آبسه پستان در شیردهی (ماستیت) و درمان آن
شیردهی دوران شیرین و لذت بخشی برای هر مادر است که گاهی با مشکلات و سختی‌هایی همراه خواهد بود. یکی از این مشکلات بروز عفونت در پستان است که می‌تواند برای مادر بسیار دردناک و آزاردهنده باشد. در این مطلب بیشتر با علائم و نشانه‌های این بیماری آشنا می‌شویم.
آبسه سینه یا ماستیت در دوران شیردهی
عفونت سینه یا ماستیت در دوران شیردهی معمولا در میان مادرانی که شیردهی پستانی انجام می‌دهند شایع است. اگرچه این نوع عفونت در میان مادران شیرده بیشتر است اما به این معنی نیست که مادرانی که شیردهی نمی‌کنند به این بیماری دچار نمی‌شوند. طبق آمار به دست آمده از هر 10 مادری که شیردهی پستانی دارند، یک نفر از عفونت یا آبسه سینه در این دوران رنج می‌برد. آبسه سینه در دوران بارداری موجب درد، تورم، قرمزی و گرمای پوست پستان میشود که به آن ماستیت می‌گویند. عفونت پستان می‌تواند علائمی مانند آنفولانزا داشته باشد. علائم عفونت سينه در شيردهی شامل کسالت شدید، خستگی مفرط، بی حالی و درد است. به همین دلیل برخی از مادران با مبتلا شدن به این بیماری شیردهی را قطع می‌کنند زیرا بر این باور هستند که عفونت به نوزاد منتقل میشود. اما باید بدانید که ادامه دادن به شیردهی بسیار مهم بوده و هیچ اختلالی در جریان شیردهی و نوزاد اتفاق نمی‌افتد.
فرق ماستیت و آبسه
اگرچه آبسه و ماستیت گاهاً به جای هم استفاده میشوند اما تفاوتهایی دارند. در ماستیت پستان، التهاب بافت پستان رخ میدهد که می تواند با یا بدون عفونت میکروبی باشد. آبسه پستان نوعی عفونت سينه در شيردهی و دیگر دورانها است که در بافت پستان رخ داده و از عوارض نادر ماستیت پستان محسوب میشود.
تفاوت ماستیت و احتقان
زمانی که شیر بطور مرتب و مکرر با شیردهی یا از طریق دوشیدن شیر از پستان خارج نشود، باعث پر شدن پستان و افزایش کشش در تمام پستان میشود که به این شرایط احتقان می‌گویند. در صورتی که احتقان درمان نشود، با تجمع شیر و انسداد مجاری، ماستیت بوجود می‌آید.
انواع عفونت‌های پستانی
عفونت‌های پستانی به دو دسته تقسیم میشوند:
- در زمان دوران شیردهی
مادران شیرده در دو زمان ممکن است به این بیماری دچار شوند:
بعد از اولین حاملگی و در ماه اول شیردهی که به دلیل کافی نبودن اطلاعات، ممکن است مادر به این عفونت دچار شود.
در زمان گرفتن فرزند از شیر و تجمع شیر در پستان‌ها
- در زمان غیر از دوران شیردهی
آبسه مرکزی که در هاله پستان بروز می‌کند و مرتبط با مجاری پستان است. این دسته از آبسه‌ها اگر درمان نشود می‌تواند منجر به مرگ فرد شود.
آبسه محیطی معمولا در سنین بالاتر رخ میدهد و شیوع کمتری دارد. این نوع عفونت بطور ناگهانی و بدون هیچ بیماری زمینه‌ای در خانم‌های یائسه بروز می‌کند و علت قطعی آن مشخص نیست، اما برخی از تحقیقات نشان داده است که اتساع مجاری پستان می تواند علت این عفونت باشد.
علائم عفونت سینه در شیردهی
ماستیت یا عفونت پستان با علائم زیر همراه است:
- افزایش درجه حرارت سینه
- تب و لرز که نیاز به استفاده از روشهای درمان خانگی تب شیر دارد.
- قرمز شدن و تورم
- ضعف و خستگی عمومی
- سردرد و بی حالی
- حساس و دردناک شدن سینه
- پوسته پوسته شدن ناحیه عفونت کرده
- سفتی و سوزش
- ایجاد توده‌ای سفت در اثر انسداد مجرای شیر
علت عفونت سینه در دوران شیردهی
گاهی این عفونت در نتیجه تجمع شیر در بافت پستان رخ میدهد. بدن شما به سرعت در حال تولید شیر است، اما آن را در مجاری خود نگه می‌دارد که به این شرایط گرفتگی مجرای شیر می‌گویند. این امر ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که نوزاد هنگام شیر خوردن نوک پستان را به درستی در دهان نگیرد و نتواند شیر پستان را خالی کند. نتیجه آن سوزش و درد در نوک پستان و در نهایت بروز عفونت است. نوزادانی که اغلب از یک پستان شیر می‌خورند، باعث بروز این عفونت در مادران میشوند. همچنین گاهی ممکن است که این عفونت از طریق دهان نوزاد به مادر منتقل شود.
عوامل ایجاد عفونت در دوران شیردهی
اگر برای اولین بار در زندگی شیردهی پستانی انجام می‌دهید، باید بدانید که نسبت به مادرانی که برای دومین و یا سومین بار شیردهی انجام می‌دهند، احتمال ابتلا به ماستیت در شیردهی بیشتر است و شما بیشتر در معرض عفونت قرار دارید. عوامل زیر می‌تواند بر بروز این بیماری موثر باشند:
- سختگیری در برنامه زمانی شیردهی
- فاصله زمانی زیاد بین دو نوبت شیردهی
- لباس زیر و لباس تنگ
- خوابیدن نوزاد در تمام طول شب و تجمع شیر در پستان‌ها
- خوابیدن روی پستان‌ها
- جراحت پستان
- ترک خوردن نوک پستان و تجمع باکتری‌ها
- مصرف سیگار
- عفونت لگنی پس از زایمان
- دیابت
- آرتریت روماتویید
- مصرف داروهای استروییدی
راه‌های پیشگیری از آبسه پستان یا ماستیت
- شستن نوک پستان‌ها بعد از هر نوبت شیردهی و شستن لوازم شیردهی
- استفاده از پماد برای درمان ماستیت مانند پمادهای آ و د و داروهای موضعی بعد از هر نوبت شیردهی برای نرم کردن نوک پستان‌ها
- عدم استفاده از لباس‌هایی با پارچه‌های زبر و تنگ
- نوک پستان نباید توسط کودک جویده یا گاز گرفته شود.
- در صورتی که نوزاد شیر نمی‌خوردن با استفاده از دستگاه شیردوش شیر را تخلیه کنید.
- مصرف مایعات فراوان
درمان عفونت پستان در زنان
عفونت ماستیت نیاز به معاینه پزشکی و درمان دارویی دارد.
داروهای مسکن
ممکن در صورت داشتن درد، پزشک برای التیام درد داروی مسکن مناسب شیردهی تجویز کند. در این صورت با تجویز پزشک می‌توانید از داروهای استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. توجه داشته باشید که آبسه در زمان شیردهی همان عفونت پستان یا ماستیت است که نیاز به مراقبت‌های سریع پزشکی دارد. درصورتی که با تورم شدید و ایجاد توده قرمز در سینه‌های خود مواجه شدید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
آنتی بیوتیک برای درمان ماستیت
معمولا در این شرایط پزشک برای زنان آنتی بیوتیک تجویز می‌کند که باید به مدت 10 الی 14 روز این دارو مصرف شود. توجه داشته باشید که داروهای آنتی بیوتیک را بطور منظم و به موقع مصرف کنید که اثر مثبت خود را بگذارد. تقریبا 24 تا 48 ساعت پس از شروع دارو، بیمار کمی بهبود می‌یابد. در صورت بهتر شدن باید دارها را بطور منظم مصرف کنید تا دوره آن تمام شود در غیر این صورت عفونت دوباره باز می‌گردد.
درمان خانگی عفونت پستان در طب سنتی
درمان آبسه و درمان سفت شدن سينه در شيردهی در طب سنتی به کمک روشهای زیر انجام میشود:
- کمپرس سرد
کمپرس موثرترین درمان خانگی عفونت سينه در شيردهی است. توصیه میشود برای آرامش و التیام درد و التهاب از کمپرس آب سرد استفاده شود. زیرا کمپرس آب گرم هرچند که باعث جریان خون و شیر میشود، اما باعث التهاب بافت پستان و سوزش و تورم میشود.
- ادامه شیردهی
در روشهای درمان عفونت پستانی در طب سنتی ، ادامه دادن شیردهی با همان پستانی که دچار عفونت شده است از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا این کار باعث تخلیه شیر و کاهش فشار روی بافت سینه میشود و به درمان سریع‌تر آن کمک می‌کند. اگر شیردهی را قطع کنید باعث تجمع شیر در پستان شده و منجر به وخامت عفونت میشود. اگر شیردهی در طی چند روز به بهبود شما کمک نکرد حتما به پزشک مراجعه کنید. این یکی از مزایای شیردهی به نوزاد برای مادران است.
- استراحت بیشتر مادر
بهتر است در طول دوره درمان استراحت کنید و از انجام دادن کارهای سنگین خودداری کنید. همچنین سعی کنید که در این دوران بیشتر مایعات مصرف کنید.
- شستن پستان قبل و بعد از شیردهی
اگر پستان شما عفونت کرده است، حتما 15 دقیقه قبل از شیردهی به نوزاد آن را با آب ولرم و شویده مخصوص خوب بشویید و کامل با یک دستمال پارچه‌ای تمیز بشویید. همچنین بعد از شیردهی نوک پستان را با آب ولرم شسته و خشک کنید.
- شیردهی صحیح
بطور مرتب طرز صحیح به دهان گرفتن پستان را توسط نوزاد خود چک کنید تا مطمئن شوید که نوزاد به درستی شیر می‌خورد و شیر املا خارج میشود. هنگام شیردهی اطراف پستان را به سمت نوک آن ماساژ داده تا جریان شیر راحت‌تر و سریع‌تر خارج شود. در مورد روشها و وضعیت‌های شیردهی در این مقاله بیشتر بخوانید.
نمونه برداری از آبسه
در برخی از موارد برای تشخیص نوع باکتری ممکن است نمونه برداری انجام شود. در این صورت برای معاینه و تشخیص ماستیت یا عفونت از ترشحات آبسه و یا شیر مادر نمونه برداری میشود. همچنین ممکن است آزمایشات دیگر هم مانند ماموگرافی و یا نمونه برداری از بافت سینه جهت رد کردن سرطان سینه انجام شود.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.