چگونه فشار خون را بدون دستگاه اندازه بگیریم؟

فشار خون یکی از 4 علائم اصلی حیات یعنی ضربان قلب (تعداد نبض)،تعداد تنفس، دمای بدن و فشار خون است. میزان فشاری که خون در حال حرکت به دیواره رگ‌ها وارد می‌کند را فشار خون می‌گویند. فشار خون را از طریق روش‌های مختلف و با دستگاه‌های متفاوتی مانند دستگاه فشار سنج جیوه‌ای، دستگاه فشار سنج عقربه‌ای و دستگاه فشار سنج دیجیتالی می‌توان اندازه گیری کرد.( در مورد اندازه گیری فشار خون با دستگاه دیجیتال در این مقاله بیشتر بخوانید)  یکی از روش‌های سنتی اندازه گیری فشار خون افراد، بدون دستگاه است که در این مطلب از گهواره به آن می‌پردازیم. همچنین میتوانید مقاله مشابه کدام میوه فشار خون را بالا میبرد را نیز مطالعه بفرمایید.

اندازه گیری فشار خون با نبض و ساعت

یکی از شاخص‌های اصلی و مهم سلامت فشار خون است و آگاهی از آن اولین قدم برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی است. به طور ویژه فشار خون در سنین بالا، افراد با سابقه خانوادگی و فشار خون بالا در بارداری اهمیت پیدا میکند. به ویژه که در مورد آخر فشار خون منجر به پره اکلامپسی و زایمان زودرس نیز میشود. معمولا اکثر پزشکان فشار خون را با استفاده از دستگاه‌های فشار سنج اندازه گیری می‌کنند، اما یکی از روش‌های سنتی برای اندازه گیری فشار خون بدون استفاده از دستگاه و با کمک نبض است. گرفتن فشار خون با نبض و بدون دستگاه یک مهارت بسیار مهم است که هر فرد که به سلامت خود و خانواده خود اهمیت می‌دهد، باید آن را بداند.

برای گرفتن فشار خون بدون دستگاه و با نبض باید مراحل زیر را انجام دهید:

• مرحله اول 

اولین مرحله برای گرفتن فشار خون، پیدا کردن نبض است. خون در حال حرکت در رگ‌ها به دیواره رگ‌ها فشار وارد کرده و این نیروی وارد شده به دیواره رگ‌ها باعث بوجود آمدن نبض می‌شود. نبض‌های سطحی در داخل آرنج، مچ دست و گردن قرار دارند. برای اندازه گیری فشار خون بهتر است از شریان رادیال، شریان خارجی ساعد که نبض در مچ دست را ایجاد می‌کند، استفاده کنید.

• مرحله دوم

با کمک نوک انگشتان دوم و سوم خود، بیشترین شدت نبض را در مچ دست پیدا کنید. سپس دست را کمی فشار دهید تا نبض بهتر لمس شود.

• مرحله سوم

زمانی که آماده شمارش نبض بودید، به عقربه ثانیه شمار نگاه کنید و تا به مدت یک دقیقه، تعداد نبض‌ها را بشمارید. بهتر است برای اینکه تمرکزتان را از دست ندهید مدام به ساعت نگاه نکنید و سعی کنید بیشتر بر شمارش تعداد نبض‌ها تمرکز کنید. بهتر است که شمارش نبض را تا یک دقیقه ادامه دهید، اما اگر ریتم نبض‌ها منظم است و سرعت آنها کم یا زیاد نمی‌شود، می‌توانید تعداد نبض‌ها را تا 30 ثانیه شمرده و سپس در 2 ضرب کنید.

• مرحله آخر

همزمان که با انگشتان خود نبض بیمار را حس می‌کنید، کاف فشار سنج را به آرامی و با سرعت 10 میلی‌متر جیوه در ثانیه، باد کنید تا زمانی که دیگر نبض را احساس نکنید. سپس به اندازه 30 میلی‌متر جیوه کاف را باد کنید و به آرامی شروع به خالی کردن با کاف فشار سنج کنید. همچنان که در حال خالی کردن باد فشار سنج هستید، ممکن است نبض بیمار به دست شما برخورد کند. فشاری که نبض به دست شما وارد می‌کند، فشار خون سیستولیک است که اندازه آن را برداشته و سپس باد کاف را با سرعت بیشتری خالی کنید تا بیمار اذیت نشود.

در این روش تنها فشار خون سیستولیک بیمار را می‌توان اندازه گرفت. این روش نسبت به روش‌های دیگر از دقت کمتری برخوردار است.

فرمول محاسبه فشار خون

فشار خون را با دو عدد اندازه می‌گیرند، اما آیا به این فکر کردید که این دو عدد چه معنی دارد؟ 

اولین عدد یا عدد بالا در اندازه گیری فشار خون، فشار خون سیستولیک است. این عدد نشان دهنده حداکثر فشاری است که خون به دیواره‌های رگ‌ها هنگام ضربان قلب وارد می‌کند. فشار خون سیستولیک به عنوان یک هشدار دهنده بیماری‌های قلبی و عروقی در افراد به حساب می‌آید. این فشار خون با بالا رفتن سن نیز افزایش پیدا می‌کند و علت آن می‌تواند افزایش سفتی جداره شریان‌های بزرگ، ایجاد «پلاک» در شریان‌ها درگذر زمان و افزایش شیوع بیماری‌های قلبی با افزایش سن باشد.

عدد دوم یا عدد پایین‌تر در اندازه گیری فشار خون، فشار خون دیاستولیک است. این فشار خون حداقل فشاری است که خون به دیواره رگ‌ها در هنگام استراحت قلب وارد می‌کند. هم افزایش فشار خون سیستولیک و هم دیاستولیک ممکن است به عنوان پر فشار خون در نظر گرفته شود.

فاصله گرفتن فشار خون

به عنوان یک اصل مهم، هرچه فشار خون فرد بالاتر باشد، فاصله بین دو نوبت اندازه گیری فشار خون باید زودتر باشد. به عنوان مثال کسی فشار خون بین 160/100 تا 170/109 میلی‌متر جیوه باشد، باید هر دو هفته یکبار، فشار خون را بررسی کند. کسانی که فشار خون آنها در محدوده طبیعی کمتر از 120/80 باشد، باید بصورت سالانه فشار خون خود را اندازه گیری کنند.

چرا در اندازه گیری فشار خون، فشار سیستول و دیاستول بازوی دست راست از دست چپ بیشتر است؟

این سوال ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که چرا عدد فشار خون در بازوی راست با بازوی چپ متفاوت است؟ معمولا فشار خون سیستول در دست راست، 10 میلی‌متر جیوه بیشار از دست چپ است به همین دلیل معمولا از دست راست برای اندازه گیری فشار خون استفاده می‌شود. به دلیل وجود چنین مشکلاتی، متخصصان معمولا از هر دو بازو فشار خون می‌گیرند. 

اگر عدد فشار خون در دو بازو متفاوت باشد جای نگرانی نیست و حتی شاید طبیعی باشد، اما زمانی جای نگرانی دارد که این اختلاف بیشتر از 10 میلی‌متر جیوه باشد. 

دست مناسب برای گرفتن فشار خون کدام دست؟ 

ممکن است این سوال برای شما پیش آمده باشد، که بهتر است از کدام دست فشار خون بگیریم؟

بسیاری از مردم تصور می‌کنند که دست چپ برای گرفتن فشار خون مناسب‌تر است، اما برای اندازه گیری فشار خون باید ابتدا فشار خون هر دو دست را اندازه گرفت، سپس هر دستی که فشار خون بالاتری را نشان داد، آن دست را به عنوان معیار برای دفعات بعد انتخاب کرد. تفاوت فشار خون در بین دو دست، تقریبا 10 میلی‌متر جیوه است و علت آن مقاومت عروقی است که در سر راه جربان خون وجود دارد. در صورتی که این اختلاف 20 میلی‌متر جیوه باشد، باید هر چه سریعا به پزشک مراجعه کرد، زیرا انتظار انسداد و گرفتگی عروق و تصلب شریان نیز وجود دارد.

گرفتن فشار خون با گوشی سامسونگ

شما می‌توانید با نصب برخی از برنامه‌ها بر روی گوشی همراه خود، فشار خون را اندازه گیری کنید. اما باید بدانید که نتایج این برنامه‌ها قابل اعتماد نیست و نمی‌توان تنها به آنها تکیه کرد. بنابراین بهتر است از روش‌های دقیق‌تری برای اندازه گیری فشار خون استفاده کنید.