فواید سیاه دانه برای لاغری و سلامتی بدن

سیاه دانه (سیاهدانه) نام رایج دانه‌های گیاه سیاه دانه است که در جنوب اروپا، خاورمیانه و جنوب غربی آسیا می‌روید. این گیاه که با نامه‌های دیگری مانند زیره سیاه، گل رازیانه و گشنیز رومی شناخته می‌شود، خواص بسیاری دارد که از گذشته تا به امروز برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از آن استفاده می‌کنند. شاید اگر شما هم با خواص این دانه‌های کوچک سیاه آشنا شوید، هیچگاه مصرف آن را ترک نخواهید کرد. در این مطلب از گهواره به فواید و عوارض این دانه‌ها می‌پردازیم.

جویدن سیاه دانه صبح ناشتا چه خواصی دارد؟

سیاه دانه یکی از دانه‌های پر فایده در آشپزی و حفظ سلامت است. سیاه دانه (black seed) که با نام‌های دیگری مانند زیره سیاه، گل رازیانه و گشنیز رومی شناخته می‌شود، در جنوب اروپا، خاورمیانه و جنوب غربی آسیا می‌روید. این گیاه با خاصیت شفابخششی قدمتی هزار ساله داشته و از گذشته تا به امروز از این دانه‌های سیاه خوراکی برای درمان و بهبود بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود. از سیاه دانه به عنوان ادویه و طعم دهنده در بسیاری از غذاها و ترشیجات استفاده می‌شود و با وجود اینکه طعم تلخی دارد، اما خواص بیشماری دارد.

سیاه دانه سرشار از اسیدهای چرب ضروری، اسیدهای آمینه، کربوهیدرات‌ها، آلکالوئیدها، روغن های فرار و غیر فرار، پروتئین ها، ساپونین، فیبر و سایر مواد مغذی می باشد. در رابطه با جویدن سیاه دانه صبح ناشتا موارد زیادی ذکر شده است و بسیاری بر این باورند که جویدن این دانه‌ها صبح ناشتا می‌تواند فواید آن را دوچندان کند. سیاه دانه مانند بسیاری از دانه‌های خوراکی همچون کنجد، از پوسته سخت و محکمی ساخته شده است که توسط معده قابل هضم نیست. بنابراین در صورتی که سیاه دانه بدون شکسته شدن آن تنها قورت داده شود، از بدن دفع شده و خواص آن به بدن نمی‌رسد. بنابراین بسیار مهم است که این دانه‌ها هنگام مصرف به خوبی جویده شوند یا اینکه قبل از استفاده آسیاب شوند.

همچنین این گیاه خاصیت ضد باکتری دارد، بنابراین جویدن آن صبح ناشتا باعث پاکسازی سیستم گوارش، دفع کرم‌ها، دفع تمامی گازهای معده و از بین رفتن نفخ شکم می‌شود. بنابراین با خارج شدن مواد شیمیایی و سمی درون کبد، سبب تنظیم عملکرد کبد می‌شود. از آنجایی که این گیاه سرشار از فیبر است، جویدن آن صبح ناشتا باعث می‌شود تا برای مدت طولانی احساس سیری کنید. بنابراین اگر تصمیم به کاهش وزن دارید، جویدن سیاه دانه صبح ناشتا را فراموش نکنید.

خواص سیاه دانه برای درمان بیماری‌ها

سیاه دانه دارای خواص بسیاری زیادی برای بدن است که با دانستن آن شگفت زده می‌شوید. فواید دارویی سیاه دانه عمدتا به دلیل ترکیب فعال اصلی آن به نام تیموکینون است که دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و سایر خواص درمانی است که از بدن در برابر آسیب سلولی و بیماری‌های مزمن محافظت می‌کند. خوردن این گیاه در طب سنتی ایران و همچنین در طب اسلامی نیز بسیار توصیه شده است. از خواص این گیاه عبارتند از:

• تقویت کننده سیستم ایمنی بدن

از آنجایی که این دانه‌ها خاصیت ضد التهاب، ضد باکتریایی، ضد ویروسی و ضد قارچی دارد، باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و مقاومت بدن را در مقابل بسیاری از بیماری‌ها و رادیکال‌های آزاد بالا می‌برد. همچنین خاصیت ضد التهابی این دانه به درمان بیماری‌های التهابی مانند آرتروز و التهابات روده کمک می‌کند.

• درمان آسم و سیاه سرفه

تحقیقات نشان داده است که خوردن سیاه دانه به درمان آسم، خس‌خس سینه و سیاه سرفه کمک کرده و باعث بهبود عملکرد ریه‌ها می‌شود.

* آشنایی با علائم و نحوه درمان سیاه سرفه در کودکان

• درمان بیماری‌های دستگاه گوارش

وجود ترکیباتی مانند فلاونوئید، ترپن‌ها، ویتامین‌های A، B و C در سیاه دانه و همچنین خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی که دارد، به درمان بسیاری از بیماری‌های دستگاه گوارش مانند زخم معده، کمک می‌کند. اسیداستیک موجود در این دانه‌ها می‌تواند به ترمیم زخم معده و بهبود مشکلات معده کمک کند.

• کاهش کلسترول

شواهد درمورد اثر بخشی سیاه دانه برای کلسترول متناقض است. برخی از تحقیقات نشان داده است که مصرف مکمل سیاه دانه باعث کاهش قابل توجه کلسترول بد و تری گلیسیرید خون می‌شود و از طرف دیگر مصرف سیاه دانه آسیاب شده، سطح کلسترول خوب را افزایش می‌دهد. بنابراین توصیه می‌شود تا در مصرف آن دقت کنید.

• مبارزه با سرطان

سیاه دانه سرشار از آنتی اکسیدان است که به خنثی کردن رادیکال‌های آزاد مضری که باعث بیماری‌هایی همچون سرطان می‌شود، بسیار کمک می‌کند. البته خاصیت ضد سرطانی این گیاه هنوز در دست بررسی است و بطور قطعی به نتیجه نرسیده است.

• سلامت مو و پوست

یکی دیگر از خواص سیاه دانه، جلوگیری از ریزش مو و درمان آن است. امروزه برای رفع ریزش مو و رویش مجدد آن از پودر سیاه دانه استفاده می‌شود. همچنین این دانه‌ها سرشار از ویتامین E، بیوتین و بتاکاروتن است که به از بین رفتن التهاب و خارش پوست کمک می‌کند.

*آشنایی با انواع خوراکی برای جلوگیری از ریزش مو و روشهای درمانی 

خواص روغن سیاه دانه برای رحم و تخمدان

گیاه سیاه دانه طبعی گرم و خشک دارد، از این رو برای عملکرد رحم و تخمدان مفید است و به افزایش خون رسانی به تخمدان‌ها و رحم کمک می‌کند. علاوه بر آن مصرف این دانه‌ها به افزایش شیردهی کمک کرده و قاعده‌آور است. درمان تنبلی تخمدان، چاقی، جوش و آکنه و درمان عفونت زنان از دیگر فواید سیاه دانه برای زنان به شما می‌آید. البته توجه داشته باشید که این دانه‌ها برای زنان باردار مناسب نیست، زیرا باعث انقباضات رحمی شده و احتمال سقط جنین را بالا می‌برد. اما مصرف این دانه‌ها قبل از بارداری مانند اسید فولیک عمل کرده و بسیار به بارداری و تخمک گذاری کمک می‌کند.

عوارض جویدن سیاه دانه چیست؟

سیاه دانه هم مانند هر خوراکی دیگر عوارض جانبی دارد، بنابرانی توصیه می‌شود تا در مقدار و نحوه مصرف آن دقت کنید. از عوارض این دانه‌های سیاه عبارتند از:

• انقباضات رحمی در زنان باردار
• کند کردن لخته شدن خون و افزایش خطر خونریزی
• کاهش قند خون و افزایش خواب آلودگی
• تداخل با برخی از داروها
• تاثیرات آسیب پذیر در کودکان

طریقه مصرف سیاه دانه

سیاه دانه به عنوان ادویه و طعم دهنده در بسیاری از غذاها، ترشیجات و برای استفاده روی نان استفاده می‌شود. با این حال طریقه مصرف این گیاه متفاوت است. یکی از طرق مصرف سیاه دانه آسیاب کردن آن و تهیه دمنوش و معجون‌های متفاوت است. 

• معجون سیاه دانه و عسل یکی از پر خاصیت‌ترین معجون‌های به دست آمده از سیاه دانه است. کافیست بلافاصله بعد از آسیاب کردن سیاه دانه‌ها، آنها را با عسل مخلوط کنید و 1 ساعت بعد از صبحانه و 1 ساعت بعد از شام نوش جان کنید. می‌توانید معجون را در شیر گرم یا آب ولرم حل کنید.
• برای تهیه دمنوش سیاه دانه، کافیست یک قاشق از این گیاه را به همراه یک لیوان آب در قوری ریخته و اجازه دهید تا خوب دم بکشد. سپس می‌توانید آن را با شیرین کننده مورد علاقه خود نوش جان کنید. این دمنوش خواص بسیار زیادی دارد که از مهم‌ترین آن آرام‌بخش بودن و ضد اضطراب است.
• همانطور که گفته شد، سیاه دانه را می‌توان به عنوان چاشنی در انواع غذاها استفاده کرد. پنیر و سیاه دانه علاوه بر خواص بسیاری که دارند، طعم بینظیری هم دارند. همچنین شما می‌توانید از این دانه‌ها در تهیه املت نیز استفاده کنید.
• روش دیگر استفاده از سیاه دانه، آسیاب کردن آن و مالیدن آن روی پوست است. این دانه سرشار از ویتامین E، بیوتین و بتاکاروتن است که به درمان اگزما و خارش پوست بسیار کمک می‌کند.

طریقه مصرف سیاه دانه برای لاغری

یکی از خواص سیاه دانه کمک به کاهش وزن و لاغری است. این دانه حاوی مواد معدنی مانند روی، کلسیم، فسفر، سلنیوم، پتاسیوم و همچنین انواع ویتامین‌ها و مهم‌تر از همه، فیبر فراوان است. فیبر موجود در این دانه به پر شدن معده و کاهش اشتها کمک کرده و باعث می‌شود تا شما احساس سیری کنید. با کنترل اشتها، قند خون ثابت باقی مانده و در نتیجه سلامت بدن بهبود یافته و وزن و چربی‌های شکمی کاهش می‌یابد. افرادی که دارای اضافه وزن هستند و یا به دنیال کاهش وزن و لاغری در ناحیه شکم هستند، مصرف روزانه یک تا دو قاشق سیاه دانه به آنها توصیه می‌شود. برای لاغری می‌توانید سیاه دانه را به روش‌های زیر مصرف کنید:

• جویدن سیاه دانه صبح ناشتا
• دمنوش سیاه دانه همراه با عسل
• روغن سیاه دانه همراه با ماست
• استفاده از سیاه دانه در غذاها به عنوان چاشنی

مقدار مصرف سیاه دانه در روز

سیاه دانه هم مانند هر ماده خوراکی دیگر، اگر به اندازه و درست مصرف نشود، می‌تواند عوارض زیادی داشته باشد. بنابراین توصیه می‌شود تا در طی 24 ساعت بیشتر از 1 تا 2 گرم بصورت خام و 1 تا 2 قاشق چای خوری بصورت روغن از این دانه استفاده نشود. 

چه کسانی نباید سیاه دانه بخورند

• از آنجایی که این دانه‌ها طبع گرم و خشکی دارند، مصرف آن برای افراد با طبع گرم و خشک توصیه نمی‌شود.
• همچنین مصرف بی‌رویه از این گیاه می‌تواند در تاثیر برخی از داروها اختلال ایجاد کند.
• زنان باردار از خوردن این دانه‌ها اجتناب کنند زیرا باعث انقباضات رحمی شده و احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد.

سیاه دانه باعث مرگ می‌شود؟

خیر، ممکن است مصرف بیش از حد این دانه عوارض زیادی داشته باشد، اما باعث مرگ نمی‌شود.