئیدهای خوراکی مثل پردنیزولون و دگزا
- کرومولین
- گشادکننده‌های برونش طولانی‌اثر و کوتاه‌اثر
- تئوفیلین
- تنظیم‌کننده‌های لکوترین
- مهارکننده‌های اینترلوکین
- آنتی‌بادی‌ها مثل اومالیزوماب
- ایپراتروپیوم
خانواده چه کمکی به کودک مبتلا به آسم می‌توانند بکنند؟
کارهای زیادی هست که خانواده می‌توانند برای کمک به کودک خود انجام دهند مثل آموختن در مورد بیماری و همچنین مقدار و زمان مصرف داروها توسط کودک. خانواده باید دقیقا بدانند در چه شرایطی لازم است به پزشک اورژانس مراجعه کنند. آگاهی لازم را درمورد عوامل بدترکننده علائم آسم کودک داشته باشند. باید به‌دقت علائم کودک را تحت نظر داشته باشند و با پزشک معالج و مدرسه یا مهد کودک در ارتباط باشند. لازم است معلم و مربی بهداشت کودک شما در مورد بیماری او آگاهی کافی داشته باشند.
آسم کودکان و طب سنتی
طب سنتی می‌تواند در درمان علائم آسم خفیف در کودکان یک گزینه مناسب برای همراهی با داروها باشد. اما توجه داشته باشید استفاده از درمان خانگی آسم در کودکان در درمان حالت‌های شدید و اورژانسی ممکن است کمکی به حفظ زندگی کودک نکند و نباید به عنوان داوری اصلی درمان علائم آسم در کودکان استفاده شوند.
رژیم غذایی آسم کودکان
- غذاهای حاوی امگا3: رژیم غذایی آسم کودکان اهمیت زیادی دارد. غذاهایی مثل ماهی که حاوی مقادیری از امگا3 هستند می‌توانند به کم‌کردن التهاب راه‌های هوایی کمک کنند.
- کافئین: کافئین یک گشاد‌کننده برونش به حساب می‌آید و با باز‌کردن راه هوایی باعث کاهش علائم آسم درکودکان می‌شود.
- زردچوبه: زردچوبه یک ادویه شناخته‌شده و مورد استفاده در غذاهای ایرانی است. این ماده نیز می‌تواند به کاهش التهاب راه هوایی کمک کند.
- سیاه دانه: برخی مطالعات نشان‌دهنده مفیدبودن سیاه‌دانه و تاثیر آن بر کاهش علائم آسم در کودکان هستند.
- عسل: تجربیات طب سنتی حاکی از آن است که مصرف دو قاشق عسل هر شب قبل از خواب باعث کاهش سرفه در مبتلایان به آسم می‌شود.
رابطه آسم کودکان و جنسیت
تحقیقات علمی نشان داده قبل از علائم آسم در کودکان پسر بیشتر از دخترهاست؛ اما پس از آن این نسبت برعکس می‌شود. این اتفاق احتمالا به‌دلیل تاثیر هورمون‌های جنسی بلوغ است.
آسم کودکان و کرونا
افراد مبتلا به کرونای جدید یا کووید-19 ممکن است علائمی مثل تب و سرفه و تنگی نفس و حتی علائم گوارشی مثل تهوع، استفراغ و اسهال داشته باشند. کودکانی که علائم آسم در کودکان را تجربه می‌کنند در صورت درگیری با کووید-19 ممکن است علائم آسم شدید در کودکان ظاهر شود. اگر کودکی مبتلا به آسم است به‌طور ویژه مراقبت از او برای عدم ابتلا به کووید-19 اهمیت دارد. برای این کار کودک و خانواده باید با تا جای ممکن در خانه بمانند، دست‌ها را بشویند یا با استفاده از مواد ضدعفونی کننده، دست‌ها را ضد عفونی کنند. اگر کودک برای کنترل علائم آسم دارو مصرف می‌کرده، اهمیت استفاده کافی و به‌موقع داروها در این شرایط بسیار بیشتر است. اگرکودک مبتلا به آسم، علائم کووید-19 را از خود نشان داد یا تصور می‌شود با ویروس به هر نحوی مواجهه داشته، لازم است با مراکز بهداشتی درمانی محل زندگی خود این موضوع را هر چه سریع‌تر درمیان بگذارید.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.