علت سفید شدن مو در جوانی | برای جلوگیری از آن چه بخوریم؟
اطلاع از دلیل سفید شدن مو در جوانی به شما کمک میکند تا این عارضه را بهتر کنترل و مدیریت کنید. مو برای خانمها و آقایان یکی از مهمترین زیباییهای ظاهری است که میتوان گفت تقریبا همه به آن توجه دارند و دوست دارند موهای زیبا و سالمی داشته باشند.
علت سفید شدن مو در جوانی چیست؟
ژنتیک
گفته میشود اصلیترین علت سفید شدن مو در جوانی، ژنتیک است. اگرچه عوامل موثر دیگری هم در این عارضه نقش دارند و ژنتیک تنها علت آن نیست، اما اگر فردی هیچ یک از ریسکفاکتورهایی که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد، نداشت، تنها به دلایل ژنتیکی است که دچار این مشکل شده است.
سفیدی زودرس مو تا حد زیادی به ژنتیک، نژاد و قومیت وابسته است. این مسئله در میان سفید پوستان میتواند از ۲۰ سالگی شروع شود، در حالی که آغاز سفید شدن موها در یک فرد آسیایی در حدود ۲۵ سالگی و در آفریقایی- آمریکاییها از حدود ۳۰ سالگی است.
کمبود ویتامین ها و مواد معدنی
کمبود ویتامینهای گروه B از جمله ویتامینهای B6 و B12، بیوتین، ویتامین D و E میتوانند باعث سفید شدن زودرس موها شوند. در واقع کمبود تغذیهای میتواند بر روی رنگدانهها اثر بگذارد.
ویتامین B12 نقش بسیار مهمی در بدن انسان دارد. این ویتامین باعث انرژی بدن میشود و در سلامت مو، جلوگیری از ریزش مو و حفظ رنگ مو نقش دارد. کمبود آن میتواند سلولهای مو را ضعیف کرده و بر تولید ملانین اثر بگذارد.
آلودگی آب و محیط
زندگی در یک محیط آلوده میتواند از مهمترین دلایل ایجاد سفیدی مو در سنین جوانی باشد. سموم و آلایندههای موجود در محیط، رادیکالهای آزاد تولید میکنند که به ملانینها آسیب زده و سرعت سفید شدن موها را افزایش میدهند. همچنین کیفیت آبی که برای شستن موها یا نوشیدن مورد استفاده قرار میگیرند هم میتواند بر کیفیت و رشد موها اثرگذار باشد. کلر موجود در آب ممکن است باعث سفید شدن زودرس موها شود.
استرس
استرس و تنشهای مداوم هم دلیل سفید شدن مو در جوانی است. در واقع اگر فردی در معرض فشارهای عصبی، استرسهای طولانیمدت و شوکهای عصبی قرار گیرد، احتمالا شاهد سفید شدن ناگهانی موهای خود خواهد بود.
برای مثال شاید دیده باشید کسانی را که بعد از مرگ عزیزانشان به طور ناگهانی دچار سفیدی مو یا حتی پیری زودرس چهره میشوند. در واقع استرس و تنش روحی و روانی شدید است که عامل اصلی سفید شدن مو در اینگونه افراد است.
استرس و فشارهای عصبی، روی فولیکولها و رنگدانههای مو تاثیر میگذارند و باعث میشوند که مو فعالیت طبیعی نداشته باشند. همچنین استرس روی خونرسانی به ریشههای مو نیز تاثیر منفی میگذارد و منجر به سفیدی زودرس موها میشود.
وقتی آنتی اکسیدانها برای خنثی کردن اثرات مخرب رادیکالهای آزاد کافی نباشد، این استرس باعث عدم تعادل میشود. رادیکالهای آزاد، مولکولهای ناپایداری هستند که به سلولها آسیب زده و باعث پیری و بیماری میشوند. در واقع زمانی که تعادل رادیکالهای آزاد -به دلیل افزایش بیش از حد- با آنتی اکسیدانها به هم بخورد، باعث آسیب زدن به بافتهای بدن و حتی ساختار دی ان ای میشود.
استرس اکسیداتیو ممکن است باعث تسریع روند پیری و بروز بیماریهایی مثل انواع سرطانها، دیابت، مشکلات قلبی و عروقی، آلزایمر و بروز التهاب در بدن شود. همچنین این وضعیت میتواند باعث پیشرفت بیماریهایی از جمله ویتیلیگو شود. ویتیلیگو از طریق مرگ سلولهای ملانین یا از دست دادن عملکرد سلولی باعث سفیدی و تغییر رنگ موها و پوست میشود.
به طور کلی مواجه بودن با استرس دائمی و تنشهای خاص، وضعیت ژنتیکی افراد را تغییر داده و بر رنگ موها اثر میگذارد.
در واقع بین استرس و کاهش سلولهای بنیادی در فولیکولهای مو ارتباط معناداری وجود دارد. وقتی بدن تحت فشار است، سلولهای مسئول رنگ مو میتوانند تخلیه شوند.
برخی از بیماریها و عدم تعادل هورمونی
برخی از بیماریها از جمله بیماریهای خودایمنی، ممکن است که احتمال ابتلا به سفیدی زودرس موها را افزایش دهند. مثلا ارتباط بین ناهنجاریهای مو و اختلال عملکرد غده هیپوفیز و تیروئید شامل پرکاری یا کم کاری تیروئید ثابت شده است. سلامت غده تیروئید میتواند بر کیفیت مو و رنگ مو اثر بگذارد. فعالیت بیش از حد یا کم این غده ممکن است باعث شود که بدن ملانین کمتری تولید کند. وجود موهای سفید، همچنین در بیماری آلوپسی آره آتا معمول است.
آلوپسی آره آتا یک اختلال خودایمنی است که باعث ریزش موی سر، صورت و سایر قسمتهای بدن میشود. وقتی موها مجددا رشد میکنند، به دلیل کمبود ملانین سفید میشوند. در واقع در این بیماری و بیماری دیگری به نام ویتیلیگو، سیستم ایمنی بدن به سلولهای مرتبط با مو و پوست بدن حمله کرده و باعث از بین رفتن رنگدانههای آن میشود.
همچنین تغییرات هورمونی هم تاثیر زیادی در رنگدانهسازی موها دارد. در حقیقت به دلیل عدم تعادل هورمونی، حالت مو، بافت، تراکم و رنگ آن تغییر میکند که این وضعیت اغلب بعد از ۳۰ سالگی ایجاد میشود.
مصرف دخانیات
مصرف دخانیات از جمله سیگار، قلیان و ... باعث بروز مشکلاتی مثل چین و چروک زودهنگام پوست و سفیدی زودرس موها میشود.
اثرات طولانی مدت دخانیات میتواند فراتر از قلب و ریهها باشد و موها را هم تحت تاثیر قرار دهد. سیگار کشیدن رگهای خونی را منقبض میکند و میتواند جریان خون را در فولیکولها کاهش داده و به تدریج باعث ریزش مو شود. این کار سلولهای پوستی را هم تحت تاثیر قرار داره و باعث پیری زودرس پوست و بروز چین و چروک در آن میشود.
همچنین سموم موجود در سیگار میتوانند به بخشهایی از بدن از جمله فولیکولهای مو اثر گذاشته و دلیل سفید شدن مو در جوانی باشد.
محصولات شیمیایی
بعضی از رنگ موهای شیمیایی و محصولات مراقبت از مو، حتی بعضی از انواع شامپوها میتوانند در سفید شدن زودهنگام مو نقش داشته باشند. بسیاری از این محصولات حاوی مواد مضری هستند که ملانین را کاهش میدهند. پراکسید هیدروژن که در بسیاری از رنگهای مو وجود دارد، یکی از این مواد شیمیایی مضر است. استفاده بیش از حد از این محصولات در نهایت میتواند باعث آسیب به مو و بروز مشکلاتی مثل سفید شدن زودرس موها شود.
برای جلوگیری از سفید شدن مو چه بخوریم؟
کلسیم بیشتر
دریافت به اندازه کلسیم میتواند به حفظ طولانیتر رنگ موها کمک کند.
پروتئین
گنجاندن مواد غذایی سرشار از پروتئین در رژیم غذایی میتواند به جلوگیری از سفید شدن موها کمک کند. مصرف به اندازه مواد غذایی پروتئینی، مانند تخم مرغ، سویا و لبنیات ممکن است در جلوگیری از سفیدی زودرس موها موثر باشد.
آهن
آهن یک ماده معدنی ضروری است که به سلول های خونی کمک میکند اکسیژن را به سرتاسر بدن برسانند. حتما به یاد داشته باشید که مواد غذایی حاوی ویتامین C مصرف کنید، زیرا این ویتامین به جذب آهن در بدن کمک میکند.
پیشنهادات غذایی برای جلوگیری از سفید شدن مو
جگر
جگر حاوی مس و فولیکاسید است؛ مس موجود در جگر به تولید ملانین در فولیکول مو کمک میکند و و فولیک اسید آن میتواند از تخریب ملانین جلوگیری کند.
گوشت مرغ
گوشت مرغ حاوی ویتامین B12 است که این ویتامین از خشکی، کمپشتی و سفید شدن مو جلوگیری میکند؛ البته استرس باعث از بین رفتن این ویتامین میشود و اگر برای سه ماه ادامه پیدا کند باعث سفیدی ناگهانی مو میشود.
نخود
نخود حاوی مقدار قابل توجه فولیکاسید است و برای جلوگیری از سفیدی مو موثر است.
عدس
عدس نیز حاوی ویتامین B12 و فولیکاسید است. فولیکاسید به عملکرد DNA و RAN کمک میکند و نقش حیاتی در تولید متیونین (همان اسیدآمینه که برای حفظ سلامت موها ضروری است.) دارد.
مارممیت
یک چاشنی تند انگلیسی است که از خمیرترش درست میشود و حاوی ویتامینهای B و اسیدفولیک است.
سالمون
حاوی ویتامین D است. این ویتامین به تولید رنگدانه مو کمک میکند. سالمون امگا 3 و پروتئین دارد که برای محافظت از مو و پوست است.
شکلات تلخ
منبع عالی از آهن و مس است. این دو مواد عالی برای جلوگیری از سفید شدن مو هستند؛ زیرا مواد حیاتی برای تولید ملانین هستند.
ویتامینهایی برای جلوگیری از سفیدی مو
ویتامینهای گروه B (شامل B12، B6 و بیوتین)
ویتامین B12
در بین ویتامینهای گروه B ، ویتامین B12 بیش از سایر ویتامینهای این گروه در پیشگیری از سفید شدن مو نقش دارد. کمبود این ویتامین موجب میشود تا سلولهای مو ضعیف شده و رنگدانه خود را از دست بدهند.
بهتر است بدانید که این دسته از ویتامینها به رشد و همچنین تقویت موی سر کمک بسیاری می تواند کنند و کمبود و نبود آنها هم میتواند آسیبهای جدی به موها وارد سازد.
ویتامین B6
ویتامین B6 به بازگرداندن رنگ طبیعی به موهای خاکستری و سفید که ناشی از کمبود ویتامین یا بیماریهای خاص است کمک بسیاری میکند. غلات غنیشده، سیبزمینی، موز، نخود، مرغ، غذای دریایی و دانه گل آفتابگردان سرشار از B6 هستند.
ویتامین B9
کمبود ویتامین B9که معروف به اسید فولیک است، میتواند باعث شود که موها به طور دائمی خاکستری باقی بماند. میتوان گفت اسید فولیک به بدن برای متابولیزه کردن، استفاده و ساخت پروتئینهای جدید کمک می کند. همچنین در بهبود عملکرد سلولی و توانایی رشد بافتها هم بسیار مؤثر است.
لوبیا، حبوبات، مرکبات، سبوس برنج و سایر مواد غذایی تهیه شده از غلات اسیدفولیک خوبی دارند. بد نیست بدانید که مصرف زیاد این ویتامین مشکل ساز نخواهد بود، زیرا مقدار مازاد آن از طریق ادرار میتواند دفع شود.
ویتامین D
ویتامین D در تولید ملانین فولیکول مو تاثیرگذار است. با قرار گرفتن در معرض نور خورشید و همچنین خوردن غذاهای حاوی ویتامین D میتوان امید به ترمیم موهای سفید داشت. ماهیهای چرب از جمله بهترین خوراکیهای حاوی ویتامین D هستند.
ویتامین E
ویتامین E دارای خواص آنتی اکسیدانی است و از سلولهای بدن در برابر رادیکالهای آزاد محافظت میکند و در جلوگیری از سفید شدن مو نقش دارد. تخمه آفتابگردان، آووکادو، روغن زیتون، میگو و ماهی قزل آلا از جمله خوراکیهای سرشار از ویتامین E هستند.
داروی سیاه شدن موی سفید
کمک گرفتن از طب سنتی و خوردن داروهای طب سنتی در طولانیمدت میتواند به سیاه شدن موهای سفید کمک کند. مثلا هلیله سیاه در طب سنتی به عنوان داروی سیاه شدن موی سفید شناخته میشود، البته به شرطی که در مصرف آن مداومت داشته باشید و صبر و حوصله به خرج دهید.
در واقع متخصصان طب سنتی از هلیله سیاه به عنوان معجزهای برای تیره شدن دوباره موها یاد میکنند. اگر روزانه به مدت یک سال، ۳ قاشق چایخوری مخلوط پودر هلیله سیاه را با مقدار مناسبی عسل طبیعی مصرف کنید، موهای سفید دوباره سیاه خواهند شد. البته در مصرف هلیله سیاه نیز مثل دیگر داروهای گیاهی هرگز نباید زیادهروی کرد، زیرا بر خلاف تصور عموم، داروهای گیاهی نیز میتوانند گاهی عوارض جانبی خطرناکی به همراه داشته باشند.
سفید شدن مو از چه سنی طبیعی است؟
به طور متوسط ، موی سفیدپوستان از اواسط 30 سالگی شروع به سفید شدن می کند. موی آسیایی ها از اواخر دهه 30 شروع به سفید شدن می کند و رنگ موهای آمریکایی های آفریقایی تبار معمولا تا اواسط دهه 40 عمرشان تغییری نمی کند.
همین جا باید به این نکته اشاره کنیم که استفاده بیش از حد از محصولاتی که مو را سفید میکنند، میتوانند علت سفید شدن موی سر در نوجوانی یا جوانی باشد. برای جلوگیری از سفیدی مو در نوجوانی باید عوامل محیطی موثر در این عارضه را تا حد ممکن حذف کرد و تغذیه خوبی داشت. اگرچه با وجود رعایت این نکات نمیتوان جلوی تاثیرات ژنتیکی موثر در سفیدی مو را گرفت.
همچنین علت سفید شدن موهای سمت راست سر، معمولا چیز خاصی نیست؛ اما اگر این سفیدی به گونهای است که فقط یک سمت از مو سفید شده است، بهتر این است که بررسیهای پزشکی در این مورد انجام شود.
نهایتا اینکه علت سفید شدن مو در جوانی در طب سنتی هم به سبک زندگی و مواد غذایی دریافتی ارتباط دارد و چیزی جدا از مطالب یاد شده نیست.
کلام آخر
یافتن مهمترین و موثرترین دلیل سفید شدن مو در جوانی در هر فرد بهترین راه برای پیشگیری از این عارضه است. هرچند اگر ثابت شود که این عارضه تحت تاثیر عوامل ژنتیکی حادث شده است، معمولا اقدام خاصی موثر نیست. در هر صورت بدیهی است که داشتن سبک زندگی سالم و پیروی کردن از یک رژیم غذایی سالم، در تندرستی و سلامت کلی بدن تاثیر دارد.