آیا روزه گرفتن باعث لاغری می شود؟ | کاهش وزن و چربی سوزی با روزه

روزه یکی از فرایض الهی پرثواب و واجبی است که دین اسلام و بعضی ادیان دیگر بر پیروانشان تکلیف کرده‌اند. امروزه در تحقیقات علمی انجام شده، مزایای زیادی در مورد روزه گرفتن برشمرده شده است که از جمله‌ی آنها می‌توان به سم زدایی از بدن و تنظیم متابولسیم و سوخت و ساز بدن اشاره کرد. اما یکی از موضوعاتی که همیشه برای افراد سوال بوده است این است که آیا روزه گرفتن به کاهش وزن نیز کمک می‌کند؟ در این مقاله گهواره قصد داریم به یک سوال کلی پاسخ دهیم: آیا روزه گرفتن باعث لاغری می شود؟ پس با ما همراه باشید.

روزه داری یا تغذیه‌ی متناوب به چه صورت است؟

روزه داری متناوب نوعی رژیم غذایی است که دوره‌های مشخصی از روز بدون غذا یا با کاهش قابل توجه در میزان کالری دریافتی می‌گذرد. در تحقیقات انجام شده مشخص شده است که این روز تغذیه‌ای، بهترین راه برای تغییر ترکیب بدن از طریق کاهش توده چربی و وزن، و بهبود نشانگرهای سلامتی که با بیماری‌هایی مانند فشار خون و سطح کلسترول مرتبط هستند، همراه است. 

همچنین مشخص شده است رژیم‌های طولانی مدت کم کالری می‌تواند باعث تغییرات فیزیولوژیکی شود و اجازه می‌دهد بدن با محدودیت کالری سازگار شده و بنابراین شاهد کاهش سایز در دور کمر، دور شکم و چربي سوزی در تمام بخش‌های بدن خواهید بود. همچنین یکی دیگر از حقایقی که در مورد روزه‌داری مشخص شده این است که روزه‌داری متناوب به مراتب از هر رژیم لاغری برای کاهش وزن موثرتر است.

انواع روش‌های روزه‌داری برای کاهش وزن

حالا که مشخص شده آیا روزه گرفتن باعث لاغری می‌شود سوال اصلی این است که چطور این تاثیر را می‌گذارد. به طور کلی ما می‌توانیم به اشکال مختلف از روزه گرفتن برای کاهش وزن و مبارزه با چاقی استفاده کنیم.  

• روزه‌داری متناوب: منظور از روزه‌داری متناوب روشی است که در آن روزهایی بدون محدودیت غذایی و در میانش روزهایی با محدودیت غذایی ( کاهش حداقل 25 درصد از کالری دریافتی) همراه است. مثلاً تصمیم بگیرید روزهای زوج از یک هفته را روزه بگیرید. 
• روزه داری اسلامی: روشی است که در آن در یک دوره‌ی سی روزه از سال، کالری دریافتی به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد و شما در اصلی‌ترین ساعات روز که اوج فعالیت را دارید، کمترین کالری را دریافت کنید. 

تاثیر روزه در ماه رمضان بر کاهش وزن

مشخص شده است که روزه داری نه تنها می‌تواند به عنوان یک رژيم فستينگ منجر به کاهش وزن شود بلکه منجر به افزایش طول عمر و بهبود تحمل نسبت به استرس‌های متابولیک مختلف در بدن می‌شود. محقیقن و طرفداران روزه‌داری بر این باورند که شوک غذایی ناشی از روزه داری متناوب باعث ایجاد پاسخ ایمنی می‌شود که سلول ها را ترمیم کرده و تغییرات متابولیکی مثبت ایجاد می‌کند که منجر به کاهش تری گلیسیرید، کلسترول LDL، فشار خون، وزن، توده چربی و گلوکز خون می‌شود.

تنها نگرانی قابل درک در مورد روزه‌داری این است که افراد در ساعاتی که روزه‌ی خود را افطار می‌کنند، بیش از حد نیاز و کالری سنگین و یکباره به بدن خود وارد کنند تا کالری از دست رفته در طول روز را جبران کند. 

با روزه گرفتن چند کیلو لاغر می شویم؟ در یک بررسی سیستماتیک بر روی 40 مورد مشخص شده است که روزه داری متناوب ( یعنی روزه داری که در آن بین روزهای روزه بودن، چند روز روزه نباشید) با کاهش معمولی 3 تا 4 کیلو وزن در طی 10 هفته همراه است. این مقدار کاهش وزن در روزه‌داری اسلامی حتی بیشتر است. در چندین بررسی دیگر تغییرات اشتها مورد بررسی قرار گرفت، و متوجه شدند که در کنار کاهش قابل توجه وزن، سطح هورمون لپتین (هورمونی که اشتها را سرکوب می‌کند) به مراتب افزایش پیدا می‌کند و افراد تحمل بیشتری نسبت به کاهش دریافت کالری از خود نشان می‌دهند. اگرچه لاغری سریع با روزه گرفتن میسر نمی‌شود، اما لاغری حاصله اصولی و پایدارتر است.

چند ساعت گرسنگی باعث لاغری می شود؟

به طور معمول حتی یک روزه‌ی 2 روزه دو بار در ماه می‌تواند کالری دریافتی ماهانه شما را تقریباً 8000 کالری کاهش دهد. همچنین می‌تواند متابولیسم را افزایش دهد، که باعث می‌شود در روزهای غیر روزه کالری بیشتری بسوزانید. یکی از فواید روزه داری که منجر به کاهش وزن می‌شود، کاهش طبیعی در سطح انسولین است. از حدود 8 تا 12 ساعت پس از آخرین وعده غذایی، بدن شما شروع به سوزاندن چربی‌های ذخیره شده می‌کند. (به دلیل کاهش سطح انسولین، به افراد مبتلا به دیابت که نیاز به تزریق انسولین دارند، توصیه می‌شود از روزه گرفتن خودداری کنند.

روزه داری با هدف کاهش وزن

با وجود آن که ارتباط مستقیمی بین روزه و لاغری شکم وجود دارد، اما به توصیه‌ی بزرگان دینی این کار نباید با هدف کاهش وزن انجام شود. روزه یک فریضه‌ی الهی ست و هدف اصلی آن باید کسب رضایت خدا و اطاعت از امر او باشد. لاغری با روزه گرفتن تنها یکی از فوایدی است که در مورد مزایای این فعالیت الهی وجود دارد. تنظیم سطح متابولیسم، پاک سازی بدن از سموم، کنترل نفس و ... از دیگر مزایای روزه داری هستند.

روزه داری برای افراد لاغر

اگرچه در بالا توضیح دادیم که آیا روزه گرفتن باعث لاغری می‌ شود یا خیر اما یک سوال که پیش می‌آید این است که آیا افراد لاغر نباید روزه بگیرند یا ممکن است برایشان مضر باشد؟ مطمئناً افرادی که ذخایر چربی کمتری دارند، در طول روزه داری دچار ضعف بیشتری خواهند شد اما این بدین معنا نیست که آنها نمی‌توانند روزه بگیرند یا نباید روزه بگیرند. از نظر پزشکی تنها افراد بیمار، افرادی که bmi بسیار کم و خطرناکی دارند، زنان شیرده یا باردار، کودکان بسیار کوچک و ... جز گروه‌های پرخطر در مورد روزه‌داری محسوب می‌شوند. (در مورد روزه گرفتن در بارداری در این مقاله بیشتر بخوانید)

از نظر فتوای فقها تنها افرادی که در اثر روزه گرفتن دچار ضعف شدید و خطرناک می‌شوند، افراد بیمار ( یا دارای شرایط ویژه‌) که روزه داری منجر به تشدید مرض و درد در آنها می‌شود، افرادی که مجبورند روزانه دارو دریافت کنند، خانم‌هایی که در دوره‌ی عادت ماهانه قرار دارند و افرادی که به سن تکلیف نرسیده‌اند مجاز به روزه نگرفتن هستند. 

از نظر علمی هنوز هیچ تحقیقی انجام نشده که نشان دهد روزه داری برای افراد لاغر خطرناک است. حتی بعضی از تحقیقات نشان می‌دهد که در صورت تغذیه‌ی مناسب در افطار و سحر، این افراد می‌توانند با تنظیم متابولیسم خود وارد فاز حجم گیری و عضله سازی شوند.