روش های ضد عفونی کننده زخم خانگی | شرایط و مراحل تمیز کردن آن

درمان بریدگی، زخم، خراش، گزیدگی و غیره همگی نیاز به ضدعفونی کردن دارد. ضدعفونی کردن زخم‌ها اهمیت زیادی دارند زیرا در صورت عدم توجه به آن باعث تشدید خونریزی و عفونت می‌شود. نحوه ضدعفونی کردن هر زخم متفاوت است. در برخی از زخم‌های پوستی لازم است سراغ بتادین بروید و در برخی دیگر ممکن است برای تسکین از داروهای شیمیایی یا گیاهی استفاده کنید. در این مطلب از گهواره، نه تنها به بهترین روش‌های ضدعفونی کننده زخم خانگی می‌پردازیم، بلکه مراحل آن را نیز باهم بررسی می‌کنیم.

آموزش شست‌وشوی زخم

همانطور که می‌دانید، هر نوع زخمی بر روی بدن نیاز به درمان، ترمیم و مراقبت دارد. پس از ایجاد زخم سریعا باید آن را شست‌وشو داد و پانسمان کرد تا محل آسیب دیدگی پاکسازی شده و عفونت ایجاد نشود. لازم به ذکر است که شستن زخم کار چندان ساده‌ای نیست و برای انجام آن باید یکسری نکات رعایت شود. علاوه بر آن نوع شست‌وشوی هر زخم نیز متفاوت است و قبل از شست‌وشو باید نوع زخم تشخیص داده شود. شست‌وشوی زخم در خانه باید حتما درست و اصولی انجام شود در غیر این صورت هیچ تاثیر مثبتی بر بهبودی زخم نخواهد داشت. با توجه به نوع زخم و میزان عمق آن، روش شست‌وشو و محلول مناسب برای آن انتخاب می‌شود.

بطور کلی مراحل شست‌وشوی زخم در خانه شامل مراحل زیر است:

• مرحله 1: دستان خود را بشویید

ابتدا دستان خود را با آب و صابون یا ماده ضدعفونی کننده کامل تمیز کنید و در صورت امکان از دستکش یکبار مصرف استفاده کنید. دستان تمیز یا پوشانده شده به جلوگیری از عفونت در زخم‌ها کمک می‌کند.

• مرحله دوم: فشار کمی را وارد کنید

در صورتی که زخم خونریزی کرده باشد این مرحله را انجام دهید. یک پارچه تمیز یا گاز استریل را روی زخم گذاشته و فشار کمی را وارد کنید تا خونریزی متوقف شود. اگر خون از پارچه یا گاز استریل نشت کرد، پوشش را روی زخم نگه دارید. یک تکه گاز استریل یا پارچه دیگر را در بالای زخم نگه داشته و به فشار دادن ادامه دهید. در صورت وجود موارد زیر به پزشک مراجعه کنید.

1. خونریزی شدید بوده و با فشار ملایم متوقف نمی‌شود.
2. زخم لبه‌های ناهمواری دارد.
3. بریدگی عمیق، شماف‌دار و سرتاسری است.
4. زخم در اثر جسم کثیف ایجاد شده.
5. زخم روی کودک زیر یک سال است.
6. زخم بر ثر گاز گرفتگی توسط انسان یا حیوان ایجاد شده.
7. زخم در صورت یا ناحیه تناسلی است.

• مرحله سوم: با آب بشویید

زخم را با آب شسته تا آلودگی‌ها و ضایعات از بین بروند. می‌توانید از یک لیف و صابون استفاده کنید. صابون را در محل زخم قرار ندهید تا منجر به سوزش پوست نشود. از موچین استریل شده برای در آوردن آلودگی و ضایعات داخل زخم استفاده کنید.

• مرحله چهارم: استفاده از کرم یا پماد آنتی بیوتیک

آنتی بیوتیک‌های پوستی را شما می‌توانید بدون نیاز به تجویز دکتر برای مرطوب نگه داشتن پوست و پیشگیری از عفونت استفاده کنید. در صورتی که بریدگی و خراش شما جزئی است، نیازی به استفاده از آنها نیست. یک لایه نازک از پماد را روی زخم گذاشته تا روند بهبودی شما سرعت بخشد و احتمال شکل گیری جای زخم کاهش پیدا کند.

• مرحله پنجم: پانسمان زخم

همه زخم‌ها نیاز به پانسمان ندارند. اگر بریدگی شما کوچک و جزئی است آن را تمیز کرده و رها کنید. در غیر این صورت بعد از تمیز کردن محل زخم را بانداژ و استریل کنید. این کار به جلوگیری از ورود میکروب به داخل زخم کمک می‌کند.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

روش‌های ضدعفونی کننده زخم‌های خانگی

در اینجا لیستی از مواد طبیعی وجود دارد که می‌توانند به عنوان نابود کننده میکروارگانیسم‌های عامل عفونت عمل کنند:

• سیر و پیاز: ترکیب گوگردی موجود در سیر و پیاز دارای خواص آنتی بیوتیکی بوده و می‌تواند زخم را ضدعفونی کند. پیاد و سیر را رنده کرده، آب آن را بگیرید تا خمیری شود و تا یک ساعت روی زخم قرار دهید.
• زنجبیل: این گیاه دارای خواص ضد میکروبی قدرتمند است و برای جلوگیری از عفونت‌های ناشی از بریدگی بسیار مفید است. زنجبیل را رنده کرده و ناحیه آسیب دیده را با آن بپوشانید.
• زردچوبه: کورکومین موجود در زرچوبه دارای خواص ضد باکتری، ضد ویروسی و ضد قارچی است و برای ضدعفونی کردن زخم‌ها مفید است. مقداری زردچوبه را با آب مخلوط کرده تا حالت خمیری گرفته و روی زخم بمالید.
• عسل خام: عسل حاوی آنزیم ضد میکروبی بوده و از رشد باکتری‌ها جلوگیری می‌کند. کافیست مقداری از آن را روی زخم مالیده و تا نیم ساعت نگه دارید.

ضدعفوني كردن زخم باز

انتخاب یک روش درست برای ضدعفونی کردن زخم‌های باز می‌تواند به سرعت بخشیدن به بهبود و درمان زخم و کاهش درد و عفونت نیز کمک کند. زمانی که پوست با هر وسیله‌ای دچار خراشیدگی و بریدگی می‌شود، می‌تواند دچار عفونت شود. باکتری‌های موجود بر روی وسیله می‌تواند عفونت ایجاد کنند. بنابراین شست‌وشوی زخم و داخل آن با یک محلول ملایم ضدعفونی کننده بسیار اهمیت دارد. زخم‌های باز انواع مختلفی دارند: 

• خراش یا ساییدگی که در لایه فوقانی پوست ایجاد شده و بیشتر اعصاب این لایه از پوست آسیب می‌بینند.
• بریدگی زخمی است که لبه‌های صاف داشته و شدت خونریزی آن به عمق زخم بستگی دارد.
• پاره شدیگی دارای لبه‌های ناصاف بوده و بافت‌های زیرین پوست آسیب دیده و احتمال خونریزی شدید وجود دارد.
• کنده شدگی زخمی است که قسمتی از پوست یا عضله از بدن جدا یا آویخته شود.
• سوراخ شدگی زخمی عمیق بوده که در اثر یک جسم نوک تیز ایجاد می‌شود.
• قطع عضو که شدیدترین جراحت و خونریزی را دارد.

اولین اقدامی که باید انجام دهید این است تا خونریزی را متوقف کنید. زمانی که خونریزی کنترل شد، اطراف زخم را با پنبه آغشته شده با ماده ضدعفونی کننده از داخل به خارج تمیز کنید. پس از تمیز کردن یک گاز استریل روی زخم گذاشته و روی زخم و اطراف آن را بپوشانید و در 4 طرف پوست ثابت کنید. در صورتی که خون از گاز استریل نشت کرد، پوشش زخم را برندارید. اگر خونریزی متوقف نشد حتما به پزشک مراجعه کنید.

پماد و محلولی برای ضدعفونی کردن زخم‌ها

انواع مختلفی از پمادها و محلول‌های ضدعفونی کنند در بازار وجود دارد، اما آیا می‌توان به آنها در ضدعفونی کردن زخم اعتماد کرد یا نه؟ از آنجایی که زخم‌ها انواع مختلفی دارند بنابراین نمی‌توان برای همه زخم‌ها از یک پماد یا محلول استفاده کرد. استفاده از یک ضدعفونی کننده نادرست می‌تواند باع ایجاد التهاب و حتی عفونت شود. بنابراین پماد یا محلول ضدعفونی کننده موثر باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:

•  عدم ایجاد خشکی و حساسیت
• اثر بخشی سریع
• اثر بخشی در زخم‌های بستر و دیابتی
• تایید شده توسط وزارت بهداشت و WHO
• دارای گواهینامه CE
• موثر بر ویروس‌ها از جمله کرونا (درمورد کرونا در کودکان در این مقاله بیشتر بخوانید)
• اثر بخشی در برابر طیف وسیعی از میکروارگانیسم ها

برای ضدعفونی کردن می‌توان از آنتی سپتیک‌ها استفاده کرد. این داروها دارای طیف گسترده‌ای از فعالیت ضد میکروبی هستند و از طریق راه‌های مختلف تاثیر بسیاری بر متابولیسم سلولی دارند و همچنین برای کاهش بار باکتری‌ها موثر هستند. آنتی سپتیک‌ها در مدیریت زخم‌ها و درمان عفونت‌های پوستی بسیار مورد توجه قرار دارند.

شستن زخم با آب

در برخی موارد شستن زخم با آب برای از بین بردن آلودگی‌ها و ضایعات نیز کافیست. برای شست‌وشوی زخم با آب توصیه می‌شود تا از آب ولرم استفاده شود، زیرا آب گرم تاثیر بیشتری داشته، میکروب‌ها را از بین می‌برد و مانع از التهاب و حساسیت می‌شود.

شست‌وشوی زخم عفونی

همانطور که گفته شد، اطراف زخم را با استفاده از یک پنبه آغشته شده به ماده ضد عفونی تمیز از داخل به خارج تمیز کنید. سپس با استفاده از یک گاز استریل، خونریزی را کنترل کنید. می‌توانید از بتادین برای از بین بردن انواع باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و سایر  میکروارگانیسم‌ها استفاده کنید. البته توجه داشته باشید که بتادین برای اینکه تاثیر بگذارد باید روی پوست خشک شود. از نفوذ بتادین به داخل زخم خودداری کنید زیرا به دلیل داشتن املاح ید ممکن است باعث ایجاد حساسیت شود. توصیه می‌شود تا قبل از استفاده از بتادین از پزشک مشورت بگیرید.

شست‌وشوی زخم بخیه

بسیار مهم است تا بخیه به مدت حداقل 24 ساعت خیس نشود. در صورتی که بخیه خیس شود روند بهبودی آن کندتر خواهد بود. اما بعد از گذشت 24 ساعت شما می‌توانید روی بخیه را تمیز کنید. محل بخیه را می‌توانید با آب گرم و صابون ملای بشویید. اما توجه داشته باشید که در آب غوطه‌ور نشوید. پس از شست‌وشو روی بخیه را با یک پارچه نخی تمیز به آرامی خشک کنید و لایه نازکی از پمادی که پزشک تجویز کرده را روی آن قرار دهید.

ضدعفونی زخم با الکل

استفاده از الکل و هیدروژن پراکسید برای تمیز کردن زخم‌ها، چندین سال است که برای ضدعفونی کردن استفاده می‌شود. با اینکه این محلول ضدعفونی قوی است، اما برای استفاده روی زخم خشن بوده و می‌تواند باعث آسیب رساندن به بافت پوست شود. ضد عفونی کردن زخم‌ها با الکل توصیه نمی‌شود زیرا به جای کمک به بهبود زخم، باعث ایجاد درد، التهاب و سوزش شده و روند بهبودی را کندتر می‌کند. همچنین در مورد نگهداری از الکل در خانه و سایر مواد ضدعفونی کنند باید هوشیار بوده و مراقب مسمومیت کودکان با مواد شیمیایی خانگی باشید.