مصرف بیش از حد ویتامین دی چه عوارض و خطراتی دارد؟

ویتامین دی (کلسیفرول) یک ویتامین محلول در چربی است. این ویتامین در بافت‌های چربی در بدن ذخیره می‌شود. ویتامین دی برای سلامتی و عملکرد سلول‌های بدن بسیار مهم است و وظیفه کلیدی را به عهده دارد. تعداد غذاهایی که دارای ویتامین دی هستند بسیار کم است و همچنین این غذاها حاوی مقدار زیادی ویتامین دی نیستند، از این رو بیشتر افراد برای جبران کمبود ویتامین دی از مکمل‌های آن استفاده می‌کنند. 

مصرف بیش از حد ویتامین دی باعث ایجاد مسمومیت ویتامین دی به نام هیپرویتامینوز دی می‌شود. البته که این مسمومیت نادر است، اما در واقع می‌تواند بسیار جدی باشد و در اثر مصرف بیش از حد مکمل‌های ویتامین دی رخ می‌دهد. در این مطلب از گهواره تصمیم داریم تا در مورد مصرف بیش از حد ویتامین دی و عوارض آن صحبت کنیم.

 

 بالا بودن ویتامین دی در آزمایش

ویتامین دی یکی از ویتامین‌های مهم و ضروری برای بدن است. ویتامین دی در جذب کلسیم، عملکرد ایمنی بدن، عملکرد سلول‌ها، محافظت از استخوان‌ها، عضلات و سلامت قلب نقش بسیار مهمی دارد. این ویتامین بطور طبیعی با مصرف برخی از غذاها مانند ماهی سالمون، ماهی ساردین، میگو، زرده تخم مرغ، قارچ، شیر و غلات و قرار گرفتن در معرض نور خورشید تامین می‌شود. با این حال ممکن است بسیاری از افراد مبتلا به کمبود ویتامین دی باشند، که در این صورت با مصرف مکمل‌های ویتامین دی می‌توان این کمبود را جبران کرد.

برای اینکه بدانیم ویتامین دی دریافتی بدن ما به اندازه کافی است یا کمتر یا بیشتر است، در درجه اول باید میزان ویتامین دی دریافتی بدن در سنین مختلف را بدانیم. میزان ویتامین دی دریافتی در هر سن و شرایط می‌تواند متفاوت باشد. مقدار مصرف ویتامین دی در سنین مختلف باید متناسب با نیاز آنها صورت بگیرد. بطور کلی میزان ویتامین دی دریافتی در سنین مختلف به شرح زیر است:

• نوزادان زیر ۱ سال؛ ۱۰ میکروگرم
• تا ۱۸ سال؛ ۱۵ میکروگرم
• تا ۷۰ سال؛ ۱۵ میکروگرم
• بالای ۷۰ سال؛ ۲۰ میکروگرم
• باردار و شیرده؛ ۱۵ میگروگرم

حال اگر در آزمایشات مقدار ویتامین دی با توجه به سن شما از مقدار گفته کمتر باشد شما دچار کمبود ویتامین دی، و اگر مقدار آن بیشتر از حد طبیعی باشد، مقدار ویتامین دی موجود در بدن شما زیاد است و ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشید. بنابراین بسیار مهم است که با مشاهده هر یک از علائمی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم، به پزشک مراجعه کنید.

علائم زیاد بودن ویتامین در بدن چیست؟

مسمومیت ویتامین دی که با نام هیپرویتامینوز دی شناخته می‌شود، بسیار نادر است اما در عین حال بسیار جدی بوده و می‌تواند عوارض جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. مسمومیت ویتامین دی در واقع زمانی رخ می‌دهد که مقدار بیش از حد این ویتامین در بدن وجود داشته باشد. معمولا مسمومیت ویتامین دی توسط مصرف بیش از حد مکمل‌های ویتامین دی ایجاد می‌شود، نه به دلیل رژیم غذایی یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید، زیرا بدن می‌تواند مقدار ویتامین دی تولید شده توسط قرار گرفتن در معرض نور خورشید را تنظیم کند و همچنین مقدار ویتامین دی موجود در مواد غذایی آنقدر نیست که باعث ایجاد مسمومیت شود. بنابراین این مکمل‌های ویتامین دی هستند که با استفاده بی‌رویه از آن‌ها می‌توان باعث مسمومیت شد.

از پیامدهای اصلی و علائم مسمومیت ویتامین دی تجمع کلسیم در خون (هیپرکلسمی) است که می‌تواند باعث حالت تهوع و استفراغ، ضعف عضلانی و تکرر ادرار شود. همچنین استخوان درد و مشکلات کلیوی مانند سنگ‌های کلسیمی کلیه یکی دیگر از علائم مقدار زیاد ویتامین دی در بدن است. بنابراین بطور کلی علائم مسمومیت ویتامین دی گیجی، خستگی، تکرر ادرار، بی اشتهایی، حالت تهوع، استفراغ، مشکلات کلیوی، استخوان درد، آریتمی، عدم تمرکز در تفکر و افزایش PH خون است.

عوارض قرص ویتامین دی 1000 و 5000

مکمل‌های ویتامین دی بصورت ویتامین دی 2 و ویتامین دی 3 در دسترس هستند که در صورت کمبود ویتامین دی می‌تواند از آنها استفاده کرد. ویتامین دی 3 سطح ویتامین دی را سریع‌تر از ویتامین دی 2 افزایش می‌دهد و به همین دلیل بسیاری از افرادی که به کمبود این ویتامین مبتلا هستند معمولا از ویتامین دی 3 استفاده می‌کنند. این مکمل‌ها بطور معمول در مقادیر و دوزهای متفاوتی قابل دسترس هستند از 400 واحد بین المللی گرفته تا 50000 واحد بین المللی که تنها با نسخه پزشک قابل دسترس است. اما معمولا در صورت کمبود این ویتامین بسته به مقادیر دریافتی مورد نیاز، از دوزهای 1000 و 5000 استفاده می‌شود.

همانطور که گفته شد، ویتامین دی به جذب کلسیم کمک می‌کند، بنابراین مصرف بیش از حد این ویتامین باعث افزایش مقدار کلسیم در بدن و تجمع آن در خون می‌شود که عوارض زیر را به همراه دارد:

• ضعف عضلانی
• سنگ کلیه
• گیجی
• یبوست یا اسهال
• کم آبی بدن
• مشکلات کلیوی
• مشکلات قلبی
• و حتی مرگ

ویتامین دی یکی از مواد ضروری مورد نیاز بدن است. بهترین راه دریافت این ویتامین نور خورشید و رژیم غذایی است. با این حال اگر دچار کمبود ویتامین دی هستید، توصیه می‌شود تا به پزشک مراجعه کرده و با مشورت با پزشم از مکمل‌های این ویتامین مصرف کنید.

عوارض قرص ویتامین دی برای کودکان

مصرف مکمل‌های ویتامین دی برای بعضی از نوزادان و کودکان در جهت رشد و تکامل، جذب کلسیم در روده و رشد و استحکام استخوان‌ها توصیه می‌شود. ویتامین دی در کودکان و نوزادان اهمیت زیادی دارد و پزشک برای برخی از آنها مصرف مکمل‌های ویتامین دی را تجویز می‌کند. اما باید در نظر داشته باشید که مصرف این ویتامین در کودکان و نوزادان در مقادیر بالا می‌تواند عوارضی به همراه داشته باشد.

مصرف بیش از حد ویتامین دی در کودکان موجب تحمع مقدار زیادی کلسیم و بروز اختلال در عملکرد طبیعی بدن می‌شود که به این شرایط مسمومیت ویتانی دی می‌گویند. این مسمومیت در کودکان و نوزادان به دلیل سیستم ایمنی ضعیفی که نسبت به بزرگسالان دارند، می‌تواند بسیار خطرناک باشد. علائمی مانند کاهش وزن، بی‌اشتهایی، یبوست، تکرر ادرار، استفراغ و کمبود آب شدید از علائم مسمومیت ویتامین دی است.

همچنین افزایش این ویتامین در بدن همانطور که گفته شد، باعث جذب بیش از اندازه کلسیم و رسوب آن در کلیه و خون می‌شود و می‌تواند مشکلات کلیوی و قلبی را به همراه داشته باشد. بنابراین توصیه می‌شود تا مکمل‌های ویتامین دی را با تجویز پزشک و طبق دستور او مصرف کنید و در صورت مشاهده هر یک علائم زیر، به پزشک مراجعه کنید.

نحوه مصرف قرص ویتامین دی 50000

ویتامین دی با دوز 50000 حتما باید با تجویز پزشک و طبق دستور پزشک مصرف شود. معمولا افرادی که سطح ویتامین دی کمتر از 20 نانو گرم دارند، پزشک برای آنها قرص ویتامین دی 50000 را تجیز می‌کند که بسته به نیاز هر فرد یکبار در هفته اول صبح و یا ماهی یکبار باید مصرف شود. مدت مصرف این قرص در هر فرد می‌تواند متفاوت باشد. 

همچنین این قرص ممکن است در زمان بارداری برای مادران بارداری که کمبود ویتامین دی دارند تجویز شود. کمبود این ویتامین در زنان باردار می‌تواند باعث افزایش شیوع پره اکلامپسی شود.

درمان خانگی مسمومیت با ویتامین دی

اولین توصیه ما این است که در صورت مشاهده هرگونه از علائم افزایش سطح ویتامین دی در بدن، به پزشک مراجعه کنید. باید بدانید هیچ راه حل سریعی برای دفع ویتامین دی از سیستم بدن شما وجود ندارد و این کار به مرور زمان انجام می‌شود. با این حال می‌توانید موارد زیر را در خانه برای دفع ویتامین دی انجام دهید:

• قطع مصرف ویتامین دی یا محدود کردن آن با نظارت پزشک
• دوری از کلسیم بیشتر
• هیدراته ماندن 
• تجویز سرم

در صورتی که علائم بیشتری مانند مشکلات کلیوی، استفراغريال یبوست و گیجی داشتید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

چگونه ویتامین دی را کاهش دهیم؟

اگر فکر می‌کنید در مصرف ویتامین دی زیاده‌روی کرده‌اید و یا با علائم مصرف بیش از حد ویتامین دی مواجه شدید، توصیه می‌شود که با نظارت پزشک مصرف مکمل‌های این ویتامین را قطع و یا محدود کنید. در این شرایط بهتر است در معرض نور خورشید قرار نگیرید و از غذاهای حاوی ویتامین دی مصرف نکنید.