مصرف آنتی بیوتیک در دوران بارداری و عوارض آن

یکی از مراقبت‌ها و احتیاط‌های مهم دوران بارداری دقت در مصرف داروها خصوصا آنتی بیوتیک‌ها است. ضروری است یک خانم حامله هنگام مراجعه به پزشک برای هر مشکلی حتی یک سرماخوردگی ساده بارداری خود را اعلام کند. در این مقاله مطالبی در مورد مصرف داروها و عوارض مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک در بارداری تهیه شده است. 

تقسیم بندی انواع دارو در بارداری 

ممکن است یک خانم در دوران بارداری به هر دلیلی مثلا دندان درد و یا پیشگیری از سقط جنین نیاز به مصرف دارو داشته باشد. داروها براساس تاثیری که ممکن است بر روی جنین و بارداری داشته باشند به 5 گروه تقسیم می شوند.

B,Aگروه

داروهایی هستند که مطالعات تا امروز عوارضی برای بارداری گزارش نکردند و به طور معمول در دوران حاملگی مجاز هستند.

Cگروه

هنوز مطالعات کافی و قطعی در مورد داروهای این گروه وجود ندارد.  داروهای این گروه باید با احتیاط فراوان و درمواردی که منافع آن برای مادر ضروری است تجویز شود.

Dگروه

شواهدی مبنی بر خطرات داروهای این گروه بر جنین وجود دارد. ولی در بعضی از موارد منافع دارو ممکن است استفاده از آن را اجتناب ناپذیر نماید.

Xگروه

داروهایی هستند که شدیدا در ایجاد ناهنجاری در جنین نقش دارند و مصرف آن‌ها در دوران حاملگی ممنوع است. 

 مهمترین نکته در تجویز دارو در دوران بارداری این است که مزیت های یک دارو به وضوح بیش از عوارض احتمالی  مصرف آن باشد.  

آنتی بیوتیک ها چه نوع دارویی هستند

آنتی بیوتیک یکی ازانواع داروها هستند که برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می شوند. آنتی بیوتیک‌ها به شکل‌های مختلف قرص، شربت کپسول و آمپول وجود دارند.آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند از جفت عبور کنند و بر روی جنین تاثیر بگذارند. گاهی اوقات لازم است یک خانم در دوران حاملگی آنتی بیوتیک استفاده کند. به طور مثال مصرف آنتی بیوتیک برای عفونت دندان در بارداری جهت پیشگیری از عوارضی مثل زایمان زودرس لازم است. گاهی اوقات مصرف آنتی بیوتیک در سه ماهه سوم بارداری در موارد پارگی زودرس کیسه آب برای پیشگیری از عفونت جفت و جنین لازم است.  اغلب آنتی بیوتیک‌ها در دوران بارداری بی خطر هستند. برخی آنتی بیوتیک ها در تمام دوران بارداری ممنوع هستند و برخی دیگر فقط درزمان‌های خاصی از بارداری مثلا سه ماهه اول ممنوع هستند. تشخیص اینکه یک آنتی بیوتیک در بارداری مجاز یا ممنوع است برعهده پزشک می باشد. 

عوارض مصرف آنتی بیوتیک‌ها در بارداری

ممنوعیت مصرف برخی آنتی بیوتیک‌ها در دوران بارداری به علت عوارض‌های مختلفی است که ممکن است در اثر مصرف آن‌ها برای مادر و یا جنین اتفاق بیافتد. ازجمله این عوارض می توان به آسیب کبد مادر و تغییر در ساختمان دندانی جنین ناشی از مصرف تتراسایکلین اشاره کرد. مصرف نیتروفورانتئین بعد ازهفته 37 بارداری نیز باعث  تولد نوزاد مبتلا به آنمی  می شود. 

فهرست آنتی بیوتیک‌های ایمن در دوران حاملگی

 ایمن بودن یک آنتی بیوتیک بستگی به نوع دارو، دوز، مدت  و زمان مصرف آن دارد.  انواع آنتی بیوتیک که مصرف آن‌ها در دوران بارداری بدون خطر است شامل: آموکسی سیلین،  آمپی سیلین، کلیندامیسین، اریترومایسین، پنی سیلین و نیتروفورانتوئین است. آزیترومایسین هم بهتر است در سه ماهه اول مصرف نشود.  لازم به ذکر است این داروها تنها باتجویز پزشک باید مصرف شوند. همچنین مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک  باعث می شود میکروب‌ها نسبت به درمان مقاوم شوند، به همین علت استفاده از آنتی بیوتیک  بدون دستور پزشک ممنوع است. 

مصرف آموکسی کلاو در بارداری

آموکسی کلاو یک نوع آنتی بیوتیک است که برای درمان انواع عفونت تنفسی و ادراری تجویز می‌شود. مصرف این دارو در دوران بارداری در مواردی که منافع  آن از مضراتش بیش تر باشد و همراه با  تجویز پزشک باشد، منعی ندارد.  درافرادی که به پنی سیلین حساسیت دارند استفاده این دارو ممنوع است. مضرات آموکسی کلاو در بارداری در واقع  همان عوارض جانبی این دارو هستند که ممکن است در هرفردی رخ بدهد. ازجمله عوارض جانبی این دارو حالت تهوع، استفراغ، سردرد وکم خونی است. برای مادرانی که مبتلا به بیماری های کبد هستند این دارو تجویز نمی شود.   

*کارهای ممنوعه در دوران بارداری + نبایدهای بارداری

لیست داروهای غیر مجاز در بارداری

داروها براساس ماهیت و عملکردی که دارند به دسته‌های مختلف و متنوعی تقسیم می شوند. از نکات قابل توجه در مصرف داروها عوارض جانبی که ممکن است در اثر مصرف دارو ظاهرشود وهمچنین مجازبودن مصرف آن در بارداری و شیردهی است.

ازجمله معروف ترین داروهای غیر مجاز در دوران بارداری موارد زیرهستند:

• داروهای آرامبخش و ضدافسردگی
• داروهای مخدر
• برخی از داروهای ضد تشنج
• آنتی هیستامین‌ها
• سیپروفلوکساسین و تتراسایکلین  از آنتی بیوتیک های ممنوعه در تمام دوران حاملگی هستند.
• کوتریموکسازول  آنتی بیوتیک ممنوع در سه ماهه اول و هفته‌های آخر بارداری است.

لازم به ذکر است برخی افراد به دلیل مبتلا بودن به یک بیماری طبی مثلا انواع ناراحتی قلبی و یا صرع مستلزم مصرف دارو به صورت مداوم هستند. این افراد باید قبل از اقدام به بارداری برای تعیین داروی کم خطر و مجاز در دوران حاملگی با پزشک معالج خود مشورت کنند. 

مصرف آنتی بیوتیک قبل از بارداری

یک نگرانی که اغلب بین مادران وجود دارد این است که اقدام به بارداری آن‌ها همزمان با مصرف یک داروبوده است. فاصله بین لقاح و مثبت شدن تست بارداری دوره حساسی برای جنین به شمار می رود.

مصرف برخی داروها دراین دوران می تواند باعث ناهنجاری در جنین ویا عدم موفقیت در بارداری شود. توصیه می شود خانواده‌ها برای اقدام به فرزند آوری برنامه ریزی لازم را داشته باشند و مصرف داروها به غیر داروهای که از طرف پزشک بی خطر اعلام شده در این دوران قطع شود. به طور معمول مصرف آنتی بیوتیک‌ها قبل از بارداری مشکلی ایجاد نمی کند اما بهتر است آن دسته از آنتی بیوتیک هایی که در سه ماهه اول بارداری ممنوع هستند مثل مترونیدازول و.. در حوالی اقدام به بارداری مصرف نشوند.