حواس پنجگانه در کودکان شیرخوار چه زمانی کامل می‌شود؟
آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که آیا فرزند تازه متولدشده‌تان می‌تواند آویزهای تختش را ببیند یا اینکه زنگ تلفن همراه شما را بشنود؟ واقعیت این است که نوزادان، چیزها را بسیار متفاوت از والدین خود ادراک می‌کنند. پنج حس لامسه، بینایی، بویایی، چشایی و شنوایی از راه‌های اصلی کودکان برای دریافت اطلاعات، واکنش به محیط اطراف، جستجوی تغذیه، آرام شدن و برقراری رابطه با مراقبان است. در حالی که برخی از حواس پنجگانه در کودکان شیرخوار از جمله لامسه و شنوایی در بدو تولد کودک کاملا رشد کرده‌اند برای برخی دیگر از حواس پنجگانه مثل بینایی چند ماه طول می‌کشند تا به رشد کامل برسند.
در ادامه مقاله به این موضوع پرداخته شده است که در مورد رشد حواس پنجگانه در کودکان شیرخوار چه انتظاری می‌رود و والدین برای تحریک این حواس در فرزندشان چه کارهایی می‌توانند انجام دهند. تحریک حواس پنجگانه کودکان در تخیل و خلاقیت، پرورش مهارت‌های اجتماعی، رشد مهارت‌های حرکتی و همچنین آموزش ابراز خود در کودکان بسیار موثر است. در ادامه مقاله با حواس پنجگانه در کودکان شیرخوار و آشنایی کودکان با حواس پنجگانه آشنا می‌شوید.
حس بینایی در کودک
اولین حس از حواس پنجگانه در کودکان شیرخوار که به آن می‌پردازیم حس بینایی است. در ابتدای تولد، فرزند شما تنها می‌تواند تا فاصله 8 تا 12 اینچی خود را ببیند و دید او مبهم است. او بیشتر اشکال و سایه‌ها را می‌بیند چه بزرگ باشند چه کوچک، روشن یا تاریک. تا 4 ماهگی، نوزاد می‌تواند فاصله دورتری را ببیند و می‌تواند از چشمان خود برای دنبال کردن اشیاء در حال حرکت استفاده کند.
همچنین کودک در 5 ماهگی درک بیشتری از عمق پیدا می‌کند. بین 4 تا 6 ماهگی، نوزاد قادر به دیدن همه رنگ‌ها می‌شود و زمانی که او خزیدن و راه رفتن را شروع می‌کند یعنی بین 8 تا 12 ماهگی، او می‌تواند از درک عمق خود برای قضاوت در مورد مسافت هنگام کاوش در محیط استفاده کند.
برای تقویت حس بینایی کودک چه کارهایی می‌توانید انجام دهید؟
یکی از راه‌های پرورش حواس در کودکان این است که اتاق کودک را با رنگ‌های روشن و نقش‌های برجسته تزیین کنید. موقعیت گهواره نوزاد را تغییر دهید و از هر دو طرف به او شیر بدهید تا او به دیدن از زاویه‌های مختلف عادت کند. همچنین می‌توانید صورت خود را در خط دید کودک قرار دهید و سپس با او صحبت کنید یا لبخند بزنید. این کار به او کمک می‌کند وی صورت شما تمرکز کند و حرکات شما را تماشا کند.
وقتی نوزاد به 4 ماهگی می‌رسد برای کمک به هماهنگی چشم و دست او، بازی‌هایی مانند دالی موشه را انجام دهید. همچنین می‌توانید او را مکان‌های مختلفی ببرید تا مناظر مختلفی را ببیند. برای مثال می‌توانید نوزاد را به پارک، باغ وحش یا برای گردش در محله بیرون ببرید. از سوی دیگر، وقتی چیزی توجه فرزندتان را جلب کرد اجازه دهید آن را بررسی کند.
حس شنوایی
شنوایی کودک وقتی که هنوز در رحم مادر است شروع به رشد می‌کند. بنابراین، فرزندتان هنگام تولد با صدای شما آشنا می‌شود. نوزادان ممکن است هنگام محکم بسته شدن در ناگهان از جا بپرند زیرا آن‌ها به تغییرات صدا حساس هستند اما هنگامی که فرزندتان با وجود سر و صداهای زیاد در خانه خواب است زیاد تعجب نکنید.
در اوایل تولد نوزاد به راحتی حواسش با سر و صداها پرت می‌شود. تقریبا در 2 ماهگی، کودکان سعی می‌کنند با غان و غون کردن از صداها تقلید کنند. در حدود 6 ماهگی نیز کودک می‌تواند صداهای خاصی که شما تولید می‌کنید را تقلید کند.
برای تقویت حس شنوایی کودک چه کارهایی می‌توانید انجام دهید؟
صحبت کردن، کتاب خواندن و آواز خواندن می‌تواند در ساخت شخصیت کودک، رشد کلامی او و تقویت پیوند میان والد و کودک موثر باشد. برای تقویت حس شنوایی در کودکان، سعی کنید از صدای آهنگین و همراه با ریتم استفاده کنید تا کودک با آهنگ‌ها و الگوهای صدایی مختلف آشنا شود.
همچنین می‌توانید به کودک اجازه دهید که از صداهایی که به طور روزمره در محیط وجود دارد لذت ببرد و آنچه را می‌شنود برای او تعریف کنید. اگر نوزادتان در خوابیدن با مشکل مواجه است می‌توانید از برنامه‌های نویز سفید استفاده کنید. این برنامه‌ها آرامش‌بخش‌اند و صدای آرام و ثابت رحم را شبیه‌سازی می‌کنند.
حس لامسه
حس لامسه یکی از پیشرفته‌ترین حس‌ها از حواس پنجگانه در کودکان شیرخوار است. نوزادان در همان هنگام تولد قادر به تشخیص دماها، بافت‌ها، اشکال و حتی وزن اشیاء مختلف هستند. حس لامسه برای تقویت رابطه میان والد و کودک نیز بسیار حیاتی است. نوازش کودک باعث ایجاد احساس گرما و امنیت در او می‌شود. قنداق کردن نوزاد نیز می‌تواند احساس آرامش درون رحم را برای او شبیه‌سازی کند.
نوزادان از طریق لامسه اکتشاف می‌کنند و ابزاری که برای این کار ترجیح می‌دهند دهانشان است. بنابراین، اگر نوزادتان هر چیزی را به دهان می‌برد یا می‌جود نگران نباشید. مطمئن شوید که وسایلی که در اختیار او می‌گذارید تمیز و ایمن باشند. هنگامی که کودک، کنترل بیشتری بر روی دست‌ها و بازوهای خود پیدا کند دست‌های خود را دراز می‌کند تا هر چیزی که در دسترسش قرار دارد را بگیرد.
برای تقویت حس لامسه کودک چه کارهایی می‌توانید انجام دهید؟
یکی از تمرینات تقویت حس لامسه این است که کودک خود را خیلی زیاد در آغوش بگیرید. پزشکان بر این باورند که تماس پوست با پوست مادر و نوزاد می‌تواند تاثیرات درمان برای کودک داشته باشد. همچنین مالیدن لوسیون بر روی بدن کودک بعد از حمام، می‌تواند برای او آرامش‌بخش باشد. می‌توانید برخی حرکات ماساژ را هم برای او انجام دهید. همچنین اجازه دهید عروسک‌های حیوانات نرم و پرشده با پوست نوزادتان تماس داشته باشد. هنگامی که فرزندتان بزرگ‌تر شد به او اسباب‌بازی‌هایی با اشکال، اندازه‌ها و بافت‌های مختلف بدهید.
حس بویایی
یکی دیگر از حس‌های مهم از حواس پنجگانه در کودکان شیرخوار، حس بویایی است. نوزادان از همان ابتدای تولد حس بویایی خوبی دارند. نوزاد در همان روز اول با بوی شما آشنا می‌شود و احتمالا در هفته اول بوی افراد دیگر خانواده را نیز تشخیص می‌دهد. نوزادان به ویژه به بوی شیر مادر حساس هستند و حتی می‌توانند آن را از شیر خشک تشخیص دهند.
این مسئله می‌تواند باعث مشکلاتی در 3-4 ماهگی کودک، وقتی که او خواب شب را می‌خواهد شروع کند شود. در این موقعیت، اگر می‌خواهید فرزندتان را آرام کنید او بوی شما را متوجه می‌شود و ممکن است بخواهد شیر بخورد. کودک شما همچنین از حس بویایی استفاده می‌کند تا با محیط اطراف خود آشنا شود و راحتی و خطر احتمالی را تشخیص دهد.
برای تقویت حس بویایی کودک چه کارهایی می‌توانید انجام دهید؟
سعی کنید از محصولاتی یکسان به طور منظم استفاده کنید زیرا نوزادان، آشنا بودن چیزها را دوست دارند اما وقتی در حال شیر دادن هستید از محصولات معطر استفاده نکنید. سعی کنید از استفاده از شوینده‌های معطر و عطرهای تند خودداری کنید زیرا این مواد با پوشاندن فرومون‌هایی که تولید می‌کنید کودک را گیج می‌کنند. برای تقویت حس بویایی فرزندتان، او را در معرض انواع رایحه‌ها قرار دهید و به او بگویید هر کدام مربوط به چیست. این کار به تقویت رشد زبان فرزندتان نیز کمک می‌کند.
حس چشایی
جوانه‌های چشایی نوزاد از همان روز تولد شکل گرفته است. کودکان با علاقه به شیرینی متولد می‌شوند و می‌توانند طعم غذایی که مادر خورده است را از طریق شیر او تشخیص دهند. به همین دلیل ممکن است اگر شما بیسکویت نمکی خورده باشید او هیجان‌زده شود یا اگر کیک خورده باشید او از خوردن شیر شما سیر نشود.
برای تقویت حس چشایی کودک چه کارهایی می‌توانید انجام دهید؟
برای آموزش مزه‌ها به کودکان، هنگام شیردهی به نوزاد، غذاهای متنوع بخورید. از حدود 6 ماهگی فرزندتان را با انواع غذاها و طعم‌ها آشنا کنید. این کار باعث می‌شود که او تنوع طعم‌های مختلف را در رژیم غذایی خود بپذیرد. این نکته نیز لازم به ذکر است که اگر سابقه آلرژی غذایی در شما یا خانواده وجود دارد قبل از دادن هرگونه غذای جدید به فرزندتان با پزشک مشورت کنید.
در این مقاله به این موضوع پرداخته شد که حواس پنجگانه در کودکان شیرخوار چگونه شکل می‌گیرد و والدین برای تقویت آن‌ها چه کارهایی می‌توانند انجام دهند. در نهایت، اگر شک دارید که بینایی و شنوایی نوزاد دچار مشکل است او را به متخصص اطفال ببرید تا بررسی‌های لازم انجام شود. از دست دادن شنوایی رایج‌ترین مشکل مادرزادی است و تشخیص زودهنگام آن بسیار حیاتی است زیرا می‌تواند در یادگیری زبان تداخل ایجاد کند. همچنین اگر چشم‌های فرزندتان در بیمارستان معاینه نشده است، حتما تا 6 ماهگی او را نزد پزشک ببرید تا معاینات لازم انجام شود.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازی‌هایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.