علت سرگیجه های مداوم چیست؟+ راههای درمان و علائم آن

بررسی علت سرگیجه‌های مداوم اهمیت زیادی دارد؛ زیرا معمولا سرگیجه اگر مداوم و پایدار باشد، می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری یا اختلال در سیستم بدن باشد و حتما به پیگیری نیاز دارد. به یاد داشته باشید پیگیری سریع و به موقع هر عارضه جدید و پایدار در بدن فرصت بهبودی بیشتر و سریع‌تری را در اختیار قرار می‌دهد. لذا اگر به تازگی در عادی‌ترین شرایط دچار سرگیجه می‌شوید و سرگیجه شما پایداری و مداومت زیادی دارد، حتما موضوع را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید. در ادامه این مقاله از گهواره به بررسی علل و روش‌های درمان می‌پردازیم. همچنین در این مقاله میتوانید در مورد علت سرگیجه صبح بیشتر بخوانید.

سرگيجه چیست؟

سرگیجه (Dizziness) به حالت چرخش دورانی در سر گفته می‌شود. می‌توان سرگیجه را این طور توصیف کرد که گویا همه چیز به دور سر می‌چرخد؛ نوعی حالت گیجی یا عدم تعادل است که فرد احساس می‌کند نمی‌تواند روی پا بایستد. معمولا سرگیجه بیماری نیست، بلکه نشانه‌ای از یک بیماری  است.

مهم‌ترین علل سرگیجه چیست؟

به طور کلی سرگیجه می‌تواند کوتاه مدت و غیرتکراری، ناگهانی، مداوم و پایدار باشد. هر یک از این سرگیجه‌ها علل مخصوص به خود را دارند.

• اکثرا سرگیجه به دلیل خستگی زیاد، کاهش قندخون و کم آبی بدن رخ می‌دهد، البته به شرطی که پای بیماری خاصی در میان نباشد.( در این مقاله در مورد علائم پایین آمدن قند خون بیشتر بخوانید.) 
• اگر سرگیجه، مداوم و همیشگی باشد، معمولا نشانه یک بیماری است.
• چنانچه سرگیجه ناگهانی باشد، می‌تواند ناشی از عوامل مختلف از جمله مشکلات گوش داخلی، فشار خون پایین و شرایط سلامت روان باشد.

به طور کلی باید بدانید که سرگیجه دلایل احتمالی بسیاری دارد که از جمله آنها می‌توان به اختلال گوش داخلی، بیماری حرکتی و اثرات دارویی اشاره کرد. گاهی سرگیجه ناشی از مشکلات سلامتی اساسی مانند گردش ضعیف خون، عفونت یا جراحت است.

علائم سرگیجه چیست؟

• حس کاذب حرکت یا چرخش (گیجی)
• احساس ضعف یا احساس سبک سری
• از دست دادن تعادل
• احساس شناوری یا بی قراری

دلایل سرگیجه چیست؟

در ادامه سعی کرده‌ایم به طور کلی در مورد علت سرگیجه در خواب، علت سرگیجه در زنان جوان، علت سرگیجه هنگام تکان دادن سر و علت سرگیجه هنگام بلند شدن توضیح دهیم. هر یک از انواع سرگیجه‌ها می‌توانند معلول علت خاصی باشند؛ با کمی دقت و بررسی احتمالا بتوانید در مورد علت سرگیجه‌های خود چیزهای مفیدی بیاموزید.

• سرگیجه به دلیل پراکسیسمال خوش خیم (BPPV)

پراکسیسمال خوش خیم با تغییر سریع در حرکت سر ایجاد می شود؛ مانند زمانی که در رختخواب غلت می‌زنید، بلند می‌شوید یا ضربه‌ای به سرتان وارد می‌شود. BPPV شایع‌ترین علت سرگیجه ناگهانیِ غیر مداوم است.

• عفونت

عفونت ویروسی اعصاب وستیبولا می تواند علت سرگیجه‌های مداوم و شدید باشد. همچنین فقدان شنوایی ناگهانی، ممکن است به لارجنتیت مربوط باشد.

• بیماری مینیره

بیماری مینیره می‌تواند با سرگیجه‌های طولانی در ارتباط باشد. منظور از این بیماری تجمع بیش از حد مایع در گوش داخلی است. این بیماری با سرگیجه ناگهانی که تا چند ساعت طول می‌کشد، مشخص می‌شود؛ یعنی سرگیجه ناگهانیِ طولانی مدت.  بیمار ممکن است در این بیماری احساس از دست دادن شنوایی و خالی بودن یا شلوغی در گوش داشته باشد.

• میگرن

میگرن هم می‌تواند علت سرگیجه باشد؛ حتی زمانی که سردرد شدیدی وجود ندارد. سرگیجه ناشی از میگرن ممکن است کوتاه مدت باشد و با سردرد و حساسیت نور و سر و صدا ارتباط داشته باشد.

• مشکلات گردش خون

چنانچه به هر دلیل قلب خون کافی به مغز نرساند، احساس سرگیجه ضعیف و عدم تعادل طبیعی است.

• کاهش فشار خون

افت چشمگیر در فشار خون سیستولیک ممکن است منجر به احساس ضعف شود. این وضعیت می‌تواند بعد از نشستن یا ایستادن خیلی سریع رخ دهد. این وضعیت به نام فشار خون ارتواستاتیک نیز شناخته می‌شود.

• گردش خون ضعیف

شرایطی مانند کاردیومیوپاتی، حمله قلبی، بی نظمی قلب و حمله ایسکمی می‌تواند موجب گیجی و سرگیجه شود. همچنین کاهش حجم خون ممکن است باعث عدم ورود جریان خون کافی به مغز یا گوش درونی و نهایتا سرگیجه شود.

• شرایط عصبی

برخی از اختلالات عصبی مانند بیماری پارکینسون و اسکلروز چندگانه می‌تواند منجر به از دست رفتن تدریجی تعادل و سرگیجه شود.

• داروها

سرگیجه می‌تواند یک عارضه جانبی از داروهای خاصی مثل داروهای ضد تشنج، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد افسردگی و داروهای مسکن باشد. به طور خاص، کاهش فشار خون ممکن است باعث ضعف و سرگیجه شود.

• بارداری

شایع‌ترین علت سرگیجه در زنان، بارداری، خصوصا در ماه‌های اولیه است. این وضعیت سبب می‌شود برخی از بانوان دچار حالت تهوع بارداری همراه با سرگیجه شوند که معمولا با تخلیه معده بهتر می‌شود.

• اختلالات تنشی

اختلالات تنشی یا پانیک هم در ایجاد سرگیجه می‌توانند دخیل باشند.

• سطح پایین آهن (کم خونی)

سرگیجه، خستگی، ضعف و پوست رنگ پریده از نشانه‌های کم خونی هستند.

• قند خون کم (هیپوگلیسمی)

این شرایط عموما در افراد مبتلا به دیابت که از انسولین استفاده می کنند، رخ می دهد.

• گرفتگی عروق

سرگیجه همراه با کاهش شنوایی، دوبینی، تاری دید و بی‌حسی صورت، دست‌ها یا پاها، می‌تواند نشانه‌ای از گرفتگی عروق باشد. این وضعیت که با نام آترواسکلروز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که شریان‌ها به دلیل انسداد چربی، سفت و باریک می‌شوند. آترواسکلروز بسیار جدی است، زیرا در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به حمله قلبی یا سکته مغزی شود.

• مشکل گوش داخلی

 احساس سرگیجه در کنار از دست دادن شنوایی می‌تواند نشانه‌ای از مشکل در عمق گوش باشد. لارنیتیت و نوریت دهلیزی هر دو نمونه‌ای از التهاب در گوش هستند و می‌توانند منجر به سرگیجه، تهوع و استفراغ ‌شوند.

• تومور مغزی

مبتلایان به تومور مغزی ممکن است در راه رفتن و حفظ تعادل خود دچار مشکل شوند و احساس سرگیجه داشته باشند. مشکلات در هماهنگی، به عنوان مثال در انجام کار ساده‌ای مانند بستن بند کفش، ممکن است از نشانه‌های یک تومور مغزی باشند.

• کم آبی بدن

فعالیت در آب و هوای گرم و عدم مصرف مایعات به اندازه کافی منجر به وقوع هیپرترمی یا کم آبی بدن می‌شود که این حالت نهایتا می‌تواند منجر به سرگیجه شود.

سرگیجه های خطرناک کدامند؟

• اگر سرگیجه باعث زمین خوردن شود
• اگر سرگیجه همراه با تاری دید باشد
• اگر سرگیجه با وز وز گوش همراه باشد
• اگر سرگیجه با غش کردن همراه باشد
• اگر سرگیجه با بی‌حسی صورت، بازو‌ها  یا پا‌ها همراه باشد

می‌تواند خطرناک باشد و نیاز به پیگیری جدی دارد.

سردرد و سرگیجه و حالت تهوع نشانه چیست؟

سردرد، سرگیجه و تهوع در هر شرایطی و برای هر کسی می‌تواند ناشی از وضعیت منحصر به فردی باشد. مثلا در دوران اپیدمی کرونا این‌ نشانه‌ها را به ویروس کرونا ربط می‌دهند؛ برای یک خانم باردار این نشانه‌ها ناشی از وضعیت بارداری و  هورمون‌های بارداری است. برای یک فرد دیابتی این نشانه‌ها می‌تواند به کم و زیاد شدن انسولین مربوط باشد و ... . بنابراین به طور کلی نمی‌توان گفت که سردرد، سرگیجه و تهوع به یک بیماری خاصی مربوط می‌شود. بدیهی است که حتما باید برای هر کسی به تناسب شرایط خاصی که دارد، بررسی‌های لازم انجام شود تا نهایتا علت این عارضه‌ها به طور قطع مشخص گردد.

روش‌های درمان سرگيجه

درمان بیماری‌های مرتبط با سرگیجه به علت پدید آمدن آن کاملا وابسته است. داروهای مسدود کننده گوش داخلی (VBAها) معروف ترین داروهایی هستند که استفاده می شود. عوامل مسدود کننده گوش داخلی عبارتند از :

• آنتی هیستامین ها (پرومتازین، بتاهیستین)
• بنزودیازپین ها (دیازپام، لورازپام)
• ضد تهوع ها (پروکلرپرازین، متوکلوپرامید)

در بسیاری از مواقع درمان علل خاص سرگیجه شامل موارد زیر است:

• حمله حاد سرگیجه

استراحت، استفاده از داروهای VBA و داروهای ضد میکروبی

• BPPV

تلاش برای تغییر موقعیت Epley، حرکتی خاص که کریستال های کلسیم را نرم می کند و آنها را از کانال گوش پاک می کند

• وستیبولوپاتی حاد محیطی

استراحت، استفاده از داروهای VBA

• بیماری Meniere

استراحت، داروهای ضد تهوع، داروهای ادرارآور و VBA

نقش طب سنتی در درمان سرگیجه

اگرچه درمان سرگیجه نیاز به شناخت علت آن دارد، اما گاهی تکنیک‌های طب سنتی در بهبود سرگیجه و احساس ناخوشایند آن موثر است. از جمله این تکنیک‌ها عبارتند از:

• آب خوردن

با توجه به اینکه از دست دادن آب بدن، یکی از علل اصلی سرگیجه است، لذا مصرف آب فراوان، باعث رفع مشکل سرگیجه می‌شود.

• زنجبیل

زنجبیل با بهبود گردش خون در سراسر بدن در درمان موثر سرگیجه موثر عمل می‌کند

• تنفس

تنفس درست می‌تواند سرگیجه را به شدت تسکین دهد. تنفسی که در آن دم و بازدم به درستی انجام شود؛ منظور تنفس یوگایی است.

این شکل از تنفس عمیق مقدار کافی اکسیژن را برای مغز فراهم می‌کند، سیستم عصبی را شل می کند و برای سرگیجه مفید است.

• گاسبری و تخم گشنیز

مواد تشکیل‌دهنده هر دوی این گیاهان برای سرگیجه فوق العاده است. گاسبری یک منبع غنی از ویتامین A و C است و سرگیجه را از بین می برد و شدت آن را کم می‌کند.

• پودر جوز و زیره سبز

این ترکیب برای بهبود سرگیجه‌های دوره‌ای بسیار مفید است.

• تمرینات ورزشی

تمرینات ساده ورزشی می‌تواند در حل مشکل سرگیجه مفید باشد. تنها کافی است صاف ایستاده و گردن خود را در هر دو جهت عقربه‌های ساعت و برعکس حرکت دهید.

• خردل و نمک

خردل، نمک، سرکه و فلفل را با نسبت مساوی مخلوط کنید و یک لیوان آب را به آن اضافه کنید. احتمالا با مصرف این ترکیب سرگیجه شما بهبود پیدا می‌کند.

• ماساژ

ماساژ خواص آرام‌بخشی برای خنثی کردن بیماری‌های مختلف دارد و می‌تواند مشکل سرگیجه را هم مرتفع کند. ماساژ، گردش خون را در بدن افزایش می‌دهد و سیستم عصبی را آرام می کند.

برای سردرد چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر سرگیجه با هر یک از نشانه‌های زیر همراه باشد، حتما باید سریعا به پزشک مراجعه کنید:

• سردرد ناگهانی و شدید
• درد قفسه سینه
• سختی در تنفس
• بی حسی و یا فلج شدن و پاها و بازوها
• خستگی
• دید دوتایی
• ضربان قلب سریع یا نامنظم
• گیجی و یا صحبت کردن به صورت مبهم
• تلوتلو خوردن یا به سختی راه رفتن
• استفراغ مداوم
• تشنج
• تغییر ناگهانی در شنوایی
• بی حسی در صورت یا ضعف

کلام آخر

شناخت علت سرگیجه‌های مداوم به شما کمک می‌کند تا بهتر بتوانید این وضعیت را مدیریت و کنترل کنید. البته بسیار مهم است که علت سرگیجه به درستی تعیین شود تا به همان تناسب مناسب‌ترین درمان برای آن انتخاب و اجرا شود.